نه‌زیر چه‌مباهیڤى

ئه‌مریكا و ناتۆ وه‌ك رۆسیا بێ ده‌رسۆك شكه‌شتن, تالیبان ب كراسى و ده‌رسۆكێ ئینا سه‌ركه‌فتن, هه‌كه‌ ب هووربین ته‌ماشه‌یى مێژوویا سیاسه‌تا ئه‌مریكا بكن دێ دیار بیت پڕه‌ ژ خاپاندن و ونداكرنا مافێ مرۆڤ و نه‌ هه‌ڤالێ هه‌ڤالینیێ یه‌ و ئاماده‌یه‌ هه‌مى وژدانا خوه‌ بێخته‌ ل بن پیێن پیسترین دوژمنێن مرۆڤایه‌تیێ, ل ڤێره‌ نه‌ مه‌ره‌ما من تنێ بزاڤا تالیبانه‌ و من زێده‌ زانیارى ل سه‌ر وێ بزاڤێ نینن ژبلى یا دزانم بزاڤه‌كا ژ دل ئیسلامى نه‌ته‌وى و نیشتمانى خوه‌رسته‌, و ئاماده‌یه‌ پشته‌ڤانیا هه‌ر هزره‌كا ئیسلامى بكت, جڤاكێ ئه‌ڤغانى بخوه‌ جڤاكه‌ك نه‌خوانده‌ڤان و هه‌ست نیشتمانپه‌روه‌ره‌ و رێزى ل كرێگرتیا ناگرت و مێرخاس و جیهادى یه‌ بۆ خۆگوریكرنا وه‌لاتى و سه‌ر بۆ داگیركه‌ر نا چه‌مینت هه‌كه‌ ئه‌و داگیركه‌ر چه‌ند زلهێز بیت, نموونه‌ ژى شه‌ڕێ ئه‌ڤغان و ئێكه‌تیا سۆڤیه‌ت دا ل سالا 1979ـ1989 یا ناڤدار ب شه‌ڕێ 10 سالى و ل ئه‌وى ده‌مى ئه‌مریكا ب نهێنى پسته‌ڤانیا شۆرشگێرێن ئه‌ڤغانى دكر د ئه‌نجام دا 14453 له‌شكرێ رۆسى هاته‌ كوشتن و پتر ژ 330 هێلیكۆپته‌ران و 120 باله‌فرێن شه‌ڕى و 150 تانك و 1300 زریپۆش و 53000 بریندار ژ ده‌ستدان ژبلى مه‌زاختنا دراڤى بۆ شه‌رى و رۆسیا نه‌چار كر خوه‌ڤه‌كێشت و بوو ئه‌گه‌رێ هه‌لوه‌شاندنا ئێكه‌تیا سۆڤیه‌ت و هه‌رێمێن سۆڤیه‌ت سه‌ربه‌خوه‌یا خوه‌ وه‌رگرت, هه‌مان سیناریۆ ب سه‌رێ ئه‌مریكا و ناتۆ ژى هات ژ 2002 – 2021ێ ب شه‌ڕێ 20 سالى و ب نهینێ رۆسیا پشته‌ڤانیا بزاڤا تالیبان دكر و د ئه‌نجام دا ناتۆ و هاریكاریا هه‌ڤالێن خوه‌ 820 ملیار دۆلار ل شه‌ڕى مه‌زاختن و تنێ ئه‌مریكا 140 ملیار دۆلار  و له‌شكرێ ئه‌مریكا 2400 هاتن كوشتن, له‌شكرێ بریتانیا 450 هاتن كوشتن, له‌شكرێ فرنسا 44 هاتن كوشتن, له‌شكرێ ئه‌لمانیا 59 هاتن كوشتن, هێزێن ئه‌ڤغان یێن كرێگرتى 60 هزار پتر هات كوشتن, پتر ژ 100 هزار هه‌ڤوه‌لاتى بوونه‌ قوربانى, سه‌ره‌رایى هه‌میێ ئه‌مریكا ل پشت په‌ڕده‌یان ل گه‌ل تالیبان رازى بوو خوه‌ ژ ئه‌ڤغانستان ڤه‌كێشت و دانپێدانێ ب تالیبان بكت ب مه‌رجه‌كێ ده‌ستهه‌لاتا تالیبان شه‌ڕێ نهینێ دژى ئه‌مریكا و ناتۆ نه‌كت و مافێ مرۆڤ بپارێزت و رێكێ بدت ژنێ بێ ده‌رسۆك بیت, و تالیبان رازى بوو ب مه‌رجێ شه‌رێ ئه‌مریكا نه‌كت و ب مه‌رجێ ده‌رسۆكا ژنێ رازى نه‌بوو, د ماوێ دو حه‌فتیان دا بزاڤا تالیبان ب چه‌كێ ئاسایى شیا له‌شكره‌ك راهێنان پێكرى و 300 هزارى ب بندیوار و دزى و گه‌نده‌لیێ هاتى دامه‌زراندن ژناڤ ببت و ئه‌ڤغانستان هه‌میێ بێخت كونترولا خو, ئه‌مریكا  شه‌پلى یه‌ دێ چاوا هێز ولایه‌نگرێن خوه‌ قورتال كت, هه‌مان سیناریۆیا ڤێتنام یا د ناڤبه‌را سالێن 1955 ـ 1975 ناڤدار ب شه‌ڕێ 21 سالى دگه‌ل هه‌ڤالێن خوه‌ یێن ئه‌ڤغانى كر ده‌ما ژ ڤێتنام ره‌ڤى و هه‌ڤالێن خوه‌ یێن ڤێتنامى هێلایین ب تنێ و دگه‌ل كوردێن رۆژئاڤا كرى و هێلاین ب تنێ و هه‌رێما كوردستانێ ژى پشتى ریفراندۆمێ هێلا ب تنێ, بۆ جیهانێ ئاشكرابوو ئه‌مریكا هه‌ڤال فرۆشه‌ و نه‌ جهێ باوه‌ریێ یه‌ ئه‌رێ هه‌لوه‌شاندنا ئێكه‌تیا ویلایه‌تێن ئه‌مریكا ژى نێزیكبوویه‌ وه‌كى ئێكه‌تیا سۆڤیه‌ت.

نه‌زیر چه‌مباهیڤى
ئیران وه‌لاته‌ك مه‌زنه‌ و مه‌زناهیا وێ ل سه‌ر كیستێ نه‌ته‌وێن ونداكرى و نه‌ فارس, و ژێده‌ر خوه‌یا دكن ئه‌و نه‌ته‌وه‌ ب ژیانه‌كا سته‌مدید و بێ ماف دژین, وه‌كى نه‌ته‌وا كورد ب رێژا 15% نه‌ و دبیت بگه‌هنه‌ 20% ژى, و ئه‌زه‌ر و توركێن ئوغوز د ناڤبه‌را 7ـ12% نه‌, و جیلاك و مازندارنیۆن 8%ێ نه‌, و عه‌ره‌ب و به‌لۆش ژى پتر ژ 7%, نه‌ته‌وێن دى ژى پترن ژ 4% نه‌ و دیار دبیت رێژا فارسا دبن 50% دایه‌, به‌لێ شێوێ حوكمرانیێ و داگیركرن و زالكرنا زمانێ فارسى وه‌ك فه‌رمى بوویه‌ ئه‌گه‌رێ ژ ده‌ستدانا زمانێ دایكێ ل ده‌ف نه‌وه‌یێن نوى یێن ئه‌ڤان نه‌ته‌وێن دى دگه‌ل بێ دادى و خۆزالكرنا فارسان ب مه‌ره‌ما نه‌هێلانا مافێن نه‌ته‌وى یێن وان نه‌ته‌وا, دشێن سیاسه‌تا ئیرانێ ب پێنچ خالا بده‌نه‌ دیاركرن ب سته‌مكاریا ده‌ستهه‌لاتێن ئیرانێ ئێك ل دووڤ ئێك و ئه‌و پێنچ خاله‌: (1ـ فارسكرنا زمانى و پێكولا نه‌هێلانا زمانێ دایكێ یێن نه‌ته‌وێن دى. 2. گوهۆرینا جوگرافیا ئاكنجیبوونێ و ئینانا فارسان بۆ جهێن نه‌ته‌وێن دى و مشه‌ختكرنا نه‌راسته‌وخوه‌ یا ئه‌وان نه‌ته‌وان بۆ ناڤ فارسان. 3ـ كوشتن و زیندانكرن و تیرۆركرنا سه‌ركرده‌ و زانا و خه‌باتكار و ره‌وشه‌نبیرێن نه‌ته‌وێن دى. 4ـ دانا ئه‌وله‌ویه‌تێ بۆ فارسا و زمان زانینا فارسى ژبۆ په‌یداكرنا كارى و دامه‌زراندنێ. 5ـ قه‌ده‌غه‌كرنا بیره‌وه‌ریێن نه‌ته‌وێن دى ژبلى فارسان و بنچاڤكرنا زانایێن ئایینى یێن كورد و مه‌زهه‌ب سونى). ئه‌ڤ خاله‌ بوونه‌ ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا هێزێن چه‌كدارى د ناڤ ئاخا ئیرانێ و ده‌وله‌تێن هه‌ڤسوى دا بژین و پێكۆلا گوهۆرینا ده‌ستهه‌لاتا مه‌لالى و داخوازا مافێن خوه‌ یێن نه‌ته‌وى بكن و مینا ئه‌وان هێزا ژى: 1.هێزێن كوردى (پارتى دیمۆكراتى كوردستان + پ د ك ا, پارتى ئازادى دیمۆكرات كوردستان, پارتا ژیانه‌وه‌یى كورد, پارتا خه‌بات, پارتا كۆمه‌له‌, كۆمه‌لا بانگخواز و چاكسازى)، داخوازا مافێن ره‌وا یێن نه‌ته‌وا كورد دكن, 2. هێزێن توركمانێن ئوغوز و ئه‌زه‌رى (بزاڤا رزگاریا نیشتمانیا ئه‌زه‌رى, بزاڤا رزگاریا توركمانێن بیابانێ). 3. هێزێن به‌لۆش (له‌شكرێ داد, له‌شكه‌رێ سه‌ركه‌فتن, له‌شكه‌رێ ئه‌نسار و فورقان). 4. هێزێن عه‌ره‌ب (كه‌تائبێن موحیه‌دین ئال ناسر, بزاڤا خه‌بات). 5. هێزێن فارس (له‌شكرێ موجاهدى خه‌لق). مه‌ره‌م گوهۆرینا ده‌ستهه‌لاتا مه‌لالى یه‌ و مافێن ئازادى و یه‌كسانى و دادپه‌روه‌رى یه‌, سه‌ره‌رایى ناڤخوه‌یا شێلى و نه‌ته‌وێن بێ ماف سیاسه‌تا ئیرانێ به‌رده‌وامه‌ مایتێكرنێ د هه‌ر وه‌لاته‌كێ د ناڤ دا هه‌بوونا شیعه‌ مه‌زهه‌ب دكت و پشته‌ڤانیا مافێن شیعه‌یان دكت ل بن په‌ردا ناڤ و شه‌ریعه‌تێ ئیسلامى ب هزاران كوڕ و كچێن كوردان یێن داخوازا مافێن خوه‌ كرین د گرتیخانا دانه‌ ژبلى سێداره‌دان و ده‌ربه‌ده‌ران.

