كورد و شۆره‌شا 14 تیرمه‌هێ
محه‌مد ئیبراهیم ئامێدی
ب هه‌لكه‌فتا بیره‌وه‌ریا 53 سالیا شۆره‌شا 14 تیرمه‌هێ 1958، هه‌ژی ئاماژێ یه، كو ئه‌ڤ شۆره‌شه هاتبوو وه‌ك قووناغه‌كا دی یا گرنك بۆ ملله‌تێ كورد، پشتی وان قووناغێن ل سه‌ر ملله‌تێ مه را بۆرین، یێن پڕى شۆره‌ش و داستان و بزاڤ و خه‌باتا رزگاریخوازیا كوردی، و په‌یمانێن باش و خراب بۆ كوردان. سه‌خمه‌راتی بده‌ستڤه‌ئینانا مافێ ره‌وا، كو شۆره‌شا ناڤهاتی ده‌ستپێكا قووناغه‌كا دی بوو د ڤی بیاڤی دا، وه‌ك ده‌لیڤه‌كا باش و گونجایى بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ، ئیراق ژی به‌ر ب دیمۆكراسیێ ڤه بچیت ژ سیسته‌مێ شاهنشاهی بوویێ كۆماری و جهێ دلخۆشیا گه‌لێ ئیراقێ بوو ب كورد و عه‌ره‌باڤه و كێم نه‌ته‌وه‌یێن دی ڤه و هه‌موو هه‌ولبده‌ن بۆ ئاڤاكرنا ئیراقه‌كا نوو و چاره‌سه‌ركرنا هه‌موو ئاریشه و ئاسته‌نگ و ئالۆزیان و چه‌سپاندنا ئاشتیێ و ئازادیێ و سه‌ربه‌ستیێ و موكۆمكرنا برایه‌تیا كورد و عه‌ره‌بان، و ده‌ست ناڤ ده‌ستی ل ژێر دوورشمێ وی ده‌می (ل سه‌ر كه‌ڤرێ برایینا كورد و عه‌ره‌بان هه‌می پیلانێن داگیركارى دێ هێنه په‌لخاندن). له‌ورا سه‌رۆكێ ئێكێ یێ كۆمارا ئیراقێ خودێ ژێ رازی (عبدالكریم قاسم) داخواز ژ بارزانیێ نه‌مر مسته‌فا كر بزڤریته ئیراقێ ڤه ژ ئێكه‌تیا سۆڤیێتى یا به‌رێ بۆ هاریكاری و پالپشتیا شۆره‌شێ بكه‌ت، ئه‌ڤجا ل دووڤ ڤێ داخوازیێ ل 6/10/1958 بارزانیێ نه‌مر زڤری ئیراقێ دگه‌ل دا 500 پێشمه‌رگێ قاره‌مان و ب پێشوازیه‌كا گه‌رم و هه‌ژی ڤه هاته پێشوازیكرن ژ لایێ هه‌موو ته‌خوچین و لایه‌ن و هۆز و ئایین و كه‌سانان ڤه، كو ل مێژوویا ئیراقێ چ جاران نه‌هاتیه ئه‌نجامدان، ب گه‌له‌ك درووشمێن نیشتمانی و كه‌لتووری ڤه ب نموونه (هه‌ربژیت كورد و عه‌ره‌ب ره‌مزولنیزال). بارزانیێ نه‌مر ل به‌غدا ئاكنجی بوو هه‌موو ده‌مێن خوه ته‌رخانكرن ژبۆ ده‌ستڤه‌ئینانا گه‌له‌ك ماف و ده‌ستكه‌فتیان بۆ كوردان وه‌ك:
1ـ ل ده‌ستوورێ ئیراقێ هاته چه‌سپاندن و نڤیسین كورد و عه‌ره‌ب هه‌ڤپشكن د وه‌لاتێ ئیراقێ دا.
2ـ په‌سه‌ندكرنا قانوونا كارێ رێكخراوێن پارتێن سیاسی و یێن جه‌ماوه‌ری ب شێوازی فه‌رمی و ئاشكه‌را.
3ـ قانوونا چاكسازیا چاندنێ و نه‌هێلانا ده‌ربه‌گاتیێ و ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ باره‌گایێن پارت و رێكخراوان هاتنه ڤه‌كرن و ده‌ست ب كار و بزاڤوچالاكیێن خوه كرن. پشتی بوورینا ماوه‌كی ل سه‌ر شۆره‌شێ، رژێما قاسمی به‌رب دكتاتۆریێ ڤه چوو ب هه‌بوونا ره‌گه‌زپه‌رست و شۆفینیان د هه‌یكه‌لێ كۆمارێ دا و ل سه‌ر سیسته‌مێ رژێمێن به‌رێ چوون ل گه‌ل كوردان. ئه‌و سۆز و رێكه‌فتن ل گه‌ل بارزانی گۆتین و گرێدایین بۆ ملله‌تێ كورد جێبه‌جێ نه‌كرن، گه‌له‌ك هه‌ول و بزاڤ هاتنه‌كرن ژ لایێ بارزانیێ نه‌مر ڤه و سه‌ركرده‌یا كوردان، بۆ چاره‌سه‌كرنا هه‌موو ئاریشه‌یان ب زمانێ دیالۆگێ و گفته‌گۆیان، و ل20/11/1961 و ب ناڤێ ملله‌تێ كورد و پارتی دیمۆكراتی كوردستان، بیرئانینه‌ك هاته پێشكێشكرن بۆ حوكمه‌تا ئیراقێ، یا پێكهاتی بۆ ژ ڤان بابه‌ت و بڕگه‌یان.
