نامێن پشته‌ڤانیكرنێ بۆ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ
پ. د. ئیبراهیم سمۆ
ناما (هه‌ژدێ) بۆ پشته‌ڤانیكرنا سه‌رۆكێ حوكمه‌تا كوردستانێ ـــ رێزدار مه‌سروور بارزانى
مانشیت
(گرنگه نڤیسه‌ر هه‌ست بكه‌ت كو خه‌لكه‌كێ پووته‌ى پێ دده‌ت وه‌كى تاك و وه‌لاتیه‌كێ ساخله‌م یان ئه‌رێكرى د ناڤ جڤاكى دا)
پێدڤیه حوكمه‌ت زۆر ده‌مێ خوه ته‌رخان بكه‌ت بۆ ڤه‌كۆلینێن پراكتیكى و هونه‌رێ سه‌ره‌ده‌ریا وه‌لاتیان ل گه‌ل قه‌یرانێن دژوار ب تایبه‌ت ل ده‌مێ ریبریبوونێن ل گه‌ل كارێن ده‌رڤه، بۆ ڤێ ژى پێدڤیه باوه‌ر بكه‌ن هه‌ر تشته‌ك ل ژێر كاودانێن نێڤده‌وله‌تیێن گه‌رمێن ده‌ڤه‌رێ یێ چاڤه‌رێ كریه. د نامه‌یێن چوویی دا من هه‌ول دایه ل دووڤ پێگه‌هێ جڤاكیێ وه‌لاتیێن كوردستانێ بگه‌رێم و ئه‌وا باشتر بگه‌هیمنه ڤى پێگه‌هه‌ى ژ پێخه‌مه‌ت دابینكرنا كه‌شه‌كێ گونجایى بۆ كارێ رۆژانه… و مه هه‌ول داینه ئه‌ڤ نامه‌یه هه‌ژى كارپێكرنێ بن ل هه‌مى ده‌م و سه‌رده‌ما و مه هه‌ول دایه و هه‌ول دده‌ین ل دووڤ شیانا حوكمه‌ت كار پێ بكه‌ت و به‌رهه‌ڤكرنێن ئه‌وێن په‌یوه‌ندى پێڤه هه‌ى ژپێخه‌مه‌ت سه‌ركه‌فتنێ، ئه‌و نامه‌یێن من هه‌ول داى تێدا ره‌خنێ ل وێ ره‌وشا په‌یوه‌ندى ب حوكمه‌تى بگرم، به‌راهیێ ژپێخه‌مه‌ت وێ بوویه پاشیا مه. وه‌ك په‌یوه‌ندیه‌كا راست و ڕه‌وایا كارێ حوكمه‌تێ رژد بۆ مه ل سه‌ر خواندنا پێگه‌هێ كه‌سایه‌تیا وه یێن ب رێز و وه‌رگرتنا ڤێ حوكمه‌تا پڕى ئاسته‌نگ و كۆمه‌كا ئاریشه و ئاسته‌نگێن دیترێن هه‌مه‌لایه‌نیێن ده‌رڤه و ناڤخوه‌یى ل پێشن ژ هه‌مى ره‌خ و وه‌زاره‌تان ڤه لایێ وه، كه‌س نه‌شێت هه‌میان یان هنده‌ك ژ وان چاره‌سه‌ر بكه‌ت، هه‌كه هه‌ڤكاریا جڤاكى ل گه‌ل حوكمه‌تێ نه‌بیت، هوون فه‌رمانده و كاپتنێن گه‌شتیێ نه و ئه‌م گه‌شتیارێن د ناڤداینه و پاراستن و به‌رپرسیاری و سلامه‌ت گه‌هشتنا وێ ل سه‌ر وه‌یه.