شه‌رێن بایلوجى و ڤایروسێن ده‌ستچێكر د مێژوویێ دا.. 1/3
نه‌زیر چه‌مباهیڤى
( ڤایروسا جستنیان – دبلى1 وه‌ك میناك )
شه‌رێن بایلوجى ئه‌و شه‌رن یێن ده‌وله‌ت ب ڤایروسان پێكولا ژناڤبرنا ئێكودوو دكن چ ژلایێ لاوازكرنا له‌شكه‌رى و یان ژ ناڤبرنا هێزا ئابورى و په‌یداكرنا ترس و بێ ئومێدیێ و كوشتنا مورالا دوژمنى ژ هه‌مى لایان ڤه‌ و تایبه‌ت ده‌رونى دكن؟. په‌یدابونا ڤایروسا دوبلى دئێته‌ هژمارتن ده‌سپێكا شه‌رێ بایلوجى ژ چه‌رخێ چواردێ هه‌تا نها ژى به‌رده‌وامه‌, وه‌لاتێن هه‌ڤدژ ب رێكا ئه‌ڤێ ڤایروسێ پێكولا ژناڤبرنا سه‌نگه‌ر و چه‌په‌رێن ئێكودوو دكن چ ب رێكا هاڤێتنا كه‌له‌خێ مریه‌كێ ب ڤایروسێ بو ناڤ ئاخا یێ به‌رامبه‌ر ب مه‌ره‌ما به‌لاڤبونا وێ ڤایروسێ دناڤ له‌شكه‌رێ دوژمن دا و یان ڤه‌گوهاستنا كه‌له‌خێن هه‌لگرێن ڤایروسێ بو ناڤ ده‌ڤه‌رێن مروڤنشین وه‌ك باژێر و كومه‌لگه‌ و گوندێن دوژمنى, تاعونا جستنیان و ناڤداربو ب ڤایروسا دبلى و هنده‌كا دگوتێ دملى و هنده‌كا ژى دگوتێ ڤایروسا گرێكى و هنده‌كا دگوتێ ڤایروسا خوین رژ, ڤایروسه‌كا گیانه‌وه‌رى بو ب رێكا مور ( پێشیان و مشك و جوردان ) دگه‌هشته‌ مروڤان, و د ماوێ چوار روژان دا كه‌سێ نه‌خوش گیانێ خو ژ ده‌ست ددا, هه‌ر 100 كه‌سێن نه‌خوشێن ئه‌ڤێ ئێشێ نێزیكى 35 كه‌س پێ د مرن, ئه‌ڤێ ڤایروسێ دناڤبه‌را 25 ملیون هه‌تا 50 ملیون كه‌سان دا كوشتن, ڤایروس ل رومانیا روژهه‌لات و ئیمبراتوریا بێزنتینى دا په‌یدا بو و هه‌ر ژ ده‌سپێكا په‌یدابونا وێ هه‌تا سالا 2010 ب سێ ناڤا یا هاتى و كێشوه‌رێ ئورپا و ئاسیا روژهه‌لات یێن لاواز كرین و قوناغا ئێكێ ب ناڤێ ڤایروسا جستنیان بو ل بوهارا سالا 542 زاینى و ئه‌ڤ ڤایروسه‌ ژ ناڤێ ئمبراتورێ بیزنتى جستنیان هات ژبه‌ركو ئێكه‌م كه‌س بو ئه‌ڤ ئێشه‌ هاتیێ و ب چاره‌سه‌ریه‌كا چر ژێ قورتال بو, ژێده‌رێن مێژووناسان خویادكن ئه‌ڤ ڤایروسه‌ سزایه‌كى خودایى بو ب سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا جستنیان دا هاتى ژبه‌ركو ره‌فتارێن وى شه‌یتانى بون و ده‌ستهه‌لاتا وى یا بازرگانى و به‌رژه‌وه‌ند خوپه‌رێسى بو, هنده‌ك ژێده‌ر ژى خویادكن كو ئه‌وى ئمبراتورى بخو ئه‌ڤ تاعونه‌ چێكر بو و ل ده‌ڤه‌را ده‌ستهه‌لاتا خو و ده‌ردورێن خو وه‌كى ( قستنتینیێ و ئیتالیا و یونان ) ب رێكا بازرگانیێ و هنارتنا كه‌لوپه‌لان به‌لاڤ كر ژبو مه‌ره‌مێن تایبه‌ت دویر ژ ره‌وشتێ وژدان و مروڤایه‌تیێ..
ژێده‌رێ مفا وه‌رگرتنێ په‌رتوكا مێژوویا شه‌را یا نڤێسه‌ر پروكوپیوس

شه‌رێن بایلوجى و ڤایروسێن ده‌ستچێكر د مێژوویێ دا.. 2/3

( ڤایروسا مرنا ره‌ش – دبلى2 ژ سالا 1346- 1400 زاینى وه‌ك میناك ):
ڤایروسا مرنا ره‌ش یان تاعونا مرنا ره‌ش ئه‌ڤ ڤایروسه‌ ل هاڤینا سالا 1346 زاینى ل ئورپا سه‌رهلدا و دئێته‌ هژمارتن پیسترین ڤایروس د مێژوویا مروڤان دا و ژبه‌ر وێ مروڤا بهایێ خو نه‌ما و بو ئه‌گه‌رێ په‌یدابونا شه‌ر و تالانكرن و كوشتن و بێ وژدانیێ و شوره‌ش دژى ده‌ستهه‌لاتان هاتن كرن ژبه‌ر نه‌پیته‌دان و بێ خه‌میا وان دژى ئه‌ڤێ ڤایروسێ و گه‌له‌ك كه‌س كه‌فتن زیندانا و هاتنه‌ ئه‌شكه‌نجه‌دان و ونداكرن, نێزیكێ سێ چارێكێن خه‌لكێ ئورپا نه‌ساخ كه‌فتن, هه‌ر سێ نه‌ساخێن ئه‌ڤێ ڤایروسێ ئێك پێ دمر, بێهنا مریان ئورپا كره‌ وه‌ك ده‌ڤه‌ره‌كا گه‌نى, پێشنیاره‌كا سه‌یر به‌لاڤ كرن ( گولا بدن به‌ر دفنێن خو دا بێنه‌ پاراستن ژ بێهنا گه‌نیا مریان ), ئولێن كرستیان و یێن دى راگه‌هاندن ئه‌ڤه‌ سزایه‌كى خودایى یه‌ ب سه‌ر مروڤان دا هاتى ژبه‌ر دویركه‌فتنا وان ژ خودایى و بریار دان ده‌رگه‌هێن خو ب وێنێ خاچێ بنه‌خشینن ب رامانا خودێ دلوڤانیێ ب مه‌ ببه‌, هه‌مى رێكێن بازرگانیێ دگه‌ل چین و مه‌نغولیا و روسیا و جیهانا روژهه‌لات هاتن گرتن و چین ( صین ) هاته‌ سوچباركرن كو ئه‌ڤ ڤایروسه‌ یا چێكرى و ڤه‌گوهاستى ئیتالیا و به‌لاڤ كرى و ژ ئیتالیا هه‌مى ئورپا یا ڤه‌گرتى, چینێ ژى مه‌نغولیا تاوانبار كر و راگه‌هاند ئه‌ڤ ڤایروسه‌ هه‌ر ژ سالا 1330 ل وه‌لاتێ مه‌نغولیا هه‌بو, حوكمرانیا منغولیا ژ ده‌ریا قه‌زوین هه‌تا مه‌نغولیا بو و رێكا بازرگانیا روسیا و ئورپا دناڤا ئاخا وێ دا دچو چین و هندستانێ و چینێ راگه‌هاند مه‌ره‌ما مه‌نغولیا ئه‌وه‌ بارزگانیا چینێ دگه‌ل ئورپا قوت بكت و ئه‌وێ ڤایروس یا ل ئیتالیا و ئورپا به‌لاڤ كرى ( علی الوردی د ڤه‌كولینا خو دا مه‌نغولیا سوچبار دكت ), ئه‌ڤێ ڤایروسێ ئورپا ئێخست د ماله‌كا گرتى دا و رێك هه‌مى هاتن گرتن و بازرگانى هات رواستاندن و باژێر ژ باژێران ڤه‌قه‌تیان, كه‌سه‌كێ نه‌شیا ژ ده‌ڤه‌ره‌كێ بچت ده‌ڤه‌ره‌كا دى, گه‌له‌ك بازرگانا ب دزى ڤه‌ كه‌سوكار و خیزان و مالیه‌تێ خو كرن د گه‌میا دا ره‌ڤین و قه‌ستا ده‌ریا ره‌ش كرن و گه‌له‌ك ژ ئه‌وانا د گه‌میان دا مرن ژبه‌ركو جوردێن د گه‌میان دا هه‌لگرێن ڤایروسێ بون , هنده‌كا ژى قه‌ستا ئورپا روژئاڤا كر و ڤایروس دگه‌ل خو ڤه‌گوهاستن فرنسا و ئنگلته‌را ( ئنگلیز ) و ئه‌سپانیا, گه‌له‌ك ژ خه‌لكێ باژێرا قه‌ستا چولا كرن وه‌ك دویركه‌فتن ژ مروڤان, ژبه‌ر ڤایروسێ رێژا مروڤان ل ئورپا گه‌له‌ك كێم بو و ل روژهه‌لاتا ناڤین و هند و چینێ رێژه‌ به‌رچاڤ زێده‌بو و ڤایروس لێ نه‌بو…
