كوردستان هه‌یه و دۆست ژی هه‌نه
ئحسان ئامێدی
ژ كه‌ڤندا گۆتیه ره‌شۆ ب ده‌ستێن خوه هه‌كه ئاڤێ تو بری، هه‌روه‌سا گۆتیه مه‌له‌ڤان و زه‌ند و باسكێن خوه، ئه‌ڤ هه‌ردو په‌نده پتر بۆ ره‌وشێن كه‌سۆكی دهێن، لێ خوه د ژیوارێ سیاسیێ كوردستانێ دا ژی دوباره‌كریه!، ئه‌ڤه وێ دگه‌هینیت كو دڤێت تو بۆ خوه وچ بی و ل خوه بخۆدان بی و خوه ب پرسا خوه‌ڤه ماندی كه‌ی و بریارا چاره‌نڤیسێ وێ د ده‌ستێن ته دابیت، د هه‌مان ده‌مدا هه‌كو تو هه‌بی و یێ ب هێز بی دێ یێن دی ژی حسابێ بۆ وێ هه‌بوونا ته‌كه‌ن و سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل ته كه‌ن، به‌لێ هه‌كه تو یێ لاواز بی دێ ل ئاستێ لاوازیێ سه‌ره‌ده‌ری ل گه‌ل ته هێته‌كرن، ژبه‌ر هندێ كورد خواستینه خوه بهێزبێخن و هۆكارێن هێزێ په‌یداكه‌ن، مه‌زنترین هۆكارێن هێزێ ئیرادا ملله‌تی و هه‌ڤگرتنا بزاڤا وێ یا سیاسی و یه‌ك هه‌لویستی و یه‌ك گۆتاریه، ئه‌ڤه پێدڤیێن خۆینه د شیانێن مه‌دانه دابینكه‌ین، و بكه‌ینه بنه‌مایێ بزاڤا خوه یا سیاسی و ده‌ستوورێ خه‌بات و به‌رخودانێ. ڤی سه‌رده‌می جیهان وه‌كو جاران نه‌مایه و كوردستان ژی تێكهه‌لی جیهانێ بوویه، ب هه‌بوونا خوه یا سیاسی و ئابووری و میدیایی و زانستی و سه‌ره‌ده‌ری دگه‌لدا دهێته‌كرن و چه‌ندین كوردستان ب هێزتر بكه‌ڤیت دێ پتر سه‌نگا خوه سه‌پینیت د مه‌یدانێن كو لێ بهێزه. یا دیاره به‌رژه‌وه‌ندیێن نێڤده‌وله‌تی گرنگترن ژ بهایێن مرۆڤی ل ده‌ف ده‌وله‌تێ، هه‌رچه‌نده پرسێن مافێن مرۆڤ و مافێن بریاردانا چاره‌نڤیسی یا گه‌لان د یاداشتنامه‌یێن نه‌ته‌وه‌یێن ئێگرتی دا هاتینه جێگیركرن و كۆما ده‌وله‌تان ل سه‌ر ئیمزاكرینه داكو بجهبینن لێ بۆ ملله‌تێن بنده‌ست ناهێته بكارئینان و هنده‌ك جاران ده‌وله‌ت بۆ گڤاشتنێ ل هه‌ڤدو بكاردئینن و هه‌رده‌مێ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه بجهئینان، خوه لێ بێده‌نگ دكه‌ن ڤه.
