ئاریشا کیسێن ھێلدانکێ ل جەم ژنان دزێدە بوونێ دایە

ئاریشا کیسێن ھێلدانکێ ل جەم ژنان دزێدە بوونێ دایە

د. نورلدين عه‌بدوللا

  ئه‌ڤرۆنيوز:

نوشدارێ تایبەتمەندێ نوشداریا خێزانێ، نورالدين عه‌بدولا، دیارکر کو کیس گەلەک جاران دبێژن چەرمەکە ل سەر ھێکێ دھێتە داگرتن لێ دراستی دا ئەو بخو کاڤلوخکەکە ھێکێن کچێ یان ژنێ یێت دناڤ دا وگوت: ھەر کچەک پشتی بالخبوونێ ھورمونێت وان ژ ئەگەرێ دەرھاڤێژا ئانکو رژێنەران ژێرمێش ئەوا دبێژنێ (خدە نەخامی )یە ،دھێنە دەرێ گەلەک ھورمونن ،بەلێ تایبەت گرێدای بالخبوونێ ڤە پرولاکتینە ھورمونێ شیری و ھورمونێ پەیداکرنا ھێکا و توڤی یە ھەروەسان lH ھورمونێ گەھاندنێ یە ،ئەف ھەرسێ ھورمەنە لدەف ھەردوو رەگەزان کار دکەن ،دەف کچێ یێ شیری کارێ خوە دکەن ئەو ھەردوو کێن دی ل سەر مالبچوکی وھێکدەرێ کاردکەن ،مالبچوکی بەتانێ ستوویر دکەن و ھێکەکێ یان سیێ یا ئامادە دکەن بۆ پەقینێ ،تشتەکێ سروشتی یە دەمێ ھێک تەمام دبیت و مەزن دبیت ،ھێکا کچکێ یان یا ژنکێ وەکی یا مریشکێ یە جەوا سپیلکو زەرکو قەلپیچکە یا ژنێ ژی کیسک و ئاڤو ناڤەروکە ،ھەردەمێ تەمام بۆ دێ پەقیت ،دەمێ پەقاندنێ نافکا وێ دچیتە بوریا ھێکادا دێ خوە گریت ھەکە کچ بۆ دێ ھێکا وێ ھێتە خار و بیتە خولا ھەیڤانە ،لێ ھەکە ژن بۆ دێ بیتە بچووک .

نورالدينى زێده‌تر بۆ نوش نيوز گۆت دازانین کو ھەر کچەک پشتی بالخبوونێ سێ سەد ھەتا چار سەد ھێکا یێت ھەین ناف ھەردوو ھێکدەران دا ئەو ب درێژاھیا ژیانا خوە پێدڤی ب سێی سەد ھێکا نابیت ،ھەکە ئەف ھێکە گەھشت و مەزن بو و نەپەقی ئەو دێ بیتە کیس وگوت: سیێ جورێن کیسا یێت ھەین کیسکێ ساناھی یێ ھەی کو ئەڤە ھێکە مەزن دبیت ،کیسکێ زەحمەت یێ ھەی ھندەک جارا دبێژنێ کیسکێ خووینێ ،کیسکێ مەترسیدار ژی یێ ھەی ئەف حالەتە یێ تایبەتە پێدڤی یە زوو بھێتە چارەسەر کرن ،گەلەک جاران کومەکا ھێکا پێکڤە دھێن دبیتە خەرزێ ھێکا دەمێ نەبیتە بچووک ، دمینە رەخو دورێن دیوارێ ھێکێ و ھێک پڤ دبیت و ژ قەبارێ خوەیێ سروشتی مەزنتر لێ دھێت، ئەڤە نیشانێن تەکەیوسێ نە ئانکو گەلەک کیسێن بچووک .

 تایبەتمەندێ نوشداریا خێزانێ خویاکر ژى كو کیس و گەلەک کیس ھەردو تێکدانێ دکەن، لێ کیس ئێک کیسە ھێک مەزن دبیت ناپەقیت ، لێ گەلەک کیس خەرزێ ھێکایە گەلەک ھێک پێکڤە دھێن و ناپەقیت و دبیتە ئەگەر ژن دووگیان نەکەڤیت ،یاگرنک دگەل پەیدابوونا کیسان خولا ھەیڤانە تێکدچیت و قەلەوی پەیدا دبیت لێ نەل ھەموویان ، تشتێ ژ ھەموویان نەخوشتر ئەوە پەیدابوونا موویان ل دێمی و سەرێن سینگا ھەروەسان خەتا زکی یا نیڤەکێ بن نافکێ دەما ئەڤە پەیدابوون پێدڤی یەکچ زوو پرسیارا خوە بکەت .

ئاماژە ب وێ یەکێ دا ژبو کیسان دیف چوونەکا بەردەوام پێ دڤێت ھەیڤانە سونەرێ بگریت داکو بزانن کا تەکەیوس ماینە یان نە ،ئەم چاڤدانا وان دکەن کو ھورموناتێن وان دروست بکەن ،دیسان یاگرنگ ئەوە جورێن خوارنێ ،ئەف خورانێن نوکە یێن بلەز دوھنێ وان یێ زێدەیە پەیوەندی یا ب پەیدابوونا گەلەک کیسانڤە ھەی ھەروەسان ژی ئەنسولین ژی تێکدچیت ل جەم وان ،کەسێن گەلەک کیس ھەی، چارەسەریا وان ژی ب دەرمانێن گرێدای ھورمونانە.

کۆمێنتا تە