73% ژ خواندەڤانان ئەو تام و خۆشیا ژ خواندنا كاغەزی دبینن ژ خواندنا ئەلكترۆنی نابینن
دووڤچوون، چنار احمد
ئەرێ تو حەز ژ خواندنێ دكەی؟ ئەرێ تو خواندەڤانێ پەرتوك و رۆژنامە و گۆڤارای؟ ئەرێ تو روژێ چەند دەمێ خۆ ددەیە خواندنێ؟ ئەرێ تو پتر حەز ژ خواندنا كاغەزی دكەی یان خواندنا ئەلكترونی؟ ئەرێ ئەو تام و خوشیا تو ژ خواندنا كاغەزی دبینی تو وێ خوشیێ ژ خواندنا ئەلكترونی ژی دبینی؟ ئەڤ پرسیارە و چەندین پرسیارێن مە د راپرسیەكێ دا بكارئینان و ئەڤ راپرسیا تایبەت ب رۆژناما ئەڤرۆ ڤە ل سەر 100 گەنجان ژ كچ و كوران كو 55 كچ و 45 كوران هاتیە ئەنجام دان و ل سەر رەگەز و تەمەن و دیانەتێن جودا هاتیە كرن.
ژ كەسێن بەرسڤا راپرسیێ دایی 14 كەس د ناڤبەرا 18 -25 سالیێ دانە و دیسان 27 كەس دناڤبەرا 25-30 سالیێ دانە و 51 كەس دناڤبەرا 30-40 سالیی و هەروەسا 8 كەس دسەر 40 سالیێ دانە، هەر دیسان ژ ڤان كەسان 76 كەس خواندەڤانێن پەرتوك و رۆژنامە و گوڤارانە و 24 كەس حەز ژ خواندنێ ناكەن، دەربارەی هندێ كا ئەرێ ئەڤ كەسە رۆژانە چەند دەمێ خۆ ددەنە خواندنێ 66 كەس رۆژانە كێمتر ژ دەمژمێرەكێ دخوینن و 34 كەس ژی پتری دەمژمێرەكێ دەمێ خۆ ددەنە خواندنێ.
د ڤێ راپرسیێ دا مە ڤیا بزانین كا ئەرێ خواندەڤانێ كاغەزی پترە یان ئەلكترونی، 13 كەسان گۆت ئەم كاغەزی دخوینین و 33 كەس ب شێوێ ئەلكترونی دخوینن و دیسان 54 كەس ب هەردو شێوازێن كاغەزی و ئەلكترونی دخوینن، پرسیارا ژ هەمیا گرنگتر یا كو مە ڤیای ئەم تیشكەكێ بێخینە سەر ئەوە ئەم بزانین كا ئەرێ ئەو تام و خوشیا ژ خواندنا كاغەزی دهێتە وەرگرتن ژ خواندنا ئەلكترونی ژی دهێتە وەرگرتن یان نە و دەربارەی ڤێ پرسیارا راپرسیا مە 27 كەسان گۆت ئەم خوشیێ ژێ دبینین و 73 كەسان گۆت نەخێر ئەو تام و خوشیا د خواندنا كاغەزی دا هەی د خواندنا ئەلكترونی دا نینە.
ژ ئەنجامێ ڤێ راپرسیێ وەسا بۆ مە دیاردبیت كو كەسێن ژیێ وان دناڤبەرا 30-40 سالیێ پتری هەر ژیەكێ دی ب هەردو شێوازێن كاغەزی و ئەلكترونی دخوینن، لێ ئەو خوشیا ژ خواندنا كاغەزی ئانكو كلاسیك وەردگرن ژ خوندنا ئەلكترونی وەرناگرن .
نڤیسەر عەبدولرەحمان بامەرنی دەربارەی ڤی بابەتی بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: رەنگە هەبن بێژن خواندن هەر خواندنە، چ كاغەزی بیت یان ئەلكترونی بیت و ئەز ب خۆ ئێك ژ وان كەسانم ئەز دشێم ب هەردو شێوەیان بخوینم، ب تنێ دمینیت كانێ دێ ل سەر موبایلێ خوینی یان لاپتوپی، ژ بەر كو ب موبایل تو نڤیسینەكا درێژ بخوینی رەنگە یا ب ساناهی نەبیت و بۆ چاڤان ژی یا خوش نەبیت، لێ وەكو نڤیسەرەك ئەگەر بەراوردیەكێ بكەم ئەو بابەتێن ئەز بۆ كاغەزێ دنڤیسم جوداهیا خۆ یا هەی یێن ئەز بۆ ئەلكترونی دنڤیسم، ژ بەر كو ل سەر كاغەزێ مروڤ دشێن رۆنكرنێن زێدەتر بدەت و وەسف و درێژتر بنڤیسیت، لێ دبیت بەردەست بوونا وێ یا ب ساناهی نەبیت، لێ یا ئەلكترونی دڤێت یا جوداتربیت ب تایبەت بۆ سوشیال میدیایێ و ئەڤە ژی بۆ وێ كوما نڤیسینان دزڤریت یێن دكەڤنە بەرچاڤێن خواندەڤانی.
