روویێ دى یێ سیاسى!!
جوان بهروارى
1ـ سیاسهت دهستوور، پهروهرده، فێركرن و قانوونه.
2ـ كورد ب شێوهیهكێ زاتیانه سهرهدهریێ ل گهل سیاسهتێ دكهن، ههتا وى ئاستى كو بابهتى وندا دكن.
سیاسهت هونهره، ئانكو كارێ وێ مۆرال و ئارمانجا دهولهتێ یه، چونكو ئهوا د سیاسهتێ ده دروست دبیت، ژ بۆ خێر و تهڤاهیا بهرژوهندیا گشتى و برێڤهبرنا مللهتى یه.
كهسێ دهستههلاتدار چاوا خوه ل ههمبهر سیاسهتێ بهر پرسییار دبینت، واته جهێ وێ پهرپرسیاریێ ل كیڤه دایه؟ ژ بۆ بدهستڤهئینا بهرسڤا ڤێ پرسێ هزرا سیاسى یا كهڤن و ههڤچهرخ پێكدهینت، چونكو ئهڤ پرسیاره ژ بۆ كهسێن سیاسهتمهدار یا گرنگه، ژ بهر كو سیاسهت كارهكێ ئاسان نینه، بهلكو باندۆرهكا مهزن ل سهر ژیان و گۆزهرانیا مرۆڤان ده ههیه.
گرنگیا مژارێن بهرپرسیارى و هزرا سیاسى یا ههڤچهرخ د عهقلێ ههڤوهلاتى و كهسێن سیاتمدار ده، دبن بابهتێن رۆژهڤێ. چونكو سیاسهت، ب دو شێوازان خوه بهرپرسیار دبینت، یائێكێ، ئهو كهسێ سیاسى بیت دێ سهكردهیێ سیاسى ب پلهیا باوهرى و رازیبوونێ ل بهرامبهر جڤاكى بهرزكهت. یا دووێ پهرپرسیاریا سهركردهى ب وێ باوهریێ دێ بابهتێ ژیانا خوه ل بهرامبهرى بابهتێ ژیانا جڤاكى زانیت، چونكو ههكه پشكهكێ جڤاكى باوهرى پێ ئینا پشكهكێ باوهرى پێ نهئینا، هینگێ باوهرى و ئێكرێزى د ناڤبهرا شهخسان و كهسێن سیاسى ده نامینت. ژ ئالهكێ دیڤه دیتن ژى بو دهم و وهختان د ناڤبهرا كارێ سیاسى ده، دهێته گوههرین. لهورا ههگهر بنێرین كورد ب شێوهیهكێ زاتیانه سهرهدهریێ ل گهل سیاسهتێ دكن، ههتا وى ئاستى كو بابهتى وندا دكن. چونكو د ههر كاودان و ههلویست و ئهنجامهكێ ده، سیاسهتا ئازاد نهخواستیه و خوه هێلایه دبن چارچووڤێن رهخنهیا خراپكار ده. واته ئهڤێ یهكێ باندۆر ل سهر رهوش و سیمایێ سیاسهتێ دیاركركو جهێ خوهنهگریت.
سیاسهت ب درێژاهیا دیرۆكێ ده ئهركێ گشتیێ ژیانى دبینت. ئانكو دكاریت وێ ههڤسهنگیا د ناڤبهرا هێزێن ناكوك ده بپارێزیت و جۆرێن پهیوهندییان ل ناڤبهرا وان ده دروست بكت. ئها ل ڤێره پرسهك بۆ مه دهێت گهلۆ بوچى د ناڤبهرا دژه سیاسهتێ و سیاسهتا رزگاریخواز ده، ناڤهرۆكا گشتى بهر ب قوناغا رێكهڤتن و ململانێ ده دچیت؟ چونكو ل چو سهردهمهكێ ده سیاسهتا رزگاریخواز ب دووماهیك ناهێت و ل ناڤ ناچیت. ژ بهركو كارێ وێ جۆره سیاسهتێ پارازتنا بوها پرهسیپێن ئازادبوونێ نه و ژ بۆ چارهسهریا هشیاربوون ئازادیا حوكمێ مرۆڤان دهێته بكارینان. رهنگه كهسێن كو دخوازن سیاسهتهك ئازاد ههبت هێنگێ كارێ وێ سیاسهتێ ژى دێ جۆرێن ئازادیێ خوازیت. ژ بهر ڤێ ئێكێ ژى ئهو گهلێ بخوازیت سیاسهتهك رزگاریخواز ئاڤا بكت، پێویسته كار بۆ ئازادیا وێ ژى بكت.
