بلندبوونا فشارا چاڤی.. ئەگەر و چارەسەری
بلندبوونا فشارا چاڤی حالەتەکە کو کارتێکرنێ ل چاڤی دکەت و گەلەک جاران نەخۆش نزانیت فشارا چاڤێ وی یا بلندە، ژبەر ڤێ چەندێ نۆشدار شیرەتان دکەن، پشتی ژیێ 40 سالیێ پشکنین بهێنەکرن
د. هەڤال مستەفا ئامێدی، تایبه‌تمه‌ندێ نه‌خۆشیێن چاڤا دیاركر بلندبوونا فشارا چاڤی ئه‌وه فشارا دناڤ چاڤیدا بلندبیت و بۆ گه‌له‌ك ئه‌گه‌ران دزڤریت، وه‌ك دروستبوونا فشارا خوینێ و نه‌خۆشیا شه‌كرێ، یان ژ ئه‌گه‌رێ زێده بكارئینانا ده‌رمانێن هه‌ستیاریێ یه ئه‌وێن ژلایێ نۆشداری وه‌رگریت، ئه‌ڤه هه‌می فشارا چاڤی بلند دكه‌ن، و گۆت: هنده‌ك نشته‌رگه‌ری دبنه ئه‌گه‌رێ بلندبوونا فشارا چاڤی، ب تایبه‌تی یێن چاڤی و پێدڤیه فشار بهێته پشكنینكرن، گه‌له‌ك جاران دبێژنه فشار چاڤی ئاڤا ره‌ش و وه‌سا هزردكه‌ن دێ كوره‌بیت، ئه‌ف هزره یا به‌ری نوكه‌یه، ب خوشحالی ڤه نوكه فشارا چاڤی 90% ب رێیا چاره‌سه‌ریان دهێته كۆنترۆلكرن، و رێژیه‌یه‌كا گه‌له‌ك كێم پێدڤی ب نشته‌رگه‌ریان دبن، و ئه‌وژی كونترۆلا فشارا خۆینێ دكه‌ت.
د. نیوار ئەمین ئوسمان، تایبه‌تمه‌ندێ نه‌خۆشیێن چاڤا دیاركر فشارا چاڤی ئێك ژ خالێن گه‌له‌ك گرنگه گرێدایی ساخله‌میا چاڤی یه و فشارا سرۆشتی یا چاڤی دناڤبه‌را 11 تا 21 ملیمه‌ترێن زیئبه‌قی دایه و ئه‌گه‌ر ژ رێژا سرۆشتی ده‌ربازبوو و بلندبوو و بۆ ماوه‌یه‌كی نه‌هاته كونترۆلكرن، دێ بیته ئه‌گه‌رێ فشارێ ل سه‌ر ده‌مارا چاڤی و ئه‌ڤ چه‌نده‌ژی دبیته ئه‌گه‌رێ ژنافچوونا ده‌مارا دیتنێ، و دبیته ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا ئاڤا ڕه‌ش، و گۆت: ژبه‌ر هندێ یا گرنگه بتایبه‌ت ل ده‌ف كه‌سێن ب ته‌مه‌ن دسه‌ر پێنجی سالیێ دا، فشارا چاڤی ب شێوه‌یه‌كێ ده‌وری بهێته پیڤان و باشترین رێك ژی بو پیڤانێ ب ئامیرێ زیئبه‌قی یه ژ بۆ هندێ بهێته ده‌ستنیشانكرن ب شێوه‌یه‌كێ به‌روه‌خت، چونكو گه‌له‌ك جاران فشارا چاڤی بلندبیت بێ هیچ نیشانه‌ك ل ده‌ف وی كه‌سی په‌یدابیت.
