NO IORG
Authors Posts by naci bedel

naci bedel

15011 POSTS 0 COMMENTS

17

ئه‌ڤرۆ، قه‌یس وه‌یس:

به‌ری ب دووماهی هاتنا وه‌رزێ‌ 2020/ 2021 ب ئێك گه‌ڕ تیما ته‌پا پێی یا یانا زاخۆ مانا خوه‌ د خولا پلا نایابا كوردستانێ‌ پاراست و خوه‌ ژ داكه‌فتنێ‌ بۆ پلا ئێك دوورخست و هه‌ولێر باشڤه‌ چوو پلا ئێك.

ژ چارچووڤێ‌ هه‌ڤڕكیێن گه‌ڕا 29ێ‌ و به‌ری دووماهی هاتنا خولێ‌ ب ئێك گه‌ڕ تیما یانا زاخۆ سه‌ركه‌فتنه‌كا دیرۆكی ل سه‌ر یانا چه‌مچه‌مال ئینا ب دو گۆلا بێ‌ به‌رامبه‌ر كو ئه‌ڤ سه‌ركه‌فتنه‌ بوو ئه‌گه‌رێ‌ مانا خوه‌ د خولێ‌ دا پارێزیت پشتی كو گه‌ڤێن بۆ پلا ئێك ل سه‌ر دهاتنه‌ كرن، سه‌ركه‌فتنا زاخۆ بتنێ‌ ئه‌گه‌ر نه‌بوو به‌لكو خوساره‌تیا هه‌ڤڕكا وێ‌ یانا هه‌ولێر ئه‌وا ل گه‌ل یانا هندرین تووشی خوساره‌تیێ‌ بوو و ل گه‌ل هه‌لۆ پاشڤه‌چوویه‌ پلا ئێك، زاخۆ ب 29 خالان چوو رێزا 13ێ‌، هه‌ولێر ب 25 خالان رێزا 15ێ‌ دهێت و یاریا بهێت یا دووماهیا خولێ‌ چو ژ لیستێ‌ نا گۆهوڕیت.

ژلایێ‌ خوه‌ڤه‌ یانا دهۆك ئه‌و د قۆناغ دویێ‌ دا ئاست و ئه‌نجامێن باش هه‌بووینه‌ بتنێ‌ هنده‌ك یاریان ئه‌نجام به‌روڤاژی ئاستی بوون، دیاریا بوری دا سه‌ركه‌فتنا خوه‌ یا 10ێ‌ د خولێ‌ دا تۆماركر  خالێن خوه‌ گه‌هاندنه‌37 ل رێزا 13ێ‌ دهێت، بۆ یاریا بهێت دێ‌ دناڤ یاریگه‌ها خوه‌ دا مێڤانداریا چه‌مچه‌مال كه‌ت دڤێت رێزبه‌ندیا خوه‌ پارێزیت و سه‌ركه‌فتنا وێ‌ دوور نینه‌ پێشڤه‌ بچیته‌ رێزا چارێ‌ ئه‌وا یانا مێڤان ل وێ‌ رێزێ‌ یه‌.

بۆ زانین یانا سیروانی نوو ئه‌وا 52 خال كۆمكرین هه‌ر ژ گه‌ڕا بوری ناسناڤێ‌ خولێ‌ مسۆگه‌ركریه‌ ب جووداهیا حه‌فت خالان ژ هه‌ڤڕكا خوه‌ هندرین خودانا رێزا دویێ‌، بڕیاره‌ ل دووماهییا ڤێ‌ حه‌فتیێ‌ په‌رده‌ ل سه‌ر وه‌رزێ‌ 2020/ 2021 بهێته‌ دانان ب ئه‌نجامدانا یاریێن گه‌ڕا 30ێ‌.

23

ئه‌ڤرۆ،

جه‌ماوه‌رێ‌ یانا فرانكفۆرت یا ئه‌لمانی شیان ب سێ‌ رێكێن جودا 35 هزار پلێتێن یاریگه‌ها كامب نو ده‌ستخوه‌ڤه‌ بینن ژبۆ پشته‌ڤانیا تیما وان هه‌مبه‌ری خودانێن ئه‌ردی یانا به‌رشه‌لۆنا ئه‌وا ب سه‌ركه‌فتنا یانا ئه‌لمانی ب دووماهی هاتی ژ چارچووڤێ‌ قۆناغا چارێك دووماهیا قاره‌مانیا خولا ئۆرۆپا.

