د. كاروان شاهین:پێدڤیه به‌ری ئه‌نجامدانا نشته‌ر گه‌ریێن جوانكاریێ نه‌خوشیێن دۆمدرێژ بهێنه كونترولكرن
ئه‌ڤرۆ، شڤان لقمان:
د. كاروان شاهین، تایبه‌تمه‌ندێ نه‌خوشیێن دفن و گوه و گه‌وریێ دیاركر ئه‌و كه‌سێن دڤێت نشته‌رگه‌ریا جوانكاریا دفنێ ئه‌نجامبده‌ت پێدڤیه ئه‌و كه‌س بزانیت كو نابیت ئه‌وێ هه‌ودانا جیوبان یان كوخك وپه‌رسیڤ، هه‌روه‌سا هه‌ودانا سینگی هه‌بیت نشته‌رگه‌ریێ ئه‌نجام بده‌ت، پێدڤیه دفن یا ساخبیت، چونكی دێ هێته نشته‌رگه‌ری كرن و دێ برینداربیت، هه‌روه‌سا كه‌سێن هه‌ودانا سینگی هه‌بیتن بو به‌نجێ خرابه و دبیت ده‌مێ نشته‌رگه‌ریێ دا بێهناوی ته‌نگ ببیت، تایبه‌تمه‌ندێ نه‌خوشیێن دفن و گوه و گه‌وریێ دازانین ده‌مێ ژنه‌كێ ڤیا جوانكاریا دفنێ ئه‌نجام بده‌ت و ده‌رمان یان شرینقێن به‌رهنگاریا دوگیانیێ بكاربینیت، پێدڤیه به‌ری نشته‌رگه‌ریێ بو ماوێ بیست روژان بكارنه‌ئینیت، چونكی خوینێ تیر دكه‌ن و دێ كارتێكرن ل سه‌ر هه‌بیت.
د. كاروان شاهین، خویاكر هنده‌ك نه‌خوشی یێن هه‌ین وه‌ك (غدا سام) كو زێده شول دكه‌ت یان كێم شول دكه‌ت د هه‌ردو حاله‌تان دا چێنابیت نشته‌رگه‌ریێ ئه‌نجام بده‌ت، تاكو غدا وێ دهێته كونترولكرن ده‌مێ هاته كونترولكرن وی ده‌می دشێت نشته‌رگه‌ریێ ئه‌نجام بده‌ت، هه‌روه‌سا نه‌خوشیێن دومدرێژ وه‌ك نه‌خۆشیا شه‌كرێ و فشارا خوینێ.
ل دووماهیێ د.كاروان شاهین دیاردكه‌ت ژی، ئه‌و كه‌سێن جگارا و نارگیلێ یان مادێن كحولی بكاردئینن پێدڤیه به‌ری ئه‌نجامدانا نشته‌رگه‌ریێ بیست روژان هه‌تا هه‌یڤه‌كێ نه‌كێشن، چونكو ده‌مێ ژ نشته‌رگه‌ریێ ب دووماهیك دهێن بێهنا وان ته‌نگ دبیت و دبیت ئه‌نجامێن نشته‌رگه‌ریێ دباش نه‌بن.
هنده‌ك تووشبوویێن كۆرۆنایێ مه‌ژیێ وان 20 سالان پیربوویه
ئه‌ڤرۆ، به‌رپه‌رێ ساخله‌میێ:
هه‌تا نوكه ژی ڤه‌كولین ده‌رباره‌ی كاریگه‌ریێن په‌ژیا كۆرۆنایێ ل سه‌ر له‌ش و مێشك و ده‌روونێ مرۆڤان د به‌رده‌وام، ڤه‌كولینه‌كا نوی گه‌هشته وی ئه‌نجامی كو ئه‌و نه‌خۆشێن شیاین ب سه‌ر تووشبوونا دژوار یا نه‌خۆشیێ دا زال ببن، هه‌تا چه‌ند هه‌یڤه‌كا ژی ل ژێر لاوازیا له‌شی و هوشیاریێ دنالن، كو مرۆڤ دناڤبه‌را 50 بۆ 70 سالیێ تووش دبیتێ.
تیمێ زانایان ل زانكۆیا كامبرێج و ئیمپریال كۆلیج ل له‌نده‌ن دبێژن، ئانكو ل ژ ده‌ستدانا 10 خالان ل تاقیكرنا زیره‌كیا گشتی ژئه‌گه‌رێ نه‌خۆشیێ، ئه‌نجامێ ڤه‌كولینێ ئاماژه كریه كو كاریگه‌رییا په‌ژیێ هه‌تا پشتی شه‌ش هه‌یڤا ل چاكبوونێ دمینیت، چاكبوونا پێدڤی ب مێشكێ ژی ل باشترین حاله‌تادا پێنگاڤ ل دووڤ پێنگاڤێ یه، هه‌تا بۆ ئه‌وان كه‌سان ژی یێن ب سڤكی تووشبووین.
به‌لگه هه‌نه كو تووشبوون ب كۆرۆنایێ مرۆڤی تووشی ئاریشه‌یێن ساخله‌میێ یێن مێشكی و نه‌ئاگه‌هـ ژخووبوونێ دكه‌ت، ب شێوەیه‌كی هه‌تا نوكه نه‌خۆشێن چاك بووین، هه‌تا پشتی چه‌ند هه‌یڤه‌كا ب چه‌ند نیشانان دنالینن.
زانا ده‌رباره‌ی هنده‌ك ژوان نیشانا دبێژن، ره‌نگه ئاریشه‌یێن وەستیان و ژبیركرن ومێشك و بیرهاتنان و ئاخفتن و نڤستن دگه‌لدابن، ڤه‌كولینه‌كا پێشتر ل به‌ریتانیا به‌حسێ وێ چه‌ندێ كربوو كو ئێك ژ حه‌فت تووشبوویان به‌حسێ وێ چه‌ندێ كریه كو پشتی 12 حه‌فتییان ژ تووشبوونێ، ئاریشا زه‌حمه‌ت هزركرنا تشتان هه‌بوویه، سێ ل سه‌ر چارێ یا نه‌خۆشان ژی ئاماژه كریه كو پشتی شه‌ش هه‌یڤان ل تووشبوونێ هه‌تا نوكه ئه‌و كێشه هه‌یه.
