خرابیێن دیمۆكراسیه‌تا كوردستانێ

خرابیێن دیمۆكراسیه‌تا كوردستانێ

80

پشتى ئازادبوونا جڤاكان ل ژێر حوكمه‌ته‌كا دیكتاتۆر و سیسته‌مه‌كێ فاشلێ حوكمڕانیێ ب تایبه‌ت ئه‌گه‌ر ده‌مه‌كێ درێژ دۆمى بیت، هێزه‌كا (به‌رگیری ژ دیكتاتۆریه‌تێ) د له‌شێ وه‌لاتی دا چێدبیت كو ل دژى پره‌نسیپ و یاسایێن دیمۆكراسى دجه‌نگیت و ب چ ئاوایه‌كێ ناپه‌رژینیت، چێبوونا دیمۆكراسیه‌ت و ژیانێ بۆ خه‌لكى دێ بیته‌ كاره‌كێ زۆر ب زه‌حمه‌ت و ئالۆز، پشتى كو تۆرێن خرابكار ب ته‌مامى وه‌لاته‌كێ كونترۆل دكه‌ن ژ لایێ سه‌ربازیڤه‌ ب تایبه‌تى، دێ ئێدى ده‌ست ب كوێله‌كرن و ب كه‌لتۆركرنا دیكتاتۆرپه‌رێسیێ د ناڤ جڤاكی دا كه‌ن، واته‌ ل وى ده‌مى ڕێڕه‌وا وه‌ڵاتى دێ به‌ر ب ئاقاره‌كێ خراب و خراپتر چیت و دبیت ساڵه‌كا خرابكرنا كه‌لتۆرێ جڤاكى ب ده‌ه سالێن چێكرنێ نه‌هێته‌ڤه‌ رێخستن و باجا وێ چه‌ندێ یا زۆره‌، هه‌روه‌كى بۆ سه‌لماندنا ڤێ ڕاستیێ عیراق باشترین نموونه‌یه‌، ڕژێما دیكتاتۆرا به‌عس یا ژناڤچوویی د حوكمڕانیا خوه‌ دا ب جۆره‌كێ كه‌لتۆرێ خه‌لكێ عیراقێ خسته‌ سه‌ر ڕێره‌وه‌كا شاش و مه‌ترسیدار، كو نها و هه‌تا سه‌رده‌مه‌كێ دی ژى هه‌ر دێ باجا ڤێ چه‌ندێ ده‌ن كو خه‌لك بخوه‌ ب پلا ئێكێ قوربانی یه‌.
د وه‌ڵاتێ مه‌ دا سه‌ركردایه‌تیا كوردستانێ (مه‌به‌ست سه‌رۆك بارزانى و چه‌ند تاكه‌كێن دیكه‌یه‌) باجێن مه‌زن دده‌ن ژ پێخه‌مه‌ت هه‌ڕفاندنا ئه‌و كه‌لتۆرێ كو سه‌دان ساڵن سه‌دام و رژێمێن به‌رى وى ب دیكتاتۆریێ ئاڤاكربوو، بارزانى نیازێن هه‌ین كو تاكێ كورد فێر ببیت خوه‌ ب هێز ببینن و خوه‌دى بڕیار و هه‌لۆیستێ خوه‌ بیت، ژ به‌ر كو ئه‌م كورد پشكه‌ك بووین ژ وێ عیراقا سه‌دام و هه‌ڤكارێن وى فه‌رهه‌نگێ مه‌ سه‌ركوتكرى و تێكدایى، ئه‌ڤ ئه‌ركه‌ بۆ ده‌سه‌لاتا كوردستانێ زۆر یا ب زه‌حمه‌ت كه‌فتى، چێكرنا سیسته‌مه‌كێ دیمۆكراسی د جڤاكێن ده‌سپێكی دا كێشه‌یه‌كا زۆر یا مه‌زنه‌ هه‌م ژ بۆ جڤاكى و هه‌م ژ بۆ ده‌سه‌ڵاتێ ژى، ژبه‌ركو دیمۆكراسیه‌ت مافێ بریارێ دده‌ته‌ بۆچوونا گشتى یا جڤاكى، ده‌مێ تاكێن جڤاكى ژى ب گشتى شیانێن تێگه‌هشتن ژ سنۆرێن مافێن خوه‌ و به‌رامبه‌ر نه‌بن ب دروستى نه‌شێت به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ ببینیت و ڕاستى بڕیاردان و كردارێن شاش دبن، هه‌تا كو ئاستێ مرۆڤان یێ ره‌وشه‌نبیرى پێشكه‌فتنێ نه‌بینیت، نه‌شێتن مینا پێدڤى د پێناسا دیمۆكراسیێ دا و سنۆر و مافێن خوه‌ بگه‌هیت، هه‌روه‌سا تاك ب گشتى نه‌دزانیت دوست و دوژمنێن خوه‌ ژێكجودا بكه‌ت، نه‌ دزانیت چ كه‌ساتیه‌ك ژ هه‌ژییه‌ مینا نوونه‌ر ئانكو به‌رپرسێ خوه‌ هه‌لبژێریت، نه‌ دزانیت چ سیسته‌مه‌كێ باشه‌ كو ژیان و ڕێره‌وا پێشڤه‌چوونا وه‌لاتى ل سه‌ر بهێته‌ داڕشتن، نه‌دزانیت سنۆرێن مافێن وى و نه‌یێن به‌رامبه‌ر تا چ ڕاده‌ دبه‌رینن…هتد.