رۆژناما مۆندۆ دیبۆرتیڤۆ یا ئسپانی دیاركر یاریا دناڤبه‌را به‌رشه‌لۆنا و ئینتراخت فرانكفۆرت زێده‌تری 35 هزار ژ جه‌ماوه‌رێ‌ یانا ئه‌لمانی ل یاریگه‌ها كامب نۆ ئاماده‌بوون ئه‌وێن سێ‌ ملیۆن و 600 هزار یۆرۆ ل سه‌ر خزینا یانا به‌رشه‌لۆنا زێده‌كری لێ‌ یانا كاته‌لۆنی تووشی خوساره‌تیێ‌ كر ب سێ‌ گۆلان به‌رامبه‌ر دو گۆلان و لسه‌ر كیستێ‌ یانا ئسپانی ده‌ربازبوونه‌ قۆناغا پێش دووماهیا قاره‌مانیێ‌.

هه‌مان رۆژنامێ‌ دیاركر ب سێ‌ رێكا جه‌ماوه‌رێ‌ ئه‌لمانی شیان ئه‌و هژمارا مه‌زن یا پلێتان بده‌ستڤه‌ بینن، یا ئێكێ‌ كرینا پلێتا ئێكسه‌ر بڕێكا ئه‌نترنێتێ‌ و ڤه‌شارتنا ناسناما وه‌لاتێ‌ خوه‌، یا دویێ‌ جه‌ماوه‌رێ‌ فرانكفۆرت برێیا هه‌ڤال و كه‌سێن خوه‌ ئه‌وێن ژ ده‌رڤه‌یی ئه‌لمانیا دژین كو ژ سایتێ‌ یانا به‌رشه‌لۆنا ب كرن و بڕیێا پۆستێ‌ ئێمیلی وه‌ربگرن، رێیا سێیێ‌ كرینا پلێتێن به‌رهه‌ڤكری شێوێ‌ پسۆله‌ كو هنده‌ك ژ جه‌ماوه‌رێ‌ یانا ئه‌لمانی ژ یانا به‌رشه‌لۆنا بخوه‌ كری بوون.

3

ئه‌ڤرۆ،

رێڤه‌به‌رێ‌ ته‌كنیكی یێ‌ یانا ئه‌ی سی میلان یا ئیتالی باولۆ مالینی دیاركر بۆ وه‌رزێ‌ بهێت چو پلان نینن بۆ بهێزكرنا هێلا هێرشبرنێ‌ و ئیبراهیمۆڤێچ ئاریشه‌یه‌ بۆ میلانێ‌.

مالدینی ئه‌وێ‌ بۆ سایتێ‌ كالیچیۆ مێركاتۆ یا ئیتالی گۆت: ژبه‌ركو هێلا هێرشبرنێ‌ یا بهێزه‌ و هه‌موو یاریزان هه‌ست ب به‌رپرسیاره‌تیێ‌ دكه‌ن مه‌ چو پلان نینن بۆ دوورخستن و ئینانا یاریزانێن هێلا هێرشبرنێ‌، دووركه‌فتنا ئیراهیمۆڤێچی ژ یاریگه‌هان ئاریشه‌ بۆ میلان په‌یداكریه‌ كو جهێ‌ وی بزه‌حمه‌ت بهێته‌ گرتن و دنوكه‌ دا ئه‌م سه‌رێ‌ لیستا خولێ‌ نه‌ و شه‌ڕی بۆ ناسناڤێ‌ دكه‌ین له‌ورا پێدڤی ب ئیبراهیمۆڤچی هه‌نه‌ گه‌شبینم دێ‌ ده‌مه‌كێ‌ نێزك ڤه‌گه‌ڕیێت.

13

ئه‌ڤرۆ،

ستێرا ته‌پا پێی یێ‌ نه‌رویجی و یانا بوروسیا دۆرتموند یا ئه‌لمانی ئیرلینگ هالاند دیاركر ئه‌وی بڕیارا خوه‌ یا دووماهیێ‌ دا به‌ره‌ ب خولا ئنگلێزێ‌ بچیت و یانا مانچسته‌ر ستی باشتره‌ ژ ریالیمه‌دریدێ‌ بۆ پاشه‌رۆژا وی.

رۆژناما بێلد یا ئه‌لمانی دیاركر ئه‌ڤ گۆتنه‌ هاتن پشتی راهێنه‌رێ‌ مان ستی پیب گۆاردیۆلایی په‌یوه‌ندی ب هالاندی كری و رازیكری بۆ چوونا وی د ناڤ رێزێن یانا ئنگلێزی دا و گه‌هشتینه‌ رێكه‌فتنا ده‌ستپێكی دا، لێ‌ دڤێت مینۆ رایۆلا بریكارێ‌ هالاندی و بابێ‌ یاریزانی ئه‌و كوژمێ‌ گرێبه‌ستا ده‌ستنیشانكری كێمتر لێبكه‌ت تایبه‌ت پشتی هالاندی ئه‌و ئاگه‌هداركرین كو ئه‌وی دڤێت بچیته‌ مانچسته‌ر ستی، هه‌رچه‌نده‌ لدووڤ گرێبه‌ستا یاریزانێ‌ نه‌رویجی و بورۆسیا دۆرتمۆند كو مه‌رجه‌كێ‌ تایبه‌ت هه‌یه‌ ئه‌وژی هه‌مبه‌ری 75 ملیۆن یۆرۆیا دێ‌ ده‌ستبه‌رداری هالاندی بن ژبه‌ركو گرێبه‌ستا وی هه‌تا 2024 به‌رده‌وامه‌.