د. نور موفەق نەقشبەندی، تایبه‌تمه‌ندا نه‌خۆشیێن چاڤا دیاركر ئه‌و نه‌خۆشێن ژیێ وان زێده‌تر ژ 40 سالیێ پێدڤیه هه‌رسال جاره‌كێ پشكنینا گشتی بو چاڤێن خۆ بكه‌ن، چونكو هنده‌ك جاران ئاڤا ڕه‌ش یا بێ ئێشانه، ئه‌ف پشكنینا گشتی یا چاڤی دێ پشكنینا چاڤی ژی هێته‌كرن، و قیاسێ عه‌سه‌بێ به‌سه‌ری، دا بزانیت ئاڤا ره‌ش هه‌یه یان نه، و گۆت: خوارن و ڤه‌خارنه‌كا ساخله‌م و وه‌رزشكرن و فیتامینێن ئه‌یی و سی و دی و خو دویكرن ژ جگاره‌كێشانێ، و ئه‌و كه‌سێن كه‌سوكارێن وان ئاڤا رکڕه‌ش هه‌یی وه‌ك دایك و باب و خال و مام ئه‌و پتر دبه‌رهه‌ڤن بو ئاڤا ره‌ش، پێدڤیه ئه‌و هه‌ر شه‌ش هه‌یڤا جاره‌كێ پشتی ژیێ چل سالیێ پشكنینا بخو بكه‌ن، و متابعێ بكه‌ن ده‌رباره‌یی فشارێ و عه‌سه‌ب به‌سه‌ری دا تووش نه‌بن و ئه‌گه‌ر هه‌بیت دا زویی چاره‌سه‌ركه‌ن.
د. زوزان ئیبراهیم خه‌ندێ، تایبه‌تمه‌ندا نه‌خۆشیێن چاڤا دیاركر هه‌ر كه‌سه‌كێ د سه‌ر ژیێ 40 سالیێ دا، پێدڤیه سێ هه‌یڤا یان شه‌ش هه‌یڤا جاره‌كێ فشارا چاڤێن خۆ بگرن، چونكه عه‌مر ئێك ژ ئه‌گه‌را نه پشتی چل سالیێ فشارا چاڤی بلندببیت، ئه‌گه‌رێ دوێ ئه‌وه ئه‌گه‌ر كه‌سه‌ك دخێزانێ دا هه‌بیت وه‌ك دایك و بابا یان خۆیشك و برایێن مه‌زن و وان بلندبوونا فشارا چاڤی هه‌بیت، ئانكو ئاڤا ره‌ش، پێدڤیه هه‌ر سێ هه‌یڤا پشكنینێ بكه‌یی، و گۆت: ئه‌گه‌رێ سیێ ئه‌وه ئه‌گه‌ر چاڤێن مرۆڤی بخو كێمبوونه‌ك هه‌بیت یان به‌ری نوكه تووشی روودانه‌كێ ببیت پێدڤیه بزانین هه‌ر پشكنینا فشارا چاڤێ خو بكه‌ین ل ده‌ف نۆشدارێ چاڤا، دا نه‌بیته پشتگوهاڤێتن ژلایێ وی كه‌سی و ببیته ئاڤا ره‌ش و نه‌زانیت و ئه‌گه‌رێ چارێ جوره‌كێ ده‌رمانایه.
د. سولین عەبدولمەناف، تایبه‌تمه‌ندا نه‌خۆشیێن چاڤا دیاركر ئه‌گه‌ر فشارا چاڤی یا زێده‌بیت ژ رێژه‌یا سرۆشتی زێده‌تربیت، بۆ ماوه‌یه‌كێ دیاركری و نه‌هێته چاره‌سه‌ركرن، ئه‌ڤه دبیته ئه‌گه‌رێ وێ چه‌ندێ كارتێكرنێ ل چاڤی هه‌میێ بكه‌ت، و یا ژ هه‌میێ گرنگتر كارتێكرنێ ل عه‌صه‌بێ چاڤی دكه‌ت و هه‌ركارتێكرنه‌كا ل عه‌صه‌بێ چاڤی دروست بیت، نازڤریته ڤه ژبه‌ر هندێ دبیته ئه‌گه‌رێ هندێ دیتن بهێته ژ ده‌ستدان و نه‌خۆش پێنه‌حه‌سیێت ژبه‌ركو دیتن، ژ ره‌خانڤه دهێته ژ ده‌ستدان ده‌سپێكێ، و گۆت: هه‌ر ته‌له‌فه‌كا دروستدبیت مه گۆت نازڤریته ڤه، ژبه‌ر هندێ دبیت ب دووماهیك بهێت ب ژ ده‌ستدانا دیتنێ بێ نه‌خۆش پێبحه‌سیێت، ئه‌ڤه‌ر دەمێ نۆشدارێن چاڤا دبێژن فشارا چاڤی ژ 30 پتربیت بێ بهێته چاره‌سه‌ركرن بو ده‌مه‌كێ درێژ دبیت د ماوێ سێ سالان دا، دیتن بهێته ژ ده‌ستدان.