1ـ ڤه‌كێشانا هێزێن سۆپایێ ئیراقێ، ئه‌وێن هاتینه هنارتن بۆ كوردستانێ وچ كارێن سۆپایی نه‌هێنه‌كرن.
2ـ ڤه‌كێشانا فه‌رمانبه‌رێن گشتى ئه‌وێن رۆله‌كێ به‌رز هه‌بوو د روودانێن دوماهیێ دا.
3ـ زڤرینا وان فه‌رمانبه‌ران ئه‌وێن هاتینه دوورخستن ژ كوردستانێ، بۆ جهێن وان یێن به‌رێ.
4ـ دامه‌زراندنا سه‌ركرده‌یێن دلسۆز ژ كوردان بۆ پۆستێن سه‌ره‌كی.
5ـ چه‌سپاندنا مادێ سێ ژ ده‌ستوورێ ئیراقێ ب چه‌سپاندنه‌كا دروست.
6ـ پاقژكرنا هه‌یكه‌لێ حوكمی ژ مرۆڤێن دژاتی ل به‌رانبه‌ری شۆره‌شا 14 تیرمه‌هێ هه‌یین.
7ـ به‌ر ب ئازادیێن دیمۆكراسی بۆ ملله‌تی و ڤه‌گوهاستنا ئیراقێ بۆ سیسته‌مێ دیمۆكراسیێ.
8ـ جێبه‌جێكرنا بریارێن كۆنگرێ مامۆستایێن كوردستانێ یێ سالا 1961ژ بۆ پێشڤه‌برنا ره‌وشه‌نبیریا كوردی.
9ـ زمانێ كوردی ببیته زمانێ فه‌رمی ل هه‌موو دامده‌زگه‌هێن فه‌رمی ل كوردستانێ.
10ـ ژناڤبرنا شینوارێن ره‌گه‌زپه‌رستیێ، ئه‌وا ب حه‌قێ كوردان دئینن. و سزه‌دانا كه‌سانێن داخوازێن ڤێ چه‌ندێ د ناڤبه‌را گه‌لێ ئیراقێ یێ ئێكگرتی.
11ـ هێلانا چاندنا رووه‌كێ تویتنێ ل ئه‌ردێ چاندنێ یێ باش.
12 ـ راستڤه‌كرنا قانوونا باجا ئه‌ردی كود بیته بارگرانیه‌ك ل سه‌ر جۆتیاری.
13 ـ دانان و ڤه‌كرنا پرۆژه‌یان ل كوردستانێ، كو دێ كۆنترۆلكرنێ ل سه‌ر بێكاریێ كه‌ت.
14 ـ نه‌هیلان و نه‌مانا گران نه‌رخی یا خراب و لێدانا ده‌ستێن بازرگانیێ ب قووتێ ملله‌تی دكه‌ن.
لێ مخابن هه‌ر چه‌نده ئه‌ڤه نه‌داخوازیێن مه‌زن بوون. وه‌ك هنده‌ك مافێن پێدڤی بوون ل دووڤ وی ده‌می. لێ بیرئانینا ناڤهاتی یا بێ ئه‌نجام بوو. عبدالكریم قاسم ل شوینا زمانێ دیالۆگێ ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ و ئاشتیێ بكاربینیت، تیپێن سۆپایێ ئیراقێ ڤرێكرنه كوردستانێ و ب تۆپ و فرۆكه‌یان كوردستان تۆپباران كر و باژێر و باژێركێن كوردان سۆتن و خه‌لكانه‌ك ژخه‌لكێ مه شه‌هید و برینداربوون و ده‌رڤه‌ده‌ربوون، ب مه‌ره‌ما ژناڤبرنا شۆره‌شا ئیلۆنێ كو ل 11/9/1961 چریسكێن خوه هه‌لدابوون و ل سه‌رانسه‌ری كوردستانێ ڤه‌دان، له‌ورا چ ب ده‌ستێ ملله‌تێ كورد نه‌ما ژبلی به‌رده‌وامبوونا شۆره‌شا ئیلۆنێ كو ئه‌ڤه بابه‌ته‌كێ دوور و درێژه د رێبازا خه‌باتا بزاڤارزگاریخوازیا كوردی. ئه‌ڤجا بلا ئه‌ڤ سه‌ربۆره ل گه‌ل سه‌ربۆرێن دی یێن رژێمێن ئیراقێ ب سه‌رێ كوردان ئینایین، ببنه ئه‌گه‌ر و هانده‌ر بۆ ملله‌تێ كورد و به‌ر ب ئێكرێزیه‌كا خوتتر ڤه بچین و پاراستنا هه‌موو ده‌ستكه‌فتیێن ملله‌تی و هه‌رێما كودستانێ بكه‌ین، ب ئیك دل و ده‌نگ و هه‌لویست، ل ژێر سیبه‌را ئالایێ كوردستانێ یێ پیرۆز و سروودا نیشتمانی (ئه‌ی ره‌قیب) و خوینا شه‌هیدێن هه‌رده‌م ساخ و سه‌ربلند و سه‌ر فه‌راز و پێشمه‌رگێن كوردستانێ یێن قاره‌مان، پارێزه‌رێن خاك وه‌لات و نیشتمان، سیمایێن ئاشتیێ و ئازادیێ.
