سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل كۆمبوونا جڤاتا وەزیرێن هەرێمێ ل دۆر مووچەیان راگەهاند: ئەڤ بابەتە گرنگترین بابەتە ل دەف مە، هەروەسا ئاماژەكر: ل ڤان رۆژان من نامەیەك بۆ دادگەها بلند یا فیدرالی هنارتییە و چاڤەڕێنە و هیڤیدارین دادگەه د مفایێ خەلكێ كوردستانێ و مووچەخۆرێن هەرێما كوردستانێ بڕیارێ بدەت
دوهی چارشەمبی 18/6/2025، ب سەرپەرشتییا مەسرور بارزانی، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و ب بەرهەڤبوونا قوباد تالەبانی، جێگرێ سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ، جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ كۆمبوو.
ل دەستپێكا كۆمبوونێدا، سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ئاماژە ب بابەتێ بڕینا مووچە و شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ ژ ئالیێ بەغدایێ ڤە كر و گوت» ب هەموو شێوەیەكی، د بزاڤ و كاركرنا خوە دا د بەردەوامین بۆ چارەسەركرنا ڤێ كێشەیێ و بۆ ڤێ مەبەستێ ژی ل رۆژێن بۆری، مە نامەیەك بۆ دادگەها فیدرالی هنارتییە سەبارەت ب نەقانوونی و نە دستووریبوونا بڕیارا بڕینا مووچە و شایستەیێن دارایی یێن هەرێما كوردستانێ ژ ئالیێ وەزارەتا داراییا فیدرالی ڤە».
سەرۆكێ حوكمەتا هەرێما كوردستانێ گوت ژی» هیڤیدارین دادگەها فیدرالی د بەرسڤا نامەیێدا بڕیارەكا ئەرێنی و د مفایێ خەلكێ كوردستانێدا دەربكەت، ب تایبەتی ژی كو حوكمەتا هەرێما كوردستانێ هەموو پێگیریێن خوە یێن دستووری بجهئیناینە و د خوازیت د بەرامبەر ژی دا، رێز ل مافێن وێ یێن دستووری بهێتە گرتن و شایستەیێن دارایی بهێنە هنارتن».
پاشی جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ ل دۆر دووماهی پێشهاتێن شەڕ و ئالۆزیێن دەڤەرێ و كاریگەریێن وان ل سەر هەرێما كوردستانێ كر.
سەبارەت ڤێ چەندێ جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ، دوپاتیێ ل هەلوەستێ نەگهۆر یێ هەرێما كوردستانێ كر، كو هەردەم دژی شەڕ و گرژیێ و وێرانكاریێ بوویە و وەك هەردەم ژی دێ فاكتەرەكێ گرنگ یێ ئاشتیێ و ئارامیێ بیت و نابیتە جهێ گەفێ ل سەر هیچ وەلاتەكێ جیران و هیچ ئالییەكی.
جڤاتا وەزیرێن هەرێما كوردستانێ دوپاتكر ژی كو هەرێما كوردستانێ، پشتەڤانیێ ل هەموو بزاڤان دكەت بۆ چارەسەركرنا كێشە و گرفتان ب رێكا دانوستاندنێ و پاراستنا ئاشتیێ و تەناهیێ ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ ودەڤەرێ.