18

نانا وه‌فایێ

دیاری بۆ (قه‌هرۆ) ی

 

ئه‌وێ هه‌نێ لاپتۆپ كر بوو ته‌شی

و ته‌ڤنێ خه‌ونێن نانی  ڕادچاندن

نهێنی یه‌ نه‌بێژنه‌ كه‌سێ

دو چركه‌یان به‌ری نها

ب دزیكی ڤه‌ لاپتۆپا خۆ یا كریه‌ سێل و

نانه‌كێ كه‌ل بۆ ئاكاری ل سه‌ر دپات

ژ نیشكان ڤه‌ رۆندكان دیمه‌ن شێلی كرن

نان، ب په‌نجه‌ره‌یێن پرته‌قالی ڤه‌،

د كره‌ تابلۆیێن گركا و

رۆندكێن چاڤێن

نه‌بوونێ

به‌رزه‌بونێ

پێ ڤه‌ دمالین

 

دێ وه‌ره‌

ئه‌ڤرۆ

ئه‌و رۆندك یێن هیبووینه‌ نان په‌حتنێ

مه‌ ژ خه‌ما

ژ ئاریانێن بێده‌نگیێ

گه‌له‌ك نانێن قه‌لیایی په‌حتن

بانگێ تێریێ

د گوهێن برسێ دا هه‌لدێرا

دلێ من بۆ ته‌ ل سه‌ر سێلا وه‌فایێ نانه‌ و

یێ سه‌مایا قه‌لیانێ دكه‌ت

كه‌نگی دێ پرته‌كێ ژێ خۆی؟

ژ وێ نانا ب هه‌می ڤه‌ تو.ش

6

عارف حیتۆ
ل ئادارێ…
زه‌ڤییه‌كا ته‌خت و كێلایمه‌، ئاڤز دبم و پڕ دده‌مه‌ڤه‌
جارنا گه‌نم ل سه‌ر سینگێ من شین دبیت
جارنا ژی هه‌سپێن (فاتحان)،
چاڤێن من دكه‌نه‌ شه‌ڕگه‌ه و سڕ دبمه‌ ڤه‌!…
*
ل ناڤبه‌را ئادارێ و ئوكتۆبه‌رێ دا
دلێ من هه‌لهه‌لۆكه‌كه‌ دڕ و ئاقویت پێڤه‌ دشۆرن
سترانا من هه‌یڤه‌كا مشتی سیتاڤكه‌
ل ئاهه‌نگێن تۆڤچینیێ و به‌ردورینێ
هنده‌ك ئاوازێن ڕه‌ش و سپی ل هه‌ڤ دگوهۆڕن
هه‌كو “مارس” تیرێن خوه‌ به‌ردده‌ته‌ چیا و
گوڕی ژ ئاخێ بلند دبیت، مالێن مه‌ پێڤه‌ زه‌ندۆرن
هه‌كو “مارس” تبلێن خوه‌ د عه‌ردی را دچینیت
باران دهێت و گیا شین دبیت
كولیلكێن سپی ب بژی یێن داران ڤه‌ دبرسقن
هه‌ر چوار ده‌ورێن مه‌ بلوورن
په‌ز دخڕیێته‌ به‌ر خوێدانێ و سوار هێدی،
ل سه‌ر مژویلانكێن مه‌ دبۆرن
ژبۆ ئاییردێ ڤیانێ یان خه‌ریبی یا جدیدانێ.
ئه‌ڤه‌ بۆ جارا ئێكێیه‌ هه‌تاڤزه‌رك
ژ بن “مۆمۆ”ی ده‌ردكه‌ڤیت و دبیته‌ ساهی
ته‌ڤ به‌خچه‌یان كره‌ شاهی و گڕنشك دانان
سه‌ر ده‌ڤێ وێ مزگینی یا ل سوباهی‌!
كه‌وان فڕدانه‌ سه‌ر زووركا و ناڤه‌كێ وه‌ك خودێ كه‌ڤن
ب سینگێ چیای ڤه‌ بۆ كێل و ئێدی نه‌ما
بێتویتك داده‌نه‌ لاندكا و شیرێ خالد
د چیرۆكێن شه‌ڤبێرییان دا ببیته‌ ته‌ڤن.
مه‌مكێ ئاخێ یێ مشت شیره‌ و هه‌ر ئێك ل مالا خوه‌ میره!…
…..
‌جوتیاران قه‌ست كره جووتی و
ل سه‌ر كه‌ڤرێن گه‌ور نه‌خشاندن په‌یڤێن گۆتی
ستێر ب به‌خچه‌یان ڤه‌ نووسیان و ئۆلدارێن به‌ر په‌رسگه‌هێ‌
ب ده‌ستێن سه‌رئه‌ڤراز كری، لاڤه‌ دكرن
