چێكرنا دابونەریتان یان ژی ژناڤبرنا وان؟
عەبدولرەحمان بامەرنی
ل گەل دەمی و ل گەل بۆرینا سال و دەمان، ل گەل گوهۆرینا بارۆدوخێ ژیانێ و د گەل ڤێ لێهمشتا ئەنترنێتێ و سۆشیال میدیایێ دگەل خوە ئینایی، گوهۆرین ب سەر گەلەك تشتان دا هاتن، ژ وان ژی دابونەریت. دەما ئەم بەحسا دابونەریتان ژی دكەین، ئەم بەحسا هەر تشتی دكەین یێ گرێدایی پەیوەندیێن جڤاكی و پێشوەخت خەلك رێورەسمێن وێ دزانیت و ئەز دێ بابەتێ خوە كورتكەمە سەر شاهی و داوەتان. هەر چەندە شاهی و داوەت گرێدایی حالخۆشییا هەر كەسەكینە و د بەرێدا دگۆتن فلان كەسی وەك نموونە داوەتەك گێڕا نە سەرێ دیار و نەبنێ دیار. مەبەستا وان هندی یا بۆش بوو و سەرداوەتی گەلەك بوون. ئەڤا من مەبەست پێ هەی، داوەتان هندەك رێورەسمێن خوە یێن تایبەت هەبوون و خەلكی پێگیری پێدكرن، ل رۆژا داویێ ژی سەر سبەحی هەبوو، هەر ئێكی ل دویڤ نێزیكیا خوە بۆ زاڤایی، ل دویڤ پێچێبوونا خوە سبەحی بۆ زاڤای و بیكێ دبرن و سەرسبەحیێ گرنگییا خوە بۆ بهێزكرنا پەیوەندیێن خێزانێ هەبوون و دیسا بارسڤیەك بوو ژبۆ مالا زاڤایی.
ئەز دێ بەحسا پشتی سەرهلدانێ كەم و ئەو گوهۆرینێن ژ ئەگەرێ قەیرانێن ئابۆری، دیسا پەیدابوونا رەوتێن ئیسلامی دروست بووین و ل بیرا مەیە ئەڤێن هەڤتەمەنێ مە، ل سالێن نۆتان دیاردەیەك دروست بوو ژبۆ رەدكرنا شێوازێ داوەتان، كو د دیتن داوەتێن تێكەلی دگەل شیرازێ ئایینی ناگونجیت و هەر نموونەیەكێ بەحس بكەم، دەما ڤیایین گوهۆرینەكێ دروست بكەن و وەك من دیتی، ژۆر یا تژی بوو، ستران نەهاتنە گۆتن، قەدەغەبوون، سەما نەهاتنەكرن، ژبەركو دڤیابا (مسەجل) هاتبا هەلكرن و دا كو (جەو) ببیتە یێ جەوێ داوەتێ و كەیفێ، هندەكان نوكتە گۆتن! ئەو ب سەرێ خوە و خالا دوویێ كو مە بەحسا قەیرانا ئابۆری كری، یێ ل سالێن نۆتان ژییایی دزانیت دو ئابلۆقێن ئابۆری هەبوون، هەمی تشت دگران بوون و هەر نەبوون ژی و خەلك ب گشتی د هەژاریێ دا دژی، یێ داوەتەك ژی كربایە، ژبۆ كو بشێت هاریكاریەكێ ڤەجەمینیت، هەر كەسێ سلاڤەك ژی دگەل هەی، دا كارتەكا داخوازیێ بۆ فرێكەت ژبەر (سبەحییێ)، ئێدی كارتێن داوەتێ ب رەنگەكێ بەرەللایی هاتن بلاڤكرن، خەلك بێزار كر و هندەكان شەرم كر ب ڤی رەنگی داوەتێن خوە بكەن. ئێدی دەرگەهەك نوی ڤەبوو، كارتوونا سبەحیان نەهێتەدانان و ژبەركو داخوازكریێن داوەتێ گەلەك بوون و سبەحی ژی نەبیت، جۆرەكێ دی یێ بارگرانییێ ل سەر مالا زاڤایی دروست دبوو و ئێدی خەلكی داخوازكریێن سەر داوەتێ گەلەك سنوورداركرن. دا بینی گەلەك جاران یێن گەلەك نێزیك ژی ژ خێزانێ وەك مالا خالێ یان خالەتێ یان مەتێ و یا دوو بابا ژی وێڤەتر بیت، ناهێنە داخوازكرن و تشتێ خرابتر دا كو ئەڤ ڤالاهییا هەنێ بهێتە پڕكرن، هندەك دابونەریتێن دی دەركەفتن، ژ وان، سالۆنێن (vip)، شرینیێن (vip) و ب رەنگەكی و دوویان نوكە ئەم یێ دبینین، هندەك تشت یێ دبنە دابونەریت و بتنێ هندەك بازرگان و خودانێن پێشانگەهان قازانجێ دكەن و مەبەست ژ كرنا داوەتێ بخوە یا دهێتە ژبیركرن، ژبەركو هەر ژ خوازگینیا بگرە، ژ نیشانییێ بگرە و تا داوەتێ و ڤەگوهاستنا بیكێ بۆ مالا زاڤایی، یانكو خەلكەكێ دی بزانیت خێزانەكا دی د ناڤبەرا دو كەساندا هاتە پێكئینان و ئەڤ خەلكە پیرۆزیێ ل ژیانا نوی یا بیك و زاڤایان بكەن و ئەڤە بوون ئەو دابونەریتێن ئەم و باب و باپیرێن مە ل سەر راهاتین و ئەگەر نوكە ژی، ئەم ل سەر وێ كاربكەین و زێدەرەویێ تێدا نەكەین، مەزاختی دێ كێمتر بیت و مرۆڤاینیی ژی دێ زێدەتر بیت و دێ كەیفا بیك و زاڤایان ژی بڤێ رۆژێ زێدەتر بیت، كو خەونا هەردوكانە و ئەڤە خۆشترین رۆژە بۆ وان.
