ئاڤا سپی ژ مەزنترین ئەگەرێن کورەبوونێ یە و دھێتە چارەسەرکرن
ئەڤرۆ:
ئەو کەسێ تووشی نەخۆشیا ئاڤا سپی دبیت، وەکو عەورەکی ل سەر چاڤێن وی یە و دیتنا وی شێلی دبیت و ئەو شێلی بوون بەرە بەرە زێدە دبیت، ب شەڤێ دیتنا وی کێم دبیت، دپتریا دەمان دا ھەردو چاڤ تووشی ئاڤا سپی دبن، لەورا پێدڤیە نشتەرگەری بۆ ھەردو چاڤان بھێتە کرن، پشتی نشتەرگەریێ ژی نەخوشی چ ئاریشە نامینن و دێ شیان ھەبن ب کار و چالاکیێن رۆژانە راببیت ب شێوەیەکێ سروشتی، بەلێ ل گەل ڤێ چەندێ باشترە نەخوش کارێن گران نەکەت.
د.ڤیان محەمەد تایبەتمەندا نەخۆشیێن چاڤان بۆ رۆژنامەیا ئەڤرۆ دیارکر کو ئاڤا سپی یا بەربەلاڤە و دبیتە ئەگەرێ رەنگڤەدانا چاڤی و ل دووماھیێ چاڤ سپی دبیت و شێلی دبیت و ب دروستی ب کارێ خۆ رانابیت و دیتن کێم دبیت و رۆژ بۆ رۆژێ بەر ب خرابیێ دچیت و گۆت: ژ گرنگترین ئەگەرێن پەیدابوونا ئاڤا سپی ل سەر چاڤی( دانعمری کو ژ ھەمیان بەربەلاڤترە، گوھۆرینێن فسیولوژە وەکو نەخوشیا شەکرێ، سیستەمێ خوارنا نەساخلەم، نەخوشیێن فسیولوژی یێن ژ ئەگەرێ کێمیا ئەنزایمەکێ بەرپرس ژ شروڤەکرنا کەرستەیان د لەشیدا پەیدادبن، روودانێن ئێکسەر ل سەر چاڤی، ئەگەرێن زکماکی، دەرمان وەکو قەترە و دەرمانێن ئێکسەر ل سەر چاڤی دھێنە ب کارئینان، بەرئاتافبون ب تیشکا رۆژێ بێی کو مرۆڤ خۆ ب پارێزیت و …ھتد.
دەربارەی نیشانێن نەخۆشیێ تایبەتمەندا نەخۆشیێن چاڤان دیارکر کو ئەو کەسێ تووشی نەخۆشیا ئاڤا سپی دبیت، وەکو عەورەکی ل سەر چاڤێن وی یە و دیتنا وی شێلی دبیت و ئەو شێلی بوون بەرە بەرە زێدە دبیت، ب شەڤێ دیتنا وی کێم دبیت، بەردەوام پێدڤی ب گوھارتنا بەرچاڤ کان دبیت و چاڤەکێ وی تشتا دو دویە دبینیت، پێدڤی ب روناھیەکا زور دبیت ھەتا بشێت بخوینیت، رەنگ ل بەر چاڤێن وی دھێنە گوھارتن، دەمێ ژلایێ نوشدارێ چاڤان دھێتە پشکنینکرن دێ دژواریا دیتنا وی ھێتە دەستنیشانکرن، نیسکا چاڤێ وی تێکدچیت و ب زەحمەتە تورا چاڤێ وی بھێتە پشکنینکرن.
ھەروەسان د.ڤیانێ دیارکر کو ل قۆناغا دەستپێکێ یا نەخوشیێ دەمێ ھێشتا تاریبوون یا کێم بیت، دشیاندایە لینز (عەدەسا) چاڤێ وی بھێتە گوھارتن، بەلێ ل قۆناغێن پێشکەفتی پێدڤی ب ئەنجامدانا نشتەرگەریێ دبیت.