ژێده‌رێ مفا وه‌رگرتنێ ژ ڤه‌كولینا ل سه‌ر ڤایروسا مرنا ره‌ش – دوبلى ل سالا 2002 – علی الوردی

شه‌رێن بایلوجى و ڤایروسێن ده‌ستچێكر د مێژوویێ دا.. 3/3
( تاعونا یه‌رسینیا – دبلى3 ل سالا 1894 زاینى وه‌ك میناك ):
ب ناڤێ ڤایروسا یه‌رسینیا ل ده‌ڤه‌ره‌كا ب ناڤێ یونان ل وه‌لاتێ چینێ ل سالا 1855 وه‌ك نه‌خوشیه‌كا نه‌ گه‌له‌ك دژوار و نه‌ ڤه‌گر و نه‌پیته‌دانا چاره‌سه‌ریێ په‌یدابو هه‌تا سالا 1894 و ل ده‌ستپێكا ئادارا 1894ێ ئه‌ڤ نه‌خوشى یه‌ بو ڤایروسه‌كا دژوار و ڤه‌گر و ڤه‌گوهاستى و گه‌هشته‌ باژارێ كانتون ل چینێ و د ماوێ چه‌ند حه‌فتیێن كێم دا ( شێست هزار ) كه‌س ب ئه‌وێ ڤایروسێ مرن, پاشێ گه‌هشته‌ باژارێ هونگ كونك و د ماوێ دوو هه‌یڤان دا ( سه‌د هزار ) كه‌س كوشتن, ل سالا 1896 ڤایروس ژ چینێ گه‌هشته‌ وه‌لاتێ هندستانێ باژێرێ بومبایى و پاشێ باژێرێ بون و پاشێ كشمیر و پاكستانێ و د ماوێ 30 سالا دا ( دوازده‌ ملیون و پێنچ سه‌د هزار ) كه‌س ب ڤایروسێ مرن, ل سالا 1899 ڤایروس ب رێكا مشك و جوردا دناف گه‌میێن بازرگانى دا گه‌هشته‌ گزیرتێن هاوایى و باژارێ هونولولو و گزیرتا ئاواهو, ساخله‌میا چینێ بریار دا هه‌ر خانیه‌كێ ڤایروس دناڤ دا په‌یدا ببیت بێته‌ سوتن, ئێكه‌م پێنگاڤا وان بو سوتنا خانیێن گومانا ڤایروسێ دناڤ دا سوتنا چه‌ند خانیان بو ب ته‌نشت ئێكڤه‌ و ل ده‌مێ سوتنێ نه‌شیان كونترولێ ل سه‌ر ڤه‌مراندنا ئاگرى بكن و ئاگر گه‌هشته‌ چوار هزار خانیان و باژێركه‌ك ب ته‌مامى هاته‌ سوتن و خه‌لك ئاواره‌ و ده‌ربه‌ده‌ر بو, ل سالا 1900 ب رێكا گه‌میێن بازرگانى و جوردین هه‌لگرێن ڤایروسێ دناڤ وان گه‌میان دا ڤایروس گه‌هشته‌ ئوسترالیا و سالێ 200 كه‌س پێ دمرن و ڤه‌كێشا هه‌تا سالا 1925, و ل سالا 1994ێ وه‌لاتێ هندێ راگه‌هاند 700 كه‌س یێن توشى وێ ڤایروسێ بین و ژ ئه‌وانا 52 كه‌سان گیانێ خو ژ ده‌ست دا… نها ئه‌و ڤایروسه‌ یا مایى و دبیت نڤاندى بیت و دبیت ب هنده‌ك ناڤێن دن سه‌رهلدت و بێته‌ ناساندن وه‌ك ڤایروسا كرونا ژبه‌ركو دچاڤێن چێكه‌را دا باشترین شه‌رێ ده‌رونى یه‌ بو ژناڤبرن و لاوازكرنا یێ به‌رامبه‌ر و دبیت جاران چێكه‌ر بخو بكه‌ڤیته‌ داڤێن ڤایروسا خو.
ژێده‌رێن مفا وه‌رگرتنا ئه‌ڤان قوناغێن ڤایروسان من یێن وه‌رگێرایین ژ ویكیپیدیایان و گوگله‌ و یوتیوبى و په‌رتوكێن pdf:
( جیهانگیرى و ئێش, ئێشێن دومدرێژ, تاعونا دوبلى, تاعونا جستنیان, ڤیدیویا ڤایروسان, راپورتا ڤه‌كولینا ل سه‌ر ڤایروسان 2002 علی الوردى )

مێژوویا ڤایروسان ل روژهه‌لاتا ناڤین
( ڤایروسا عه‌مواس وه‌ك میناك )
ڤایروسا عه‌مواس: یان تاعونا عه‌مواس ئه‌ڤ تاعونه‌ ژ ئه‌گه‌رێ پێشیه‌كا نه‌ئێته‌ دیتن دكه‌ڤیته‌ دناڤ گه‌وریێ دا یان دناڤ خوینێ دا یان دناڤ هناڤان دا و ژ باژاركێ عه‌مواس ل نێزیك باژارێ قودسێ په‌یدا بى ل سه‌ر ده‌مێ خیلافه‌تا ( عومه‌رێ كورێ خه‌تابى ) ل سالا 639 زاینى و ناڤێ وێ سالێ كرن ( سالا توزێ ), ئه‌ڤێ تاعونێ ده‌ڤه‌را شامێ هه‌مى ڤه‌گرت یا دبن ده‌ستهه‌لاتا عوبه‌یدێ كورێ جه‌راحى ڤه‌, و گه‌هشته‌ شاره‌داریێن توركیا یێن نها ( ئه‌سكه‌نده‌رون و ئه‌ده‌نه‌ و مێرسین ) یێن لبه‌ر لێڤێن ده‌ریا سپى كو ل ئه‌وى ده‌مى دگوتنێ بیزه‌نتینى, و ئه‌ڤێ تاعونێ د ماوێ هه‌یڤه‌كێ دا دناڤبه‌را 25- 30 هزارا ژ موسلمانا كوشتن و هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن بچوك ب ئێكجارى ژناڤبرن و تاعون ژبه‌ر رێكا بازرگانى گه‌هشته‌ باژێرێ به‌سرا ل عیراقێ و گه‌له‌ك كه‌س پێ مرن, په‌یدابونا ئه‌ڤێ تاعونێ خه‌لا ل گزیرتا عه‌ره‌بى په‌یدا كر و تایبه‌ت ل ( مه‌دینا مونه‌ور ) ژبه‌ركو بازرگانى ب ئێكجارى راوستا دگه‌ل شامێ, په‌رتوكێن ئیسلامى ل سه‌ر ئه‌ڤێ تاعونێ دبێژن عومه‌رێ كورێ خه‌تاب ل به‌ر بو سه‌ره‌دانا شامێ بكت به‌لێ عه‌بدولره‌حمانێ كورێ عوفى گوتێ نه‌چه‌ و پێغه‌مبه‌رى ئه‌م ئاگه‌هدار كربون ( هه‌كه‌ وه‌ زانى ل ده‌ڤه‌ره‌كێ نه‌خوشیه‌كا په‌یدابویى سه‌ره‌دانا وێ نه‌كن و رێكێ نه‌دن كه‌س ژ ئه‌وێ ده‌ڤه‌رێ ده‌ركه‌ڤیت و سه‌ره‌دانا وه‌ بكت و هه‌كه‌ هون ب خو ل ئه‌وێ ده‌ڤه‌رێ بن ژێ ده‌رنه‌كه‌ڤن ), سه‌ركردێن موسلمانا ل ده‌ڤه‌را شامێ گیانێ ب تاعونا ناڤبرى گیان ژ ده‌ستداین ئه‌ڤه‌بون ( ئه‌بو عوبه‌یدێ كورێ جه‌راح – مه‌عازێ كورێ جه‌به‌ل و كورێ وى عه‌بدولره‌حمان – یه‌زیدێ كورێ سوفیان – شه‌رحه‌بیلێ كورێ حه‌سنه‌ – فه‌زلێ كورێ عه‌باس – بابێ جوندلێ كورێ سوهه‌یل و گه‌له‌كێن دیتر, نیشانێن تاعونا عه‌مواس ئه‌ڤه‌بون ( تایه‌كا زێده‌ گه‌رم دگه‌ل سه‌رئێشانه‌كا ب هێز و لاوازبونا هه‌مى جه‌سته‌یى هه‌ر ژ روژا ئێكێ هه‌تا روژا حه‌فتێ هه‌تا نه‌ساخ دكوشت و كێم كه‌س ژێ قورتال دبون, موسلمانا ئه‌ڤ تاعونه‌ ناساند ب ئێك ژ نیشانێن بچیك یێن نێزیكبونا روژا رابونێ ( علامات الساعه‌ الصغرى ), پشتى تاعون به‌ره‌ف نه‌مانێ ڤه‌چویى خه‌لیفه‌ عومه‌ر فه‌رمان دا ده‌وله‌ت و هه‌مى سه‌رمایه‌دار به‌خشینێ د سامانێ خو دا بكن بو گه‌هاندنا پێدڤیان بو هه‌ژاران ل ده‌ڤه‌را تاعون لێ په‌یدا بى و و سه‌ركرده‌ راسپاردن بله‌ز خوارنێ بگه‌هینن خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ و خه‌لیفه‌یى بخو ژى سه‌ره‌دانا ده‌ڤه‌را شامێ كر…..