دهۆك ،لەزگین جۆقی

پەیڤدارا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ راگەهاند: جهێ داخێ یە حوكمەتا ئیراقێ سەرەڕای جینۆسایدا ئێزدیان و 11 سالێن ئاوارەیێ چ هاریكاری بۆ ئێزدییان نەكریە، شەش مەهە ژی ئاهێن خوارنێ نەداینە، لەوما مە پرسا ئاوارەیان یا گەهاندیە نەتەوەیێن ئێكگرتی.
ڤیان دەخیل، پەیڤدارا فراكسیۆنا پارتی دیموكراتی كوردستان ل جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ گوت» رەوشا ئاوارەیان ل كەمپان یا خرابە، پشتی ئەو جینۆسایدا ب سەرێ وان هاتی، 11 سالە ل ئاوارەیێ دانە، حوكمەتا ئیراقێ یا بەرپرسیارە و پێدڤییە ب ئەركێ خوە رابیت و ب چاڤەكێ مرۆڤایەتی بنێریتە وێ كەیسی، من بخوە كەیسا ئاوارەیێن شنگالێ گەهاندییە نەتەوەیێن ئێكگرتی، ئەو گەلەك گرنگیێ پێ د دەن، 11 سالە ئەم داخوازا مافێن ئاوارەیان دكەین بەلێ حوكمەتا ئیراقێ بێدەنگی هەلبژارتیە و چ هەلوەست و بزاڤ بۆ ئاوارەیان نەكرینە».
رۆهنكر ژی» ل ئیراقێ ب چو شێوەیەكی گرنگی ب ئاوارەیان ناهێتە دان، ب تایبەت ئاوارەیێن ئێزدی، كو زیانا مەزن ببەر وان كەفتیە و ژ قەرەبووكرنا چار ملیۆن دیناران ژی بێ بەهرن، لەورا ئەم دێ كەیسا ئێزدییان بەینە وەلاتێن جیهانێ، ئەو رێزێ ل مافێن مرۆڤی دگرن و گرنگیێ پێ ددەن».
دوپاتكر ژی» جهێ داخێ یە ژ بەر نێزیكبوونا هەلبژارتنێن جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ، حوكمەتا ئیراقێ ل جهێ هاریكاریا ئاوارەیان بكەت دچیت كارێن دی دكەت، بۆ پڕۆپاگەندەیا هەلبژارتنان».

سەرۆكێ دادگەها فیدرالییا بلند ل ئیراقێ داخواز ژ ئەندامێن دادگەها ناڤبری كر ئەڤرۆ پێنجشەمبی، بەرهەڤی كۆمبوونێ ببن بۆ دەركرنا بڕیارا فەرمانسالاری بۆ دەستپێكرنا خەرجكرنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ.
د مادەیێن 151 و 152 ژ قانوونا دادبینییا شارستانی باس ل ل فەرمانسالاریێ هاتیە كرن كو فەرمانەكا دەمكییە و د رەوشەكا ب لەز دا دهێتە دەركرن، پێدڤییە فەرمانسالاری ب هێزا قانوونێ بهێتە بجهئینان.

دیدار: نەرمین رێكانی:

شرۆڤەكارەكێ سیاسی راگەهاند: بێگومان ئیراق یا بوویە پارچەیەك ژ شەڕێ د ناڤبەرا ئیرانێ و ئیسرائیلێ دا ، بەلێ هێشتا نە گەهشتییە عەردی، ئانكو هێزێن لەشكری كو ئەو ژی یا پێشبینیكرییە ، هەروەسا دیاركر هەكە ئەم بنێرینە ئەسمانێ ئیراقێ دێ بینین یێ بوویە مەیدانا شەڕی د ناڤبەرا ڤان هەردوو دەولەتاندا كو هەتا نوكە هەردو دەولەت ئەسمانێ ئیراقێ بكار دئینن و هەموو فرۆكەیێن شەڕكەرێن ئیسرائیلێ ب ئەسمانێ ئیراقێ دەربازی ئیرانێ دبن بۆ تەپبارانكرنا ئارمانجێن خوە هەروەسا مووشەكێن دوورهاڤێژێن ئیرانی ژی ب رێكا ئیراقێ دەربازی ئیسرائیلێ دبن.
د. هەوار نێروەیی، شرۆڤەكارێ سیاسی بۆ رۆژنامەیا (ئەڤرۆ) گوت» ب بۆچوونا من ئیسرائیل د دەمەكێ كورتدا نەشێت وان هەموو بارەگەهێن گرێدایی چەكێ ئەتۆمی یێن ئیرانێ ژ ناڤببەت، چونكی هەر ژ سالێن شێستان ژ چەرخێ بۆری ل سەردەمێ رژێما شاهی ئیرانێ بزاڤ دكرن چەكێ ئەتۆمی دروست بكەت ، ب تایبەتی كۆمارا ئیسلامی هاتە سەر دەستهەلاتێ و د شەڕێ هەشت سالیێ د ناڤبەرا ئیرانێ و ئیراقێدا وپاشی ل سالێن نوتان و وێڤە كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ ب ملیاران دۆلار خەرجكرن بۆ وێ چەندێ ئەڤی چەكی ب دەستخوڤە بینیت، لەوما ب بۆچوونا من ئەڤ شەڕە دێ بەرفرەهتر لێ هێت».
گوت ژی» ب دیتنا من هەرێما كوردستانێ د نوكەدا یا پێدڤی ل سەر ئەوە بكەت ، دا كو نەبیتە پارچەیەك ژ ڤی شەڕی، لایەنێن سیاسی یێن كوردستانێ، ب تایبەتی یێن سەرەكی ئێكەتی و پارتی ب لەز كۆمبوونەكێ ئەنجام بدەن بۆ چەوانییا پاراستنا بەرژەوەندیێن ستراتیژی یێن هەرێما كوردستانێ وەك نیشتمان و وەك نەتەوە، هەروەسا خالەكا دی ئەوە كو حوكمەتا هەرێما كوردستانێ و ئالیێن سەرەكی یێن سیاسی ، هندی بشێن سیاسەتەكا بێلایەن دەستنیشان بكەن، نەكو راستەوخوە پشتگیرییا كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ یان ژی یا ئیسرائیلێ بكەن، بەلكو سیاسەتەكا بێلایەن بكاربینن ، هەروەسا حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ب رێكا حكومەتا فیدرال ب شێت هەڤسەنگیەكێ ب پارێزیت كا چەوا هەرێما كوردستانێ دوور بكەت ژ ڤان گرژی و ئالوزیێن ل سەر ئاستێ رۆژهەلاتا ناڤین».