كو ئه‌لهۆیه‌ك ژ زینێ چیای، یان ژ گوڕییا ئاگری ببیت
شاپه‌ڕێن وی سهێ ل هه‌می زه‌ڤیا بكه‌ت و
چیا ل به‌ر وی كند ببیت…
وه‌غه‌رێن دوور بسوهرینیت
هه‌ر گره‌كێ ب كێنج و باندۆر بڤه‌مرینیت
هه‌ر كاروانێ خه‌ون د هه‌گباندا هه‌لگرتی
بڤه‌ژینیت و بزڤڕینیت
وه‌سا چێ بوو، خودێ دوعا قه‌بوولكرن
ته‌ڤ دویپشكێن ل بای سوار، مه‌لوول كرن
خه‌ونا شرین، ژ شرینی بوو
ڕۆژه‌كا گه‌ش دانا سه‌ر ده‌ستێ ئادارێ و
تامه‌كا خوه‌ش به‌ردا ناڤ ده‌ڤێ ژیارێ.
*
مه‌همه‌د ڕه‌شا… گۆپالێ خوه‌ هه‌لگرت و كوریا بای گرت. عه‌ورێن سپی ب چه‌پ و راستان دا برن، ده‌رێن ئاسمانی ڤه‌كرن، تیڕۆژكێن ڕۆژا سۆر ژبۆ چریێ مشتانه‌ كرن. دناڤبه‌را ئادارێ و چرییا بچووك دا، زه‌ڤی یێن گه‌نمی و ڕه‌زێن ڕه‌شمێوێ پۆسیده‌، ب هه‌لامه‌تێن سته‌مدیده‌، كرنه‌ حه‌یرانێن گه‌ڕیده‌… ما دێ هه‌تا كه‌نگی جۆبڕكان سه‌رێ ده‌زی ڤێ بیت؟ ما دێ هه‌تا كه‌نگی چیرۆكا عه‌شقێ گرێ بیت؟!… من گوله‌ك ژ باغێ ئیره‌می چنی و ب گوهێ خاتوونا فه‌خراڤه‌ كره‌ پنی.. ئه‌ڤه‌ ژ مێژه‌یه‌ ئه‌ز بارانێ ل خاتوونێ دبارینم و هه‌ناسا خوه‌، وه‌كو گولاڤ ل پرچا وێ د ڕه‌شینم. ئه‌ز ژی وه‌ك وه‌ عاشقه‌كێ فاشل بووم و پێڕابوونه‌كا باگل بووم. د دیدارێ دا ساویلكه‌یه‌كێ ب دلینیێ، كامل بووم و دره‌وینه‌كێ ب ئاقل بووم. ئه‌م هه‌ردو ل ئاسمانان ب تنێ و گه‌هینا مه‌ چ ڕێ ناچنێ.
ئه‌م نه‌ ئه‌م بووین، لێ ل ئادارێ ئه‌م ئه‌مین!…
*

17

عبدالرحمن بامه‌رنی
ئه‌ز ناڤه‌شێرم، كو ئێك ژوان چیرۆكنڤیسێن ل ده‌ڤه‌را مه‌ و هه‌ر گاڤا چیرۆكه‌كا وان ب به‌رچاڤێن من بكه‌ڤیت، ئه‌ز خواندنا وێ ژخوه‌ ناكه‌م و ئه‌ز دخوینم، خواندنه‌ك نه‌ دگه‌ل دووماهی هاتنا وێ پشت بده‌مێ. من گوت ئه‌ز، ژبه‌ركو چیرۆكێ و هه‌ر تێكستێ نڤیسه‌ر سنعه‌تكاریێ تێدا بكه‌ت، ئه‌و تێكست من رادكێشیته‌ خوه‌، دناڤ تێكستێ ژی دا هند ناڤه‌رۆك و روودان بۆ من گرنگ نینه‌، هندی یاریپێكرنێن نڤیسه‌ری، ئایا تا چه‌ند یێ سه‌ركه‌فتی بوویه‌ و تا چه‌ند شیایه‌ منه‌كێ خوانده‌ڤا، ببه‌ته‌ ناڤ كووراتیا تێكستێ خوه‌ دا.
ئاخر تێكست ژی هه‌ر هۆسانه‌، ئه‌و نڤیسه‌رێ نه‌شیا بۆ چه‌ند ڕۆژان، خوانده‌ڤایی دناڤ قولاچێن تێكستێ خوه‌ دا بگێرینیت و جیهانا خوه‌ نیشان بده‌ت، هینگێ كه‌نگی ئه‌و تێكسته‌كێ ئه‌ده‌بیه‌.؟!