رۆلێ وه یێ جڤاكى و سیاسى و پێگه‌هێ وى یێ حزبى و دیرۆكا وه یا كه‌ڤنار گره‌وداره‌كا دیترا كو ب سلامه‌تى لێ ده‌رباز ببیت، مه هه‌ول دایه و رۆناهیێ بێخمه سه‌ر وێ كارنامه‌یا حكومى ئه‌وا هنده‌ك تیبینى ل سه‌ر، ب تایبه‌ت د هه‌ردو كه‌رتێن په‌روه‌ردێ و فێركرنێ دا و ل نڤیسینێن مه یێن داهاتى دا دێ پانتایى و گرنگیه‌كا پتر هه‌بیت. د ڤێره دا مه دڤێت بێژین: نابیت حوكمه‌تا مه تنێ پشتبه‌ستنێ ب هه‌بوونا وه بكه‌ت، لێ ئاماده‌بوونا وه د گۆپیتكا حوكمه‌تێ دا، تنێ ئارمانجه و ل دووڤ گه‌نگه‌شان ل گه‌ل دلسۆز و شاره‌زا و سه‌نته‌رێن ڤه‌كۆلینێن تایبه‌ت، تایبه‌تمه‌ندیا وه ل داهێنانێ گڕه‌وه بۆ ب ئه‌نجام گه‌هشتنا سه‌ركه‌فتنا و شیانێن وه یێن تایبه‌ت ل گه‌ل پلانێ یان رێخستنا جڤاكى و ئه‌كادیمى، دیسا زێده‌كرنه‌كا دیترا جوانه و ل به‌رچاڤ بگرن، ئاها د ڤێره‌دا پووته‌دانا نێڤده‌ولى ل پێكئینانا ڤێ حوكمه‌تێ یا بلند و به‌رده‌وام و شیاندار و نه‌گوهۆره.
ل سه‌ر حوكمه‌تێ یه ب ئه‌ركێن ئاماده‌كاریێن زانستى و كارگێرى و پێشخستنا به‌رده‌واما فه‌رمانبه‌رێن خوه راببیت و به‌رده‌وام پشكدارى خولێن زۆر باش بكه‌ت و ژلایێ زانستى و ئه‌كادیمى ڤه ئاماده بكه‌ت و جڤاكى پێدڤیا ب شیانێن وان هه‌ى، ئه‌ڤه ژى ب شێوێ به‌رنامه‌كێ پێشده‌م دارشتى ئه‌ڤێ دێ كاریگه‌ریه‌كا ئه‌رێنى هه‌بیت و خولقاندنا هاندانێ یه ل تایبه‌تمه‌ندیا و پێشخستنا هه‌مه‌لایه‌نى یه ل به‌رنامێن رۆژانه یێن فه‌رمانگه‌ه و هه‌مى سازیێن حوكمه‌تێ، سه‌ره‌راى ئاماده‌كاریێن ره‌وشه‌نبیرى و نشتیمانى و مرۆڤایه‌تى و لێزانینه‌كا به‌رچاڤ و داهێنانیێ ل ده‌ڤ فه‌رمانبه‌رێ حكومى، بۆ ده‌ربازبوونێ ل فه‌رامۆشیا چه‌ندین سالان و دێ هێته ڤه‌گوهاستن ل ته‌مبه‌لى و بارگرانى و به‌تالیێ بۆ بزاڤ و كاركه‌رێ به‌رهه‌مدار.
ل سه‌ر حوكمه‌تێ یه كو فاكته‌رێ كاریگه‌ره ل گوهۆرینا ڤێ ره‌وشێ و ئه‌ڤ ئاوایه دێ بیته چاڤپێكه‌فتنا باش بۆ ئه‌وێن د كارنامه‌یا حوكمه‌تێ دا بسه‌ر دكه‌ڤن، ئه‌ركێ وه و ئه‌ركێ حوكمه‌تا وه یا باش و خه‌مخۆره بۆ ئاماده‌كاریێن ده‌روونى و گیانى و هزرى و پشكداركرنا وان ل خولێن رێكخراوێن ب هێز و رژد و به‌رهه‌مدار و به‌رهه‌ڤكرنا كادرێن شیاندار بۆ وێ چه‌ندێ ل گه‌ل تیمه‌كا چاڤدێر و دووڤچوونى و ب خوه‌داچوونه‌ڤێ و هووربینیێ دگه‌ل هه‌میان، یا مه ژ ڤان هه‌مى نامان ئاراسته‌كرنه به‌ر ب حوكمه‌ته‌كا ته‌كنوقرات و خودان تایبه‌تمه‌ندیێن هه‌مه‌لایه‌نى و وه‌زیر ژى خودان تایبه‌تمه‌ندى و ئه‌كادیمیێن به‌رنیاس و زۆر به‌رچاڤ بن و گه‌ر ل سه‌ر ئاستێ ده‌رڤه و ناڤخوه‌یى ژى نه‌بن بلا ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه ب ڤى ئاوایى بن، بێ ل به‌ر چاڤگرتنا لایه‌نگیریا وى یا سیاسى هه‌كه كه‌سایه‌تیێن نشتیمانى و دلسۆز و خه‌مخۆر بیت ل ڤیانا وه‌لاتى و رێز و خزمه‌تا گه‌لێ وى و فه‌رتركرن و پێشچاڤگرتنا به‌رژه‌وه‌ندیێن نشتیمانى و به‌رژه‌وه‌ندیێن گشتى ل به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه و به‌رژه‌وه‌ندیێن خه‌لكه‌كێ دى و یێن تایبه‌ت و عه‌شیره‌تگه‌رى.