سەرۆك بارزانی ل گەل رێكخەرا كۆنسلخانەیا گشتی یا ئیماراتێ ل هەرێما كوردستانێ كۆمبوو، د كۆمبوونێ دا باسێ دۆستایەتی و پەیوەندیێن هەرێما كوردستانی و ئیماراتێ هاتە كرن.
سەرۆك مەسعود بارزانی، دوهی ل هەولێرێ، ل گەل شێخە بەشیر فەرحان، رێكخەرا كۆنسلخانەیا گشتی یا ئیماراتێ ل هەرێما كوردستانێ كۆمبوو، بارەگەهێ بارزانی راگەهاند؛ سەرۆك بارزانی، ژبەر پشتەڤانییا وان بۆ هەرێما كوردستانێ د قووناغێن جودا جودا دا، سوپاسییێن خۆ پێشكێشی سەركردایەتییا ئیماراتێ كرن.
هەروەسا د كۆمبوونێ دا هەردو ئالیان دوپاتی ل دۆستایەتی و پەیوەندیێن هەرێما كوردستانێ و ئیماراتێ كرن.
رەوشا سیاسی و دووماهی پێشهاتێن دەڤەرێ تەوەرەكێ‌ دی یێ‌ دیدارێ‌ بوون.

دوهی سێشەمبی 17/6/2025، نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، د دیدارەكێدا ل گەل شەیخە بەشیر فەرحان، كاربرێكەرا قونسلخانەیا گشتییا ئیماراتی ل هەرێما كوردستانێ، هەڤبەندیێن هەرێما كوردستانێ و ئیماراتێ، گەنگەشەكر.
سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ بەلاڤكر» نێچیرڤان بارزانی، سەرەرای پیرۆزباهیێ بۆ دەستبكاربوونێ، هیڤییا سەركەفتنێ بۆ خواست و پشتەڤانییا ئالیێن پەیوەندیدارێن هەرێما كوردستانێ بۆ سەرئێخستنا ئەركێ وێ، دوپاتكر».
سەرۆكایەتییا هەرێمێ ئاماژەكر ژی» ژ ئالیێ خوەڤە شەیخە بەشیر فەرحان، سلاڤ و رێزێن شێخ محەمەد بن زاید ئال نەهیان، سەرۆكێ ئیماراتێ و سەركردایەتییا وەلاتێ خوە گەهاندە سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و دوپاتی ل خواستا ئیماراتێ بۆ زێدەتر پێشڤەبرنا هەڤبەندیێن خوە ل گەل هەرێما كوردستانێ كر».
دەلیڤەیێن كاری و وەبەرئینانا ئیماراتی ل ئیراقێ و هەرێما كوردستانێ، دووماهی پێشهاتێن دەڤەرێ و دەرئەنجامێن وێ، تەوەرەكێ دی یێ دیدارێ بوو.

سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و وەزیرێ دەرڤەیێ ئیرانی دووپاتی ل وێ چەندێ كر كو پێدڤییە جڤاكێ نێڤدەولەتی رۆلێ خوە بگێریت بۆ راوەستاندنا كریارێن سەربازی و چارەسەركرنا ئاشتییانەیا ناكۆكییان.
نێچیرڤان بارزانی، سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ و عەباس عراقچی، وەزیرێ دەرڤەیێ كۆمارا ئیسلامییا ئیرانێ، د هەڤبەندییەكا تەلەفۆنی ئەنجامدا.
سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ د بەیاننامەیەكێدا گوت» هەردو ئالییان دووماهی پێشهاتێن ئۆپەراسیۆن و روو ب رووبوونێن سەربازی د ناڤبەرا ئیرانێ و ئیسرائیلێ گەنگەشەكر و دەربارەی كاریگەری و دەرئەنجامێن وێ چەندێ ل سەر دەڤەرێ، بیر و بۆچوون لێكگۆهارتن».
ب گۆڕەی بەیاننامەیا سەرۆكایەتییا هەرێمێ» نێچیرڤان بارزانی و عەباس عراقچی هەڤڕابوون ل سەر گرنگییا پاراستنا ئارامیێ و دوورئێخستنا دەڤەرێ ژ ئالۆزیێن زێدەتر و دوپاتی ل وێ چەندێ كر كو دڤێت جڤاكێ نێڤدەولەتی رۆلێ خوە بگێریت بۆ راوەستاندنا كریارێن سەربازی و چارەسەركرنا ئاشتییانەیا ناكۆكییان».
سەرۆكایەتییا هەرێما كوردستانێ دیاركر ژی» د هەڤبەندییا تەلەفۆنیدا هەردو ئالییان رۆناهی ئێخستە سەر رێككەفتنا ئەمنی د ناڤبەرا ئیراقێ و ئیرانێدا و سەرۆكێ هەرێما كوردستانێ، پێگیرییا هەرێما كوردستانێ ب وێ رێككەفتنێ دوپاتكر».
مەترسیێن ئەگەرێ پێشڤەچوونا زێدەتر یا پێشهاتان و چەند پرسێن دی یێن جهێ گرنگییا هەڤپشك، تەوەرەكێ دی یێ هەڤبەندییا تەلەفۆنی بوو.

وەزیرێ سامانێن سروشتی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ جودا ل گەل قۆنسلێ گشتیێ هنگاریا و قۆنسلێ گشتیێ ئەرمینیا ل هەولێرێ كۆمبوو. تێدا گەنگەشە ل دۆر ئاستەنگێن پێشبەری هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ كر.
وەزارەتا سامانێن سروشتی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ راگەهاند، حوكمەتا ئیراقێ بەرۆڤاژی دستووری و قانوونێ و هەتا بڕیارێن دادگەها بلند یا فیدرالی ل ئیراقێ، ئاستەنگ ل پێشبەری هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ دروستكرینە.
كەمال محەمەد، وەزیرێ سامانێن سروشتی ل حوكمەتا هەرێما كوردستانێ ل هەردو دیداران ل گەل هەر ئێك ژ ئاتیلا تۆس، قۆنسلێ گشتیێ هنگاریا و رافائێل مۆڤسێسیان، قۆنسلێ گشتیێ ئەرمینیا ل هەولێرێ، باس ل ئاستەنگ و بەربەستێن پێشبەری هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ كر.
وەزیرێ سامانێن سروشتی دیاركر ئەڤە د دەمەكی دایە هیچ كێشەیەك د گرێبەستێن پەترۆلی یێن هەرێما كوردستانێ ل گەل كۆمپانییان نینە و حوكمەتا ئیراقێ یا بەرهەڤ نینە ماف و گەرەنتی و تێچوویێ بەرهەمئینانا پەترۆلێ یا كۆمپانییان بدەت، ژ ئالیێ خوەڤە هەردو قۆنسلێن گشتی یێن هنگاریا و ئەرمینیا پشتەڤانییا خوە و حوكمەتێن خوە بۆ چارەسەركرنا كێشەیێن د ناڤبەرا هەرێما كوردستانێ و حوكمەتا ناڤەندی نیشادا.

