توركیا دێ سنۆران گریت؟!

توركیا دێ سنۆران گریت؟!

123

ئێك ژ ئه‌و خالێن كو د نوكه‌ دا یا بۆیه‌ جهێ ته‌نگه‌زارى و ترسیانا خه‌لكێ كوردستانێ ل سه‌ر ئه‌نجامدانا ڕیفراندۆمێ و نزیكبوونا ڕاگه‌هاندنا سه‌ربخوه‌بوونێ، گرتنا ده‌روازه‌یێن سنۆرییه‌ ژلایێ وه‌لاتێن هه‌ڤسنۆرڤه‌ ب تایبه‌تى ل گه‌ل توركیایێ كو د نوكه‌ دا نه‌فتا كوردستانێ د رێیا به‌نده‌را جه‌یهاندا دهێته‌ فرۆتن.
گۆره‌پانا سیاسى هه‌مى ده‌مه‌كێ مینا ته‌ختێ یارییا شه‌تره‌نجێیه‌، ده‌مێ دو یاریزان ل گه‌ل هه‌ڤدو یارییا شه‌تره‌نجێ دكه‌ن، ئه‌گه‌ر چه‌ند ژى هه‌ڤال و نێزیكێ هه‌ڤدو بن، د له‌یزینا یاریێ دا ئه‌و په‌یوه‌ندیا كاریگه‌ریێ ل سه‌ر بزاڤێن سه‌ركه‌فتنێ ناكه‌ن، واته‌ یاریكه‌ر هه‌رده‌مێ شیا دێ كشوماتێ ده‌ته‌ به‌رامبه‌ر خوه‌، ب ڤى ئاوایی د گۆره‌پانا سیاسی دا ژى تشته‌ك ب ناڤێ سۆز و هه‌ڤالینى و دووژمنكاریا بێ بناغه‌ نینه‌، واته‌ به‌رژه‌وه‌ندى ل به‌رامبه‌ر به‌رژه‌وه‌ندینه‌، هه‌ر وڵاته‌ك ل گۆڕ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ د گۆره‌پانا سیاسی دا دله‌یزیت و ئه‌گه‌ر شه‌ڕ د به‌رژه‌وه‌ندیێن وڵاته‌كێدا بیت درێغیێ لێ ناكه‌ت و به‌روڤاژى. ئه‌و وڵاتێن كو سه‌رۆك و رێبه‌رێن وان د تێگه‌ه و چه‌مكێ سیاسیدا دلاواز و نه‌زان بن زووتر ڕاستى زیانێ و دوڕاندنێ دبن هه‌روه‌كى مینا “سه‌دام حوسێن” كو ل نه‌زانینێ كه‌فته‌ داڤێن وڵاتێن زلهێز و ب داگیركرنا وڵاتێ كوێتێ خوه‌ ڕاستى دوڕاندنه‌كا مه‌زن كر. ل ڤێره‌ ئه‌م به‌حسێ واقعێ نهایێ كوردستانێ و وڵاتێ توركیایێ بكه‌ین، گه‌لۆ توركیا ولاته‌كه‌ كو هه‌رزه‌كارێن سیاسى و نه‌زان ب ڕێڤه‌ دبه‌ن؟!، بێگۆمان نه‌خێر، ئه‌گه‌ر ئه‌م وه‌سا تێبگه‌هین كو توركیا مینا سۆزدارى و مرۆڤایه‌تى دژایه‌تییا باشۆر ناكه‌ت!، ئه‌ڤه‌ ئه‌م د گۆپیتكا تێنه‌گه‌هشتنا سیاسى داینه‌، هه‌رچاوا به‌رى زێده‌تر ژ حه‌فت سه‌ده‌یان ئیمپراتۆریه‌تا عوسمان د لاوازیێ دا ب هه‌ڤكاری و پاڵپشتییا ده‌وڵه‌تا سه‌لجۆقى هێدى هێدى ب هێز كه‌فت و هه‌تا گه‌هشته‌ ڕاده‌یه‌كێ نێزیكى شه‌ش سه‌د ساڵان به‌رده‌وام بوون ل داگیركرنا وڵات و نیشتیمانێن نه‌ته‌وه‌ و خه‌لكێن دیكه‌، ب وى ئاوایی نهاژى توركیا بشێت، نه‌ك بتنێ وڵاتێن ئه‌ورۆپى و رۆژهه‌ڵاتا ناڤین به‌لكى هه‌مى جیهانێ دێ داگیركه‌ن، نه‌ك ب تنێ توركیا ئه‌ڤ حه‌سوودییه‌ یا هه‌ى ژبۆ داگیركارییا ئاخ و وڵاتێن دیكه‌، به‌لكى هه‌مى وه‌ڵاتێن جیهانێ ل دووڤ ب ده‌ستڤه‌ئینانا هێزێ دگه‌ڕن و درێغیێ ل چ پێنگاڤه‌كێ ناكه‌ن ئه‌گه‌ر ده‌لیڤه‌یێن باش ل به‌راهیا خوه‌ دیتن.