دیاره كوردستان قوربانا ته‌ماعیێن ده‌وله‌تێن ده‌وروبه‌ره و هه‌تا نوكه ژی دژاتیا كورد و كوردستانێ به‌رده‌وامه، و هه‌ر دگیركه‌را نه‌هێلایه كوردستان ببیته هێزه‌كا مه‌زن و كاریگه‌ر ل سه‌ر بنگه‌هێن هه‌رێمایه‌تی و نێڤده‌وله‌تی، لێ بزاڤێن سیاسیێن كوردستانێ هه‌بوونێن خوه سه‌پاندینه و شیانێن پێشچاڤ نیشاداینه و دیاركرینه كو دشێن ببنه هۆكارێن دابینكرنا ئاسایشێ و سه‌قامگیریێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن ئابووری ل ده‌ڤه‌رێ و ل جیهانێ هه‌روه‌كو شیانێن تێكدانا وان ژی هه‌ین، و سه‌ربۆرا ڤان چه‌ند سالێن بۆری یێن شه‌رێ دژی تیرۆرا داعش شیانێن كوردستانێ نیشادان كو كارتێكرنا هێزێن ل سه‌ر ئه‌ردی ل شه‌رێ دژی داعش، له‌وان ژی سه‌ره‌ده‌ری ب باشی دگه‌لدا هاته‌كرن، به‌لێ ئه‌ڤه وێ ناگه‌هینیت ئه‌م خوه پشتراستكه‌ین و پشتا خوه ب بیانیان گه‌رمكه‌ین و ژبیرا خوه ببه‌ین كو وان ژی ئارمانج و به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه هه‌نه، دڤێت بزانین سیاسه‌ت خوه دگوهۆریت ب گۆره‌ی به‌رژه‌وه‌ندیان و دڤێت ئه‌م ببینه ئه‌و هێز یاكو دشێت به‌رژه‌وه‌ندیا بجهبینیت، چ ئه‌و به‌ژه‌وه‌ندى ئاسایشی بیت یان ئابووری بیت یان هه‌ر به‌رژه‌وه‌نده‌كا دیتر، دڤێت بزانین دێ چاوا سیاسه‌تێ كه‌ین كو بشێین ده‌ستكه‌فتیه‌كی ب ده‌ستخوه‌ڤه بینین و نه كه‌ڤینه بن بارێ درووشمێن گه‌شێن دلینی.
دڤێت ژیوارێ خوه‌یێ جوگرافی و سیاسی و جڤاكی و ئابووری باش بخوینین و هه‌ڤكێشێن سیاسیێن نێڤده‌وله‌تی تێبگه‌هین و بزانین شیانێن مه چ نه و ئه‌م دشێین چ بكه‌ین، هه‌كه مه گه‌له‌ك خالێن لاواز هه‌بن، لێ ئه‌م ملله‌ته‌ك زیندینه و مه ئیراده‌ك باش هه‌یه و حه‌زا مه ژی بۆ ئازادیێ خورته و ئه‌م دشێین به‌ژه‌وه‌ندیێن ئاسایشێ و ئابووری بجهبینین.
هه‌كه ئه‌م بێژین ره‌وشا كوردان هه‌ر مایه ب هیڤیا وان بخوه‌ڤه كا ئه‌و بخوه دێ شێن چ بۆ خوه بكه‌ن!، ئه‌و راستیه‌ك مێژوویا سیاسی خوه‌یا كریه، به‌لێ هه‌رده‌م هۆكاره‌كێ ده‌ره‌كی ژی هه‌بوویه، گه‌ر ل به‌رێ رۆلێ هۆكارێ ده‌ره‌كی یێ لاوازبیت، لێ نها ل ئاستێ پێشڤه‌چوونا بزاڤا سیاسیا كوردستانێ رۆلێ هۆكارێ ده‌ره‌كی هه‌یه، و ئه‌وا نها ل ناڤه‌ندێن بریار بده‌ست ل ئه‌مریكا و ئورۆپا و ل رۆژهه‌لاتا ناڤین دهێته‌كرن ژ گڤاشتنێن سیاسی و دبلۆماسی و ئابوورێ و له‌شكری ل سه‌ر توركیا بۆ راگرتنا هێرشا وێ ل سه‌ر رۆژئاڤایێ كوردستانێ گه‌له‌كه و ل گه‌ل به‌رخودان و خۆراگریا رۆژئاڤا دێ ئه‌نجامێن ئه‌رێنی بۆ هه‌بن، كوردان بخوه گه‌له‌ك كریه و گه‌له‌ك قوربانی ژی داینه پێناڤی مافێن خوه یێن ره‌وا لێ هه‌رده‌م هۆكارێن ده‌وله‌تا داگیركه‌ر و ده‌وله‌تێن هه‌رێمایه‌تێ كو توخمپه‌رستیا نه‌ته‌وه‌یی و ئاینی و تایفه‌گه‌ری هه‌می داگیركه‌را كۆمڤه‌دكه‌ت بۆ دژایه‌تیا كورد و كوردستانێ و بووینه ئاسته‌نگ و رێگر د رێیا هه‌ر پێشڤه‌چوونه‌كا كوردستانی، خوه هه‌كه جاره‌كێ ده‌وله‌ته‌كا داگیركه‌ر پشته‌ڤانیه‌ك ژی كربیت بۆ بزاڤه‌كا سیاسیا كوردستانێ ئه‌و بێگومان ژبه‌ر هه‌بوونا ناكۆكی و كێشه‌كێ بوویه د ناڤبه‌را وان ده‌وله‌ته‌ك دی، چونكی نه‌بوویه د مێژوویا سیاسیا ڤێ ده‌ڤه‌رێ دا ده‌وله‌ته‌كێ پشته‌ڤانیا بزاڤه‌كا كوردایه‌تیێ كر بیت ل سه‌ر بنه‌مایێ باوه‌ری هه‌بوون ب مافێن كوردان، ژبه‌ر هندێ ژی كورد دبوونه قوربانی. لێ ئه‌ڤه سه‌رده‌مه‌ك دیتره كوردستان ژی بوویه ژیواره‌ك.
ده‌وله‌ت هێز و ده‌ستهه‌لات و ره‌وایه، هۆكارێن هێزێ ل ده‌ف داگیركه‌ران دزۆرن له‌وان دشێن دژایه‌تیا مافێن ره‌وایێن كوردستانێ بكه‌ن و هه‌تا راده‌كی جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی ژی بێده‌نگ بكه‌ن!، لێ حه‌تا كه‌نگی؟، یا شه‌رم و فهێتی بۆ جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی ب تایبه‌تی بۆ ئه‌مریكا و رۆسیا كو زلهێزێن جیهانێ نه بێده‌نگ بن ل سه‌ر وان كاره‌ساتێن ب سه‌رێ كوردان دئینن، و بۆ وان نه كوشتنا كوردان خه‌م بیت و نه ئاواره‌بوونا وان خه‌م بیت و نه وێرانكرنا باژێر و گوندێن وان خه‌م بیت! لێ هه‌لایا یه‌كپارچه‌یا ده‌وله‌تێ و سه‌روه‌ریا ده‌وله‌تێ و سنۆرێ ده‌وله‌تێ بۆ وان خه‌م بیت!.
ل ڤی سه‌رده‌مێ دیمۆكراسیه‌تێ و مافێن مرۆڤی و شۆره‌شا زانیاریا و میدیایی ده‌وله‌تا توركی یا درنده‌ترین هێرشا ل سه‌ر پاچه‌كا كوردستانێ دكه‌ت، ئه‌و پارچا بوویه پشكه‌ك ژ هه‌ڤپه‌یمانا نێڤده‌وله‌تی ل شه‌رێ دژی داعش، ل جهێ كو بهێته پاداشكرن و خه‌لاتكرن ب ئازادیێ فه‌رمانێن لێ دهێن راكرن، مخابن ئه‌ڤه ب سه‌رێ كوردستانێ دهێت، به‌ری چه‌ند سالان كیمیابانكرن و ئه‌نفالكرن بوو، پێر كه‌ركووك ستاند و كورد ده‌ربه‌ده‌ركرن و دوهی ئه‌فرین داگیركر و كوردكوژی لێكر و نها ژی فه‌رمانه ل گرێ سپی و سه‌رێ كانیێ و قركرنا كوردانه و سباهی ژی گه‌را جهه‌ك دیه! هه‌ر كوردستان مه‌به‌سته.
