شرۆڤه‌كرنێن هه‌ژاریا مرۆڤێ كورد
جوان عزه‌ت
پشكا شه‌شێ
مرۆڤ، ل چ ئاستى بیت ب رێیا وى ئاستى ژى دهێته نیاسین! چونكو پێداگیریا ژیانا مرۆڤێ كورد ل سه‌ر بنه‌مایه‌كێ هاته راسته‌رێ رێكرن كو دوورى هاندان و پێگریا بنه‌مایێ هزرێ بوو. ژ به‌ر ڤێ ژى پرسێن كو ئه‌ڤ تاكه له‌نگ و سه‌قه‌تكرى، ئه‌گه‌رێن هوندابوونا خوه نه‌نیاسین، به‌رسڤدانا كه‌لتوور و زمانێ وى بوویه.
گه‌لۆ ئه‌ڤى مرۆڤى چاوا سه‌ره‌ده‌رى ل گه‌ل ده‌وروبه‌رێن خوه كر؟ یان ب چ رێ شیا هه‌تا نها خوه ژ جیهانا كه‌ڤنه‌شۆپ دا قانع بكه‌ت؟ ئه‌رێ جاره‌كێ خواست زانستى بدانیت به‌رى هزرا مادى و ئه‌شیر و كه‌لتور و…هتد؟ واته د دیرۆكا ژیانا تاكێ كورد دا، گه‌له‌ك شاشى هه‌بوونه كو هێشتا د قووناغه‌كێ دا دژیت نزانیت سه‌مت و بهایێ زانستى چیه؟ نزانیت داهاتوویێ وى چ ژ وى دخوازیت؟ نزانیت رێیا وى یا دروست بۆ هه‌لبژارتنا ژیانا مودێرن چاوایه؟ نزانیت ل مه‌یدانا كارى دا ب بیته هه‌لگرێ ره‌فتار و هزرێن سیسته‌ماتیك و…هتد! واته ل ڤێره ئه‌و رژدبوونا مرۆڤ د ژێده‌رێن ده‌ربرینا هزرا خوه دا دبینت ده‌ربازى هه‌ستێن گڤاشتنێ دبن. چونكو مه نه‌شیایه بهاى ب ده‌نه چ تشتێن ژیانێ!
گه‌لۆ ئه‌ڤ ئه‌گه‌ره بو چ ڤه‌گه‌ریانه؟ دیاره ل ڤێره كیشه و ئاریشه‌ێن تاكێ كورد، ئه‌وبوونه كو زۆربه‌ریا جاران شاشى ل جه‌م وى هه‌بوون و ده‌رڤه‌ى خوه ل وان شاشیان گه‌ریا یه. به‌لكو نه‌شیا یه ئحتیكارا وان دیارده‌یان ل جه‌م خوه بده‌ت ئازاراندن.ژ به‌ر ڤێ ژى ده‌ربرین دشێت هه‌ر تشتێ ب مه‌به‌ست و واته‌یه‌كێ دیاربكه‌ت. به‌لێ چاره ئه‌وه گه‌نگى ئه‌ڤ خاله دێ كه‌ڤن به‌ر داسا كه‌زاختنێ؟ ئه‌رێ ئه‌م شیاینه هه‌تا نها خواندنێ بكه‌ینه ژێده‌رێ به‌رهه‌م و ئه‌ده‌بیاتێ؟ واته، ئه‌گه‌ر مه بڤێت ئه‌م ره‌هه‌ندێن نڤیسكاریێ و خواندنێ ل جه‌م خوه زه‌فت بكه‌ین، پێدڤیه خوه ژ هێلێن كلاسیك رزگاربكه‌ین و خوه ده‌ربازى ویستگه‌هێ ره‌وشنبیریا ئه‌قلى بكه‌ین.
