كه‌لتوۆر، وه‌ك شۆره‌شا هزرى
6 پشكا: شه‌شێ
جوان عزه‌ت
(كانت) دبێژیت: بێ هه‌بوونا هزرێ خوه‌زا چه‌ند ب هێز بیت نه‌شێت غایه‌تا دووماهیێ پێكبینت. واته د ناڤبه‌را لێكۆله‌را هزرێ، كه‌دا ده‌ماغى دیار دبیت. چونكو هزر ب خوه فه‌لسه‌فێ و زانستى دسه‌لمینیت. له‌ورا ده‌مێ مرۆڤ شكه‌ستنێ د ئینت، هینگێ زات، د گه‌ل وێ داكه‌تن و شكه‌ستنێ ئه‌قلدار دبیت. ل ڤێره دبیت پرسیار ل جه‌م خونده‌ڤانى په‌یدا ببن . كا بۆچى هه‌رده‌م هزرا مرۆڤێ كورد ل سه‌ر زانستێ سڤیل ب رێڤه‌چوویه؟ یان مرۆڤ بێ هزر دشێت چ بكه‌ت؟ ئه‌رێ یا به‌رئه‌قله گه‌لێ كورد هه‌رده‌م هزرێ ب ئه‌وا دوهى ڤه گرێده‌ت! واته هه‌كه هزر نه‌بیت مرۆڤ نه‌شێت بگه‌هیته بنگه‌هێ سه‌ركه‌فتن و رێكا خوه یا دووماهیێ. ژ به‌ر كو ب سایا هزرێ، مرۆڤ دكاریت گوهۆرینێ په‌یدا بكه‌ت و خوه ل گه‌ل ژیانا رۆژانه دا بده‌ته نیاسین و شلۆڤه‌كرن. چونكو هزر مرۆڤى، ژ لایێ ئه‌قل و روحى ڤه دكه‌ته بوونه‌وه‌ره‌كێ كاملانه.
هزر ل سه‌ر هه‌لبژارتنا رێكێ دمینت، چونكو ژ كه‌سه‌كى بۆ ئێكێ دیتر یا جودایه، له‌ورا هه‌ر هزره‌كا مرۆڤ بكه‌ت، جۆره لڤینه‌ك په‌یدا دبیت. هه‌كه ئه‌م بێژین، گه‌لۆ هزر د به‌رێ دا یا چاوا بوو؟ یان ئه‌و ب خوه چ بوو؟ وه‌كى دهێت زانین د بیردۆزێن كه‌ڤن ژى دا هه‌بوو، ب شێوه‌یه‌كێ جوداتر ده‌ربرین ژ راڤه‌كرنا وێ دهات كرن. چونكو هزرا كه‌ڤن تام و واته‌یا خوه هه‌بوو و ل وى ده‌مى بۆ هنده‌ك وه‌زیفێن دیتر دهاته بكارئینان. به‌لێ ده‌ربازى شۆره‌شا حوكمێن ره‌ها ب بوو، له‌ورا چاره‌نڤیسێ مرۆڤان راده‌ستى خواندن و ئه‌كتڤیا هزرى بوو. ژ به‌ر كو هه‌ر كه‌سێ ل ژێر هزرێن داگیركرى پێكۆل و به‌رهه‌ڤیێن نفش و داستانێن نووخواز دكر. پاشان ژبۆ ئێداره‌یا كاروبارێن ژیانا رۆژانه هزر هاته بكارئینان و پرسیاران ده‌ستپێكر. ئها هینگێ قووناغ بۆ قووناغێ هزرا ئاڤاكرنا مرۆڤان بۆ فه‌لسه‌فێ و ئازادیێ خورت بوو.
واته هزر ب خوه چیه؟ ئه‌و ژ پێكهاتا ئه‌قل و روحى په‌یدا دبیت پاشى دبیته ئه‌گه‌رێ كه‌شفكرنا خواندنا شۆره‌شێ و راستڤه‌كرنا هه‌مى لوغزه‌یێن زمانى. له‌ورا كارێ وێ پێدڤى یا ب هاریكارى و فامكرنا ژیانا مرۆڤى هه‌یى. گه‌لۆ دیرۆكا كوردان چاوا پێناسا هزرێ گه‌هانده مرۆڤان؟ ئه‌رێ د گه‌ل تێكستێن ڤێ شۆره‌شێ هزر ب بوو سیسته‌مه‌كێ تایبه‌تمه‌ند د بوونه‌وه‌راتیا مرۆڤان دا! یان ب تنێ وه‌ك چاند ما د به‌رژوه‌ندیا ئاستێ كه‌سى و خولقاندنا تێگه‌هێن كه‌لتوورى دا؟ دیاره هه‌تا نها هزر، د ناڤ پاشخانا كوردى دا نه‌بوویه، فاكته‌ره‌كێ سه‌ره‌كى و رێكخستى. له‌ورا تاك ژ سامانێ ئه‌ڤرۆ و سوباهى هاته بنبركرن و ما د هێلا نه‌خواندن و پاشڤه‌مانێ دا.
بنێره ده‌وله‌تێن كو دخوازت پێشكه‌فتن و ماهیه‌تێ د ناڤ خوه دا به‌لاڤبكه‌ن، به‌رده‌وام ل دووڤ هزرا نوو دچوون. ژ بۆ وێ چه‌ندێ داكو ستایلان چێكه‌ن و باندۆرێ ل ده‌وروبه‌رێن خوه بكه‌ن، پاشى ل دووڤ وێ دامه‌زراندنێ ئاسۆیێن هزرا ئازاد، ل جه‌م وه‌لاتیێ خوه بده‌نه نیاسین و ده‌ربرین. به‌لێ پرسیار گه‌لێ كورد دخوازت هزرێ چ لێ بكه‌ت و چاوا شیا د ناڤ هه‌لسه‌نگاندنه‌كا بێ هزر ده‌رگه‌هێن داخستى ڤه‌كه‌ت؟ كه‌واته د پێكهاتا ڤێ تێكستێ دا، تاكێ كورد ره‌ه و چه‌قێن دیرۆكى بۆ خوه كریه هزر، چونكو به‌رده‌وام ل گه‌ل وێ دا دژیت. له‌ورا نه‌شێت وى بارێ گران ل سه‌ر ملێن خوه دانیت.
ئه‌نجام: ئه‌رێ هزر چ ژ مه دخوازیت، وێ دخوازیت یا كو مه ل دووڤ خوه دبه‌ت و غایه‌تێن مه‌زهه‌رى نیشا مه بده‌ت بێ كو ئه‌م حه‌ش چاره‌نڤیس و داهاتوویێ خوه بكه‌ین؟ یان ژى وێ دخوازیت یا كو ئه‌م ب بین مینا وێ دارا مه‌زن دبیت و به‌رهه‌مى دده‌ت. كه‌واته ئه‌گه‌ر سه‌رجه‌مێ مه زانین و پێشكه‌فتن بیت، پێدڤیه هزرێ بهه‌لبژێرین. ئه‌گه‌ر ژى هاڤیبوون و سڤیلاتى بیت پێدڤیه هزرا دیرۆكا دێرین بهه‌لبژێرین. ئه‌ڤجا گه‌ره‌كه هزر، ببیته تاكه رێك بو خوه گونجاندنا ژیانا مرۆڤێ كورد، ئانكو بێ هزر ئه‌قل دروست كارناكه‌ت. واته ئه‌گه‌ر هزر و ئه‌قل نه‌بن هینگێ فه‌لسه‌فه و گوهۆرین ژى نابن.