كوردستانی دزانن ماف دهێن ستاندن و ده‌وله‌ت ب هێزێ چێدبیت و كوردستانیان و ه‌لاتێ خوه ب گۆری و قوربانیان رزگاركریه و دپارێزن، شه‌ره‌ك پێش جیهانێ ڤه دژی مه‌زنترین رێكخراوا تیرۆرست كریه و سه‌ركه‌فتینه، و دوژمنێ مرۆڤایه‌تیێ و جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی شكاند و ژناڤبر، ئه‌ڤرۆ وه‌لاتێ وان یا دكه‌ڤیت به‌ر هێرشێن ژ ناڤبرنێ ژلایێ توركیاڤه ل پێشچاڤێن جڤاكێ نێڤده‌وله‌تی وه‌سا دهێته دیتن هه‌تا راده‌كی رێ پێدایه و چاڤێ خوه لێ دنقینین كو توركیا وان ئارمانجێن خوه بجهبینیت!.
توركیا چ بهانه نینن كو رۆژئاڤا كوردستانێ داگیركه‌ت تنێ مه‌به‌ستێن شۆفینی نه، داكو كوردان كیانه‌ك نه‌بیت! ئه‌گه‌ر پرسا په‌نابه‌ران و چه‌كداێن دیلێن داعش بیت ئه‌وان پارێزگه‌ها ئدلب و گه‌له‌ك ده‌ڤه‌رێن پارێزگه‌ها حه‌له‌بێ ژ وه‌لاتێ سووریێ د ده‌ستان دایه و گرۆپێن سیاسی و چه‌كداری یێن سه‌ر ب وانڤه لێ هه‌نه و تێرا هه‌می به‌رنامێن وان هه‌یه كو كه‌مپان بۆ ئاواران لێدانن و زیندانان بۆ تیرۆرستان ئاڤاكه‌ن.
توركیا د قه‌یرانه‌كا ناڤخوه‌یی و ده‌ركی دایه شۆفینیه‌تا جاران هه‌ر هه‌یه و ب وێ ئه‌قلیه‌تێ سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل كوردستانێ دكه‌ت، ژبیرا خوه دبه‌ت كوردستانا ئه‌ڤرۆ نه یا دوهی یه، كورستان یا بوویه خودان ناسنامه و هه‌بوونا خوه دپارێزیت و شه‌رێن به‌ره‌ڤانیێ دكه‌ن و سه‌ردكه‌ڤن، د ڤی بارودۆخی دا كو هێزێن كوردستانێ به‌رخودانێ دكه‌ن كورستانی دهشیارن و ل سه‌رتاسه‌ری جیهانێ خوه‌نیشادانان دژی ده‌ستدرێژیێن توركیا دكه‌ن و پشته‌ڤانیا جیهانی و نێڤده‌وله‌تی بده‌ستخوه‌ڤه دئینن، كوردستانی دخواستینه ل دووڤ بانگه‌وازیا سه‌رۆك بارزانی بهێن و كاری پێبكه‌ن وه‌كو فه‌رمۆی (نوكه ده‌مێ موزایدێ و بۆچوونێن عاتفی و هه‌لچوونێ نینه، ده‌مێ وێ چه‌ندێ یه هه‌می لایه‌ن هه‌ر چ هه‌ول و شیان هه‌نه بكاربینن بۆ هندێ ئه‌ڤ شه‌ره ب دووماهی بهێت و ئێدی خه‌لكێ بێ گونه‌ه باجا وێ دۆخا مه‌ترسیدار نه‌ده‌ت و رێكێ ل گوهۆرینا دیمۆگرفیا وێ ده‌ڤه‌رێ بگرن). وه‌كو مه كورستانیان هه‌ڤگرتن پێكئینا و خوه بهێزكر و به‌رخودان كر كۆما دۆستێن كوردستانێ ل هه‌می جیهانێ و ب تایبه‌تی ل ئورۆپا و ئه‌مریكا دێ باشتر ل بانكا كوردان هێن و دێ فشار و مایتێكرنێن نێڤده‌وله‌تی چێبن بۆ رسواكرن و راگرتنا هێرشا توركان، و دێ مافێن كوردستانێ جێگیر بن.