ئه‌و نڤیسه‌رێ من ژێ به‌حس كری، كیه‌؟ گرنگ نینه‌ من به‌حسا كاك (ئه‌مجه‌د)ی وه‌ك خودانێ ڤێ په‌رتووكێ بیت، هه‌ر چه‌نده‌ ئه‌و ئێك ژوان چیرۆكنڤیسێن كێمه‌ ل ده‌ڤه‌را مه‌، كو ئه‌ز ب قه‌له‌مێ وان داخبار، تایبه‌ت د بوارێ چیرۆك نڤیسینێ دا و پرانیا جاران ژی ده‌ما ئه‌ز چیرۆكه‌كا وی دخوینم، ئه‌ز په‌یوه‌ندیێ بۆ دكه‌م و ب تنێ ده‌ست خۆشیێ لێ ناكه‌م، ژبه‌ركو په‌یڤا ده‌ستخۆشیێ ب خوه‌ دكه‌ڤیته‌ سه‌ر لێڤان، لێ ئه‌م دان و ستاندنێ دكه‌ین و دان و ستاندنا مه‌ ناچیته‌ د قالیێ كی بلند و كی كولند یان ئێك و دوو بكه‌ینه‌ د قه‌فه‌سا تاوانێ دا، به‌لكو پرۆسا نڤیسینێ ب خوه‌ هۆسانه‌، نڤیسین تا درست و ته‌ندروست بگه‌هیته‌ به‌ر ده‌ستێ خوانده‌ڤانی، دڤێت د چه‌ند قۆناغان را ده‌رباس ببیت و ژوان قۆناغان ژی، ره‌خنه‌ گرتن و ره‌خنه‌ وه‌رگرتنه‌.
ئاخر چیرۆكنڤیسی ژی هه‌مان تاس و هه‌مان مه‌به‌سته‌ و گه‌له‌ك جاران پێشگۆتنا كۆمه‌له‌ چیرۆكه‌كێ، تێرا هه‌یه‌ خوانده‌ڤانی دو جاران راكێشیته‌ خواندنا چیرۆكێن تێدا هاتینه‌ بلاڤكرن، جاره‌كێ چیرۆك نڤیس ب خوه‌ و جارا دی ژی كا ئه‌وێ پێشگۆتن نڤیسی، چه‌ند شیایه‌ رێخۆشكرنێ بۆ ڤێ جیهانا هاتیه‌ ئافراندن بكه‌ت.

من ئافراندن ئینا سه‌ر زمان، ئها من مه‌به‌ست پێ ئه‌ڤ خاله‌یه‌ بگه‌همێ، ئه‌ز وه‌سفه‌كێ بده‌مه‌ ڤێ په‌رتووكێ و جوانیه‌كێ ل سه‌ر جوانیا تێكستێن وی زێده‌ بكه‌م، هه‌ر چنه‌ بیت ژ نڤیسینێن من یێن ره‌خنه‌یی و سه‌رراڤكرنا تشتێن جوان، جوان مه‌به‌ستا من زیندی، كو هه‌ر ده‌م د نڤیسینێن خوه‌ یێن ره‌خنه‌یی دا، ل تێكستێن نڤیسه‌رێن دی ئه‌ز ل زیندیبوونێ دگه‌رم و دڤێت خوانده‌ڤا هه‌ست ب ڤێ زیندیبوونێ بكه‌ت، ژبه‌ركو چیرۆكنڤیس ژی خوداوه‌نده‌كه‌ و ئالاڤێن وی په‌یڤن و ژ په‌یڤان تشته‌كی د ئافرینیت، كو ئه‌و تشت دگه‌ل مرۆڤی باخڤیت.
ئاخر ئه‌گه‌ر به‌شه‌كێ ئافراندنێ ل نك نڤیسه‌ری و خودانێ تێكستی نه‌بیت، دێ چاوا شێت لڤینه‌كێ ده‌ته‌ تشته‌كێ ئه‌ز ل سه‌ر راهاتیم و بۆ من كه‌ته‌ تشته‌كی زیندی، من زیندیبوون دڤێت و نڤیسینا پێشگوتنا من ژی هه‌مان سه‌راڤكرنه‌، كو ته‌یه‌كێ خوانده‌ڤا راكێشمه‌ خواندنا وێ زیندبوونا من دڤان چیرۆكان دا دیتی.
ــــــــــــــــــــ
ـ زێمارا دلی، كورته‌ چیرۆك، د. ئه‌مجه‌د عوبه‌ید، 2022 دهوك.