هه‌مى نامه‌یێن من د ئاشكرانه و هه‌لگرێن بهێزكرنا ڤیانێ و پاڵده‌ر و ووزه‌یێن ئه‌رێنى نه ب ڤه‌ره‌ڤاندنا خه‌ما و ده‌ستپێكرنه‌ڤا باش د كارى دا، ئانكو كارێن فه‌ر چ دمه‌زن بن یان بچووك یان ژى ب ساناهى بن یان گران، تێدا ل سه‌ر حوكمه‌تێ دئاخڤم كو ئه‌و ژلایێ من تنێ كاراكرنا كارێ ئه‌ركێ سیاسى و چوونه‌ناڤا ناڤه‌رۆكا خواندنه‌كا به‌رفره‌هه ژبلى خواندنا رۆلێ یێ مه‌زن بۆ ده‌ستنیشانكرنا چاوانیا و دیزایین كرنه‌ڤێ بۆ باشتركرنێ و ئاماده‌كاریان بۆ وێ چه‌ندێ و خواندنا هه‌مى كه‌سایه‌تیێن د پێسركا به‌رپرسیاریێ دا، سۆپاس بۆ خودایێ مه‌زن كو جه‌نابێ وه یێ به‌رێز وه‌ك سه‌رۆك وه‌زیران ل هه‌ر كه‌سه‌كى دزانى بۆ ده‌ستنیشانكرنا كه‌سێن هه‌ژى و بكێرهاتى و پتر گونجایى و چاكساز بۆ پله و پۆستا یان جهان. ده‌رباره‌ى كه‌سێن نه دلسۆز ژى دیسا هۆن باشتر هه‌ر كه‌سه‌كى دزانن بۆ ده‌ستنیشانكرنا كه‌سێن یاریزانێ شیاندارێن به‌رده‌وام ل جهێ وى دابنێن كو بشێت ب باشتر و رژدتر ب كارێ وى راببیت و خه‌لكه‌كێ زۆرێ ب هه‌مان ئاست ل هه‌ڤوه‌لاتیان و كوردستانا خوشته‌ڤى دیده‌ڤانیێ بۆ بكه‌ن.
حوكمه‌تا وه گۆره‌پانا یاریێ یه و پرانیا كه‌سێن تێدا كاردكه‌ن ژلایێ جه‌نابێ وه‌ڤه هاتینه ده‌ستنیشانكرن ب پشته‌ڤانیا پارتى و سه‌رۆكێ وێ كه‌سایه‌تیێ زۆرێ شاره‌زا و ژێده‌رێ زیره‌كى و حیكمه‌ت ب ڤى ئاوایى كۆ لێڤه‌گه‌رێ بلندێ كوردستانیا یه ب رێز باب و برایێ مه‌زنێ كه‌ردا سه‌رۆك مه‌سعود بارزانى بابێ مه‌سرۆرى ل گه‌ل وه‌بیت چاوا ئه‌م ڤێ حوكمه‌تێ مه‌زن نه‌بینین و هیڤى پێ نه‌بیت كو ئه‌ڤ حوكمه‌ته دێ حوكمه‌ته‌كا سه‌ركه‌فتى و نموونه بیت، سه‌ره‌راى كو وه‌كهه‌ڤیا د ناڤبه‌را وه و ڤى رێبه‌رێ مه‌زن و لێڤه‌گه‌رێ كوردستانیا مه‌سعوود بارزانى ژێده‌رێ داستان و قه‌هره‌مانیا و په‌ناگه‌ه و فاكته‌رێ پاراستنا ئێمناهیا كوردان. د به‌رێ ژى دا ئه‌ڤ دیتن و په‌یڤ و سالۆخه‌تێن مه تنێ بۆ ئاماژه‌یێن باوه‌ریێ و رێزكرن و جوانكرنا به‌رفره‌هیا سه‌ركه‌فتنێن وه بوونه و حوكمه‌ت رامانا خوه د ڤان هه‌مان دا وه‌ردگریت و حوكمه‌تا ب ڤان رامانا