نه‌ته‌نیاهو: سۆتنا جوهیان ژلایێ هتله‌ری ڤه پێشنیاره‌كا فلستینی بوو
ئه‌ڤرۆنیۆز، ئه‌یاد به‌روارى
سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیسرائیلێ به‌ره‌ڤانی ژ داخویانیێن خوه كرن كو تێدا موفتیێ قودسێ (ئه‌مین ئه‌لحوسه‌ینی) ب دانا پێشنیارا سۆتنا جوهیان بۆ هتله‌ری تومه‌تبار دكه‌ت.
بنیامین نه‌ته‌نیاهو به‌ری گه‌شتا خوه بۆ ئه‌لمانیا راگه‌هاند” من چو نیه‌ت بۆ بێگونه‌هكرنا هتله‌رى ژ به‌رپرسیاره‌تیا وی ژ تاوانا ژناڤبرنا جوهیێن ئورۆپا ب وان داخویانیان نه‌بوون”.
سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیسرائیلێ سێشه‌مبیا بۆری به‌حسێ كۆمبوونه‌كا د ناڤبه‌را هتله‌ری و ئه‌مین ئه‌لحوسه‌ینی ل چریا دویێ 1941 ل ئه‌لمانیا كر و گوت” هزرا ژناڤبرنا جوهیان ل ده‌ف هتله‌رى نه‌بوو، به‌لكو تنێ دخواست جوهیان ده‌ربكه‌ت و ئه‌مین ئه‌لحوسه‌ینی چو ده‌ف هتله‌ری و گوتێ ( هه‌كه ته جوهی ده‌ركرن، دێ هه‌موو هێنه فله‌ستینێ) و هتله‌ری گوتێ (ئه‌ز چ ل وان بكه‌م؟) و ئه‌لحوسه‌ینی د به‌رسڤێ دا گوتێ ( ب سۆژه) .
ژلایێ سه‌ركردێ فلستینیێ دیار (سائب عرێقات) ره‌خنێن دژوار ل ڤێ داخویانیا نه‌ته‌نیاهوی گرتن و گوت” نه‌ته‌نیاهو گه‌له‌ك حه‌ز ژ فلستینیان ناكه‌ت هه‌تا وی راده‌ی یێ به‌رهه‌ڤه هتله‌ری ژ كوشتنا شه‌ش ملیۆن جوهیان بێ گونه‌ه بكه‌ت”.
هنده‌ك ژ سه‌ركردێن ئوپۆزسیۆنا ئیسرائیلی و دیرۆكڤانێن ئیسرائیلی ژی ره‌خنه ل نه‌ته‌نیاهو گرتن، به‌لێ د به‌رسڤا وان دا، سه‌رۆك وه‌زیرێن ئیسرائیلێ گوت” هتله‌ر به‌رپرسیار بوو ژ پرۆسا ژناڤبرنا شه‌ش ملیۆن جوهیان و وی ئه‌و بریاره دابوو، به‌لێ ب چو شێوه‌كی نابیت رۆلێ موفتیێ قودسێ پشت گوه ب هاڤێژین، كو وی هتله‌ر هاندابوو جوهیان ل ئورۆپا ژناڤببه‌ت”.
شاره‌زایێ جیهانیێ ئیسرائیلی د تاوانێن نازیه‌تێ دا و مامۆستایێ زانكۆیا (بار ئیلان) یا ئیسرائیلی ( پرۆفیسۆر دان مخمان) دبێژیت” هه‌ڤدیتنا موفتیێ قودسێ و هتله‌ری پشتی ئه‌نجامدانا سۆتنا جوهیان بوو” . د هه‌مان ده‌م دا پرۆفیسۆر ( دینا فورات) دیرۆكڤان ل مۆزه‌خانا سۆتنا جوهیان ل قودسێ گوت” موفتیێ قودسێ خودانێ هزرا سۆتنا جوهیان نه‌بوو و هه‌ڤدیتنا وی ل گه‌ل هتله‌ری پشتى زنجیره‌كا پێرابوونان بوو دژی جوهیان”.
ژلایێ خوه‌ڤه شتیڤن زایبرت په‌یڤدارێ ب ناڤێ شیره‌تكارا ئه‌لمانیا (ئه‌نجیلا مێركل) ل دۆر داخویانیێن نه‌ته‌نیاهو، گوت” نازیان ئه‌و تاوانه ئه‌نجامدابوو و ئه‌و ل قوتابخانێن ئه‌لمانیا دهێته خواندن و به‌رپرسیاره‌تیا وێ تاوانا دژی مرۆڤایه‌تیێ به‌رپرسیاره‌تیه‌كا ئه‌لمانی یه”.