نه‌زیر چه‌مباهیڤى / زاخو

كوردستان یا مه‌زنه‌ و دوژمنان یا بچووك كرى!
كوردستانا رۆژهه‌لات وه‌ك میناك
نه‌زیر چه‌مباهیڤى / زاخۆ
ژبۆ بیره‌وه‌ریا كۆمارا مهاباد من ب فه‌ر دیت بابه‌ته‌كێ ل سه‌ر كوردستانا رۆژهه‌لات بنڤێسم و جوگرافى و سه‌رژمیریا وێ بۆ خوانده‌ڤانان بده‌مه‌ دیاركرن و پتر زانیاریان بگه‌هینمه‌ تاكێ كورد, هه‌كه‌ سه‌رژمێریه‌كا هووربین ل سه‌ر كوردستانا رۆژهه‌لات بكن، دێ بۆ مه‌ دیار بیت ئه‌گه‌رێن مه‌ترسیا ئیرانێ ژ هه‌بوونا ده‌وله‌ته‌كا كوردى وه‌ك هه‌ڤسوى ل ته‌نشت وێ بێته‌ دامه‌زراندن, ژبۆ وێ چه‌ندى هه‌مى پێكۆلان دكه‌ت بۆ نه‌بوونا ده‌وله‌ته‌كا كوردى و دزانیت هه‌بوونا ده‌وله‌ته‌كا كوردى دێ جوگرافیا نه‌خشه‌یى و هێزا ئابوورى و سه‌نگا وێ ل ده‌ڤه‌رێ لاواز كت, ل پاشه‌رۆژێ ئیران دێ ژ ده‌وله‌ته‌كا ب هێز و مه‌زن بیته‌ پارچه‌پارچه‌ و هه‌لوه‌شیت, و نه‌ته‌وێن دن ژى وه‌ك عه‌ره‌ب و ئه‌زه‌رێن توركمان و به‌لۆش و دێلم دێ داخوازا سه‌روه‌ریا خوه‌ كن, و ئه‌ڤ رێژا ل خوارێ د سه‌رژمێریێن ئیرانێ دا سه‌نگ و نه‌خشه‌یێ دروست یێ كوردستانا رۆژهه‌لات دیار دكت سه‌ره‌رایى حاشاتى و فێلبازیێن ده‌ستهه‌لاتێ ب نه‌بوونا كیانێ كوردى ژبلى رێژه‌كا كێم یا كوردان ل ئه‌وى وه‌لاتى, ئیرانا نها ژ 31 پارێزگه‌هان پێكدئێت و ژمارا ئاكنجیێن وێ ژ 80 ملیۆن كه‌سان پتره‌ ل دووڤ سه‌رژمێریا ئیرانێ یا پشتى سالا 2011 و دیاربوویه‌ رێژا كوردا 10%ێ یه‌ ل دووڤ راپۆرتێن رێكخراوێن جیهانى و ئه‌كید باوه‌رم دبیت ئه‌ڤ رێژه‌ یا پتره‌:
ژ ئه‌وان پارێزگه‌هان ئیران ب خوه‌ دانپێدانێ دكت كو حه‌فت پارێزگه‌ه یێن كوردانه‌ و رێژا كوردان ب ئه‌ڤى شێوێ پارێزگه‌ه و سه‌نته‌رێ پارێزگه‌هێ دیار دكت:
ـ 90% ژ ئه‌زربێجانا غه‌ربى (ئۆرمیه‌) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 3280000 (2952000 كورد)
ـ 90% ژ كوردستان (سنندج) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 1640000 (1476000 كورد)
ـ 90% ژ كرمنشاه (كرمنشاه) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 1980000 (1780000 كورد)
ـ 90% ژ ئیلام (ئیلام) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 590000 (530000 كورد)
ـ 80% ژ لۆرستان (خورم ئاباد) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 1780000 (1424000 كورد)
ـ 60% ژ شار محه‌ل و به‌ختیارى (شه‌هرى كورد) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 960000 (576000 كورد)
ـ 70% ژ كه‌كیلۆیه‌ وبوێر ئه‌حمه‌د (یاسۆج) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 760000 (532000 كورد)
ـ 50% ژ هه‌مه‌دان (همدان) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 1780000 (890000 كورد)
ـ 25% ژ مه‌ركه‌زى (ئاراك) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 1460000 (365000 كورد)
ـ 20% ژ زنجان (زنجان) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 1080000 (216000 كورد)
ـ 80% ژ خۆراسانا باكۆڕ (بجنورد) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 900000 (720000 كورد)
ـ 25% ژ خۆراسانا ره‌زایى (مه‌شهه‌د) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 6500000 (1625000 كورد)
ـ 10% خۆراسانا باشۆر (بیرجند) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 780000 (78000 كورد)
ـ 35% گولستان (جرجان) كورد ئاواره‌كرن و توركمان ئاكنجیكرن سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 1900000 (665000 كورد)
ـ 5% ژ ته‌هران (ته‌هران) سه‌رجه‌مێ ئاكنجیان 13400000 (670000 كورد)
ژبلى رێژێن كێم یێن كورد لێ ئاكنجى ل باژارێن دن یێن ئیرانێ وه‌ك قوم و ته‌برێز و ئه‌سفه‌هانێ دبیت ژ (500000) كوردان ببۆرن. هه‌كه‌ به‌راوردیێ بكن كوردێن ده‌ڤه‌ر ب سه‌رئێكڤه‌ وه‌ك ئاخ دبیت پتر ژ (10741000 كوردان بن), و كوردێن هه‌رسێ خۆراسانا ل گه‌ل گولستانێ پتر بن ژ (3088000 كوردان بن), كوردێن ل ته‌هران و باژارێن دى ژى پتر ژ (1170000 كوردان بن), هه‌كه‌ هه‌میان كۆم بكن دێ گه‌هیته‌ (15 ملیۆن كوردان), مخابن پلانێن سیاسه‌تا فارسكرنا كوردان و كوشتنا زمانێ دایكێ و مراندنا هه‌ستا نه‌ته‌وى و سته‌م و ئاواره‌كرن و مشه‌ختكرنا كوردان ژ سه‌ر ئاخا بابوكالان, تیرۆركرنا شۆره‌شگێر و ره‌وشه‌نبیر و نڤێسه‌رێن كورد و چاندنا مێژوو و ره‌وشه‌نبیریا فارسى د مێشكێ تاكێ كورد دا ب درێژیا سه‌دان سالا ب رێیا فێرگه‌ه و خواندنا ل قوتابخانان, بووینه‌ ئه‌گه‌رێ شویشتنا مێژكى ژ هه‌مى هه‌ست و هزر و بیرێن نه‌ته‌وى و تایبه‌ت پشتى ژناڤچوونا كۆمارا مهاباد, نه‌وه‌ بۆ نه‌وه‌یى بوویه‌ ئه‌گه‌رێ گوهارتنا جوگرافى ژلایه‌كى ڤه‌ وه‌ك ئاخا كوردستانه‌كا داگیركرى و ژلایه‌كى دیڤه‌ ژ ده‌ستدانا زمانێ كوردى ل ده‌ڤ تاكێ كورد یێ ڤه‌قه‌تیایى ژناڤ جڤاكێ كوردى, ئه‌ڤ سه‌رژمێرى یه‌ وه‌ك خوه‌ ب كورد دده‌نه‌ پێناسه‌كرن یا كێمبوویى و دبیت د ناڤبه‌را حه‌فت بۆ هه‌شت ملیۆن كوردان ما بیت, مانا ئه‌ڤێ رێژێ ژى ڤه‌دگه‌ریت بۆ به‌رده‌وامیا شۆره‌شێن كوردى دژى داگیركه‌ران و ئه‌زمۆنا په‌یدابوونا هه‌رێما كوردستانا باشۆر ل سالا 1992 و خورتكرنا راگه‌هاندنا كوردى ل هه‌رێما كوردستانێ و ده‌نگێ وێ گه‌هشتى یه‌ هه‌ر ماله‌ك و تاكه‌ك كورد ل هه‌ر چار پارچێن كوردستانێ و هه‌ر كورده‌كێ ل جیهانێ, هه‌ستا زمانێ دایكێ ل ده‌ف هه‌مى كوردان په‌یدا كر ب چ زراڤ بیت دشێت خوه‌ بده‌ته‌ نیاسین و بێژت ئه‌ز كوردم, به‌لێ ئه‌ڤ سیاسه‌تا شۆفینى و داگیركه‌رى یا به‌رده‌وامه‌ ب نه‌دانپێدانا مافێن كوردان و نها ب سه‌دان خورت و ژنێن كوردان د گرتیخانێن وێ دنالن ژبۆ ئازادیێ و مافێن نه‌ته‌وى و ده‌ستهه‌لاتا مه‌لالى یا مل ب ملێ ده‌وله‌تێن دن یێن داگیركه‌ر پلانا د دارێژن و هه‌مى پێكۆلان دكن كوردان ژ ناڤ ببن و دانپێدانێ ب مافێ كوردان نه‌كن.