پیڤاژۆیه‌كا تێكه‌له د ناڤبه‌را خوه‌دیێن پێشه‌نگێن حوكمه‌تێ و هه‌ڤوه‌لاتیان، حوكمه‌ت چه‌ندین سالوخه‌ت و شیانان هه‌لدگرین، ره‌نگه زۆربه‌ریا خه‌لكێ ده‌رڤه‌ى حوكمه‌تێ هه‌لنه‌گریت، لێ خه‌لكى شیانێن دانا تیبینی و به‌رچاڤكرنا وان هه‌یه ل سه‌ر مێزا وه یا سه‌رۆكاتیێ و گرنگه، گرنگه ئه‌وا دهێته نڤیسین تو بخوونى و ئه‌وا ئه‌م دنڤیسین یان یا بكێرهاتیه یان ژى نه، گرنگ ئه‌وه نڤیسه‌ر هه‌ست بكه‌ت كو خه‌لكه‌كێ هه‌ر پووته‌ى پێ دده‌ت وه‌كى تاك و وه‌لاتیه‌كێ ساخله‌م یان ئه‌رێكرى د ناڤ جڤاكى دا.
سه‌ره‌راى فه‌رامۆشنه‌كرن و په‌كنه‌ئێسختنا خودان شیان و شاره‌زایێن نێڤده‌ولى و دشێن هه‌مى كه‌رتان دا بكاربێخن، ژپێخه‌مه‌ت ڤه‌رابوونه‌كا ب له‌ز و ساخله‌م و گشتگیر و مه‌زنتر یا ئه‌م ل حوكمه‌تا مه پێشبینى دكه‌ین ل گه‌ل به‌رچاڤگرتنا رێژه‌یا راست و هه‌ژى یا ئافره‌ت و لاوان و سه‌ربخوه‌یى بده‌نه هه‌مى جۆرێن گرۆپێن حوكمه‌تێ، ل گه‌ل هه‌ستیارى و هشیاربوونێ ل وه‌زیر و به‌رپرسان یان فه‌رمانبه‌رێن ئاستنزم كو باوه‌ریا وه یا مه‌زن ب وان بكارنه‌ئینن و سه‌ره‌ده‌ریێن نه ساخله‌م نه‌كه‌ن، چونكى دبیت هنده‌ك جاران باوه‌ریا كۆره و ڕه‌ها ل گه‌ل ئێك دبیته ده‌سپێكا تشته‌كێ مه‌زم و زامدار و سارێژكرنا وێ یا ب ساناهى نه‌بیت، ده‌سهه‌لات و پێنڤیس و به‌رپرسیارى و فه‌رمانا ده‌سپێكێ و دووماهیا هه‌میان د ده‌ستێ وه‌دایه و بۆ وه دزڤریت. ژبه‌ر ڤێ چه‌ندێ به‌ندێن نامێن من دوونه و نابنه سێ، هوون نوونه‌ر د حوكمه‌تێ دا و ئه‌م ژى نوونه‌رێن هه‌ڤوه‌لاتیان بنه‌مایێن وه‌لاتى و حوكمه‌تا وه یا زۆر باش ئێك ده‌ست و ئێك دلین ژپێخه‌مه‌ت هه‌میان و كوردستانا خۆشتڤى. هه‌مى وه‌رن به‌ر ب كاركرنه‌كا زۆرزان و بژارتیا داهێنه‌ر ب شه‌ڤ و رۆژ بێ وه‌ستیان و نه‌رازیبوون و ئاسته‌نگ و ئاریشێن بچووك ده‌رباز بكه‌ین بۆ ئارمانجێن مه‌زن و مه‌زنتر. خودێ ل گه‌ل مه‌یه و دێ مه هه‌میا نسه‌رئێخیت. ڤێ گۆتارا خوه ب گۆتنا خودێ بلند و بلندتر بداوى دئینم (وتعاونوا علی البر و التقوى ولا تعاونوا على الاپم و العدوان و اتقوا الله … )
