مقداد شاسواری ل ناڤ ئۆپه‌راسیۆنا رۆژا قیامه‌تێ
ته‌یار عادل گۆران
ئه‌ز باوه‌رم د ناڤ هه‌می ده‌ق و رۆمانه‌كی دا راستیه‌ك یا هه‌یى، ل پشت هه‌ر چیرۆكه‌كی هۆكاره‌ك یا هه‌ی دبیته پالنه‌ر و دێ نڤیسه‌ری یان وه‌رگێڕی هانده‌ت كو تێكۆشانه‌كی بكه‌ت پێخه‌مه‌ت دیڤچوون و ئاشكرا كرنا هنده‌ك راستیان.
وه‌ك خوانده‌ڤانه‌ك من باوه‌ریه‌كا مكۆم ب دیڤچوونا نڤیسه‌ر و زاناێن ئه‌مریكی و ئنگلیزان دا هه‌یه، كو سیدنی شیلدۆن ئێكه ژ وان. د هه‌مان ده‌مدا ئه‌ز دان پێدانێ ب زه‌نگینیا ئه‌ده‌بیات و وه‌رگێرێن فارسان دا دكه‌م. زه‌نگینیا ئه‌ده‌بیاتا فارسی و پێشكه‌فتنا وان د وه‌رگێرانێ دایه. چونكی ب تنێ وه‌رگێران دشێت بیر و هزرێن ره‌وشه‌نبیر و خوانده‌ڤانا هه‌ر ملله‌ته‌كی بگوهۆری.
سالا ٢٠١٣ ده‌ما ئه‌ز قوتابی بووم ل زانكۆیا سمبیاسس ل ویلایه‌تا مهاراشترا هندێ، د ئێكه‌م هه‌ڤنیاسینا خوه‌دا من ئه‌ڤ بابه‌ته ل گه‌ل كچه نڤیسه‌ره‌كا ئیرانی دا كر، بناڤێ نینا ڤه باب كو خه‌لكا باژێری ره‌شتێ بی. ده‌ما من گۆتی ئه‌ز داخبارم ب ئه‌ده‌بیاتا هه‌وه. ئه‌وێ كچی پرسیار ژمن كر كا ئه‌ز ب كیش نڤیسه‌ری داخبارم؟ د به‌رسڤدا من گۆته وێ فه‌هیمه ره‌حیمی!
ئه‌وێ كره كه‌نی و كه‌یفا وێ هات و گۆته من پا هه‌كه رازی بی ئه‌ز ئێك ژ قوتابین ویمه، وه دیاره هین گه‌له‌ك گرنگیی ب ئه‌ده‌بیاتا مه و وه‌رگێرانێ ده‌ن، هوون چلوا ئه‌وان په‌رتووكان دخوینن ل كوردستانێ؟
مژی گۆته وێ به‌لێ د شۆره‌شا ئیلوونێ و دیرۆكا بزاڤا رزگاری خوازییا كوردی گه‌له‌ك نڤیسه‌ر و رۆژنامه‌ڤانێن مه كوردان ل ئیرانی بوون و د ناڤ ئه‌ده‌بیاتا فارسی كار كرینه.
ده‌ما من ئه‌ڤ بابه‌ته دگۆته ئه‌وێ كچه نڤیسه‌را ئیرانی مامۆستا مقداد شاسواری د هزرا مندابی. چونكی مامۆستا شاسواری ئێكه ژ وان نڤیسه‌ر و رۆژنامه‌ڤان و وه‌رگێرێن كوردستانێ كو ل ده‌ما شۆڕشا مه‌زنا ئیلوونێ ل ئیرانێ بی و د ناڤ ئه‌ده‌بیاتا فارسی خوه پێگه‌هاند. مامۆستا شاسواری ل پال ژیانا خۆیا پێشمه‌رگاتیێ و ئاواره‌یێ ئه‌وی گه‌له‌ك گرنگی ب نڤیسینان ددا.
دبێژن مرۆڤ هه‌كه ناڤ زه‌نگینان رابێت دێ زه‌نگین بیت. ل وێ ده‌می مامۆستا مقداد شاسواری تێكه‌لیا ئه‌ده‌بیاتا فارسان كر، له‌ورا پشتی سه‌رهه‌لدانا سالا 1991 ب زه‌نگینی زڤری باشوورێ كوردستانێ.
جهێی شانازیێ یه مامۆستا شاسواری ئێكه‌م نڤیسه‌ر و رۆژنامه‌ڤانا كورده ل باشوورێ كوردستانێ یه كو خه‌لكێ ده‌ڤه‌را به‌هدینانه، قه‌زا به‌رده‌ره‌شێ پارێزگه‌ها دهۆكی یه كو شیا پشتی سه‌رهه‌لدانا پیرۆز ئێكه‌م رۆژناما ئازاد ده‌ربیخێت بناڤێ جه‌ماوه‌ر و وه‌كو سه‌رنڤیسه‌ر تێدا كار بكه‌ت.
د هه‌ر دیداره‌كی دا مامۆستا شاسواری كۆمه‌ك پێزانین و زانیارین نوو د به‌خشیته مرۆڤی. مرۆڤه‌كا ب سه‌لیقه و دیقه‌ت هه‌رده‌م نوویاتیان د به‌خشیت و دناڤ ئه‌ده‌بیاتا فارسی دا ریسێرچان دكه‌ت. هه‌یام هه‌یام به‌رهه‌مه‌كێ وه‌رگێریته سه‌ر زمانێ كوردی.
