كۆمارا كوردستان, گرنكیه‌كا نه‌ته‌وه‌یی و مێژوویی بوو

كۆمارا كوردستان, گرنكیه‌كا نه‌ته‌وه‌یی و مێژوویی بوو

237

ئه‌ڤرۆ بیره‌وه‌ریا دانانا كوَمارا كوردستان ل مهابادێ, كو پێنگاڤه‌كا دیرۆكی بوو یا ملله‌تێ كورد ل سه‌ر وی ده‌می. بوَ رزگاربوونێ ژ سیته‌مكاریا داگیركه‌رێن كوردستان و ده‌ستڤه‌ئینانا مافێ خوه‌ یێ ره‌وا. لێ بیره‌وه‌ریا ئه‌ڤ ساله‌ یا هه‌ستیار و دژواره‌ یا پر كه‌لیژان و هاندانه‌ بۆ ده‌ست ڤه‌ئینان سه‌ركه‌فتنا مه‌زن یا دووماهیا شه‌ڕێ تیرۆرستێ و زۆرداریێ یێ داعش ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ. ل سه‌ر ده‌ستێ پێشمه‌رگێن قاره‌مان پارێزه‌رێن خاك وه‌لات نیشتیمان. ب سه‌رپه‌رشتیا سه‌رۆكێ هه‌رێما كوردستانێ رێزدار مه‌سعود بارزانی و خه‌مخوری و دلسوَزیا جه‌ماوه‌رێ كوردستانێ یێ شه‌رفمه‌ند، دیاره‌ قه‌ده‌را ملله‌تی د كه‌ڤندا هه‌ر یاهۆسا بوو. له‌ورا پشتی په‌یمانا لوَزان یا ره‌ش یا رۆژا 24/7/1923 كوردستان بوویه‌ چار پارچه‌ زێده‌باری كورد چاره‌مین نه‌ته‌وه‌نه‌ ل ده‌ڤه‌رێ پشتی (عه‌ره‌ب ـ تورك ـ فارسان) هه‌روه‌سا بڕگێن ژماره‌ 62 ـ 63 ـ 64 یێن په‌یمانا سیڤه‌ر یا رۆژا 10 ته‌باخا سالا 1920 یێن پێكئینانا ده‌وله‌تا كوردی. زێده‌باری ژمارا كوردان ل وی ده‌می ب ده‌هان ملیۆن بوون كو نوكه‌ دگه‌هنه‌ 50 ملیۆن ئاكنجی ل سه‌ر ئاستێ كوردستانا مه‌زن ل جیهانێ.
ئه‌ڤ هه‌می هه‌كه‌ و بنه‌ما بوونه‌ هوَكار و ده‌لیڤه‌ بۆ راگه‌هاندنا دامه‌زراندانا كۆمارا كوردستان ل مهابادێ ل 22/1/1946 ل ژێر ئالایێ كوردستانێ یێ ره‌نگین ل سه‌ر ده‌ستێ پێشه‌وا (قازی محه‌مه‌د) و ژماره‌كا قاره‌مان و خه‌باتكه‌رێن كوردان ل كوردستانا روََژهه‌لات. ب رێوره‌سمێن هه‌ژی دا و ل مه‌یدانا چارچرا ل سه‌نته‌رێ باژێرێ مهاباد. بارزانیێ نه‌مر و ژمارا 500 قاره‌مانان ژ خورته‌مێر و عه‌گیدان ژ باشۆرێ كوردستانێ تێدا ئاماده‌بوون و پێشه‌وا قازی محه‌مه‌د ب سووندا كوَماری ئێكه‌م كیانێ كوردی راگه‌هاند, ئه‌ڤه‌ ژی ده‌قێ سووندێ : ـ
ئه‌ز ب خودێ
ب كه‌لامێ خودایێ مه‌زن
ب شه‌رافه‌تا ملله‌تێ كورد ب ئالایێ پیرۆزێ كوردستانێ
سووند دخۆم كوَ هه‌تا دووماهی نه‌فه‌سا ژیانا خوه‌ و دووماهی چپكا خوَینا خوه‌, ب گیان و مالدریا راگرتنا سه‌ربه‌خوه‌یێ و بلند ڕاكرنا ئالایێ كوردستانێ دا تێبكۆشم و سه‌باره‌ت ب كۆمارا كوردستان و ئێكرێزیا گه‌لێن كورد و ئازه‌ربایجانێ خزمه‌تكار و وه‌فادار بمینم.
