ئه‌رزاقێ خه‌لكی به‌س ببڕن

ئه‌رزاقێ خه‌لكی به‌س ببڕن

68

ێزیكی ملیۆن كارمه‌ند ل هه‌رێما كوردستانێ دژین و مووچێن خوه‌ ژ ده‌وله‌تا عیراقێ وه‌رگرن و سه‌ر ی بودجا سالانه‌ یا تایبه‌ت ب هه‌رێمێ ڤه‌نه‌، كو د گه‌هیته‌ 17% ژ میزانیا گشتی یا ده‌وله‌تا عیراقێ، وه‌كو ئستیحاقاقا دستووری و قانوونی یا كارمه‌ندێن ده‌وله‌تا عیراقی، هه‌ر ژ ده‌ه هه‌یڤان و پتره‌ مووچه‌ و بودجه‌ هاتاینه‌ بڕین ژ هه‌رێمێ و ئه‌گه‌رێ سه‌ره‌كی و جێبه‌جكار یێ ڤێ سته‌مێ سه‌رۆك وه‌زیرێن عیراقێ نوری مالكی بوو وه‌كو شه‌ره‌كێ ئابووری كری ل دژی هه‌رێمێ دا كو شیانێن وێ ل كێمێی بده‌ت و باونا پێشكه‌فتێ لێ راوه‌ستینیت، وه‌كو گرۆڤه‌یێن تایبه‌ت و سیاسه‌ته‌كا شاش و شكه‌ستی كو قوویتێ وه‌لاتیان ل كوردستانێ كریه‌ ئالاڤه‌ك بۆ دانانا فشارێ ل سه‌ر كو مالكی بكاربینیت بۆ ناكۆكێن خوه‌ و ئاریشه‌یێن سیاسی یێن هه‌لاویستی دناڤبه‌را هه‌ردو ئالایان دا، ب وێ بهانێ مو هه‌رێما كوردستانێ پترۆلێ دفرۆشیت ب ره‌نگه‌كێ سه‌ربخوه‌ بێی ڤه‌گه‌ریان بۆ حوكمه‌تا ئێكگرتی و ئه‌ڤ په‌یڤینه‌ دووره‌ ژ راستییێ ب ئێكجاری چونكو حوكمه‌تا هه‌رێمێ ده‌ست ب فرۆتنا پترۆلێ كریه‌ پشتی كو حوكمه‌تا ئێكگرتی مووچه‌ و ده‌رمالێن كارمه‌ندێن هه‌رێمێ و بودجا تایبه‌ت ژێ برینه‌.
سیاسه‌تا مالكی ب ڤێ ره‌نگه‌ی بوو كو ب شاشی ئه‌وی هور دكر كو دێ وی هێلیته‌ ل سه‌ر پۆستێ ده‌سهه‌لاتێ، چونكو پشتی هاتیه‌ لادان ژ كورسیا ده‌ستهه‌لاتێ و راده‌ستێ د. حه‌یده‌ر عه‌بادی كری ، گه‌ل و حوكمه‌تا هه‌رێمێ ب خێر ئه‌ڤ چه‌نده‌ تێهزری كو ئه‌ڤ گوهۆرینه‌ دێ ناكۆكی و ئاریشه‌ و ئالۆزیێن نووری مالكی په‌یدا كرین و ب له‌ز كو ره‌فتارا دابرینا مووچه‌یان پرۆسه‌كا ده‌ركه‌فتی یه‌ ژ دستووری قانوونان و یاداشتنامێن ئه‌ردی و ئه‌سمانی و چو سه‌رۆكێن ده‌وله‌تان نینن چه‌ندی توندی و دكتاتۆری هه‌بن كو په‌نایێ ببه‌نه‌ برینا ئه‌رزاقێ گه‌لێ خوه‌ ژ به‌ر مه‌ره‌م و ژ كه‌رب ڤه‌ ژ به‌ر ئه‌گه‌رێن سیاسی و ناكۆكیات پتر ژ هندێ كو كه‌ساتی بن ده‌مێ هه‌رێمێ داخوازا ڤه‌كێشانا باوه‌ریێ ژ مالكی كری بۆ دوورخستنا شاشیێنن وی د رێڤه‌برنا