ل گور واقعێ نها ئهم د ناڤ دژه سیاسهتێ ده دژین، بهلێ ئهڤه نابیته ههگهر كو دهست ژ سیاسهتێ بهر دهین. ژبهركو د دارشتنانا سیاسهتێ ده هۆسا دیار بوویه، كو مرۆڤ بهردهوام رووبهرویى چهوساندن و ئێشا نه زانینێ دبت. واته بهرامبهرى وێ رووبهروبوونێ بیروبۆچوونێن مرۆڤى بهر ب گوههرینێ دچن ههتا ئهدالهت پهیدادبت. لهورا ئهو كاركرنا د سیسهتهمێن سیاسى ده، ههگهر ل گۆر ئهقلێ كهسى نهبت، هینگێ چ جوداهى و پهیوهندى د ناڤبهرا زات و كولهداریا وێ ده نینه. ژ بهر ڤێ یهكێ ژى كهسێن كو دخوازان خوه هشیاربكن، گهرهگه بهردهوام ههول و رێخستنا وێ یهكێ بدهن، كو كار بۆ سیاسهتهك هشیارو بهادار و پهرپرسیار بكن. چونكو كومهلگهه وجڤاك ب یاسا و رێسایێن سیاسهتا ئاڤاكهر دبن خودان ههلویست و پهرپاكرنا ئازادیا خوه.
نموونه: ل دووڤ وێ بریارێ یا كو ئهمریكا، كریه پیڤهرێ ستاندهرتیا خوه دخوازیت توركیا، سیاسهتا دهرڤه بگوههریت و پهیوهندیێن سیاسى دیبلۆماسى نویخواز دگهل رۆسیا، ئیسرائیل، مسر، سووریا گرێدهت. ئها ل ڤێره دیاره كو باندۆرا ڤێ سیاسهتا نویخواز ئهو بت، یا كو ب بیته ئێكهم مهرجێ سهرهكى بۆ ژ ناڤبرنا بزوتنهوهیا رزگاریخوازا گهلێ كورد. لهورا درهوشهك هۆسا نالهبار ده، پێویستیا كوردیێن باكۆر یا ب پێنگاڤێن ههڤپشك ڤه ههى د گهل بهرچاڤ وهرگرتنا باشۆرێ كوردستانێ.
ل داوایێ دبێژم: ههتا كو مللهت ل بن وهچهرخانا سیاسهتا خهلهت رزگاردبت پێویستیا وى نهبتنێ ب گههاندنا واقعێ سیاسى یه، بهلكو پێویستیا وى ب تێگههشتن، زانین و پراكتیزهكرنا هونهر و دورهیلێ سیاسى یه. لهورا د چارچوڤێ سیاسهتهك هۆسا ده پێویسته گهلێ كورد، خوه هشیاربكت ل ههمبهرى دهولهتێن زلهێزو سهردهست. چونكو سیاسهت دهستوور، پهروهرده، فێركرن و یاسا یه.ژبهرڤێ یهكێ ژى تهڤگهرێن كوردى ههردهم ل بن پروسسا “تورك، ئهرهب و فارسان” دهربازى ب رێڤهبرنا خوه بووینه. ئها ل ڤێره ههتا كو تهڤگهرێن كوردى دهربازى بنگههێن “ئهتیكا كوردى و نهتهوا كوردى” ب بن گهرهكه خوه فێرى داهێنان و پهیوهندیێن سیاسى و بهر پرسیارى بكن، ههتا كو بكارن پراكیتزا سیاسهتهك ئاڤاكهرو چاره نڤیساز بكن.