نوشداره‌ك پێزانينێن گرنگ ل سه‌ر خولا هه‌يڤانه يا ژنان ئاشكه‌را دكه‌ت
ئه‌ڤرۆنيوز:
خولا هه‌یڤانه ل ژیێ گه‌هشتنێ ده‌ست پێ دكه‌ت ژ 9 سالیێ ل ده‌ف كچان، هه‌ر ژنه‌ك 400 جاران خولا هه‌یڤانه دبینيت ب رێيا دیتنا خوینێ هه‌تا دگه‌هیته ژیێ 51 سالیێ.
جه‌نان نوری حه‌سه‌ن، نوشدارا تایبه‌تمه‌ندا ژن و زارۆبوونێ بۆ نوش نیوز دیاركر هه‌یڤانه ژن خوینێ د ناڤبه‌را 4 هه‌تا 7 رۆژان دا دبینن، هه‌ر 28 رۆژا جاره‌كێ، لێ هنده‌ك 32 رۆژان و هنده‌ك ژى 35 رۆژان جاره‌كێ دبینن.
تايبه‌تمه‌ندا ژن و زارۆبوونێ گۆت “ل ژیێ گه‌هشتنێ 9 سالیێ ده‌ست پێ دكه‌ت، به‌لێ ل هنده‌ك كچان ژ15 سالیێ دمینين هه‌تا دگه‌هیته 45 سالیێ”.
زێده‌تر گۆت “ژ ژن بۆ ژنێ جودايه، ل سه‌ر خێزانێ دمينيت، دايك و خوه‌شك كا د چاوانه، يان وێ ژنێ چه‌ند زارۆ هه‌نه، هندى پتر زارۆ هه‌بن خولا هه‌يڤانه دره‌نگتر د راوه‌ستيت”.
حه‌نان به‌حس ل وێ چه‌ندێ ژى دكه‌ت كو هنده‌ك ژن يێن هه‌ین ژ ئه‌گه‌رێ نه‌خۆشيان، خولا وان يا هه‌یڤانه ل ژیێن بچووك د راوه‌ستيت وه‌كو 30 سالیێ و گۆت: “ب تايبه‌ت ل ده‌مێ ئاریشه بكه‌ڤيته هێكێن وان، كارێ خۆ نه‌كه‌ن نه‌شێن خه‌رزێ چێكه‌ن”.
تايبه‌تمه‌ندا ژن و زارۆبوونێ دا زانين ژى كو هه‌ر ژنه‌كێ ملیۆن هێك يێن هه‌ین، هه‌یڤانه ژ سه‌رجه‌مێ 30 هه‌تا 40 هێكان، ئێك دبیته خولا هه‌یڤانه یێن دی هه‌موو پووچ دبن و گۆت: “د ژيىێ خوه دا، ژن نێزیكی 400 جاران خولا هه‌یڤانه دبینين و هه‌كه خه‌رزێ ژنێ نه‌ما، خولا وێ یا هه‌یڤانه د راوه‌ستیت”.
گۆتژى: “ئه‌و ژنا خولا هه‌یڤانه دبینيت ساخله‌میا وێ باشتره چونكو هێلكه‌دان روونێ د لاشێ ژنێ دا دكه‌ته هورمون، پاش دكه‌ته خولا هه‌یڤانه، له‌ورا ساخله‌میا وێ به‌ری ژیێ 50 سالێ باشتره، هه‌كه هه‌ڤبه‌ركيێ ل گه‌ل یا زه‌لامی بكه‌ين، لێ پشتی 50 سالیێ مه‌ترسیا نه‌خۆشيان وه‌كو ئێك لێ دهێت”.
ئاماژه ب وێ ژی دا كو راوه‌ستیانا خولا هه‌یڤانه كارتێكرنێ دكه‌ته سه‌ر ساخله‌میا وێ، هه‌ستیێێ وێ پێتی دبن، ده‌روونێ وێ تێك دچیت تایێن سار و گه‌رم دهێنێ و بیردانكا وان كێم دبیت.
ده‌رباره‌ى وان ژنێن خولا وان يا هه‌يڤانه ژ ئه‌گه‌رێ چاره‌سه‌ريان د راوه‌ستيت دا زانين كو چاره‌سه‌ری بۆ وان ژنێن خولا وان يا هه‌یڤانه د راوه‌ستیت ب رێيا ده‌رمانايه كو جوره‌كێ هورمونا دده‌نێ (HRT) يێ به‌رپرسه ژ چێكرنا هێكان، يه‌لێ نابیت بۆ ماوه‌یه‌كێ درێژ بخۆت، چونكو دبیته ئه‌گه‌رێ په‌نجه‌شێرێ و هه‌ستی پێتی دكه‌ت، دڤێت شیری به‌رده‌وام ڤه‌خۆت و فێقی و كه‌سكاتى ژى به‌رده‌وام بخۆت.
زێده‌تر گۆت: “پێدڤيه فێقيێ هشك كری وه‌ك مێووژ، هژیر، مشمش، قه‌یسی و حلیكا بخۆت كو ماددێ ئیستروجین تێدايه ب ره‌نگه‌كێ سروشتی د لاشێ ژنێ دا زێده دكه‌ت چ زیانن خۆ نینن، (شیرێ صویا) ڤه‌خۆن كو ماددێ ئیستروجین تێدا زێده‌یه بۆ ساخله‌میا ژنێ گه‌له‌كێ باشه ده‌مێ دگه‌هیته ژیێ بێ هیڤی بوونێ”.