بنێره ده‌مێ كو مرۆڤ بخوازیت سه‌رهلدانا ته‌كنۆلۆژیێ بكه‌ته به‌رهه‌مێن ئه‌ده‌بیاتى، وى ده‌مى گرنگه جیهگیربوونا قه‌بوولێ د ناڤ جڤاكى دا بده‌ت لایه‌كێ و ده‌ست ب چاندنا گۆتار و وه‌رارا گلۆبالێ بكه‌ت. چونكو یا دیاره ئه‌م حه‌ز دكه‌ین مه گه‌له‌ك پێكهاته‌یێن پێشكه‌فتنێ هه‌بن، به‌لێ ڤیان ب تنێ به‌س نینه. به‌لكو كاركرن بۆ مه یا گرنگه. دا كو زه‌مینه‌كێ دامه‌زرینن و مرۆڤ د ناڤ وێ ئه‌جندایێ دا بزانیت ماندیبوون، نڤیسكارى، زانست، كه‌د، رێك، ئه‌رك ماف و …هتد چیه! ژ به‌ر ڤێ ژى مه پتر پێدڤیا ب ئاڤاكرنا بنگه‌هێ جڤاكى هه‌ى. چونكو هه‌ر ره‌هه‌نده‌كێ جڤاكى دشێت بنگه‌هه‌كێ ئازاد، دیمۆكراس، پیشكه‌ڤتن و زانستى دامه‌زرینت. له‌ورا فه‌ره كو مرۆڤ دوباره پێداچوونێن هزرى بكه‌ت. دا كو ئێدى ژ چاره‌نیڤیسێ ره‌ش و گه‌وه‌را كلاسیك وساده ده‌ربازى هێلا خواندن و ڤه‌خواندنا پرۆبله‌مێن ئه‌ده‌بى ب بیت.
ئه‌گه‌ر هوون بێژن زانست ژ چ په‌یدابوو؟ واته ژ حوكمه‌كێ راست هاته هه‌بوونێ، چونكو حوكمێ زانستى شیا یاسا، فه‌لسه‌فێ و مه‌عریفێ د ناڤ ملله‌تان دا ئاڤا بكه‌ت. نموونه: ل رۆژهه‌لاتا ناڤین ده‌مێ ره‌وشه‌نبیره‌ك ده‌ست ب كار و كه‌دا نڤیسكاریێ دكه‌ت هینگێ تاك ب شێوازێ نه‌شیرین ئیستڤزازێ ب دیرۆكا وى/ وێ دكه‌ت. چونكو بنگه‌هێ زانستى ل جه‌م وى جهێ خوه نه‌گرتیه. به‌لكو به‌رده‌وام كه‌ڤیتیه د ناڤ ململانا به‌تالى و خه‌یالیێ دا. ژ ئاله‌كێ دى ڤه ئه‌ڤ چینه نه‌شیایه پرۆسێسه‌كا پراكتیكى ژ هێلا شرۆڤه‌كرنا بها و واته‌ێن ژیانێ پێشكیشى ڤى مرۆڤى بكه‌ت. له‌ورا ژى ئێدى هه‌ر تشته‌كێ سه‌مت و بهایێ خوه ژ ده‌ستدا یه.
ئه‌نجام: د كه‌توارێ مه یێ نها دا، گه‌له‌ك كێشه هه‌نه دبیت رۆژ بۆ رۆژێ به‌ر ب زێده‌بوونێ دا دچن. گه‌لۆ دێ چاوا مرۆڤێ كورد هه‌ولا چاره‌كرنێ ده‌ت؟ یان دێ چاوا خوه ژ ڤێ ئیشا كوژه‌ك رزگاركه‌ت! ب هزرا من، بزاڤ و راوه‌ستیانێن مه ب تنێ به‌س نینن، به‌لكو گرنگه ئه‌م قووناغ بو قوناغێ لیڤینان ده‌ست پێ بكه‌ین و گوهۆرینان په‌یدابكه‌ین. پاشى ل دووڤ وێ دره‌نگماینا خوه گره‌نتیا تیۆرى و له‌زگین بگه‌هینن دروستبوونا دۆئالیزما ده‌ڤه‌رێ.
