مستەفا عەبدولرەحمان ئەرەدنی
رۆژ ب رۆژێ پیرۆزیێن ڤی وەلاتی دهێنە ژناڤبرن وكرێتكرن، بێی لایەنەك یان كەسەك پسیار لێ بكەت یان ژی سزایەك بۆ وان كەسان هەبیت یێن پیرۆزیێن وەلاتێ ژناڤدبەن.
مرۆڤ وەسا هزر دكەت كو لایەنەكی چ ناڤخوی یان دەرەكی پلانەكا دۆمدرێژ و رێكخستی دارێژتیە ژبۆ ژناڤبرن وكرێتكرنا هەر پیرۆزیەكا ڤی وەلاتی، یا ژ وێ وێرانتر ئەم ب خۆ ژی بووینە پالە و هاریكار بۆ ڤێ چەندێ.
ل هەمی جیهانێ پیرۆزیێن وەلاتی ل پلە ئێك دهێن و هەمی تاكێن وی وەلاتی خۆ بەرپرسیار دبینن ژبۆ پاراستنا وان پیرۆزیان، بەلێ مخابن ل ڤی وەلاتی و ب بهانەیێن جۆرا وجۆر هەر تشتێ پیرۆزیەك تێدا بیت چ كەسایەتێن نەتەوەیی بن یان شۆرەشگێر و قارەمان بن یان ژی بیرەوەریەك و ناڤێ بیرەوەریەكێ بیت ئەوێن ل سەر جهێن تایبەت و گشتی دا دهێنەدان، دكەڤنە بەر هێرشا وان كەسێن دڤێن وان پیرۆزیان ژناڤببەن.
نموونە پاركا نەورۆز، ناڤێ جەژنەكا نەتەوەیی ل سەر هاتیەدانان، بەلێ مخابن ئەو ژی كەفتیە بەر هێرشا ژناڤبرنێ و هند دبێژنێ (پاركا صەبێ) و یا ژ وێ وێرانتر دیوارێ ل بن هێمایێ مەشخەلا تێدا ئاگرێ نەورۆزێ لسەر دهێتە هەلكرن، ناڤەكێ مەزن ب بۆیاغا رەنگاورەنگ ل سەر هاتیە نڤێسین (های پارك) نزانم ب ئینگلیزی یە یان ژی لاتینی یە؟، پاركا سەببێ بەس نەبوو (های پارك) ژی هاتە سەر، كی بەرپرسیارە ژ ڤێ چەندێ وكێ ماف دایە خۆ ل سەر دیوارێ بن مەشخەلا ئاگرێ نەورۆزێ بنڤیسیت (های پارك) و ناڤێ پاركا نەورۆز پێرم بكەت (اهمال)، كێ ئەو ماف دایە وی كەسی ب وی خەتێ هندێ مەزن كو ل سەر جاددەیا گشتی مرۆڤ دبینیت بنڤیسیە (های پارك) و مرۆڤ هزر دكەت ل سەر بنێ (قاعدێ) مەشخەلێ نڤیسیە، ئێدی ل شوینا بێژین دێ چینە پاركا نەورۆز، دبێژن دێ چینە (های پارك) یا ئەز ئێشاندیم سالانە چەندین چالاكی و بیرەوەری ل پاركا نەورۆز دهێنەكرن و بەرپرس و سیاسەتمەدارێن دهۆكێ تێدا پشكدار دبن، بەلێ كەسێ پسیار ژ خۆ نەكریە ئەڤ (های پارك) چیە؟.
ئەگەر ب خۆ ناڤێ (های پارك) بۆ وی پاخچێ پشت پاركا نەورۆز ژی هاتبیتە دانان، كەسێ ماف نینە ناڤێ پاركێ ل سەر بناغێ مەشخەلا ئاگرێ نەورۆزێ بنڤیسیت، ژبەر كو مەشخەلا نەورۆز هیمایێ نەتەوەیەكی یە ونەك یێ چ كەسانە هەتا ب كەیفا خۆ سەرەدەریێ ل گەل بكەن.
دیسا ژ لایێ دیتر ناڤەكێ سەیر هاتیە نڤیسین (افندی، كافی شوپ ،پارك)، مە چ تێبینی سەر ناڤێ (افندی) نین, بەلێ یا دروستتر ئەوە ب كوردی بهێت نڤیسین (ئەفندی)، دیسا پەیڤا (پاڕك) ژی ژێ بهێت ڤەكرن، چونكو پاركا نەورۆزە.
ئەز نزانم پاركا سەر ب چ رێڤەبەری و فەرمانگەه ڤەیە كو نڤیسینا خۆ راستە راست ئاراستە وان بكەم، لەوما داخوازێ ژێ دكەین ڤێ ل بەر چاڤ وەرگرن و دگەل هندەك تێبینیێن دیتر ئەو ژی:
-پاركا نەورۆز نوكە بویە جهی كومبونا مرۆڤان وگەلەك كەسێن خویانی وبیانی دەمێن خۆ ل وێرێ دبورینن وهاتن وچونێ(پەیاسێ) دكەن, و ل سەر كۆرسیكان درویننە خوار. بەلێ گەلەك كۆرسیك ژێ دكێمن، لەوما داخواز ژ جهێن پەیوەندیدار دكەین د ناڤبەرا هەر كۆرسیەكی بۆ یێ دیتر دا كۆرسیكەكێ دیتر لێ زێدەكەن.
– ئەو داروبارێن لێ هاتیە چاندن، چونكو چاڤدان نینە، ئەڤە چەندین سالە خراپترە و باشتر نینە، لەوما فەرە باخچەڤان هەبیت.
-نافۆرەیا ئاڤێ فەرە ل بهار و هاڤین و پایزا، ل سەرێ هەیڤا سێ بكەڤیتەكار هەتا دوماهیا هەیڤا دەه.
– پاقژی هەر چەندە هەر كۆرسیەكەكی سەلكەكا گلێشی ل بەر رەخی هەیە، بەلێ جگاركێش، جگارا دهاڤێژنە پاركێ و دیمەنەكێ كرێت ژێ دیار دبیت، دبیت ئەڤە ژی چونكو زەرفێن علاگەی د وان سەلكان دا هەنە ل دەمێ جگارا دهاڤێژن تێدا بسۆژن، لەوما پێدڤیە سەلكێن تایبەت ب جگاران ڤە ل پاركێ بهێن دانان. یان ژی پۆلیسەك ل پاركێ هەبیت خەلكێ ئاگادار بكەت جگارێن خۆ نەهاڤێژنە پاركێ بەلكو پاڤێژنە د سەلكان دا.
