زمانێ كه‌ڕ و لالان!

زمانێ كه‌ڕ و لالان!

77

ئه‌ڤ زمانه‌ ئه‌ڤه‌ ژ سالا 1837 وه‌ره‌ ده‌ركه‌فتی هه‌تا نوكه‌ نه‌گه‌هشتییه‌ ده‌ڤ مه‌! هه‌كه‌ هه‌بیت ژی ل هنده‌ك جهێن تایبه‌ت گه‌له‌ك یا فه‌ره‌ ئه‌م وی مافی بده‌ینه‌ زمانێ ده‌ستان كو د ته‌له‌فزیۆن و كه‌نالێن مه‌ یێن ئه‌سمانی دا هه‌بیت. خودان پێدڤیێن تایبه‌ت گه‌له‌ك بێزارترن ژ مه‌ د ڤی وه‌لاتی دا، مرۆڤ دكاریت بێژیت ژیانا وان یا سه‌خت و دژواره‌ د ناڤ مه‌دا. ئه‌و بازنێ ژیانا ئه‌و تێدا دژین هندی به‌فره‌هیا گوستیركه‌كێ یه‌.
بۆچی ئه‌م د كه‌نالێن خوه‌ دا گرنگیێ ناده‌ینه‌ ڤی زمانێ جیهانی دا ئه‌و ژی بهێنه‌ د ناڤ بازنێ ژیانا مه‌ دا؟ بلا ئه‌و ژی ده‌نگوباسێن كۆپوونا پانزینی بزانن، موه‌لیدا كاهره‌بێ، ده‌ورا هه‌سپا ته‌مام نه‌كر، ده‌وله‌تا كوردی.. .. .
بۆچی ئه‌م ده‌رفه‌تێ ب تنێ دده‌ینه‌ خوه‌ ب تنێ دا گوه ل ده‌نگێ خوه‌ ببین؟ ما بۆچی ئه‌وان ژی گوه ل ده‌نگێ مه‌ نابیت؟
ئه‌م د خرابین یان ئه‌م د نه‌زانین؟ یان ژی ئه‌ڤه‌ ژی مه‌سره‌فه‌كێ زێده‌یه‌ دێ ل سه‌ر بودجه‌ی زێده‌بیت؟
ما چ بوو وان مرۆڤان هاتیه‌كرن هه‌تا ئه‌م زمانێ وان بكه‌ینه‌ د دكه‌نالێن خوه‌دا!؟ ئه‌م د ئێكودو ناگه‌هین هه‌تا نوكه‌! دێ چاوا د وان گه‌هین؟! پا ئه‌و حه‌ز دكه‌ن د مه‌ بگه‌هن كا ئه‌م چ دبێژین؟ به‌حسێ چ دكه‌ین؟ ئه‌وان ژی دڤێن ده‌نگوباسێن داعشێ بزانن! وه‌لات دێ چ لێ هێت؟ ما وان ماڤ نینه‌ بزانن كا چ چێدبیت؟
پا به‌لكی خه‌به‌ره‌كێ ب له‌ز هات بۆ خه‌لكی و ئه‌و نزانن چ بوو؟ ئه‌م دگونه‌هبارین د ده‌رهه‌قێ وان دا، ئه‌م دڤێت به‌ری گوه ل خوه‌ بین گوه ل وان مرۆڤان ببین، پیچه‌كا ئه‌زمانێ خوه‌ یێ درێژ بده‌ینه‌ وان و ده‌رفه‌تا ژیانێ ل وان به‌رفره‌ه بكه‌ین! یێ ل گه‌ل مه‌ دژین و تنێ یێ مه‌ د بێده‌نگیێ دا دبینن! زمانێ ده‌ستێن مه‌ یێن بووینه‌ شه‌ق و پێهن، تنێ ئه‌م ب ڤی شێوه‌ی مافێ ڤی زمانی ده‌ینێ! ل ڤی باژێری مه‌ كاشیه‌كێ تایبه‌ت برێڤه‌چوونا وان نه‌دانایه‌ ئه‌و بخوه‌ ل دووڤ بچنه‌ مالا خوه‌، ل ترافكلایتان مه‌ ئه‌و ئامیرێ هوشیادانا وان نینن، جهێ راوستیانا ترۆمبێلا خوه‌ نینه‌، ل سه‌ر حه‌بك و ده‌رمانان مه‌ زمانێ تبلا نینه‌ ئه‌و بزانیت بده‌رمانێن خوه‌، وانا (سه‌) ژی نینن هاریكاریا وان بكه‌ن، د مالا خوه‌ دا پتریان كۆمپیوته‌رێن تایبه‌ت نینن!، پێداویستیێن ژیانا وان هه‌ما نینن د بازارێن مه‌دا، ئه‌و چ بكه‌ن دا مه‌ گوه ل وان بیت؟ ئه‌و ژی دكارن وه‌كی مه‌ ده‌ستێن خوه‌ بكاربینن و پێهنان بدانن دا ئه‌م ب وان دحه‌سیێن! ژ به‌رێزیا خوه‌ ئه‌و ئاقلترن ژ مه‌. ئه‌ڤه‌ كینه‌ ئه‌ڤ مرۆڤه‌؟ ژ سه‌ربانێ هه‌یڤێ نه‌هاتینه‌ و هه‌ر كۆڕێن ملله‌تینه‌، ئه‌ڤه‌ رێڤه‌به‌ر و كه‌سانێن به‌رپسیار ژ ڤێ كۆمه‌لا بێ ماف رۆژه‌كێ ناهێنه‌ كه‌نالێن مه‌یێن ئه‌سمانی و داخوازا زمانێ خوه‌ بكه‌ن؟ رۆژه‌كێ ئێك ژ وان چوویه‌ ڕێڤه‌به‌ریا هاتنوچوونێ گۆتینێ بۆ مه‌ جهێن راوه‌ستیانا ترۆمبێلێن تایبه‌ت ب مه‌ڤه‌ ڤه‌ چێكه‌ن؟ رۆژه‌كێ كه‌س ژ رێڤه‌به‌رێن وان پرۆژه‌ك پێشكێشی وه‌زاره‌تا مافێن مرۆڤان كرینه‌؟ یان هه‌وه‌ داخوازا زمانێ تبلان ژ وه‌زاره‌تا ساخله‌میێ كریه‌ كو زمانێ تبلان ل سه‌ر قالكێن ده‌رمان هه‌بیت؟ ما ده‌نگ ژ هه‌وه‌ ناهێت بهێنه‌ سه‌ر جادێ خوه‌نیشادانێ بكه‌ن و هه‌ر ئێك ژ هه‌وه‌ داره‌كی ل ته‌نه‌كه‌كێ بده‌ت دا ده‌نگ بهێته‌ مه‌؟ هوون د ساخن و د نه‌ساخن وه‌رن داخوازا مافێن خوه‌ بكه‌ن دا ده‌نگوباسێن مه‌ بزانن!.. خوه‌ بینن د ناڤ مه‌دا دا پێكڤه‌ ده‌واتا تبلا نبكه‌ین.

کۆمێنتا تە