چاكسازی و شه‌فافیه‌ت دو پێنگاڤێن بله‌ز یێن ده‌ربازكرنا ڤێ قوناغێ نه
ره‌وان نهێلى
پشتى روودانێن 16 ئوكتوبه‌رێ، حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ب سه‌رۆكاتیا نێچیرڤان بارزانى كه‌ته د قووناغه‌كا دژوار یا دارایى دا، ژبه‌ر كو 300 هزار به‌رمیلێن نه‌فتا كه‌ركووكێ كو رۆژانه دهاتنه هنارتن و بۆ مووچه‌ى دهاتنه مه‌زاختن، كه‌تنه ده‌ستێ حه‌شدا شه‌عبى و ده‌رگه‌هێن سنورى یێن ئیرانێ و فرۆكخانێن هه‌رێمێ هاتنه گرتن، سه‌رۆك وه‌زیرێن هه‌رێمێ نێچیرڤان بارزانى د ڤێ حه‌فتیێ دا دیاركر كو پارێ فروتنا نه‌فتا هه‌رێمێ تێرا مووچێ هه‌موو فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێمێ ناكه‌ت و بۆ دروستكرنا باوه‌ریێ ل ده‌ف خه‌لكى كو هه‌رێم یێ د قه‌یرانێ دا و داهاتێ وێ تێرا وێ ناكه‌ت، حوكمه‌تا هه‌رێمێ پتر ژ ساله‌كێ یه رێككه‌فتنه‌ك ل گه‌ل كۆمپانیا دیلویت یا هویربینیا داهاتێ نه‌فتێ ئیمزاكریه كو ب شه‌فافیانه ئامارێن رێژا فرۆتنا نه‌فتێ و داهاتێ وێ ئاشكرا بكه‌ت، داكو جهێ گومانێ ل ده‌ف خه‌لكى دروست نه‌بیت و مافێ خه‌لكى یه پرسیار بكه‌ت داهاتێ ڤێ نه‌فتێ چ لێ دهێت؟ پێنگاڤه‌كا دره‌نگ بوو، لێ هه‌ر گه‌له‌ك گرنگیا خوه یا هه‌ى ب تایبه‌ت بۆ ڤێ قووناغێ، ژبه‌ر كو حوكمه‌تا هه‌رێمێ دڤێت بۆ رایا گشتى دیار بكه‌ت كانێ داهاتێ نه‌فتێ چه‌نده و ب چ ئاوا دهێته مه‌زاختن، كو بێ گومانه پشتى ڤێ پێنگاڤێ دێ پتر باوه‌رى بۆ ئاكنجیێن هه‌رێمێ دروست بیت كو نیازێن حوكمه‌تێ د راست و دروستن كو ژ لایه‌كێ ده‌ست ب پرۆژه‌كێ كریه كو چاكسازیێ د لیستا مووچه و خانه‌نیشینێ دا بكه‌ت و ژ لایه‌كێ دى، دڤێت رایا گشتى ژى تێبگه‌هینیت كو بارێ حوكمه‌تێ یێ گرانه و ب ئامار و داتا بده‌ته دیاركرن كو شیانێن حوكمه‌تێ بۆ دابینكرنا مووچه‌ى و خزمه‌تگوزاریان د ده‌ستنیاشنكرى و كێمن، ره‌نگه گه‌له‌ك كه‌س ژى باوه‌ریه‌كا تمام ب وێ یه‌كێ هه‌بیت كو پێدڤى ب ئامارێن ڤێ كۆمپانیێ ژى ناكه‌ت ژبه‌ر كو رۆژا ب ملیۆنه‌ها ئاواره ل هه‌رێمێ نه‌یى و رۆژا بهایێ به‌رمیلا نه‌فتێ 120 دۆلار و ده‌رگه‌هێن سنۆرى و فرۆكخانێن هه‌رێمێ دڤه‌كرى و