ده‌ما ئه‌م به‌حسا وێنه‌یێ شعری دكه‌ین؟!! (ئه‌لند به‌نگین) بلا نموونه‌یا مه بیت
عبدالرحمن بامه‌رنی
شعر ب خوه یا جوانه، لێ ئه‌و جوانی به‌س نینه ئه‌گه‌ر هوزانڤان كاری د وێ شعرێ دا نه‌كه‌ت. دبیت ئه‌ڤه ببیته پرسیار، مانێ هه‌می كاری د شعرێ دا دكه‌ن یان بێژن شعر داهێنانه؟ راستی بیت ئه‌ز ب خوه ب ڤان هه‌ردوو پرسیاران ڤه مژوول ناكه‌م، هندی ل سه‌ر كاركرنا درستكرنا وێنه‌یێ شعری راوه‌ستم.
تشتێ هوزانڤانی و شعرێ ژ ئێك جودا دكه‌ت، ئه‌گه‌ر پیڤه‌رێ كی بلند و كی كولنده وه‌ربگرین، بۆ شعرا باش و شعرا نزمتر ب تێگه‌هێ شعرا ژخوه ڤه‌كری، ئه‌م دێ باشتر شێن ل سه‌ر تێگه‌هێ وێنه‌یێ شعری راوه‌ستین، كو ب من وه‌ره ئه‌گه‌ر نیڤه‌كا نڤیسینا شعرێ بۆ ئیلهامێ، داهێنانێ، ره‌وانبێژیێ، زمانزانینێ و هوستاكارییا د نژاندنا په‌یڤان دا بزڤریت، نیڤا مایی بۆ سنعه‌تكارییا هوزانڤانی ب خوه ڤه‌دگه‌ریت، كا چه‌ند دشێت وێنه‌یه‌كێ ب ئافرینیت. ئافراندن ب مه‌به‌ستا تشته‌كی ژ نه‌بوونێ بینته هه‌بوونێ، من به‌حسا خودایی نینه كو ئه‌و ب تنێ دشێت ئافراندنێ بكه‌ت، لێ من به‌حسا هوزانڤانییه كو ئه‌و دشێت وێ ئافراندێ به‌رچاڤ بكه‌ت و د قالبه‌كی دا نمایش بكه‌ت.
ئه‌گه‌ر ژ ئه‌ڤا من نڤیسی تو هزر بكه‌ی، كو هوزانڤان ب خوه دڤێت كارگه‌هه‌ك بیت بۆ نڤیسینا شعرا خوه و درستكرنا وێنه‌ییان، ئه‌ز چ كومێنتا ل سه‌ر ناده‌م و یان كو مه‌به‌ستا من ژی هه‌ر ئه‌ڤه‌یه و ئه‌ز دێ دڤێ نڤیسینا كورت دا ب تنێ نمونه‌یه‌كێ ژ په‌رتووكا (ئه‌و په‌نجه‌را نه شكه‌ستی) ئینمه ده‌ر، یا هوزانڤان (ئه‌لند به‌نگین باله‌ته‌یی).