ژ یێ كوَمارێ یێ كورت بوو 11 هه‌یڤ بوون و 11 رۆژبوون. لێ سه‌ره‌رای ڤێ چه‌ندێ ژی ئارمانج و ئه‌نجام وحه‌ز و بیرو بۆچوون گه‌له‌كبوون ودرێژبوون. هانده‌ره‌كێ ئه‌كتیڤ و دژواربوو بۆ بلندكرنا ئاستێ هایبوونێ و هۆشه‌مه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یی د ناڤ گه‌لێ كوردان و به‌رپه‌رێن دیرۆكا ملله‌تێ كورد هاته‌ نه‌خشاندن. ب مێژوویا ڤێ ده‌وله‌تێ و سه‌ركه‌فتنا ئیرادا جه‌ماوه‌رێ كوردی و به‌رزكرنا ناسناما نه‌ته‌وا كورد. زێده‌باری ده‌ست نیشانكرنا دوست و نه‌یارێن گه‌لێ كورد.. هه‌ژی ئاماژێ یه‌ كو د ڤی ده‌مێ كورت دا حوكمه‌تا كوردستان هاته‌ پێكئینان ب 12 وه‌زاره‌تان. پێكئینانا بنیاتێ له‌شكره‌كێ ب هێز بۆ پاراستنا كوَمارێ. دیاركرن و ئاماده‌كرنا سه‌ركرده‌ و رێبه‌رێن ده‌وله‌تێ. بلندكرنا ئالایێ كوَمارێ ل گه‌ل سروودێ. ژ لایێ رۆژنامه‌ڤانیێ ڤه‌ ژماره‌كا رۆژناما و كۆڤارا هاتنه‌ ده‌رئێخستن. ل گه‌ل هه‌بوونا چاپخانه‌كا باش یا سه‌ر وی ده‌می. هیما و دوورشم و سه‌ربۆر و ناڤێن مه‌زن و هزر و بیرێن نه‌ته‌وه‌ی و چاره‌نڤیسی ل دووڤ خوه‌ هێلان و یا گرنگ ژی هزرا ده‌وله‌تبوونێ هه‌رده‌م یا د سه‌رێ هه‌ر تاكه‌كێ كوردان دا مای وه‌ك ئارمانج و داخوازیه‌كا دخه‌ونیت رۆژ بۆ رۆژێ كو دێ هه‌ر ده‌مه‌ك یێ نێزیك ئێت بۆ راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی. هه‌ر وه‌سا رووره‌شی و شه‌همزاری ب وان ئه‌وێن سۆز و په‌یمانێن خوه‌ ب جه نه‌ئیناین به‌رامبه‌ری پالپشتی و هاریكاریا كوَمارا كوردستان. مێژوو بۆ مه‌ دسه‌لمینیت كو د كه‌ڤن دا ملله‌تێ كورد خودانێ خوه‌ و ده‌وله‌ت و میرنشینان بوَ و دیرۆكه‌كا دوور و درێژ یا هه‌ی د ڤی بیاڤی دا دگه‌هیته‌ 4514 سالان ده‌ستپێدكه‌ت ب ئێكه‌مین ده‌وله‌تا كوردی كو به‌ری 2500 سالا به‌ری زایینی یا هاتیه‌ دامه‌زراندن ب ناڤێ (لۆلۆ) 140 سالان حوكم یا كری ل ده‌ڤه‌را هه‌لمان ژ زه‌هاو هه‌تا ده‌ڤه‌را هه‌كار و دانان و پێكئینانا ده‌وله‌تێن كوردی یا به‌رده‌وام د هه‌می قووناغێن بووری دا هه‌تا دووماهی ده‌وله‌ت، ئه‌و ژی كۆمارا كوردستان ل مهاباد ل 22/1/1646 كو بابه‌تێ ڤێ راپورتا مه‌ هه‌روه‌سا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ نوكه‌.. . و ژ میرنشینا وه‌ك ئێكه‌مین میرنشین, میرنشینا عیشانی 912 ـ 961 ز ل روَژئاڤا هه‌رێما چیایێن نه‌هاوه‌ند تا دوووماهی میرنشین, میرنشینا بوَتان سالا 1812 هاته‌ پێكئینان ده‌مێ میر به‌درخان ل گه‌ل میرێن وانێ و هه‌كاریا و خیزان ل مووشێ ل ده‌ڤه‌را بۆتان رابوو ب شۆره‌شه‌كێ و دانانا حوكمه‌تا كوردی و حوكم ل ده‌ڤه‌رێن (مووسل ـ ره‌واندوز ـ مهاباد ـ شه‌نگار ـ سعرد ـ وێران شهر ـ سیۆرك ـ دیاربه‌كر (ئامه‌د) هه‌تا شنۆ و ئۆرمیێ) دكر، هیڤی و ئوَمێد ئه‌ون ئه‌ڤ بیره‌وه‌ریه‌ ببیته‌ به‌رێ بنیاتێ سه‌ركه‌فتنان و بده‌ستڤه‌ئینانا مافێ كوردان یێ ره‌وا ل ژێر ئالایێ كوردستانێ یێ ره‌نگین و خودێ مه‌زن دلۆڤان و هاریكاره‌.

کۆمێنتا تە