23

دهۆك، شڤان لقمان:

د. ئاڤا غازی رشید تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خوشیێن ده‌رونی دیاركر هنده‌ك كه‌س ده‌مێ‌ روژی گرتنێ‌ توره‌دبن، هه‌روه‌سا هنده‌ك كه‌س هه‌نه‌ د بنه‌ره‌ت دا د توره‌نه‌ و نه‌شێن كونترولا توره‌بوونا خوه‌ بكه‌ن ده‌مێ‌ روژی گرتنێدا و گۆت: سه‌ره‌ده‌ریكرنا كه‌سێن توره‌ دگه‌ل روژیگرتنێ‌ پێدڤیه‌ هه‌لسه‌نگاندنێ‌ د هزرێن خوه‌ دا بكه‌ن، ئه‌وێن لسه‌ر روژیێ‌ هه‌ین كا بوچی رۆژیێ‌ دگرن یان رۆژی چ رامان د ده‌ت ل ده‌ڤ وان، بۆ نمونه‌ هنده‌ك كه‌س وێ‌ هزرێ‌ د ده‌نه‌ رۆژیێ‌ كو ب تنێ‌ نه‌خۆت و نه‌ڤه‌خۆت سپێدێ‌ هه‌تا مه‌غره‌ب، یان رۆژی ل ده‌ڤ وان زه‌حمه‌ت و وه‌ستیانه‌ و به‌رێ‌ وان ل ده‌مژمێرێ‌ یه‌ كا چمایه‌ بو بانگ.

 تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خۆشیێن ده‌روونی دازانین رۆژیگرتنێ‌ چه‌ندین ئارمانجێن كوور هه‌نه‌ كو پێدڤیه‌ كه‌سێن رۆژیگر هزر تێدابكه‌ت و گۆت: ده‌مێ‌ كه‌سێن توره‌ هزرا خوه‌ د گوهۆرن ل سه‌ر رۆژیگرتنێ‌ پێنگاڤه‌كا باشه‌ كونترولا توره‌بوونا خوه‌ بكه‌ن، هه‌روه‌سا روژیگرتن ده‌لیڤه‌كه‌ كو ئه‌م خوه‌ بگوهۆرین و پاقژكرنا نه‌فسامه‌یه‌ ژ نه‌ڤیانێ‌ و گه‌له‌ك تشتێن دی یێن خه‌له‌ت كو ل ده‌ڤ مه‌هه‌ین، هه‌روه‌سا رۆژی ده‌لیڤه‌یه‌ كو ره‌فتارێن مه‌ راستڤه‌ببن و خه‌و دووربكه‌ین ژ گۆتنا وان په‌یڤێن كه‌سێن به‌رامبه‌ر د ئێشینیت، هه‌روه‌سا رۆژی نیشا مروڤی دده‌ت كو ته‌ شیانێن هه‌ین زالبی لسه‌ر حه‌زێن خوه‌ كو خوارن و ڤه‌خارنن و حه‌زه‌كا خورسكیه‌ ل ده‌ڤ مرۆڤی و مرۆڤ كونترول دكه‌ت، هه‌روه‌سا حه‌زا سێكسی كو مروڤ كونترولا وێ‌ دكه‌ت بو ده‌مێ‌ رۆژیگرتنێ‌ دا، رامانا ئه‌ڤێ‌ ئه‌وه‌ كو مروڤ دشێت گه‌له‌ك گوهرینا د ژیانا خوه‌ دا بكه‌ت..

د. ئاڤا غازی رشید خویاكر، مروڤ سیفه‌تێن خوه‌ دنیاسیت ده‌مێ‌ كاره‌كی یان ره‌فتاره‌كێ‌ یان چوونا جهه‌كی دبیت مروڤی توره‌كه‌ت، پێدڤیه‌ مروڤ هه‌ول بده‌ت ده‌مێ‌ نه‌ یێ‌ ئاماده‌ نه‌چیته‌ وان جهان وگۆت: ئه‌و دانوستاندنێن بێ‌ مفا كو دبیت ژ سیفه‌تێ‌ دانوستاندنێ‌ ببیته‌ جه‌ده‌ل و توره‌بوون په‌یدا بیت، پێدڤیه‌ مروڤ خوه‌ دوورلكه‌ت ژ وان دانوستاندنان و به‌رنامه‌كێ‌ رێكخستی هه‌بیت و مفای ژ ڤێ‌ هه‌یڤێ‌ ببینیت.