ژێده‌رێن مفاوه‌رگرتنێ:ـ
ـ نه‌خشه‌یێ ئیرانێ ژ گوگله‌
ـ مالپه‌رێ عه‌ره‌با یێ شروڤه‌كرنا سیاسه‌تا ئیرانێ.

نه‌زیر چه‌مباهیڤى
كرێتكرنا شه‌ره‌فێ, ئه‌شكه‌نجه‌دان, زیندانكرن, سێداره‌دان
هه‌ست ب ئێش و ئازارێن كوڕدا ئه‌ركه‌كى نه‌ته‌وى یه‌ ل سه‌ر هه‌ر كوڕده‌ك دلسۆز, من ب فه‌ر دیت وه‌ك كوڕده‌ك بابه‌ته‌كێ ل سه‌ر ئازار و رۆلێ ژنا كوڕد بده‌مه‌ دیاركرن, ئێش و ئازارێن ژنا كوڕد نه‌كێمترن ژ یێن زه‌لامێ كوڕد ژبۆ ئازادیا كوڕدستانێ, و ب دوورشمێ ژن ژى هێزا گوهۆرینێ یه‌ ل بن ده‌ستیا رژێمه‌كا سته‌مكار دا, كوردستان ل هه‌ر چار پارچێن داگیركرى دا ژنا كورد مل ب ملێ زه‌لامێ كورد ب هه‌ست و خۆراگرى و ژ زولم و زیندان و ئه‌شكه‌نجه‌ و سێداره‌دانێ قورتال نه‌بوویه‌, و تایبه‌ت ل كوڕدستانا رۆژهه‌لات رژێما مه‌لالیا ئیرانێ بهزاران ژنێن كوڕد د زیندانا دا ئه‌شكه‌نجه‌ و سێداره‌داینه‌, وه‌كى زیندانا سرجك بورامین كو هژماره‌كا هه‌را مه‌زن ژن تێدا نه‌ و دبیته‌ مه‌زنترین زیندان ل رۆژهه‌لاتا ناڤین, و نموونه‌ زۆرن ژ ئێش و ئازارێن ژنێن كوڕد د ئه‌ڤێ زیندانێ و زیندانێن دیتر دا، نموونه‌ تنێ د سێ سالێن دووماهیێ دا:
ل 12/11/2019 چالاكڤان و هونه‌رمه‌ندا كوڕدستانا رۆژهه‌لات (بریسا سێڤێ) ژ لایێ رژێما مه‌لالى ڤه‌ هاته‌ گرتن ژبه‌ركو پشته‌ڤانیا مافێن نه‌ته‌وا كوڕد ل هه‌ر چار پارچێن كوڕدستانێ دكر وه‌ك چالاكڤان و ئازادیخواز و چه‌ندین جاران ژ زیندانێ ره‌وانه‌یى نه‌خۆشخانێ كرى یه‌، ژبه‌ر خرابیا ساخله‌میا وێ ب ئه‌شكه‌نجه‌دانێ ل ده‌ما گرتنێ, خه‌لكا باژارێ كامیرانه‌ سه‌ر ب پارێزگه‌ها سنندج ڤه‌ و سێ سال زیندان ل سه‌ر هاتى یه‌ سه‌پاندن.
ل 11/8/2019 سێ ژنێن كوڕدێن چالاكڤان ل رۆژهه‌لاتێ كوڕدستانێ ل باژارێ مه‌شهه‌دێ هاتن گرتن (حوریه‌ فرج ـ فاتما سه‌بهرى ـ بۆران نازمى) ل گه‌ل 12 چالاكڤانێن زه‌لام وه‌ك شانه‌یه‌كا نهێنى 15 كه‌سى و هه‌تا نها د زیندانا ( وكیل ئاباد ) یا رژێما مه‌لالیا ئیرانێ دانه‌.
ل 4/8/2019 چالاكڤانا ناڤدارا كوڕدستانا رۆژهه‌لات (رها ئه‌حمدی) خه‌لكا باژێرێ مه‌شهه‌دێ یه‌, ژ لایێ رژێما مه‌لالیان ڤه‌ هاته‌ گرتن و داخوازا 600 ملیۆن تیمه‌نا ژێ كرن ب كه‌فاله‌ت بهێته‌ ئازاد كرن و ژبه‌ر لاوازیا زروفێ وان یێ ئابوورى نه‌شیان وى پاره‌یى بدن ل زیندانا (سرجك بۆرامین) و پاشێ ڤه‌گوهاستن بۆ زیندانا ئیڤین هه‌تا نها زیندان كرى یه‌.
ل 4/8/2018 چالاكڤانا كوڕدستانا رۆژهه‌لات (عسل محمدی) خه‌لكا مه‌شهه‌دێ یه‌ و قوتابیا كۆلیژا ده‌رمانسازى بوو ل ته‌هران د ژۆرا به‌شێ ناڤخوه‌یا قوتابیان ڤه‌ ل ته‌هران هاته‌ گرتن و داخوازا ئێك ملیار تیمه‌نا ژێ كرن ب كه‌فاله‌ت بهێته‌ ئازاد كرن و زروفێ وان یێ ئابوورى نه‌هاریكار بى و نه‌شیان وى پاره‌یى بده‌ن و هه‌تا نها یا د زیندانا (ئیڤین) دا.
ل 18/11/2019 نڤێسه‌ر و چالاكڤان و نڤیسه‌را كوڕدستانا رۆژهه‌لات (مۆجكان كاوسى) ژلایێ رژێما مه‌لالیان ڤه‌ هاته‌ گرتن و دادگه‌هێ زیندانا شه‌ش سال و سێ هه‌یڤان ل سه‌ر سپاند و خه‌لكا پارێزگه‌ها مازاندران ڤه‌ و نها د زیندانا ئیڤین دایه‌.
ل هه‌یڤا 3/2018 چالاكڤانا كوڕدستانا رۆژهه‌لات یا مافێن مرۆڤ (رزوانه‌ ئه‌حمه‌د خان به‌گ) خه‌لكا باژارێ سنندجێ یه‌ هاته‌ گرتن ژلایێ رژێما مه‌لالى ڤه‌ و پێنچ سال و نیڤ زیندان ل سه‌ر هاتن سه‌پاندن و نها یا د زیندانا ئیڤین دایه‌.
ل 15/5/ 2019 چالاكڤانا كوڕدستانا رۆژهه‌لات (ناهید شكاكى) هاته‌ گرتن ژلایێ رژێما مه‌لالیان ڤه‌, پشتى په‌یوه‌ندى ب برایێ خوه‌ كرى كو گه‌له‌ك پاسدار ل به‌ر ده‌رگه‌هێ مالا وانن و هه‌تا برایێ وێ گه‌هشتى مال، دیت ده‌رگه‌هێن وان شكاندى یه‌ و خویشكا وى یا برین و هه‌تا نها چاره‌نڤیسێ وێ به‌رزه‌یه‌ كا ساخه‌ یان شه‌هیدكرى یه‌.
ل هه‌یڤا 1/2020 سیاسه‌تمه‌دارا كوڕد زه‌ینه‌ب جه‌لالیان هاته‌ گرتن و دادگه‌ها رژێما مه‌لالى بریارا هه‌تا هه‌تا زیندان ل سه‌ر سه‌پاند و نها د زیندانا كرمان دایه‌.
ل 12/5/2020 چالاكڤانا كوڕد زه‌هرا‌و محه‌مه‌دى هاته‌ گرتن ب گونه‌ها كو زارۆیان فێرى زمانێ كوڕدى دكت و دادگه‌هێ بریارا ده‌ه سالا زیندان ل سه‌ر سه‌پاند و نها د زیندانێ دایه‌ و خه‌لكا باژێرێ سنندجێ یه‌.
ل 7/2/2020 چالاكڤانا كوڕد سه‌كینه‌ بروانه‌ هاته‌ گرتن و پێنچ سال زیندان ل سه‌ر هاتن سه‌پاندن و نها ل ژۆرا تنێ یا ژماره‌ (209) ل زیندانا ئیڤین دا و ژدایكبوویا 1988 و خه‌لكا خراسانه‌ و ژ عه‌شیرا كرمانجه‌.