سەبارەت نشتەرگەریکرنێ ژی دکتورایێ دیارکر کو د پرانیا دەمان دا نشتەرگەری ب دانا بەنجێ دھێتە کرن و گۆت: بریاردان بۆ نشتەرگەریێ ل وی دەمی دھێت دەمێ ئاڤا سپی دبیتە ئەگەرێ کێم دیتنێ کو تووشبۆی شیان نەبن ب کاروبارێ، خۆ یێن رۆژانە راببیت بۆ پاراستنا شێوازێ ژیانا خۆ، کێم دیتن دبیتە ئەگەر مرۆڤ ب ھلنگڤیت و بکەڤیت و تووشی روودانان ببیت، ئەڤجا چ ل دەمێ مرۆڤ ب پێیان یان ب ترۆمبێلێ بچیت.
تایبەتمەندا نەخۆشیێن چاڤان ئەوژی دیارکر کو دپتریا دەمان دا ھەردو چاڤ تووشی ئاڤا سپی دبن، لەورا پێدڤیە نشتەرگەری بۆ ھەردو چاڤان بھێتە کرن، و ھەر چاڤەکی نشتەرگەریەکا جودا بۆ دڤێتو پتریا جاران ئەو چاڤێ تاریتر و شێلی تر، بەری یێ دی دھێتە نشتەرگەری کرن، و ھەکە ئەو چارەبوو ھەلبەت دێ چاڤێ دوێ ژی ھێتە نشتەرگەری کرن.
ل دۆر چارەسەریێ ژی تایبەتمەندا نەخۆشیێن چاڤان گۆت: دپتریا دەمان دا نەخۆشی چ پێدڤی ب چارەسەریێن خوپاراستنێ ب رێکا دەرمانێن ئەنتی بایوتیک بەری نشتەرگەریێ نینە و گۆت: چارەسەریەکا ب ڤی رەنگی ب تنێ ل دووڤ شیرەتێن نوشداری دھێتە دان و تافیلکرنا چاڤی باشترە ژ وێ چەندێ کو نەخوش دەرمانان وەربگریت، بۆ نەخوش دێ ھندەک چپک ھێنە دان بۆ بەرفرەھکرنا بیبیکا چاڤی ل رۆژا نشتەرگەریێ ئەوژی ب دەمژمێرەکێ یان دو دەمژمێران بەری نشتەرگەریێ. پتریا نشتەرگەریێن نوکە دھێنە کرن لینز یان عەدەسە بۆ چاڤی دھێنە دانان و پاشی رێکا نشتەرگەریێ دھێتە دەستنیشانکرن.
ل دۆر پەیدابوونا سەربارکان ژی د.ڤیانێ دیارکر کو روودانا ھندەک سەربارکان پشتی کێشانا ئاڤا سپی ب رێکا نشتەرگەریێ تشتەکێ کێمە ژوان سەربارکان ژی ھەکە ھات و بھێنە روودان ( نەشیانا چاندنا عەدەسا دەستکردە دناڤ چاڤی دا یان نەشیانا کێشانا ئاڤێ یە ب تەڤاڤی و ل وان دەمێن گەلەک کێم ژی نەخوش پێدڤی ب نشتەرگەریەکا دیتر دبیت و گۆت: پشتی نشتەرگەریێ ژی نەخوشی چ ئاریشە نامینن و دێ شیان ھەبن ب کار
و چالاکیێن رۆژانە راببیت ب شێوەیەکێ سروشتی، بەلێ ل گەل ڤێ چەندێ باشترە نەخوش کارێن گران نەکەت بۆ دەمێ دو حەفتیان ھەتا چاڤێ وی ب دروستی ساخلەمیا خۆ وەردگریت، ھەروەسان باشترە ل حەفتیا ئێکێ چاڤ نەھێتە تەرکرن و باشترە بھێتە داپۆشین داکو ژ توزێ و پیساتیێ بھێتە پاراستن، دیسان باشترە دەستێن نەخوشی د پاقژبن ل دەمێ دەستکرنا چاڤی یان ل دەمێ دلوپان بەددەتە چاڤێ خۆ، و ل دەمێ دەرکەتنێ ژی دێ گەلەک یا باش بیت ھەکە بەرچاڤکێن دژی تاڤا رۆژێ ل بەر چاڤێن خۆ بکەت.
