پشتی سه‌ره‌دانا ئۆگلۆی چو ل دووڤدایه‌؟!

پشتی سه‌ره‌دانا ئۆگلۆی چو ل دووڤدایه‌؟!

51

سه‌رۆك وه‌زیرێن توركی ئه‌حمه‌د داوود ئوگلۆ گه‌هشته‌ باژێرێ هه‌ولێرا پایته‌ختێ هه‌رێمێ كو ژ به‌غدا هاتیه‌، ده‌مێ هه‌ڤدیتن كرین ل گه‌ل هه‌ڤكیفێ خوه‌ یێ عیراقی حه‌یده‌رێ عه‌بادی، د چارچووڤێ ئێكه‌مین سه‌ره‌دانا به‌رپرسه‌كێ توركی دا ب ل سه‌ر ڤی ئاستی بۆ عیراقێ هه‌ر ژ 2009 هه‌تا نها، پشتی چه‌ندین سالێن دووراتیێ ل سه‌ر ده‌مێ حوكمه‌تا عیراقی یێ پێشین نووری مالكی. ئه‌ڤ سه‌ره‌دانا به‌رپرسێ توركی بۆ هه‌ولێرێ دهێت پشتی چه‌ند سعه‌ته‌كان ل سه‌ر راگه‌هاندنا هاریكاریا ئه‌منی و هه‌والگێری د ناڤبه‌را ئه‌نقه‌ره‌ و به‌غدایێ دا پشتی دیدارا ئۆگلۆیی ل به‌غدایێ ل گه‌ل عه‌بادی. سه‌رۆك وه‌زیرێن عیراقی د كۆنگره‌كێ رۆژنامه‌ڤانی دا گۆت كو ئۆگلۆی به‌رهه‌ڤیا وه‌لاتێ خوه‌ دیاركربوو بۆ هاریكاریكرنا ئێكجار ل گه‌ل به‌غدایێ بۆ شه‌ركرنا وی تشتێ وی وه‌سفكری ب تیرۆرێ، دییسا رازیبوونا خوه‌ دیاركر ل سه‌ر پێشكێشكرنا هاریكارێن له‌شكری بۆ عیراقێ. دیسا دووماهی سه‌ره‌دانا ئوگلۆیی بۆ به‌غدا دزڤریته‌ سالا 2013 ل ده‌مێ وه‌زیرێ ده‌رڤه‌ بوو، لێ دووماهی سه‌ره‌دانا سه‌رۆك وه‌زیرێ توركی، كو سه‌رۆكێ حوكمه‌تا پێشین (و سه‌رۆك كۆمارێ نها) ره‌جه‌ب ته‌یب ئه‌ردوگان ل 2009 كربوو. ل ڤێره‌ دیار دبیت كو په‌یوه‌ندیێن د ناڤبه‌را عیراقێ و توركیا جیران دا، هه‌رده‌م نه‌ ئارامی ب سه‌ردا دگریت، جار پێل ب سه‌رادا دهێن و چن هنده‌ك جارێن دیتر، هه‌ر وه‌سا به‌رژه‌وه‌ندیێن خۆیاتی د ناڤبه‌را هه‌ردو وه‌لاتان دا دهێن، لێ سه‌ره‌دانا ئۆگلۆی یا دووماهیێ بۆ عیراقێ و كوردستانێ ره‌نگه‌ باشتر بیت ژ وان سه‌ردانێن دیتر. توركیا ئێك بوو ژ به‌رهنگاران ل سه‌ر مایتێكرنێن جڤاكێ نیڤده‌ولی د شه‌ری دا ب ره‌خ عیراقێ ڤه‌ ل دژی رێخستنا داعشا هاتیه‌ د عیراقێ داب رێیا سنۆرێن خوه‌ بۆ سووریێ پاشی بۆ عیراقێ، له‌ورا ئه‌م هزر دكه‌ین كو فشارا جڤاكێ نیڤده‌ولی ل سه‌ر توركیا و ب تایبه‌ت ویلایه‌تێن ئێكگرتی یێن ئه‌مریكی ئه‌وبوویه‌ ئه‌گه‌رێ ڤێ سه‌ره‌دانێ یا كو ئه‌م هیڤیی دكه‌ین یا به‌رهه‌مدار بیت ب دابرینا ده‌ستێ هاریكاریێ بۆ رێخستنا تیرۆری د نهێنی و ئاشكرایێ دا، دیسا خۆیایه‌ كو بریندارێن داعشێ د شه‌رێ خوه‌ دا ل سووریێ دهاتنه‌ چاره‌سه‌ركرن ل نه‌خۆشخانێن تایبه‌ت بۆ سه‌ربازێن رێكخستنێ ل توركیا ل سه‌ر سنۆرێن سووریێ، ب تایبه‌ت ژی بریندارێن داعشێ ل كۆبانا بریندار و ئه‌م ئه‌ڤرۆ نزانین كا ئه‌رێ ئه‌و گوهۆرینه‌ د هه‌لویستێ توركیا دا ل هه‌مبه‌ری توركیا یان ژی پیلانه‌كا دیتره‌ دهێته‌ زێده‌كرنن ل سه‌ر پیلانگێریێن توركیا ل هه‌مبه‌ری هه‌ڤسوویێن خوه‌ و ئه‌ڤه‌یه‌ دێ رۆژێن داهتی دیاركه‌ن. هه‌كه‌ بزڤرینه‌ په‌یوه‌ندیێن دیرۆكی د ناڤبه‌را توركیا و عیراقێ دا، دێ دیار بیت كو ده‌رگه‌هێن عیراقی ل هه‌مبه‌ر توركیا جیران، هه‌رده‌م چالاكتره‌ ژ ناڤ ده‌رگه‌هێن عیراقی، چو ل سه‌ر ده‌مێ رژێما پێشین بیت یانژی نوكه‌ و پشتی گوهۆرینێ د په‌یوه‌ندیێن خوه‌دا ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ، دیسا لێكگوهۆرینێن بازرگانی ل گه‌ل توركیا جیران گه‌هشتیه‌ 12 ملیار دۆلاران و ل گه‌ل هه‌رێما كوردستانێ چار ملیار دۆلار، ره‌نگه‌ ئه‌ڤ گۆژمه‌ ببنه‌ ئه‌گه‌ر كو سیاسه‌تا توركیا ل هه‌مبه‌ر عیراقێ، ئه‌ڤه‌ زێده‌باری وان په‌یوه‌ندیێن سیاسی و جڤاكی یێن هه‌ردو وه‌لاتان پێگڤه‌ گرێدده‌ت هه‌ر ژ رۆژێن ئمبراتۆریا ئوسمانی یا مه‌زن. ل دووماهیێ فه‌ره‌ ل سه‌ر توركیا كو په‌یوه‌ندێن خوه‌ ل گه‌ل عیراقێ باشتر بكه‌ت و هاریكاریا وی بكه‌ت ب نه‌هێلانا تیرۆرا داعشین چونكو ئاسایشا ده‌ڤه‌رێ یا چوویه‌ د ناڤ ئێكدا، له‌ورا نه‌ سه‌قامگیریا ئه‌منی ل عیراقێ دێ ب ره‌نگه‌كێ نه‌رێنی هێته‌ ره‌نگڤه‌دان ل سه‌ر توركیا و به‌ره‌ڤاژی ڤێ چه‌ندێ ژی یا دروسته‌.
و: ئه‌ڤرۆ

کۆمێنتا تە