نووترین كاری وی وه‌رگێرانا په‌رتووكه‌كا نڤیسه‌رو ده‌رهێنه‌ر و به‌رهه‌م هێنه‌ری ئه‌مریكی سیدنی شیلدۆنه (١١ فێبروه‌ری ١٩١٧— ٣٠ جانیوه‌ری ٢٠٠٧)
په‌رتووكا نڤیسه‌ری ناڤبری بناڤێ ( ئۆپه‌راسیۆنا رۆژا قیامه‌تیێ یه) كو ژلایی وه‌رگێر هادی عادلپوور هاتیه وه‌رگێران بۆ سه‌ر زمانێ فارسی و ژلاێی مامۆستا مقداد شاسواری هاتیه وه‌رگێران بۆ سه‌ر زمانێ كوردی.
تشتێ بالكێش د ڤێ په‌رتووكی دا ئه‌وه كو ئه‌ڤ په‌رتووكه ب شێوازی رۆمان دیڤچوونان ل سه‌ر بابه‌ته‌كى دكه‌ت كو گه‌له‌ك جاران مرۆڤی به‌ته هزره‌كا كویر. خوانده‌ڤان ده‌ما ئه‌ڤێ په‌رتووكی بخوینیت هنده‌ك گومان و كاودانێن نوو ژ مه‌ژیێ خوه بینا دكه‌ت.
ئۆپه‌راسیۆنا رۆژا قیامه‌تیێ دبێژیته مه كو ژبلی هه‌بوونا مرۆڤان د سه‌ر هه‌ساره‌یا زه‌ڤی. هنده‌ك بۆنه‌وه‌رێن دێ د شكلێ مرۆڤی د ناڤ ئه‌ڤێ جیهانێ دا هه‌نه، ل سه‌ر زه‌ڤی ناژین و قودره‌توو شیانێن وان گه‌له‌ك ژ شیانا مرۆڤان زێده‌تره. گه‌له‌ك جاران كاریگه‌رین ئێكسه‌ر د ئێخنه سه‌ر ژیانا مرۆڤان ل سه‌ر هه‌ساره‌یا زه‌ڤیان. ئه‌رێ ئه‌و كینه؟ كێ نابێژیت ئه‌و ئه‌ون ئه‌وێن ژیانا مه هه‌می د ده‌ستێن وان دا.
ئه‌ڤ پرتووكه دبیته جهێ گومانا هه‌ر كه‌سه‌كی ده‌ما بخوینیت. نڤیسه‌ر تێدا به‌حسا هه‌ندێ دكه‌ت كو گه‌له‌ك جاران ئه‌و بۆنه‌وه‌ر د ناڤ هنده‌ك ده‌فرێن فڕینێ (ئامانێن فرۆك) ژ لاێی هنده‌ك زانایێن بواری گه‌ردوون ناسێی دا هاتینه دیتن!!
لێ ئه‌وا بالكێش بۆ خوانده‌ڤانی ئه‌وه كو نڤیسه‌ر د به‌راهیكا په‌رتووكا خوه‌دا یاداشته‌ك نڤیسایه و تێدا ئاماژه ب مرنا ئه‌وان هه‌می زانایان كریه سال ل دویڤ سالێ و ئێك د دویڤ ئێكدا ب هۆكار و شێوازین جودا جودا!
ئه‌ڤه‌ژی گومانا ئه‌وێ چه‌ندێ بۆ مه چێدكه‌ت كو نابیت كه‌س دیڤچوونان ل سه‌ر ئه‌وان بۆنه‌وه‌ران بكه‌ت هه‌كه‌ر بكه‌ت ژی دێ مریت. نڤیسه‌ر ده‌ته دیاركرن كو حه‌تا نوكه گه‌له‌ك به‌لگه‌ێن هه‌ین ژلایی گه‌له‌ك ده‌ستگه‌هێن باوه‌ری پێ كری ژ وانا ده‌سگه‌ها (CIA) حه‌تا نوكه پتر ژ پێنجی به‌لگه‌ێت هه‌ین كو ئه‌و بۆنه‌وه‌ر د ناڤ ده‌فرێن فڕینێ دا ل عه‌سمانی هاتینه دیتن. ده‌ستگه‌هێ (NASA) گه‌له‌ك لێكۆلێن ل سه‌ر ئه‌ڤی بابه‌تی كریه و گه‌هشتیه هنده‌ك راستیان كو ئه‌و بۆنه‌وه‌رێن هه‌یین. سه‌ربۆرا ئه‌ڤی په‌رتووكی د فلمه‌كا بۆلیۆدێ ژی دا هه‌یه ب ناڤێ (koy milgaya) كو ده‌ما زانایه‌ك دڤێت په‌یوه‌ندیێ ب ڤان بۆنه‌وه‌ران بكه‌ت ل عه‌سمانی دا دهێته كوشتن. ئه‌ڤ فلمه هه‌مان ئاماژه‌ی ده‌ته سه‌ر دیڤوونا سیدنی شیلدۆنی كو د رۆمانا خوه‌دا چوویه سه‌ر
