ب كارئینانا ده‌رمانان بێی نۆشداری زیانێن مه‌زن هه‌نه
ئه‌ڤرۆ، به‌رپه‌رێ ساخله‌میێ:
ئه‌ڤ رێزكێن ل ژێری دێ پێزانینێن وه ل دور سالوخه‌ت و مفا و مه‌ترسیێن هنده‌ك ده‌رمانان زێده‌كه‌ت و دێ بنه رێبه‌ر بۆ ب كارئینانا دروست یا وان ده‌رمانان.
1- ده‌رمانێن ئێشكێمكرنێ: هنده‌ك جاران مرۆڤ د ره‌وشه‌كا باش یا ساخله‌میێ دایه و ره‌نگه پیچه‌ك ددانه‌كێ وی ب ئێشیت و ژبه‌ر وێ چه‌ندێ یێ ئالوز بیت، دبیت ئه‌و ئێشان رۆژا ددووڤدا وه‌سان ب ئێشیت كو وی نه‌چار بكه‌ت ب غاردان قه‌ستا كلینیكا نوشداره‌كێ ددانان بكه‌ت و كلینیك ژی پشتی نیڤرۆ ب تنێ هه‌بیت، ئه‌و چه‌نده دێ بیته ئه‌گه‌ر كو ئه‌و كه‌س هنده‌ك ده‌رمانێن كاریگه‌ر ب كاربینیت وه‌كو ( ئه‌سیتامینوفین) و ئێكسه‌ر ئێش نه‌مینیت، به‌لێ ئه‌و كه‌س دێ بێهێزبیت ژلایێ له‌شیڤه و ره‌نگه پشتی چه‌ند ده‌مژمێران ل پشكا ته‌نگاڤیان بهێته دیتن و مێلاكا وی یا ره‌ش پووچ ببیت، ئه‌گه‌رێ مرنا وی دێ هێته نڤیسین كو وی پتر ژ 20 حه‌بێن ئێشكێمكرنێ پێكڤه خوارینه.
ب راستی ئه‌ڤه ئێك ژ حاله‌تێن دژوار و ده‌گمه‌نه، به‌لێ ئه‌ڤه نابیته رێگر كو گه‌له‌ك كه‌سان به‌رهه‌ڤی هه‌بیت به‌رئاتافی ڤی حاله‌تی ببن و پاشی ژیانا وان بكه‌ڤیته دمه‌ترسیێ دا، له‌ورا زێده ب كارئینانا ده‌رمانێ (ئه‌سیتامینوفین) ره‌نگه مێلاكا ره‌ش پووچ بكه‌ت و زێده ب كارئینانا هنده‌ك ده‌رمانێن وه‌كی وی وه‌كو ( ئیبوبروفین) شیان هه‌نه كارتێكرنێ ل گولچیسكان بكه‌ت، و گه‌له‌ك ب كارئینانا ئه‌سپرینی ره‌نگه خوین به‌ربوونه‌كا ناڤیا له‌شی په‌یدابكه‌ت.
پرسیار ئه‌وه سنوورێن گه‌له‌ك ب كارئینانێ چنه؟ و رادێ ئێمن چه‌نده؟ داكو مرۆڤ ژ زیانێن وێ بهێته پاراستن، یا دروست ئه‌وه مرۆڤ ژ وی راده‌ی نه‌بورینیت ئه‌وێ ل سه‌ر راچێتێ هاتیه نڤیساندن، ئه‌وژی ب ره‌نگه‌كێ گشتی هه‌ر شه‌ش ده‌مژمێران دو حه‌ب دهێنه خوارن و هه‌تا تو ب دروست ل دوڤ بچی ژی نابیت تو رۆژانه ده‌رمانێن ئێشكێمكرنێ بخوی بۆ پتر ژ هه‌یڤه‌كێ. ب تنێ هه‌كه ل دووڤ راسپارتێت نوشدارێ تایبه‌تمه‌ند نه‌بیت.هه‌كه پشتی هینگی ئێشان یا به‌رده‌وام بوو، ره‌نگه ئه‌و نیشانه‌كا ب مه‌ترسی بیت.
