شه‌ش ئه‌گه‌ر هه‌نه كو چاڤێن مرۆڤی ب شه‌ڤێ شێلی ببن
ئه‌ڤرۆ:
ده‌مێ مرۆڤ تشتا باش نه‌بیت ب شه‌ڤێ دبیته ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا ئاسته‌نگان د ژیانێ دا، ب تایبه‌ت ژی هه‌كه مرۆڤی ل به‌ربیت گه‌شته‌كێ بكه‌ت، یانژی كاره‌كێ ب شه‌ڤێ ئه‌نجام بده‌ت، هه‌روه‌سا ئاریشێن مه‌زن بۆ دیتنێ ژی په‌یدادكه‌ت، له‌ورا پێدڤیه هزر ل چارەسه‌ریا وێ بهێته كرن.
فاكته‌رین نه‌دیتنا ب شه‌ڤێ پێكهاتینه ژ گه‌له‌ك خالان ژوانژی:
- چاڤێن كو به‌رئاتافی تیشكا رۆژێ دبن: هه‌كه ب شه‌ڤێ دیتنا چاڤێن ته شێلی دبیت، ره‌نگه ئه‌گه‌ر ئه‌و بیت كو چاڤێن ته گه‌له‌ك به‌رئاتافی تیشكا رۆژێ بووینه، و هه‌كه تو پشتی نیڤرۆیا گه‌له‌ك بچیه به‌ر تیشكا رۆژێ دێ چاڤێن ته شێلی بن و ئه‌ڤ چه‌نده بۆ ده‌مێ دو رۆژا بتنێ ڤه‌دكێشیت، هه‌كه پتر ڤه‌كێشا پێدڤیه شیره‌تا ژ نوشداره‌كی وه‌ربگری، و ب رۆژێ به‌رچاڤكێن دژی تیشكا رۆژێ ب كاربینی داكو راسته‌وخو تاڤ ل چاڤێن ته نه‌ده‌ت.
- ئاڤا سپی: رەنگه ئه‌ڤه ئه‌گه‌رێ دوێ بیت كو تو ب شه‌ڤێ باش تشتا نه‌بینی، ئه‌ڤه پتر ل ده‌ڤ كه‌سێن دانعه‌مر و ناڤنجی په‌یدادبیت، دبیته ئه‌گه‌ر وه‌كو شێلیبوونه‌كێ بكه‌ڤیته بن عه‌ده‌سا چاڤی دناڤدا و سپییاتیه‌ك ژێ په‌یدادبیت و عه‌ده‌سێ شێلی دكه‌ت و دبیت ژی مرۆڤ هنده‌ك جارا وه‌كو هنده‌ك خالێن رەش ل به‌رچاڤێن خوه ببینیت و هنده‌ك جارا هه‌ستداری بۆ مرۆڤی ژ روناهیا راسته‌وخو په‌یدادبیت.
- نێزیك بینی: تێكچوونه‌كه د چاڤی دا، ل ده‌ڤ وان كه‌سێن كو تشتێن نێزیك دبینن و ب زه‌حمه‌ته بۆ وان تشتێن دوور ببینن، پشتی ده‌مه‌كی مرۆڤ نه‌شێت هه‌تا مرۆڤ و تشتێن مه‌زن ژی ژ دوورڤه بنیاسیت.
- تێكچوونا شه‌به‌كا چاڤی یا شه‌كرێ: ئه‌وژی ژ ئه‌نجامێ بلندبوونا ئاستێ شه‌كرا ب زیان ل موده‌مارێن خوینێ و شه‌به‌كا چاڤی په‌یدادبیت، سه‌رباركا بۆ چاڤی په‌یدادكه‌ت و دهنده‌ك ده‌مێن دژواردا خوینبه‌ربوون دكه‌ڤیته شه‌به‌كا چاڤی و تشتا ب زەلالی نابینیت و ئه‌م دشێین بێژین كو نه‌خۆشێن شه‌كرێ دگه‌له‌ك ده‌مان دا نه‌خۆشیا خوه ژ رووناهیێ دبینن.
- شقه سه‌ر: هنده‌ك راپۆرت وه‌سا دده‌نه خویاكرن كو تێكچوونا دیتنێ ب شه‌ڤێ ژ ئه‌گه‌رێ نه‌خۆشیا شه‌قه‌سه‌رێ یه، ئه‌ڤ جورێ سه‌رئێشانێ پتریا جاران ل ره‌خه‌كێ سه‌ری په‌یدادبیت و مرۆڤ گه‌له‌ك ئالوزیا خوه ژێ دبینیت و دبیته ئه‌گه‌رێ تێكچوونا دیتنا چاڤی.
- زنك و كێماسیا ڤیتامین ئه‌ی: رەنگه پتریا ئاریشێن دیتنێ دچاڤی دا په‌یوه‌ندی ب كێماتیا هنده‌ك ڤیتامینان هه‌بیت، و ئێك ژ پێكهێنه‌رێن سه‌ره‌كی بو په‌یدابوونا دیتنه‌كا باش پێدڤیه مرۆڤ ڤیتامین ئه‌ی وه‌ربگریت، ڤیتامین ئه‌ی دیسا به‌رپرسه ژ كووراتیا شه‌ڤێ و نه‌بوونا ڤان كه‌رستێن خوارنێ دبیته ئه‌گه‌رێ شێلیبوونا چاڤا.
ئه‌ڤه هنده‌ك ژ ئه‌گه‌رێن شێلیبوونا چاڤان بوون ب شه‌ڤێ، دبیت هنده‌ك ئه‌گه‌رێن دی یێن نه‌راسته‌وخو ژی هه‌بن، وه‌كو نه‌خۆشیێن چاڤا و هه‌ودانێن ده‌مارا چاڤی، بۆ چارەسه‌ریێ پێدڤیه ئێكه‌م جار ئه‌گه‌ر بهێته زانین و هه‌كه ئاڤا سپی بیت پێدڤیه چاره‌سه‌ریا عه‌ده‌سا چاڤی بهێته كرن و عه‌ده‌سه‌كا دی ل جهێ وێ دناڤ چاڤی دا بهێته دانان، هه‌كه ژ ئه‌گه‌رێ نه‌خۆشیا شه‌كرێ بیت، پێدڤیه ئاستێ شه‌كرێ د خوینا خوه‌دا ب پارێزی و خوارنا زنكی و ڤیتامین ئه‌ی رێیه‌كا كاریگه‌ره بۆ دیتنه‌كا زەلال، و ل دووماهیێ پێدڤیه بزانین كو دووڤچوونا به‌رده‌وام و رێكخستی دبیته ئه‌گه‌ر مرۆڤ چارەسه‌ریه‌كا دروست وه‌ربگریت.