بودجه دهاته هنارتن ژ لایێ به‌غد، چ كێشه‌یه‌كا دارایى ل كوردستانێ نه‌بوو، ژبه‌ر كو مووچه بێ پاشه‌كه‌وت و د وه‌ختێ خوه‌دا دهات و پرۆژێن حوكمه‌تێ ژى د به‌رده‌وام بوون. هه‌ر چاوابیت و چه‌ند دره‌نگ ژى بیت ئه‌ڤ پێنگاڤێن شه‌فافیه‌ت و هووربینیێ د داهاتێ نه‌فتا هه‌رێمێ دا، پێنگاڤێن باشن، به‌لێ هه‌ر پێدڤى ب پشته‌ڤانیا لایه‌نێن سیاسى یێن هه‌رێمێ هه‌یه داكو حوكمه‌ت بشێت یا به‌رده‌وام بیت و ده‌ست بۆ هه‌موو كوژیێن تارى ببه‌ت و چاره‌سه‌ریا ڤێ ره‌وشێ بكه‌ت، گه‌له‌ك كه‌س هه‌نه دلێ خوه ب عیراقێ خوه‌ش دكه‌ن كو ئه‌گه‌ر ئه‌م نه‌فت و داهاتێ خوه راده‌ستى عیراقێ بكه‌ین دێ پرۆسه شه‌فافتر بیت، لێ ئه‌و نزانن مه ئه‌زموونه‌ك ل گه‌ل عیراقێ تاقى كر و هه‌موو نه‌فتا خوه راده‌ستكر، عیراقێ تێرا چارێكا مووچێن فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێمێ مووچه نه‌دهنارت، هه‌روه‌سا ئه‌و نوزانن كو كۆمپانیا سۆمۆ یا به‌رپرس ژ هنارتنا نه‌فتا عیراقێ، ل دووڤ راپۆرته‌كا ئاژانسا عه‌ین یا ده‌نگوباسا، ب كوژمێ پتر ژ 10 ملیار دۆلاران گرێبه‌ستێن وه‌همى گرێداینه كو چو بنه‌مایه‌ك بۆ نه‌یى و ل دووڤ ئاژانسا سومه‌ر نیۆز داهاتێ سه‌رۆكێ ڤێ كۆمپانیێ ل ئێك ژ به‌نكێن له‌نده‌ن پتره ژ 900 ملیۆن دۆلاران، ئانكو ئه‌و گه‌نده‌لیا ل ناڤ كۆمپانیێن نه‌فت و غازێ ل عیراقێ هه‌ى، یان بێژین سێكته‌رێ نه‌فتا عیراقێ، ل هه‌رێما كوردستانێ نینه، له‌وا زور جوداهى د ناڤبه‌را كه‌رتێ نه‌فت و غازا هه‌رێم و به‌غدا هه‌یه، هه‌ر له‌ومان ژى و ژبه‌ر ئه‌گه‌رێن گه‌نده‌لیێ ل سالا 2017ێ، وه‌زاره‌تا نه‌فتا عیراقێ ژ رێكخراوا ده‌ستپێشخه‌ریا شه‌فافیه‌تێ هاته ده‌رێخستن، ئه‌ڤه‌ژى به‌لگه‌یه‌كى ب هێزه بۆ گه‌نده‌لیا كه‌رتێ نه‌فتا عیراقێ، له‌وما ژى راپۆرتا چه‌ند رۆژێن بهێت یا دیلۆیت دێ به‌رسڤا وان هه‌مى ده‌نگان ده‌ت یێن ره‌خنه ئاراسته‌ى كه‌رتێ نه‌فتا هه‌رێمێ دهێته كرن و ب ڤان پێنگاڤێن چاكسازیێ د مووچه‌ى دا و شه‌فافیه‌تا د فرۆتنا نه‌فتێ دا، دێ پتر باوه‌رى بۆ وه‌لاتیێن هه‌رێمێ چێ بیت كانێ راستیا بابه‌تى چیه و بۆچى ئه‌م گه‌هشتینه ڤێ قووناغێ.