2- ده‌رمانێن كوخكێ و په‌رسیڤی: ده‌مێ پتریا خه‌لكی تووشی په‌رسیڤی دبن، ژبۆ چاره‌سه‌ریێ په‌نایێ دبنه ب كارئینانا ده‌رمانێن وه‌كو شه‌كرۆكا كو بێهنه‌ك و تامه‌ك خوش هه‌یه، ب هزرا وان ئه‌ڤ ده‌رمانه دێ جوبارێن هه‌ناسێ ڤه‌كه‌ن و ئێشان و سوتنێ كێم كه‌ن، و ژبه‌ركو دگه‌ل په‌رسیڤێ سه‌رئێشان و ئێشانا ماسولكان ژی په‌یدادبیت، له‌ورا دروسته نه‌خوش حه‌به‌كێ یان دو یێن ئه‌سپرین ب كاربینیت.
به‌لێ هندی مرۆڤ پێكولێ بكه‌ت ب ئاگه‌هی كو ژ قورچێن ده‌ستنیشانكری نه‌بورینیت، هه‌لبه‌ت د گه‌له‌ك ده‌مان دا نه‌شێته خۆ و دێ پترێ وه‌رگریت، یان یێ ئاماده‌یه كو پترێ وه‌ربگریت و ئه‌گه‌رێ ڤێ چه‌ندێ ئه‌وه كو پتریا ده‌رمانێن بۆ په‌رسیڤێ دهێنه دان پێكهاتینه ژ ده‌رمانێن دژی كوخكێ و هنده‌ك ده‌رمانێن ئێشكێمكرنێ و دیسان ده‌رمانێن كوخكێ ژی پێكهاتینه ژ دژی سوتنا دفنێ و ئێشكێمكرنێ ژی.
له‌ورا خه‌لك نزانن كو ئێك ده‌رمان ژێده‌رێ چاره‌كرنا گه‌له‌ك نه‌خۆشیانه و ل ڤێرێ مرۆڤ سه‌رپێچیێ دكه‌ت، و سه‌رپێچی كاره‌كێ ب زیانه، ده‌رمانێن دژی سوتنا دفنێ بۆ نموونه هه‌كه ته پتر ڤه‌خوار ره‌نگه تووشی بێئارامیا ده‌ماران یان بلندبوونا فشارا خوینێ ببی.
3- سپرێن دفنێ: هه‌كه بۆ ته دیاربوو كو ب كارئینانا سپرێن دفنێ هاریكاریا ته ناكه‌ن بۆ ب ساناهیكرنا هه‌ناسێ، ل وی ده‌می دێ هه‌ول ده‌ی پتر ژ جاره‌كێ ب كارئینی ب هیڤیا وێ چه‌ندێ كو زوو چاره‌سه‌رببیت و هه‌ست ب ئارامیێ بكه‌ی. هنده‌ك مرۆڤ پشتی كو ژ قورچا ده‌ستنیشانكری پتر ب كاردئینن دناڤبه‌را 5 – 10 رۆژان دا، ل وی ده‌می پتر بێهنا وان ته‌نگ دبیت، ژبه‌ركو ئه‌ڤ ده‌رمانه كارتێكرنێن به‌روڤاژی هه‌نه، هنده‌ك زانا ژی وه‌سان پێشبیتنیێ دكه‌ن كو ب كارئینان دومدرێژ یا ڤان ده‌رمانان دبیته ئه‌گه‌رێ مه‌زنبوونا مووده‌مارێ، خوینێ د دفنێ دا و ئه‌ڤه یا ب مه‌ترسیه. هه‌كه ته ده‌رمان ب كارئینان و سوتنێ، دفنا ته چاره‌سه‌رنه‌بوون، ره‌نگه ل وی ده‌می ته هه‌ودانه‌كا دفنێ یان هه‌ستداری هه‌بیت و ل وی ده‌می ب كارئینانا سپرێن دفنێ چ مفای ل ته ناكه‌ن.