تایبه‌تمه‌ندێ‌ نه‌خوشیێن ده‌روونی ئه‌وژی دیاركر خوارنا پاشیڤێ‌ یا گرنگه‌ وگۆت: هاتنا خوارێ‌ یا رێژا شه‌كرێ‌ دبیت مروڤ پێ‌ تووره‌ببیت، هه‌روه‌سا رێكخستنا خه‌وێ‌ كو گه‌له‌ك كه‌س ل هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ‌ خه‌وا وان نه‌ یارێكخستیه‌ و كارتێكرنێ‌ ل سه‌ر مروڤی دكه‌ت و توره‌ببیت، كه‌سێن رۆژیگر ئه‌وێن جگار كێش دبیت ل ده‌مژمێرێن دووماهیێ‌ ژ رۆژیگرتنێ‌ تووره‌ببن، چونكی له‌شێ‌ وان داخازا نیكوتینێ‌ دكه‌ت و ژبه‌كو ب رۆژینه‌ نه‌شێن جگاره‌یان بكێشن، ره‌مه‌زان ده‌لیڤه‌كا باشه‌ كو ئه‌ڤ كه‌سه‌ جگاران بهێلن دبیت بو ده‌مێ‌ حه‌فتیه‌كێ‌ نه‌كێشن و دبیت پیجه‌ك بارێ‌ ده‌روونی نه‌یێ‌ باشبیت، به‌لێ‌ پشتی چه‌ند رۆژان بشێن كونترولا خوه‌ بكه‌ن و دوور بكه‌ڤن ژ جگارێ‌.

7

 ئه‌ڤرو،سولین إبراهیم سمو:

 د.حه‌مدی عصمه‌ت رێكانی، تایبه‌تمه‌ندێ‌ تیشك و سونارێ‌ دیاردكه‌ت مه‌موگرافی ته‌كنیكه‌كه‌ دهێته‌ ب كارئینان بو نه‌خوشیێن سینگی ئه‌وژی ب رێكا تیشكا X ray  ، ب شێوه‌یه‌كێ‌ گشتی مه‌موگرافی دو جور یێن هه‌ین جوره‌ك دهێته‌ ب كارئینان بو ده‌ستنیشانكرنێ‌ وجورێ‌ دی دبێژنێ‌ (screening)  ب كارئینان سكرینینكێ‌ مه‌موگراڤی ئه‌وه‌ ده‌مێ‌ ژن دهێت نه‌ رامانا وێ‌ ئه‌وه‌ نه‌خوشیه‌ك هه‌یه‌، به‌لێ‌ به‌رێخودده‌نێ‌ كا نه‌خوشیه‌ك د سینگی دا هه‌یه‌ یان نه‌ و بو هه‌موو ته‌مه‌نان ناهێته‌ ب كارئینان بتنێ‌ بو ته‌مه‌نه‌كێ‌ دیاركری و هه‌ر وه‌لاته‌كی یان ده‌وله‌ته‌كێ‌ جودایه‌ بو نموونه‌ ل ئه‌مریكا ژ ته‌مه‌نێ‌ 45 سالی ده‌سپێدكه‌ت هه‌تا 54 سالی، پێدڤیه‌ هه‌ر سێ‌ تا پێنج سالان دوباره‌ پشكنینێ‌ بكه‌ته‌ڤه‌ و ژته‌مه‌نێ‌ 55 سالی و سه‌رداتر پێدڤیه‌ هه‌ر دو سالان جاره‌كێ‌ پشكنین كه‌ت، جورێ‌ دوێ‌ مه‌موگرافیا (تشخیصی) ژی ئه‌وه‌ ده‌مێ‌ نه‌خوشی ئاریشه‌ك هه‌بیت دسینگی دا ئه‌وژی دهێته‌ ب كارئینان بو ده‌ستنیشانكرنێ‌ كا چاوا ئه‌م سونارێ‌ یان ره‌نینێ‌ ب كار دئینین بو دیاركرنا نه‌خوشیا نه‌خوشی، هه‌روه‌سا مه‌موگرافی وه‌كی وان دهێته‌ ب كارئینان و هوسا دێ‌ دیاربیتن كا گرێیا نه‌خوشی یا پاقژه‌ یان هه‌ودانه‌كه‌، مفایێن مه‌موگرافی ئه‌وه‌ ده‌مێ‌ ژن دهێت و مه‌موگرافی بو چێدكه‌ین كێشه‌یه‌ك هه‌بیت د سینگی دا هندی زووتر بهێته‌ دیاركرن دێ‌ چاره‌سه‌ریا وێ‌ ب ساناهی تر بیت، چونكی ئه‌گه‌ر دیاربوو نه‌خۆشیا په‌نجه‌شێرێ‌ دسینگی دا و هێش قوناغا ده‌سپێكێ‌ بیت چاره‌سه‌ریا وێ‌ دێ‌ باشتر و زووتر بیت و نه‌خوش ب ته‌مامی بهێته‌ چاره‌سه‌ركرن، به‌لێ‌ ئه‌گه‌ر زوی ب نه‌خوشیێ‌ ئاگه‌ه نه‌بوو دبیت نه‌خوشیا په‌نجه‌شێرێ‌ بگه‌هیته‌ قوناغا دووماهیێ‌ و چ چاره‌سه‌ری ژی مفای ناگه‌هیننێ‌.