د ناڤ جڤاكێن ڤه‌مایی دا ده‌سه‌لات ژى ڕاستى زۆر كێشه‌یان دبن، بێگومان ئه‌گه‌ر خوه‌دى نیازێن باش بن بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن جڤاكى، ژبه‌ر كو ئاستێ لاوازێ ره‌وشه‌نبیرى یێ جڤاكى گه‌له‌ك جاران فاكته‌ركێ مه‌زنه‌ كو ده‌سه‌لات یا ناچاره‌ بریارێن شاش ده‌ربكه‌ت، ئانكو خواسته‌كا جڤاكى ب گشتى بپه‌رژینن هه‌تا ئه‌گه‌ر ئه‌و خواسته‌ك چه‌ند زیانێ بگه‌هینیته‌ به‌رژه‌وه‌ندیێن جڤاكى بخوه‌!، پشتڕاستم گه‌له‌ك بریار ژ لایێ ده‌سه‌لاتا كوردستانێ ڤه‌ دهێنه‌دان كو مینا ژه‌هرێ بو وان ژى یا ته‌عله‌، ژبه‌ر كو هه‌م خه‌لكه‌كێ باش دبیته‌ قوربانى و هه‌م خه‌لكه‌كێ نه‌ژهه‌ژى و خراب سودمه‌ند دبیت، لێ ژبه‌ر خواسته‌كا جڤاكى ناچارن بریارێ بده‌ن، ب دیتنا من ده‌سه‌لاتا كوردستانێ ژ به‌ر ده‌ستێ ده‌ره‌كى و ئه‌و مه‌ترسى یێن ل سه‌ر ولاتى هه‌ى ژبه‌ر نه‌بوونا ده‌وڵه‌ته‌كا سه‌ربخوه‌، راستى زۆر پرسگرێكا دبن د بریاردانێ دا، هه‌رده‌مێ ده‌وڵه‌ته‌ك چێبوو، پێدڤیه‌ گه‌له‌ك بریار بێ خواسته‌كا جڤاكى بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن جڤاكى بهێنه‌دان، هه‌تا كو جڤاك دگه‌هیته‌ ئاستێ پێدڤى یێ ه‌روشه‌نبیرى، پێدڤیه‌ ده‌سهه‌لات بریارێن بوێرانه‌ بده‌ت و پێنگاڤێن مه‌زن بهاڤێژیت ئه‌گه‌ر ل دژى مه‌زاج و تێگه‌هشتنا گشتى ژى بیت، واته‌ قووناغ ب قووناغ سیسته‌مێ دیمۆكراسى پراكتیزه‌ بكه‌ن، ئه‌ڤ سیسته‌مێ دیمۆكراسى فاكته‌ره‌كه‌ گه‌له‌ك مرۆڤێن نه‌ ژهه‌ژى ببنه‌ به‌رپرس، گه‌له‌ك مرۆڤێن نیازخراب و نه‌ساخ ژ لایێ ده‌روونیڤه‌ ب ناڤێ ئوپوزسیۆنێ و ئه‌نتى گه‌نده‌لیێ كه‌یسا باردۆخى بكه‌ن و جڤاكێ بخاپینن بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت ئانكو ڕێشتنا كینه‌ و گرێ یێن خوه‌ یێن ده‌روونى ل سه‌ر حسابا جڤاكى، لێ ئه‌ز باوه‌رم ده‌مێ ده‌وله‌تا كوردى هاته‌ ڕاگه‌هاندن ئه‌ڤ خراب مفا وه‌رگرتن ژ باردۆخى نامینیت، له‌وما هه‌مى خرابكار و نیازخراب ل دژى ده‌وڵه‌تا سه‌ربخوه‌یی كار دكه‌ن ژبه‌ركو ل به‌رهه‌مێ وێ دترسن كو ئێدى ده‌لیڤه‌یا خه‌لك خاپاندنێ ناهێته‌دان.

کۆمێنتا تە