بۆ زێده‌تر رۆنكرن، مه كار ب هه‌لبه‌ستان و ناڤێ وان نینه هندی وێنه بۆ من گرنگه، كو من مه‌به‌ست پێ هه‌ی بێژمه خوانده‌ڤان و حه‌زژێكرێن شعر نڤیسینێ و ئه‌ڤێن شعرێن دنڤیسین، كا وێنه‌یێ شعری چییه و چاوان دهێته نڤیسین و شعر چاوان ل سه‌ر وێنه‌ییان رادوه‌ستیت؟
د شعرا (تنێیبوون ره‌هه‌نده‌كه ژ من دباریت) كو دكه‌ڤیته به‌ر په‌رێ 29ێ ژ په‌رتووكێ و ل دێرا 26ێ، وێنه‌یه‌كێ شعرێ بڤی ره‌نگێ دكه‌ڤیته به‌رچاڤێن مرۆڤی:
من دارچنارێن گوندی فێری بێهنا ته كرن و
ب خوه ئه‌ڤ شعره 39 دێرن و دبیت دناڤ ڤێ شعرێ دا، چه‌ندین وێنه‌یێن دی ژی بكه‌ڤنه به‌رچاڤ. لێ راستی بیت ئه‌ڤ وێنه‌یه ل نك من ب خوه، ئافراندنه‌كا بێ وێنه‌یه و ڕه‌نگه خوانده‌ڤایه‌كێ مایتێكه‌ر كو مافێ وییه بابه‌تی ب ئازرینیت، بهێت و بێژیت: “ئاخر هه‌ر عاشقه‌كێ بیت، دێ ده‌ستێ یاركا خوه گریت و پێكڤه به‌ره‌ڤ جهه‌كێ دووری گوندی ڤه‌چن، یان دێ جهه‌كی ل دووری خه‌لكی بۆ خوه كه‌نه ژڤان و تێدا گه‌هنه ئێك؟!!”، ئه‌ها مه‌به‌ستا من ژی ب به‌رچاڤكرنا وێنه‌یه‌كێ (1) دێر ژ شعره‌كا ژ (39) دێران پێكهاتی هه‌ر ئه‌ڤه‌بوویه، كو ئه‌ڤ دێره هه‌لگرێ وێنه‌یه‌كێ هه‌لكێشیت، هه‌ر چ نه‌بیت ئه‌و كه‌سێن عه‌شق كرین و ئاراسته‌ییا به‌رچاڤكرنا من بۆ ڤی وێنه‌ی ژی هه‌ر ئه‌ون یێن عه‌شق كرین، ژبه‌ركو وێنه‌یه‌كێ هند قه‌ده‌ر مه‌زنه، ئه‌و ب خوه دگه‌ل مرۆڤی دانوستاندنێ دكه‌ت. كو ئه‌م دزانین دار چنار و تایبه‌ت ل گوندان، ل سه‌ر لێڤێن ئاڤێ زێده‌تر شوون دبن و پرانییا جاران، ئه‌ڤ دار چنارێن هه‌نێ دووره چاڤن و ل ره‌خێن گوندینه.
شاعرێ دڤی وێنه‌ی دا دبێژیته مه، كو راستتر بیت وێنه‌یه‌كه بۆ هه‌ڤالا وی یا ئاراسته‌كریه، كو هندی من و ته ژڤان یێن ل بن ڤان دار چناران هه‌ین، ئه‌م ل نك وان تشته‌كی ناموو نه‌بووین و ئه‌و هی بوو بوونه دیتنا مه یا هه‌رۆ و ئێدی ب تنێ بێهنا مه ژی ب وان ره‌خان كه‌فتبایه، ئه‌وان ئه‌م ناس دكرین و جوانییا وێنه‌ی ژبلی ئه‌ڤا من به‌حسكری، ژبلێ هه‌ستێ دیتنێ و هه‌ستێ هه‌ستپێكرنێ وه‌ك لڤین، شاعری په‌نا بریه به‌ر تشته‌كێ نوو، كو ئه‌م فێر نه‌بووینه بئینینه سه‌ر زمانێ خوه، ئه‌و ژی هه‌ستا بێهنكرنێ و دار چنار و بێهن كرن!!! لێ ب ڕاستی بیت، ئێكه‌م حه‌زژێكرنا دایكێ بۆ ساڤایێ وێ و ناسكرنا وان، هه‌ر بێهن بوویه و ڤێ بكه پیڤه‌ر بۆ هه‌می تشته‌كێ دی و خوه ئه‌و تشت (دار چنار) ژی بیت.
*ئه‌و په‌نجه‌را نه شكه‌ستی، شعر، ئه‌لند به‌نگین 2021.