د شه‌ڕێ ئازادیا عیراقێ دا ل ساڵا 2003یێ، توركیا ل دژى كوردێن باشۆر سیاسه‌تا چاڤسۆركرنێ و ترساندنێ و گه‌فان بكاردئینا داكو ڤێ هه‌رێمێ ل هه‌مى پێشكه‌فتنێن وێ ڕابگریت و ده‌ستكه‌فتێن وێ ژناڤببه‌ت، ئه‌ڤ سیاسه‌تا توركیا بۆ ده‌مێ چه‌ند ساڵه‌كا یا به‌رده‌وام بوو، لێ كوردێن باشۆر د ڤان ده‌هه‌یێن داویێ دا شانسه‌كێ باشێ هه‌بووى كو رێزدار “مه‌سعود بارزانى” سه‌رۆكایه‌تیا ڤێ هه‌رێمێ دكه‌ت، بارزانى دوێ ڕاستیێ دگه‌هشت كو ئه‌گه‌ر توركیا هێرشێ بكه‌ته‌ سه‌ر كوردستانێ و شه‌ڕ د ناڤبه‌را كوردێن باشۆر و توركیا دا ڕوو بده‌ت، دێ هه‌مى به‌رنامه‌ و ستراتیژیه‌تا ئه‌مریكا و ئه‌ورۆپا كه‌ڤنه‌ د مه‌ترسیێ دا و ژناڤچن و توركیا ژى دێ ڕاستى دربێن مه‌زن بیت، بارزانى سیاسه‌تا (ماده‌م دخوازى من ژناڤ ببه‌ى، ئه‌زژى وه‌ناكه‌م تو ئارام ببى) بكارئینا، پشتى كو توركیا تێگه‌هشتى هه‌رێما كوردستانێ ژلایێ وڵاتێن زلهێزڤه‌ یا گرنگه‌ و ده‌ست درێژكرن ژبۆ هه‌رێمێ موجازه‌فه‌یه‌كا مه‌زنه‌ كو ب ئێك پارچه‌یی و ئه‌وله‌هیا خوه‌ دكه‌ت، ناچار بوو مینا دیفاكتۆ هه‌رێما كوردستانێ بپه‌رژینیت. ب ئاوایه‌كێ ڕیشه‌یی توركیا گوهارتنێن سیاسى كرن و رۆژ ب رۆژ په‌یوه‌ندیێن توركیا و هه‌رێمێ باشتر لێ هاتن، تا گه‌هشته‌ وێ چه‌ندێ ب مه‌به‌ستا ڤه‌كرنا فرۆكه‌خانه‌یا نیڤده‌وڵه‌تى یا هه‌ولێرێ ل 29/3/2011ێ “ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردۆگان” هاته‌ بن ئالایێ كوردستانێ، ئه‌ڤ چه‌نده‌ وه‌چه‌رخانه‌كا دیرۆكى بوو هیمایه‌كێ باشبوو، حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ژى ب تایبه‌تی ب شاره‌زایی و بسپۆریا “نێچێرڤان بارزانى” ب سیاسه‌ته‌كا مه‌نتقى و لۆژیكى گومانێن نیگه‌تیڤ یێن توركیایێ ژناڤبرن، تا گه‌هشته‌ ڕاده‌یه‌كێ توركیا بوو هه‌ڤكاره‌كێ سه‌ره‌كى یێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ كو ژێرخانه‌كا ئابوورى بۆ ده‌وڵه‌تا ئاینده‌یا كوردستانێ چێ بكه‌ن، توركیا وه‌ڵاته‌كێ هندێ بچووك نینه‌ كو نه‌زانیت گرێبه‌ستێن زه‌به‌لاحێن ئابوورى یێن پێنجى ساڵى ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ دێ بناغه‌یا ده‌وڵه‌ته‌كا نوو یا كوردى ئاڤا كه‌ت، توركیایێ هه‌ر ل وى سه‌رده‌مى هه‌م ل ژێر فشارێن نیڤده‌وڵه‌تى و خوه‌ گونجاندن ل گه‌ل گوهارتنێن ده‌ڤه‌رێ، هه‌م تێگه‌هشتن ل وێ ڕاستیێ كو ده‌وڵه‌ته‌كا كوردستانى یا دیمۆكراسى و ئاشتیخواز هه‌ڤسنۆرێ وێ بیت باشتره‌ ژ ده‌وڵه‌ته‌كا عیراقى یا شیعى یا دیكتاتۆرخواز.

کۆمێنتا تە