بامەرنی گۆت ژی: سەبارەت كیش شێوازێ خواندنێ رەواج ترە، ئەز ب خۆ ئێك ژ وان نڤیسەرانم ئەو بابەتێن ئەز ل سەر كاغەزێ بەلاڤ دكەم دووبارە ب شێوێ ئەلكترونی ژی بەلاڤدكەم، ژبەركو خواندەڤانێ ئەلكترونی زێدەترە و ئەكتیڤ ترە، دبیت ب رێكا كومێنتان دگەل من بكەڤنە دانوستاندنێ و دیسان خواندەڤانێ من یێ چارچوڤەكری نابیت د سەنتەرێ باژێری دا، بەلكو ل هەمی كوژیێن دونیایێ دشێن بخوینن و مەبەستا مە ژی ئەوە ئەو تشتێ دهێتە نڤیسین زورترین خواندەڤان هەبیت و زورترین مفا ژێ بێتە وەرگرتن و ئەز دبێژم خواندنا كاغەزی بیت یان ئەلكترونی هەر شێوازەكی تام و چێژا خو هەیە و چ ژ وان یا دی رەد ناكەت.
خواندەڤان عەزو عەزو زێباری دبێژیت: هەر تشتەكی تامەك یا هەی و تایبەتمەندیا خۆ یا هەی و خواندنا رۆژناما كاغەزی مروڤی دبەتە كووراتیا بابەتان و تام و تایبەتمەندیەكا جودا و مەزن هەیە و پتر جهێ باوەریێ یە و زوو دگەهیتە ئاقل و دەروونێ مروڤی و زوو ناهێتە ژبیركرن، د بەرامبەر دا یا ئەلكترونی مروڤ بابەتان سادە لێ وەردگریت و مروڤ ب خۆ هەست ب هندێ دكەت كو روح و دەروونێ مروڤی ب وێ خواندنێ تێر و ئارام نەبوویە، هەتا نوكە دبینم جهێ رۆژناما كاغەزی نەگرتیە و رۆژنامێن ئەلكترونی وەكو سیبەرا یێن كاغەزی نە، لێ گرنگە هەبن ژی، ژ بەر كو جیهان د پێڤەچونێن باش دایە ژ لایێ ئەلكترونی و تەكنولوجی ڤە و ژ بەر هندێ نابیت دەستا ژ خواندنا كاغەزی بەردەین و بكەینە رابەردو و دیسان نابیت ب تنێ فوكسا خۆ دانینە سەر خواندنا ئەلكترونی ژی.
نڤیسەر هەژار حەكیم بۆ رۆژناما ئەڤرۆ گۆت: پەرتوك باشترین هەڤالێ مروڤی یە و ئەو نڤیسینا ل سەر پەرتوكێ دهێتە خواندن زێدەتر جهێ باوەریێ یە ژێدەر و سیما و نڤیسەرێن پەرتوكێ ددیارن و ل پێش چاڤێن مەنە و دبیت پەرتوكێ تو بشێی دگەل خۆ ببەیە هەر جهەكی و بخوینی و دشێت رۆلێ خۆ ببینیت، ب بەراورد دگەل خواندنا ئەلكترونی دبیت هەمی دەما ئەنترنێت یان ئەو ئالاڤێن تو ل سەر دخوینی ل بەردەست نەبن و دبیت ئامیرێن ئەلكترونی تێك بچن یان ب سوژن یان تەر ببن یان بشكێن و خواندنا تە تێك بچیت یان ژی هندەك زانا دبێژن دبیت جارەكێ ژ جاران ئەنترتێت نەمینیت وی دەمی چ خواندنەكا ئەلكترونی ژی نامینیت.
و گۆت: ئەز ب خۆ گەلەك جارا پەرتوكێ ب شێوی كاغەزی ل بەر مومێ دخوینم، ژ بەر كو كەش و هەوایەكێ وەسا پەیدادكەت مروڤ زێدەتر بچیتە دناڤ وردەكاریێن پەرتوكێ دا، لێ دناڤ میدیا ئەلكترونی یان خواندنا ئەلكترونی دا ئەو تایبەتمەندیە نینە و خواندنا ئەلكترونی دبیت مرۆڤی تووشی بێزاری و بێ زەوقە و لاوازبونا چاڤا و عەسابی بوونێ ژی بكەت.
هەژاری زێدەتر بۆ رۆژنامێ ئاخفت و نمونەك ئینا و گۆت: پروفیسورەكێ بوارێ سوشیال میدیایێ ل زانكۆیا واشنتون دبێژین ئەز حەزدكەم هوون هەمی ئەپلیكەیشینێن موبایلێ رەش كەن و چ نڤیسینا لسەر شاشێن موبایل و كومپیوتەرا نەخوینن، ژ بەر كو شەپولەك هەیە كارتێكرنێ ل مەژیێ مروڤی دكەت و ئەو شەپولا موگناتیزی وەدكەت كو ئەو نڤیسینا ل سەر ئامیرێن دیجیتالی دهێتە خواندن د بیردانكا مروڤی دا نەمینیت بۆ ماوەیەكێ درێژ، لێ ئەگەر ب شێوێ كاغەزی بخوینی بۆ ماوەیەكێ درێژ یان دبیت بۆ هەتا هەتایێ دگەل مرۆڤی بمینیت و ئەز پشتگیریا ڤێ بۆچونێ دكەم و پشتەڤانیا وان كەسان دكەم یێن ب شێوێ كاغەزی دخوینن.