11

ئه‌ڤرۆ، به‌رپه‌رێ‌ ساخله‌میێ‌:

هه‌موو بۆچوونێن نوشداری به‌روڤاژی هاتنه‌ راستڤه‌كرن و دیاردبیت كو زارۆ ژی تووشی بلندبوونا كولیسترولێ‌ خوینێ‌ دبن، به‌ربه‌لاڤبوونا قه‌له‌ویێ‌ دناڤ زارۆیان دا، دبیته‌ ئێك ژ ئاماژه‌یێن هه‌بوونا ئاریشه‌یه‌كا ساخله‌میێ‌ د ژیه‌كێ‌ به‌روه‌خت دا، پێدڤیه‌ هزر د پاراستنا زارۆیان دا بهێته‌ كرن. وه‌كو دهێته‌ زانین كو بلندبوونا رێژا كولیسترۆلی د خوینێ‌ دا پتریا جاران ل ژیێ‌ بالقبوونێ‌ په‌یدادبیت، له‌ورا تشته‌كێ‌ ده‌گمه‌ن و گه‌له‌ك ب مه‌ترسیه‌ هه‌كه‌ ل ده‌ڤ زارۆیان ژی په‌یداببیت و ره‌نگه‌ ئه‌ڤ چه‌نده‌ هاندانه‌كا زكماكی بیت و قه‌له‌وی ژی په‌یداببیت، سیسته‌مێ‌ خوارنێ‌ یێ‌ پری روین و ب تایبه‌ت هه‌كه‌ زارۆ خوارنێن ئاماده‌كری بخوت ئه‌گه‌رێن سه‌ره‌كی یێن ه‌پدابوونا ڤێ‌ چه‌ندێ‌ نه‌. ژبۆ دووڤچۆنا ڤێ‌ ئاریشه‌یێ‌، پێدڤیه‌ سه‌ره‌كی ل گه‌ل هه‌ر حاله‌ته‌كی جودا بهێته‌ كرن، هه‌كه‌ بلندبوونا كولیسترولی یا هه‌ڤسه‌نگ بیت، باشتره‌ ئه‌م زارۆیی ب رێ:ا دووڤچونا سیسته‌مه‌كێ‌ خوارنێ‌ ب پارێزین، به‌لێ‌ نابیت ده‌رمان بۆ بهێنه‌ دان به‌ری كو ژیێ‌ وی ببیته‌ 18 سال، به‌لێ‌ هه‌كه‌ رێژا كولیسترولی یا بلند بیت، ره‌نگه‌ ئه‌و ژبه‌ر نه‌خوشیه‌كا زكماكی بیت و هه‌كه‌ ئه‌و نه‌خوشی ب رێیا دایكێ‌ یان بابی بۆ هاتبیته‌ ڤه‌گوهاستن، هوون دشێن ده‌رمانان ل دووڤ شیره‌تێن نوشداران بده‌نه‌ زارۆی، به‌لێ‌ هه‌كه‌ ب رێكا هه‌ردویان بیت( دایك و باب) كو ئه‌ڤ حاله‌ته‌ گه‌له‌ك یێ‌ ده‌گمه‌نه‌، ئه‌ڤێ‌ چه‌ندێ‌ چو چاره‌سه‌ری ژبلی چاندنا مێلاكا ره‌ش یان كریارا سافیكرنا خوینێ‌ ژ كولیسترولێ‌ نه‌باش نینن. دوور ژ حاله‌تێن گران، دا ڤه‌گه‌رینه‌ په‌یوه‌ندیێ‌ دناڤبه‌را قه‌له‌ویا زارۆیان و بلندبوونا كولیسترولی دناڤ خوینا وان دا، گه‌له‌ك گرنگه‌ دڤی حاله‌تی دا زێره‌ڤانیا شێوازێ‌ ژیانا وان بهێته‌ كرن و ل دووڤ شێوازه‌كێ‌ ساخله‌م بچن، یا گرنگ ل ڤێرێ‌ پشته‌ڤانیا وان بهێته‌ كرن كو وه‌رزشێ‌ بكه‌ن و ل دووڤ سیسته‌مه‌كێ‌ ساخله‌م یێ‌ خوارنێ‌ بچن و گه‌له‌ك فێقی و زه‌رزه‌واتی بخوون و خۆ ژ شرینیی و چپسا و بتاتێن قه‌لاندی دور بكه‌ن، ژبیرنه‌كه‌ن قه‌له‌وی ل ده‌ڤ زارۆیان نیشانه‌كا نه‌باشه‌ به‌لكو نه‌خوشی یه‌ و پێدڤیه‌ ب گرنگی بهێته‌ وه‌رگرتن، پێدڤیه‌ دایك ژی یا دژواربیت د هنده‌ك ده‌مان دا و ساخله‌میا زارۆیێ‌ خۆ ل پێش هه‌ر تشته‌كی وه‌رگریت و ئه‌ڤ چه‌نده‌ دێ‌ پێنگاڤه‌كا باش بیت بۆ پاراستنا زارۆكی ژ نه‌خوشیێن دلی و ده‌ماران

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com