گشتگیریكـرنـا نـەزانینێ
د. ئەمجەد عوبەید گەڤەڕكی
ئەو تشتێ ئەز پالدایم كو ل سەر ڤی بابەتی بنڤێسم، ئەوە كو ل ڤی دەمی، ئانكو ل چەرخێ تەكنەلۆژیایێ و زێدەبوونا دەزگەهێن راگەهاندنێ و بەرفرەهبوونا تۆڕێن جڤاكی (سۆشیال میدیا) و ئەڤێ چەندێ وەكریە كو گەلەك كەسێن نەزان ببنە قەهرەمانێن ڤان دەزگەهان و نەزانینێ د ناڤ جڤاكا مە دا بەلاڤ بكەن.
ئەڤان كەسان تو ل هەر جهەكی دبینی، و لسەر هەر بابەتەكی (زمانی، سیاسەتێ، ئایینی ،ئافرەتێ، زارۆیان، تەكنەلۆژیایێ و ڤێدا هەڕە) ژێ بهێتە خواستن، شرۆڤەیان دكەن و خۆ دكەنە عەمێ گوزێ، خۆ هەكە تایبەتمەندییا وان ژی نەبیت و هەكە ئەم باش دویڤچوونا ڤان كەسان بكەین؛ دێ بینین كو چ تایبەتمەندی نینە، یان ژی ئەگەر هەبیت ژی، چ ژێ نزانیت (دەرچوویێ ئامادەییا پێشەسازیێ یە و هەكە ل جهەكی خرخالا ترومبێلا وی فشیا نزانیت بگوهۆریت)، چێدبیت ئێك بێژیت مەرج نینە تایبەتمەندی هەبیت. ئەز ژی دێ بێژم راستە لێ ب مەرجەكی ئەگەر ژێرخانەیا وی یا هزری و رەوشەنبیری و مەعریفی یا پڕ بیت، لی ئەزێ پشتراستم گو گەلەك ژ وان سەروچاڤێن ئەم رۆژانە دبینین و بووینە قەهرەمانێن شاشەیان، ژ وی ئالیڤە ژی دمفلس و قۆقن.
ئەو سۆكراتێ دگۆتنێ بابێ فەیلەسۆفان، ژبەر كو ئەوی هزرا مرۆڤی ژ ژبابەتێ سروشتی و لێگەریان ل بنیاتێ گەردۆنی و ماددا تێدا پەیدابووی، بو لێگەریان ل مرۆڤی ب خۆ گوهارت بوو. هەردەم خۆ ب مرۆڤەكێ نەزان ددا نیاسین و د ئێك ژ گۆتنێن وی یێن نەمر دا هاتیە (تشتێ ئەز باش دزانم ئەوە كو ئەز چ نزانم) و دوپات دكر كو دیتنا تە بۆ تە كو تویێ زانای گوپیتكا نەزانینێ یە.
ئەفلاتۆن دبێژیت (بنیاتێ هەمی خرابییان نەزانینە)، و پرسیار ل ڤێرێ ئەڤەیە ئەرێ ئەڤ كەسێن مە بەحس لێ كری (بەلاڤكەرێن نەزانینێ) ب پلان وەدكەن یان ژی هەر ژ نەزانینا خۆ؟ و ئەگەرێن بەربەلاڤبوونا ڤێ دیاردێ؟ و چ بهیتەكرن كو رێك ل ڤێ مەترسیێ بهێتە گرتن؟
دو ئەگەرێن نەزانینێ و بەلاڤبوونا وێ یێن هەیین، یا ئێكێ نەخویندەوای و گرنگینەدان ب زێدەكرنا مەعریفەتێ ل دەف خۆ و یا دویێ خۆش باوەری و پەسەندكرنا هزرێن شاش و هەكە ئەم سەحكەینە جڤاكا خۆ، دێ بینین ب داخ ڤە كو هێشتا رێژەیا نەخویندەواریێ یا بەرزە و نەبوونا مەعریفەتێ یا بەربەلاڤە. دیسان خۆشباوەری د ناڤ جڤاكا مەدا یا زاڵە، بۆ نموونە دێ كەسەك بێژیت هەكە د ندكەكا هنارێ ل گەل دندكەكا تۆڤێ لەیموونێ بكەنە د كەبسۆلەكێ دا و بچینن، دێ بەرهەمێ وێ ژ سەرڤە لەیموون بیت و ژ ناڤدا هنار و دبیت گەلەك خەلك باوەر بكەن و تاقی ژی بكەن، بێی كو پڕسیار بكەن یان دویڤچوون و لێگەریانەكێ بكەن.
ژبەر هندێ ژی گەلەك حوكمەت و رێكخراوێن جۆراوجۆر ئەڤە یا بكارئینای بۆ بەلاڤكرنا سیاسەت و هزرێن خۆ، بۆ گەهشتنا مەرەمێن خۆ.
لەورا دا كو خۆ ژ ڤێ نەخۆشییا جڤاكی قورتال بكەین یان هەر چنە بیت پیچەك كێم بكەین، فەرە ل سەر دەزگەهێن راگەهاندنێ ڤان جۆرە مرۆڤێن نەزان بەس مێڤان بكەن و هەمی جۆرێن پلاتفۆرما بۆ دابین بكەن، دیسا فەرە ل سەر خەلكی زوی ب زوی باوەریێ ب هەمی تشتان نەئینیت و ل راستییان بگەریت.
