ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن ده‌وله‌تبوونێ
پشكا 29
محه‌مه‌د ئیبراهیم ئامیدی
29 جل و به‌رگێن كوردی
ژ ئه‌گه‌رێ دكتاتۆری و ره‌گه‌زپه‌رستیێ و سته‌مكاریا رژێمێن حوكمدار داگیركه‌رێن كوردستانێ، گه‌له‌ك رۆژێن سه‌خت و دژواریێن بوورین ل سه‌ر ملله‌تێ كورد، كوهه‌می بیاڤێن ژین و ژیارێ ڤه‌گرتن، حه‌تا راده‌كی جلكێن كوردی ژی به‌هره‌ك هه‌بوو ژ ڤێ چه‌ندێ. دهاتنه قه‌ده‌غه‌كرن ل پرانیا ده‌ڤه‌رێن باكۆرێ كوردستانێ ل توركیا و ل كوردستانا باشور ل عیراقێ پشتی نسكۆیا سالا 1975 و رێكه‌فتنا جه‌زائیر یا ره‌ش 5/3/1975 رژێما گۆر به گۆر پلان دانان بۆ ڤێ مه‌ره‌مێ و به‌دله ل سه‌ر كرێكارا و فه‌راشا و شۆفێرا ل هه‌می داموده‌زگه‌ها دبه‌لاڤه‌كرن، پێخه‌مه‌ت جلكێن كوردی نه‌كه‌نه به‌رخوه، سه‌ره‌ده‌ریا نه‌جوان و ره‌وا دهاته‌كرن ل گه‌ل وان كه‌سان ئه‌وێن ب جلێن كوردی ڤه، ل گه‌له‌ك ده‌ڤه‌رێن عیراقێ حه‌تا راده‌كی دگه‌هشته حاله‌تێ كوشتنێ، له‌ورا خه‌لكێ مه نه‌جاردبوون ب جلكێن موده ڤه بچنه وان ده‌ڤه‌ران، جلكێن كوردی ناسناما ملله‌تێ كورده یا به‌رز و ئاشكه‌را بێ پسیار و به‌رسڤ دبێژیت، ئاها ئه‌ڤه ئه‌ز كوردم خودانێ خوه كه‌لتۆره‌كێ ره‌سه‌نم و خودانێ خوه ده‌وله‌ت و میرنیشنان بووم و شۆره‌ش و سه‌رهلدانا مه و مێرخاس و عه‌گید و هزاران شه‌هیدان مه و مێژوویه‌كا كه‌ڤنار و دورو درێژه و شارستانیه‌كا پێشكه‌فتی و دێرین، ل جیهانێ كێم نه‌ته‌وا هه‌بن ب جوانی و پێكهاتیا و ره‌نگ و ره‌نگ و رێكوپێكیا جلوبه‌رگا یێن قه‌شه‌نگ و جوان و سه‌رنجراكێش وه‌ك جلكێن كوردی بن، هه‌ر ده‌ڤه‌ره‌كێ تایبه‌تمه‌ندیا خوه یاهه‌ی ب شواز و فه‌سالا جلكێن خوه، و گه‌له‌ك جاران ب جلوبه‌رگا دزانن یێ كیش ده‌ڤه‌رێ یه، لێ سه‌ره‌رایی هه‌می جوازیا دێ مینن جلێن كوردی ئه‌و ناسناما ره‌سه‌ن، یێن پێكهاتینه ژ كولاڤ و ده‌رسۆكا، به‌ركیسك ئان به‌رگیز (شه‌ل و شه‌پك) كراس و قوتكا و ئێله‌ك و جوخكا، شووتك، شال، كالك و گۆره و ساقا و كلاش، كو ب ده‌هان جۆر و ره‌نگ و فه‌سالانه، سه‌باره‌ت یێن ئافره‌تا كراس و فیستان، كراس و كورته‌ك و كه‌و، ده‌رسۆك و شال. ئه‌ڤنه هه‌می جهێ مه‌نده‌هۆشیا خه‌لكێ جیهانێ نه، ژ سه‌خله‌تێ نه‌ته‌وه‌یی یێ ره‌سه‌ن و كه‌ڤنار یێ ملله‌تێ كورد. ژبه‌ر گرنگیا ڤی بابه‌تی ل سالا 2009 شاره‌زا راگه‌هاندنێ رۆژنامه‌نڤیس محه‌مه‌د ئیراهیم ئامێدی، رۆژا جلكێن كوردی پێشنیازكر بۆ په‌رله‌مانێ كردستانێ ب داخوازنامه‌كێ ل رۆژا 5/5/2009 بهێته ده‌ستنیشانكرن كو سالانه ل 10 ئادارێ دهێت ساخكرن، هه‌رچه‌نده ب فه‌رمی نه‌هاتیه ده‌رئێخێستن، و ناڤبری پرتووكه‌ك چاپ كر ل سه‌رڤێ چه‌ندێ ب ناڤونیشان (هزرا رۆژا جلكێن كوردی، بزاڤ و ئارمانج). جلكێن كوردی ب رۆژا خوه‌ڤه سیمایێ پیته‌دانێ و پاراستنێ و ده‌نگڤه‌دانێ و بلندكرنا ئاستێ گه‌شه‌پێدانا هوشه‌مه‌ندیا نه‌ته‌وه‌یی و نیشتیمانی د ناڤ جه‌ماوه‌رێ مه‌دا، رۆژ بۆ رۆژێ و سال بۆ سالێ رێژا پووته‌پێدانێ ب جلكێن كوردی و كرنه‌به‌ر خوه یا یازێده دبیت، ب ئه‌رك رۆل و حه‌زا خه‌لكێ مه یێ شه‌ره‌فمه‌ند. ب ڤی ئه‌ركی وحه‌زێ و پووته‌دانێ ب ئانه‌ها خودایێ مه‌زن دلۆڤان، ل نێزیكترین ده‌م ئه‌م ژی وه‌ك ده‌وله‌تێن كه‌نداڤی و هند و پاكستانێ و چین و یابانێ، دێ هه‌رده‌م ب جلوبه‌رگێن كوردی بین، ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌یی و میری و ده‌رڤه‌ی كوردستانێ، كو سه‌رفه‌راز و سه‌ربلندین ب سه‌رۆكێ هێژا مه‌سعود بارزانی، هه‌رده‌م یێ ب جلێن كوردی ڤه یه، ئه‌گه‌ر ملله‌تێن جیهانێ شانازیێ ب كه‌لتۆر و جلوبه‌رگێن خوه بكه‌ن، ئه‌م ژی وه‌ك ملله‌تێ كورد خودانێ خوه ڤی كه‌لتوورێ زه‌نگین و ره‌سه‌نین، نه كێمترین ژ وان ملله‌تان، و سه‌رفه‌رازین و شانازیێ ب كه‌لتۆری و جلكێن خوه دكه‌ین و دهێن ژ ره‌گه‌ز و بنه‌مایێن ده‌وله‌تبوونێ یێن به‌رده‌ست و دیار، پێدڤی پووته‌دانێ نه و هه‌می هوكار و پلان بهێنه دارشتن بۆ كارێ پێدڤی.
