ئالایێ كوردستانێ.. دیرۆك و سیما
محه‌مه‌د ئیبراهیم ئامێدی
كوردان مێژوویه‌كا كه‌ڤنار و درێژ یا هه‌ی ب هه‌بوون و بلندكرنا ئالایێ خوه، دزڤریته به‌ری هزاران سالان، كو كورد ل پێشیا وان ده‌وله‌تانه ئه‌وێن ئالا هه‌یین ل سه‌ر ئاستێ جیهانێ، هه‌ر ژ سه‌رده‌مێ (كاوه‌یێ ئاسنگه‌ر) ب بلندكرنا (كافه) وه‌ك ئالایێ هاتیه بلندكرن، ل ده‌مێ كاوه سه‌ركه‌فتی ل سه‌ر خوینمێژ جه‌لادێ زوحاك و ب ناڤێ (ده‌رفیشی كافیانی) هاتبوو بناڤكرن، هه‌روه‌سا ئالایێ (میدیا) ده‌وله‌تا میدیان، ئالایێ خوه یێ تایبه‌ت هه‌بوو یێ پێكهاتی بوو، ژ ره‌نگێ سوۆر و سپی و كه‌سك، كانزانیان (كانزانی) ئالایێ خوه هه‌بوو ب ناڤێ (شه‌هداد) به‌ری سێ هزار سالان، ل سالێن 1816ـ 1856 میرنشینا سۆران ب سه‌رۆكاتیا میر محه‌مه‌د ره‌واندۆزی، ئالایێ وێ یێ سپی و ره‌شبوو، هه‌روه‌سا سه‌باره‌ت ئالایێ ئیمبراتۆریا ساسانیان و ئالایێ سه‌لاحه‌دین ئه‌یۆبی و ئالایێ میرنشینا بۆتان، و ل سالا 1920 ل باژێری ئیسته‌نبلێ كومه‌لا رێكخراوێن جڤاكى یا كوردی رابوو ب دیزایینا ئالایێ كوردستانێ بۆ جارا ئێكێ هاته بلندكرن ل سه‌ر ده‌ڤه‌رێن رزگاركرین ده‌مێ شۆره‌شا (ئاگری) 1927 ـ 1930 ب قومانداریا جه‌نه‌رال ئیحسان نووری پاشا، ل 17/9/1922 شێخ مه‌حموودێ حه‌فید ئالایێ شاهێ كوردستانێ بلندكر ل باژێرێ سلێمانیێ ل سه‌ر بانێ مزگه‌فتا مه‌زن، ب ره‌نگێ كه‌سك ل نیڤێ بازنێ سۆر و ل نیڤا بازنی وێنێ هه‌یڤێ، ل 17/ 12/ 1945 ئالایێ كوردستانێ یێ نوكه ل باژێرێ مهاباد هاته بلندكرن و ل ژێر سیبه‌را ڤی ئالایێ پیرۆز كۆمارا كوردستان هاته راگه‌هاندن ل 22/1/1946. ئالایێ كوردستانێ یێ بوویه دوورشمێ سیما و خۆراگریا ملله‌تێ كورد ب قاره‌مانیا و فیداكاریا و خه‌باتا سه‌دان سالان، پیرۆزیه‌كا مه‌زن و جهه‌كێ پاراستی یێ هه‌ی جه‌م كوردان، یێ هاتیه دیزایین و ئاماده‌كرن و نه‌خشه‌كرن و دوورین ب رامان و كار و خه‌باتا ملله‌تێ كورد و خوینا هزاران شه‌هیدێن هه‌رده‌م ساخ. و یێ هاتیه پاراستن ب ده‌ستێ خه‌باتكه‌ر و قاره‌مانان دا بمینیت یێ به‌رز و بلند وه‌ك بلنداهیا چیایێن كوردستانێ ل هه‌می ده‌م و جهان، ره‌نگێ سۆر خوینا شه‌هیدێن سه‌ربلندن، ره‌نگێ كه‌سك سروشتێ ژینگه‌ها كوردستانێ یه، ره‌نگێ سپی تیشكێن ئازادیێ و ئاشتیێ نه، ره‌نگێ زه‌ر و سۆر ره‌نگێ ئاگر و خه‌تیر و شه‌مالكێن نه‌ورۆزێ نه. ل 16/12/1946 ئه‌ڤ ئالایێ پیرۆز یێ هاتیه راده‌ستكرن ژ ده‌ستێ پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د سه‌رۆكێ كۆمارا كوردستان ل مهاباد، بۆ ده‌ستێ بابێ روحی یێ نه‌ته‌وا كورد بارزانی مسته‌فا، پشتی كۆمار هاتیه هه‌لوه‌شاندن ب ڤێ په‌یڤا دلسۆز و مێژوویی (ئه‌س كه‌سێ نابینم وه‌ك جه‌نابێ ته یێ حه‌ریص، پارێزیێ سه‌ر ڤی ئالای بكه‌ت). له‌ورا هه‌ر سال ل 17 كاوونا ئێكێ یا بوویه رۆژا ئالایێ كوردستانێ، و جه‌ماوه‌ری كوردستانێ ب چالاكی و ئاهه‌نگێن هه‌ژی رادبن، ئالایه‌كێ فه‌رمیه و ل ژێر سیبه‌را ڤی ئالایی په‌رله‌مانێ كوردستانێ یێ هاتیه هه‌لبژارتن و پێكئینان ل گه‌ل حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ، و هه‌می دئاماده‌نه ب رح و گیان بپارێزن و به‌رگریێ ژێ بكه‌ن، وه‌كو سه‌رۆك مسعود بارزانی ل رۆژا 16/8/1998 كه‌ره‌مكری و ئاماژه دایه ڤێ چه‌ندێ. ئه‌ڤچا ئالایێ كوردستانێ دی مینیت هه‌رده‌م ژ ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن ده‌وله‌تبوونێ یێن كاریگه‌ر و هه‌ستیار و زێندی، ملله‌تێ كورد دگه‌هینیته ئێك ب ئێك هه‌ست و به‌رپرسایه‌تیێ سه‌رئاستێ نافخویی و جیهانێ، وئێك رێزیێ موكوم دكه‌ت كو دئێك سه‌نگه‌ردابن به‌رانبه‌ری دوژمنان و هه‌موو ره‌گه‌زپه‌رستا و شۆفینیا. پیرۆزبیت رۆژا ئالایێ كوردستانێ ل هه‌موو ملله‌تێ كورد یێ خه‌باتكه‌ر، ب رێز و نه‌وازشان ڤه به‌ژنا خوه دچه‌مینین بۆ شه‌هیدێن سه‌ربلند ئه‌وێن خوه قوربانی خاكێ كوردستانێ كرین ل ژێر سیبه‌را ڤی ئالایێ پیرۆز، سلاڤێن شۆره‌شڤانی بۆ پێشمه‌رگین قاره‌مان ئه‌وێن ل ژێر سیبه‌ر و سیمایێ ئالایێ كوردستانێ، خاك و وه‌لات و نیشتمانی كوردستان دپارێزن. و بلا په‌یڤ و ئاوازێن ئالا مه هه‌ر سه‌ر زارێ وهزرا مه هه‌میان بیت.
ئالامه ئالامه توی نیشانا گه‌لێ مه
هه‌رده‌م به‌رز و بلندی ـ بۆ رۆژ و ئه‌لندی
ئه‌م دی ته بلند راكه‌ین ـ شانازی ته سلاڤ كه‌ین