ل 28/5/2020 فرانك جه‌مشیدى ژنا چالاكڤان و ئه‌نداما كۆمه‌لا كوڕدستانا كه‌سك یا ژینگه‌هێ هاته‌ گرتن و هه‌تا نها د زیندانا ژنان دایه‌ ل سنندجى. سه‌ره‌رایى زولما دوژمنان كاروانێ خه‌باتا ئازادیێ به‌رده‌وامه‌, نه‌فره‌ت و سه‌رشۆرى ل دوژمنێن ئازادیا كوڕد و كوڕدستانێ بن و بژیت خه‌باتا ئازادیا گه‌لێن بنده‌ست و ئازادى بۆ گرتیێن كه‌چ و ژنێن كوڕدان و هه‌ر كوڕده‌كێ د زیندانێن زالم و دوژمنان دابیت.

هه‌كه‌ بخوینى دێ تێگه‌هى..
نه‌زیر چه‌مباهیڤى
ئه‌م كورد مله‌ته‌كن:
– ئه‌م مله‌ته‌كن چاڤێن مه‌ یێن ل پله‌ و پۆسته‌كێ, نه‌ ژبۆ خزمه‌تا به‌رژه‌وه‌ندیا گشتى، ته‌نها دا خزمه‌تا گشتى بكن قوربانى خزمه‌تا به‌رژه‌وه‌ندا كه‌سۆكى.
– ئه‌م مله‌ته‌كن پڕانیا دانعه‌مرێن مه‌ تۆبه‌دارن و ب فه‌رمۆده‌ و شیره‌تان دئاخڤن و به‌لاڤ دكن، به‌لێ د تۆرێن جڤاكى دا خه‌فكا ڤه‌دن دا ژنه‌ك نه‌نیاس ل خوه‌ هه‌ڤنیاس بكن و دبێژن گه‌نجێن سه‌رده‌مى گوهداریا شیره‌تێن مه‌ ناكن و ژبیر دكن رۆژه‌كێ یان ژن یان كچێن وان دێ وژدانا وان ژ خه‌و راكن (كما تدین تدان).
– ئه‌م مله‌ته‌كن ل چایخانه‌ و كافیان و ل جهێن تایبه‌ت دروونن و ب ده‌مژمێران دئاخڤن و به‌حسێ كرێتكرنا نه‌حازران بۆ ئێكودو دكن.
– ئه‌م مله‌ته‌كن ب شه‌ڤ و رۆژ گۆتنێن شكه‌ستى دبێژن حوكمه‌ت و وه‌زیر و رێڤه‌به‌رێن خوه‌ و مه‌ دڤێت وه‌كى سوێد و یابان ژى ده‌وله‌ت بن!.
– ئه‌م مله‌ته‌كن هه‌ستا نه‌ته‌وى قوربانى یا عه‌شیرێ دكن و یا عه‌شیرێ قوربانى بنه‌مالێ دكن و یا بنه‌مالێ قوربانى به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ دكن.
– ئه‌م مله‌ته‌كن نه‌فره‌تا ل باژێرڤانیێ دكن كو باژێرى پاقژ ناكت, ئه‌م بخوه‌ گلێشى دهاڤێژن به‌رده‌رگه‌ه و سه‌ر جادان و خوارنێ ل باخچا و پاركا دخۆن و به‌رمایكان دهێلن.
– ئه‌م مله‌ته‌كن نه‌فره‌تا ل فه‌رمانگه‌ها كاره‌بێ دكن و زارۆیێن مه‌ گلۆپا رۆناهیا سه‌ر جادێ دشكێنن و نیڤه‌كا ژمه‌ سه‌رپێچى یا د پیڤه‌را دا كرى.
– ئه‌م مله‌ته‌كن نه‌فره‌تا ل گرانیا بهایێ خوراك و كه‌ره‌ستان دكن, و مالێن خوه‌ یێن ته‌ژى خوراك و كه‌ره‌سته‌ كرین و هه‌ر تشتێ دیتن ل بازارى دێ كڕین و هه‌تا د مال دا خراب دبیت و پاشێ د هاڤێژن,
– ئه‌م مله‌ته‌كن د تۆرێن جڤاكى دا ژنه‌ك بێژت ئه‌ڤه‌ ئه‌ز هاتم به‌س وێنێ نه‌ینوكه‌كا وێ تنێ دیار ببیت، دشێت تبلا هزاران خۆش مێر و زه‌لام باشێن ب خێزان ل لایكان بده‌ت و سه‌رێ وان مه‌نده‌هۆش بكت و بێژنێ تو ب خیرهاتى, به‌روڤاژى خه‌وا ئه‌وان خۆش مێر و زه‌لام باشا دئێت ده‌ما بابه‌ته‌ك راستى و ئاموژگارى و نه‌ته‌وى به‌ر چاڤێن وان بكه‌ڤیت.
– ئه‌م مله‌ته‌كن ده‌ما دچن یاریگه‌هێ پێش یاریا ته‌پاپێ ڤه‌ ل دووماهیێ هه‌كه‌ فایده‌ بن یان خوساره‌ت بن كورسیكێن یاریگه‌هێ دشكێنن و جاران هه‌ستیێن ئێكودو ژى دهه‌ڕشینن و شانازیێ ب یاریكه‌رێن ئورۆپیان دبن.
– ئه‌م مله‌ته‌كن نه‌فره‌تان ل ترومپێلێ دكن ده‌ما ژبه‌ر له‌زێ دقولپیت یان د ده‌عمیت و ژبیر دكن شۆفێر ئه‌گه‌ره‌.
– ئه‌م مله‌ته‌كن ده‌ما ترومپێلا بارى دوه‌رگه‌ریت ئاخینكا بۆ كه‌لوپه‌لێن بارى دبن و ئاگه‌ه ژ گیانێ شۆفێرى نامینن.
– ئه‌م مله‌ته‌كن نه‌فره‌تا ل مامۆستا و نۆشدار و ئه‌ندازیار و فه‌رمانبه‌ر و بازرگان و فیته‌ر و دوكاندارا و موچه‌خۆران دكن و ژبیر دكن ئه‌و ژ مه‌نه‌ و ئه‌م هه‌مى ئه‌ون, ئانكو هه‌ر نه‌فره‌ت ل مه‌ دزڤرن.
– ئه‌م مله‌ته‌كن مه‌ هه‌میان پاره‌ دڤێن بلا به‌رهه‌مى نه‌كن و هه‌ر ئێك داخوازا مافێ خوه‌ دكت و به‌حسێ ئه‌ركێ ل سه‌ر ملێ خوه‌ ناكت.
– ئه‌م مله‌ته‌كن خوه‌ یێ بێ باوه‌رنامه‌ و بسپۆر و شاره‌زا دڤێت ب مووچه‌كى باش و ب پله‌كا باش و ل جهه‌كى باش دابمه‌زریت و كه‌س فه‌رمانا ل سه‌ر نه‌كت و هه‌كه‌ ئاواره‌یى ژ ده‌رڤه‌یى وه‌لاتى بوون ئه‌م ئاماده‌نه‌ جادێن وان وه‌لاتان پاقژ بكن و خزمه‌تا خه‌لكێ وان بكن و رێنما و قانوون وان هه‌میێ په‌یڤ په‌یڤ ل سه‌ر خوه‌ بچه‌سپینن تنێ دا مافێ په‌نابه‌ریێ وه‌رگرین و هه‌كه‌ ب ره‌زاله‌تى ترومپێله‌ك ل وێرێ كڕین ده‌ما دهێته‌ وه‌لاتێ خوه‌ شانازیێ ب ئه‌وێ ترومپێلێ دبین.
– ئه‌م مله‌ته‌كن پێگیریێ ب رێنمایێن هاتنوچوونێ ناكن ل وه‌لاتێ خوه‌ و پڕانیا هه‌ڤوه‌لاتى و پۆلیسان چاڤێن وان ل به‌رتیلا یه‌ و دبێژن قانوون و رێنما د وه‌لاتێ مه‌دا نینن.
– ئه‌م مله‌ته‌كن نڤێژا دكن و مزگه‌فتا پر دكن و دچن عومرێ و حه‌جێ و دزانن چ حه‌لاله‌ و چ حه‌رامه‌ به‌لێ مه‌ كڕین و فرۆتن و تێكه‌لى و سلاڤ هه‌مى حرام كرن.
– ئه‌م مله‌ته‌كن ژ سه‌رى هه‌تا بنى پرانیا مه‌ نه‌راست و دورى نه‌, له‌گله‌گى نه‌, ئه‌زئه‌زى نه‌, به‌رژه‌وه‌ندچى نه‌, به‌رتیل خوه‌رن, دزن, گه‌نده‌لن, مه‌ژى گرتى نه‌, هزر گه‌نى نه‌, هه‌ست مراندى نه‌, شه‌رم ئاڤێتى نه‌, ده‌مده‌مى نه‌, ل هه‌ڤدو فێلبازن و بو بیانیا وه‌فى نه‌, هندى ئه‌م ئه‌ڤه‌ بن نه‌شێن بێژن پێشكه‌فتى نه‌, فه‌ره‌ خوه‌ راست بكن و خوه‌ ژ گه‌نیێ پاك بكن و هه‌ستێن ره‌وشتى و وه‌لاتپه‌روه‌ریێ ساخ بكن پاشێ بێژن ئه‌م ژى وه‌ك یابان و سوێدێ نه‌!!.
بۆ زانین من مفا سه‌ر گۆتارێ یا ژ (نحن شعب لا نستحی) وه‌رگرتى.

توركیا نها ب دیتنا كورده‌كێ..