ده‌وله‌تێ دا كو تێدا سیاسه‌تا ئه‌ردێ وێرانكری و سۆتی بكارئینایی، له‌ورا هه‌كه‌ به‌رێ خوه‌ بده‌ینه‌عیراقێ ل سه‌رده‌مێ ده‌سهه‌لاتا وی دێ بینین كو سێچارێكا عیراقێ یا داگیركری یه‌ ژ لایێ داعشا ته‌كفیری و تیرۆرستی و دا بینین كو وه‌لاته‌كێ بێی له‌شكر یان هێزێن چه‌كدرا و گه‌نجینه‌كا ڤالا یا ستراتیژی ژ بودجێ یا ڤالا ژ دراڤی و پاره‌یێ به‌رهه‌ڤ، ملله‌ته‌كێ دابه‌شكری بۆ تائیفه‌ و مه‌زهه‌بگه‌ری، و خزمه‌تێن قه‌ده‌غه‌ ب ئێكجاری و هه‌ژاریه‌كا كۆژه‌ك و بێكاری هه‌تا راده‌یێ گه‌نده‌لیا ئیداری و مالی یا دویێ ل جیهانێ پشتی سۆمال، و دویه‌مین خرابترین جهێ ژیارێ د ناڤبه‌را پایته‌ختێن جیهانێ و و ملۆینان ژ ئاوران و كۆچبه‌ران ل ناڤخوه‌ و ده‌رڤه‌ و ب ڤێ ره‌نگی زنجیرا عیراقێ. پشتی كو حه‌یده‌رێ عه‌بادی پۆستێ ده‌سهه‌لاتێ وه‌رگرتی ژ پێشینێ خوه‌ نووری یێ مالكی مه‌ ب خیرڤه‌ هزركر وه‌كو مه‌ ئاماژه‌ پێ كری، لێ ره‌وش ناهێته‌ گورهۆرین و خرابتر لێهات و ب تایبه‌ت پشتی هاتنا سه‌دان سان هزاران یان ره‌نگه‌ ژی پتر ژ میلۆن و نیڤ عیراقی قه‌ستا هه‌رێما كوردستانێ كری و شه‌رێ دژوار یێ ل دژی داعشا تیرۆری تیرۆری دكه‌ت ب درێژیا توخیبێن هه‌رێمێ ب رووبه‌رێ 1050 كیلۆمه‌تران كو هه‌می شیانان ل كێمێی دده‌ت، ب ڤێ ره‌نگی فشار ل سه‌ر حوكمه‌تا هه‌رێمێ زیده‌بوو و ل ده‌مێ داخوازكرنا ماف و بودجێن ملیۆنان ژ ئاواران ژ ئێكگرتیێ به‌رسڤ دهێت كو مافێن وان دڤێت بهێنه‌ هنارتن بۆ جهێن وان یێن ئاكنجیبوونێ یان باژارێن وان یێن ژێ ره‌ڤین و سه‌ره‌رای هندێ كو باژارێن وان د داگیركرینه‌ و ده‌ستێ خرابترین رێكخراوا تیرۆری ل سه‌ر رویێ ئه‌ردی ژ هه‌می لایان ڤه‌ لێ دانا مافێن هه‌ژی بۆ وان باژارن دهێته‌ هه‌ژمارتن و پشته‌ڤانكرنا رێخستنا داعشێ. ل دووماهیێ فه‌ره‌ ل سه‌ر حوكمه‌تا ئێكگرتی كو سیاسه‌تا خوه‌ بگوهۆریت ل هه‌مبه‌ر هه‌می پێكهاتێن عیراقێ و ب تایبه‌تی هه‌رێما كوردستانێ د ڤێ قووناغێ دا كو یا شه‌رێ هه‌رێمێ دكه‌ت ل شوونا عیراقێ و جیهانێ و ب سه‌دان شه‌هید داینه‌ پێخه‌مه‌ت قورتالبوون ژ تیرۆرست و ته‌كفیریان و دانا ئازادیێ بۆ ملله‌تی.

کۆمێنتا تە