هەڤپەیمانییا ئیدارەیا دەولەتی ب بەرهەڤبوونا سەرۆك وەزیران و سەرۆكێ جڤاتا نوونەران ل دۆر شەڕێ
د ناڤبەرا ئیرانێ و ئیسرائیلیدا و ئالۆزیێن دەڤەرێ و كاریگەرییا وێ چەندێ ل سەر ئاسایش و ئارامییا ئیراقێ كۆمبوو و شاخەوان عەبدوللا جێگرێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ دبێژیت: د كۆمبوونێدا مە باس ل مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ كر.
ب گۆڕەی بەیاننامەیەكا نڤیسینگەها محەمەد شیاع سودانی، سەرۆك وەزیرێن ئیراقێ» د كۆمبوونێدا هێرشێن ئیسرائیلێ ل سەر ئیرانێ هاتنە پرۆتەستۆكرن و دوپاتی ل سەر گرنگییا ئێكهەلوەستیێ هاتە كرن، هەڤدەم بكارئینانا ئەسمانێ ئیراقێ ژ ئالیێ ئیسرائیلیڤە رەتكر، د وی چارچۆڤەیدا ئالیێن د ناڤ هەڤپەیمانیێ پشتەڤانییا خوە بۆ وەرگرتنا هەر پێرابوونەكێ ژ پێخەمەت وێ چەندێ ژ ئالیێ حوكمەتیڤە نیشادا».
هەر د وێ بەیاننامەیێدا هاتیە ژی» دوپاتی ل ئێكگرتنا هەلوەستێ ئالیێن سیاسی هاتە كرن، بۆ روو ب رووبوونا كاریگەریێن نەرینی یێن رەوشا دەڤەرێ ل سەر ئیراقێ و گرنگییا ل بەرچاڤ وەرگرتنا بەرژەوەندیێن نیشتمانی ژ پێخەمەت پاراستنا وەلاتی ژ هەر شەڕ و قەیرانەكێ».
هەر ل دۆر كۆمبوونا هەڤپەیمانییا ئیدارەیا دەولەتێ، شاخەوان عەبدوللا، جێگرێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ كو پشكداری كۆمبوونێ بوو، بەیاننامەیەك بەلاڤكر و تێدا دیاركر» كۆمبوونا ئیدارەیا دەولەتێ ل سەر بابەتێ شەڕێ ئیسرائیلێ و ئیرانێ بوو، بەلێ بۆ من بابەتێ مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ ژ هەموو پرسەكێ گرنگتر بوو».
هەروەسا گوت» ب رۆهنی مە باس ل كاریگەریێن خەرج نەكرنا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ كر و مە دیاركر ژی كو راستە ناڤونیشانێ كۆمبوونێ تایبەتە ب هێرشێن د ناڤبەرا ئیرانێ و ئیسرائیلێدا و مەترسیێن وان ل سەر ئیراقێ، بەلێ بابەتێ خەرج نەكرنا مووچەیان و برسیكرنا زێدەتر ژ ملیۆن مووچەخۆرێن هەرێما كوردستانێ ژی دڤێت بۆ هەموویان ئەولەویەت بیت».
جێگرێ سەرۆكێ جڤاتا نوونەرێن ئیراقێ د كۆمبوونا هەڤپەیمانییا ئیدارەیا دەولەتیدا داخوازكر، هەر چ زوویە دڤێت ئەڤ كێشەیە بهێتە چارەسەركرن، هەروەسا ئاماژەكر كو ب سوپاسیڤە هندەك ژ سەركردەیان هەڤڕابوون ل سەر ڤی بابەتی.
رۆهنكر ژی، ل رۆژێن داهاتی ژ روویێ قانوونی و ئیداریڤە دێ بزاڤ د بەردەوام بن بۆ چارەسەركرنا پرسا مووچەیێن فەرمانبەرێن هەرێما كوردستانێ.