توركیا نها یا گه‌له‌ك دله‌زینت,
دبیت نه‌گه‌هیت شیرێ خو بو ماستى ب مه‌ینت, ئارمانجا وێ هێزێن كوردا ب ناڤێ تیرورستێ هه‌میان بروخینت,
ب دیتنا وێ سه‌روكێن كوردا ده‌ره‌به‌گ و سه‌ركێش هوزن یێ وێ ڤیا ئه‌وى ده‌ینت, ئیماراتێ ب دوبه‌یى ڤه‌ ب موشه‌كا بنڤینت, ده‌ریا ئیجه‌ گورستانا رێڤنگا هه‌میێ ژ یونانێ بستینت, ده‌ستهه‌لاتا مصرێ وارگه‌هێ فیرعه‌ونیا ب قولبینت, نیلێ مسرێ دگه‌ل دیجله‌ و فوراتێ شامێ دنه‌خشه‌یى دا ب خامه‌یێ توركى بنه‌خشینت, یا عه‌ره‌بێن داعش ل سوریێ نوسره‌ و شامیه‌ ل كوردا د جه‌ربینت, قه‌ته‌را قابكا شخاتێ ژبو خاترا خویشكا خو ئه‌مینایێ ب شێك و ته‌لیسا یا پارا بو د وه‌شینت, یا بویه‌ وارسێ هنده‌ك عه‌ره‌با و ب هزرا كه‌را دێ قودسێ بو وان ژ جوهیا ستینت, ژبه‌ر ناكوكیێن دناڤبه‌را روسیا و ئه‌مریكا دا یا هه‌ردوكا بو خو د خاپینت, كێشوه‌رێ پیر ل خو به‌لایه‌ ژبلى فرنسا ئه‌ڤێن دى ئێك خو نا لڤینت, وى دڤێتن ده‌ریا سپى ب ئاڤ و ماسى و هه‌ر تشتێ تێدا ب ده‌ست خوڤه‌ بینت,
ئاخا كوردستانێ ب سامان و پترول و ئاڤ و هه‌ڤران ڤه‌ بهلینت, زه‌ڤیێن لیبیا بكێلت و توڤێ توركى ل هه‌مى شوڤێن وێ ب چینت, ناڤێ قه‌زافى ژ رویبارێ عه‌زیمێ بیابانێ راكت و یێ خو ل سه‌ر ده‌ینت, وى د كوژت یێ ناڤێ مافێ كوردا ل ده‌ف بینت, دزانت كوردێت ئه‌هلول فلوس زورن دلێ وانا وى دحه‌بینت, له‌وما چینه‌ك كوردا دوباره‌ یێن بوینه‌ فورسانێن حه‌میدى یه‌ بو كوشتنا برایێ خو وان ب كار دئینت, جیهان یا دبێژتێ روینه‌ خوارێ نه‌به‌ گه‌مژه‌ به‌لێ ئه‌و هه‌ر ناروینت, جار ب ناڤێ موسلمانا و جار ب ناتویا نه‌فره‌ت لێ بن خو دهه‌ژینت, دبێژت نه‌هنگێ ده‌ریا مه‌ و پلنگێ ده‌شت و چیامه‌ و ئلهو ل ئه‌سمانى د هلینت, سه‌ربورا سه‌دام به‌ته‌لولعروبه‌ یا ژبیر كرى و نزانت هه‌ر دینسسه‌ك دێ ئیمانسسه‌ك پشتێ لێ شكێنت, یا ژ ئه‌وى ڤه‌ خدر ئلیاسه‌ و ئاڤا ژیانێ یا ڤه‌خوارى و دێ هه‌تا هه‌تا مینت, هه‌مى ئارمانج ل دیف میساقولعه‌هد ده‌ستهه‌لاتا خیلافه‌تا ئوسمانیا جاره‌كا دى ڤه‌گه‌رینت,
خودێ كوردستانێ و كوردێن هه‌ژار بپارێزت و دوژمنێن وێ زو بروخینت.
دروژناما ئه‌ڤرو دا ژماره‌ 2814 به‌رپه‌رێ 7 ل 25/8/2020 هات به‌لافكرن

نه‌زیر چه‌مباهیڤى

گه‌ر ته‌ماشه‌یى نه‌خش و هێزێ ل رۆژهه‌لاتا ناڤین بكن، دێ زانین یا د سێ جه‌مسه‌ران دا دژیت وه‌ك یێ ئیسلاما سونه‌ ئیخوانى و یێ ئیسلاما ره‌وت شێعى و یێ ئیسلاما نه‌ته‌وه‌ علمانى و جه‌مسه‌رێ هه‌رى لاواز، یێ سیێ یه‌ و یێ ئێكێ ب هێزه‌ و جۆكه‌ره‌ و ب پشته‌ ئه‌و ژى توركیا یه‌, و یێ دوویێ بهێزه‌ و نه‌ جۆكه‌ره‌ و بێ پشته‌ ئه‌و ئیرانه‌, یێ سیێ ژى لاواز و بێ هێزه‌ و نه‌فامه‌ ژ ئێكگرتنێ و ب پشته‌ ئه‌و ژى عه‌ره‌بێن خوه‌ ب خودانێن نه‌ته‌وا عه‌ره‌بى ددن نیاسین مسر و سعودى یه‌نه‌, ئه‌ڤ هه‌رسێ جه‌مسه‌ره‌ هه‌ڤدژێن ئێكن د هنده‌ك خالان دا و خۆشتڤیێن ئێكن د هنده‌ك خالێن دن دا, و خالێن هه‌ڤدژیێ پترن ژ یێن براتیێ, هه‌كه‌ ب هویرى ته‌ماشه‌ و هزر بكن دێ بۆ مه‌ دیار بیت كو جه‌مسه‌رێ ئێكێ نها بێ ده‌نگه‌ بۆ دژیایه‌تى كرنا جه‌مسه‌رێ دوویێ وه‌ك كاتى و یێ پێكۆلێ دكت ب هه‌مى پلانا جه‌مسه‌رێ سیێ ژناڤ ببیت و گه‌ر سه‌ركه‌فت پاشان دێ رهێن چاندى قوت كت و گۆرزه‌كێ ل جه‌مسه‌رێ دوویێ دت, د هه‌مان ده‌م دا جه‌مسه‌رێ دوویێ بێده‌نگه‌ بۆ دژایه‌تیا جه‌مسه‌رێ ئێكێ و ده‌ست یێ ده‌ینایى سه‌ر حه‌فكا جه‌مسه‌رێ سیێ و ئه‌گه‌ر ب سه‌ركه‌فت پاشان دێ ڤایرۆسێن خوه‌ د ناڤ جه‌رگێ جه‌مسه‌رێ ئێكێ دا ژ خه‌و راكت, جه‌مسه‌رێ سیێ تنێ یێ ل چاره‌سه‌ریا خوه‌ دگه‌ریت ب رێیا نۆشدارێن فێلباز و خوه‌ ژ پێڤه‌دانێن جه‌مسه‌رێ ئێكێ و دوویێ دپارێزیت دا ب پارچێن گرنگ ڤه‌نه‌دن ژبه‌ركو جه‌مسه‌رێن ئێكێ و دوویێ یێن ب پرانیا لاشێ جه‌مسه‌رێ سیێ ڤه‌داین, هه‌كه‌ ب ئاشكرایى به‌حس بكین دێ بێژن (1) توركیا یا د ڤه‌گه‌راندنا خیلافه‌تا ئوسمانى دا ل سه‌ر كیستێ (3) ئاخا عه‌ره‌بى ب رێكا هزرا ئیسلاما سونى ئیخوانى و نها ب باره‌گایێن له‌شكه‌رى و هه‌والگیرى و بازرگانى بهێزه‌ ل قه‌ته‌ر و سودان و تونس و مه‌غرب و سومال و به‌شه‌ك ژ عیراق و باكۆرێ سووریێ و لوبنان و یا د ناتۆیێ دا و ناتۆ بێده‌نگه‌ ل سه‌ر پلانێن وێ ژبه‌ر رۆسیا و رۆسیا ژى ل سه‌ر هه‌مى ره‌فتارێن وێ رازى یه‌ دا ژ ناتۆ ڤه‌بیت و ببیت هه‌ڤپه‌یمانیا رۆسیا و ل سه‌ر (2) ئیرانا بێ ده‌نگه‌ هه‌تا ئاخا خیلافه‌تێ ڤه‌گه‌رینت و پاشى دێ رهێن ئیرانێ د ناڤ ئاخا خیلافه‌تێ دا سۆژت وه‌كى جاران, دیسا (2) ئیران و یا د هرزا ڤه‌گه‌راندنا ده‌وله‌تا فاتمى دا ب هزرا شێعه‌تیێ و نها باره‌گایێن وێ یێن له‌شكرى و هه‌والگێرى و تا راده‌یه‌كى بازرگانى د ناڤا یه‌مه‌ن و جه‌زائیر و عیراق و سووریێ و لوبنانێ و فه‌لستینێ دا ئێكجار ب هێزن و بازرگانیا زێده‌ دگه‌ل قه‌ته‌ر و تا راده‌یه‌كێ دگه‌ل پاشاتیا عومان و رێكخستیێن وێ د جه‌رگێ سعوودى و به‌حرێنێ و سودانێ دا زورن و ئیمارات ژبه‌ر دنالت و ئه‌مریكا و هنده‌ك ده‌وله‌تێن ئۆرۆپا ب ره‌فتارێن وێ نه‌ئارامن و مه‌ترسیێ ژێ دبینن ژبه‌ر هه‌ڤدژیا وێ بۆ ئیسرائیل و دڤێن وێ سیاسه‌تێ بگوهۆریت و ئاریشان بۆ كه‌نداڤى چێنه‌كت, به‌لێ رۆسیا وێ دبینت وه‌ك هه‌ڤال و هه‌ڤكار و هه‌ڤهزر و گه‌ر ئیران ژى گه‌هشته‌ مه‌ره‌مێن خوه‌ یا فاتمى و سه‌فه‌وى دێ پاشێ ب رێیا 15 ملیۆن شێعه‌یێن جودا نه‌ته‌وه‌ د ناڤ توركیا هاندت دژى توركیا, به‌لێ (3) ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بى ئوردن و مسر و سعودى ب ده‌وله‌تێن كه‌نداڤى ڤه‌ ژ هه‌بوونا ناكۆكیان و نه‌ئێكرێزیا عه‌ره‌بان یێن د مه‌ترسیێ دا ژ هزرا ئیخوانى و ژناڤچوونا سه‌روه‌ریا عه‌ره‌بى و مرنا نه‌ته‌وى و بنده‌ستیا خیلافه‌ت و مه‌زهه‌بیێ و كه‌فتن ل بن ده‌ستهه‌لاتا نه‌ته‌وه‌ێن نه‌ عه‌ره‌بى دنالن و تنێ یێن د حاله‌تێ خوه‌پارستنێ دا و ئه‌مریكا وه‌ك نۆشداره‌كى فیلباز وان ڤاله‌ دكت و د دۆشت ژ هه‌مى سامانێ وان ب چاره‌سه‌ریا نه‌مره‌ ژبۆ من و رۆسیا ژى به‌هرا خوه‌ دبت, سه‌ره‌رایى هه‌ڤدژیا وان هه‌رسێ جه‌مسه‌ران د هه‌مان ده‌م دا هه‌ڤدژێن هزرا هه‌بوونا نه‌ته‌وا كوردن و د ئه‌ڤێ خالێ دا برایێن ئێك دایك و بابێ نه‌ و وژدان و دلۆڤانى ل ده‌ف وان نینه‌ و كورد ژى لاوازن و بێ پشتن و كه‌سێ خوه‌ نینه‌ و هنده‌ك ژ بێ هه‌ستى ژ كوردایه‌تیێ ڤاله‌ كرى.

نه‌زیر چه‌مباهیڤى
ل دووڤ راپۆرت و ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ كو له‌شكرێ ئازاد یێ نها دبێژنێ له‌شكرێ نیشتمانى سووریا پێكهاتى یه‌ پتر ژ 35 گرۆپێن جۆرا و جۆر و ل سالا 2016 ژلایێ توركیا ڤه‌ هاتى یه‌ دامه‌زراندن و باره‌گایێ وێ یێ سه‌ره‌كى ل عنتابێ یه‌ و فه‌رمانێن راسته‌وخوه‌ ژ توركیا وه‌ردگریت و ئه‌و گرۆپه‌ هه‌مى ئه‌ون یێن مه‌زهه‌ب سونى و ئه‌فسه‌رێن له‌شكرێ سوورى یێن خودان پلێن جۆرا و جۆر و هزر توركى و هه‌ڤدژ رژێما به‌عسا شێعى و پرانیا سه‌ركردێن وێ به‌رى نها د ناڤ رێكخراوا داعش و به‌ره‌یى نوسره‌ دابین و توركومانێن ده‌ڤه‌رێن نێزیك سنۆرێ توركیا نه‌ و ل دووڤ ئامارێن نها دبیت ئه‌ڤ له‌شكره‌ د ناڤبه‌را 100000 هه‌تا 150000 چه‌كداران دا بیت ژبلى به‌ره‌یى نوسره‌ و هنده‌ك گرۆپێن دى یێن بچووك و پشتى ب سه‌ركێشیا توركیا هاتى رێخستن ب ناڤێ سێ فه‌یله‌قان دئێته‌ نیاسین و گه‌له‌ك ناڤدارن ب فرقه‌ وه‌كى فرقه‌ حمزه‌ و سولتان مرادا توركمانى و شامیه‌ و شرقیه‌ و فه‌یله‌قا شاما توركمانى ئه‌وا د لیستا تیرۆرێ دا و ئارمانجا توركیا ژ ئه‌وى له‌شكرى بۆ پالپشتیا له‌شكرێ توركیا یه‌ و دهێته‌ برێڤه‌برن ژلایێ ئیستخباراتا توركیا ڤه‌ و ژۆره‌كا تایبه‌ت یا ئۆپه‌راسیۆنێن وى له‌شكرى ل ئۆرفا یه‌, سه‌باره‌ت مووچه‌ و مه‌زاختن و چاڤدێریا وى له‌شكرى هه‌مى ژ توركیا یه‌, توركیا ل سالا 2016 ب هه‌ڤكاریا له‌شكرێ ئازاد شیا جرابلس و باب و ئه‌عزاز داگیر بكت بناڤێ ئارامكرن و ڤه‌گه‌راندنا په‌نابه‌ران بۆ وان ده‌ڤه‌ران و دگه‌ل وى له‌شكرى خال و باره‌گایێن خوه‌ ل ئه‌وان ده‌ڤه‌ران دابمه‌زرینت و ده‌ستهه‌لاتا رژێما سوورى و یا كوردى ل ئه‌وان ده‌ڤه‌ران قوت بكت و ده‌ستهه‌لاتا توركمان و عه‌ره‌ب ئیخوانى لێ ئاڤابكت و ب رێڤه‌ببیت, پاشان توركیا ل 2018 ل به‌ر چاڤ و بێده‌نگیا جیهانێ و ب هه‌ڤكارى دگه‌ل وان گرۆپێن له‌شكرێ ئازاد و ب به‌هانه‌یا قوتكرنا كولانا تیرۆرێ هێرش كره‌ عه‌فرینا ناڤدار ب بویكا رۆژئاڤا ب ئوپه‌راسیۆنا دارا زه‌یتوونێ و كوشتن و دزین و تالانكرن و ده‌ربه‌ده‌ركرنا 300000 كوردان ژ سه‌ر ئاخا وان ل ئارامترین ده‌ڤه‌را سووریا په‌یداكر و هه‌تا نها ژى ل بن كۆنترۆلا وان گرۆپان دایه‌ ب رێڤه‌برنا ئیستیخبارات و میتا توركیا, ل دووماهیا سالا 2018 توركیا ب به‌هانه‌یا پێلا ئاواره‌بوونێ د هه‌وارا به‌ره‌یێ نوسره‌ چوو و له‌شكر كێشا ده‌ڤه‌را ئه‌دلب ب ناڤێ كونترۆلكرن و ئارامكرنێ خال و باره‌گایێن له‌شكرى ل ئه‌وێ ده‌ڤه‌رێ ئاڤاكرن ب رێكه‌فتنه‌كێ ل گه‌ل رۆسیا, ل سالا 2019 توركیا وه‌ك به‌هانه‌یا ئاسایشا نه‌ته‌وى و برینا ده‌ستێ تیرۆرێ و ئاڤاكرنا ده‌ڤه‌را ئارام و ڤه‌گه‌راندنا سێ ملیۆن ئاوارێن سوورى و ب ره‌زامه‌ندیا ئه‌مریكا ب كویراتیا 30كم و درێژیا 120كم كو هه‌ردو ده‌ڤه‌رێن سه‌رێ كانیێ و گرێ سپى بخوه‌ڤه‌دگرن و ب هه‌ڤكاریا هه‌مان گرۆپان ب ناڤه‌كى جودا ب له‌شكرێ نیشتمانى هێرش كرن سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا كوردى ب ناڤێ ئوپه‌راسیۆنا مه‌تالێ فوراتێ دوباره‌ مالوێرانى و كوشتن و تالانكرن و ده‌ربه‌ده‌ركرن ئێخست نافمالا كوردى ل گۆر ئامارا نێزیكى 300000 كورد و عه‌ره‌ب ده‌ربه‌ده‌ر بین و پتر ژ 2800 سڤیل و چه‌كدارێن كوردان هاتن شه‌هید كرن و 131 كارگه‌ه و 74000 تۆن دانێ گه‌نم و جه د سایلۆیان دا بین و 280000 سه‌رێن كه‌والى ژ چێل و په‌ز و بزنى هاتن تالانكرن سه‌ره‌رایى مال و سامانێ خه‌لكێ مایى دمال ڤه‌ ب ده‌ستێ دزان وه‌ك كه‌سه‌ك ژ ئه‌وى له‌شكرى دیار دكت كو توركیا تنێ 300$ داینه‌ وان و گۆتى یه‌ وان هه‌ر تشتێ وه‌ بڤێت بۆخوه‌ ببن سه‌ره‌رایى كریارێن هۆڤانه‌ دیاربوو گه‌له‌ك سه‌ركردێن ئه‌ڤان گرۆپان دگه‌ل داعش بوون و هاتن نیاسین خه‌لكێ كیش ده‌ڤه‌رێ نه‌ وه‌كى هۆزا بكاره‌ و جیس و بكه‌ و گه‌له‌ك هۆزێن دى یێن عه‌ره‌بان, نها ئه‌و گرۆپه‌ ب ئاشكرایى ل بن فه‌رمانا توركیا دا به‌رهه‌ڤن ل لیبیا دژى خه‌لكێ وى وه‌لاتى شه‌ڕى بكن بۆ بده‌ستڤه‌ئینانا ئارمانجێن توركیا یێن سیاسى و ئابوورى, ئانكو ئه‌ڤ گرۆپێن ب ناڤ له‌شكرێ نیشتمانى سوورى نها نه‌چارن ل دووڤ مه‌ره‌مێن توركیا برێڤه‌بچیت و خه‌ونێن كوردان بكوژن و ل كیش ده‌ڤه‌رێ و كیش وه‌لاتى بیت و هه‌ڤدژى هه‌مى هزرێن عه‌ره‌بى و نیشتمانینه‌.