دایت و رۆژیگرتن
ئەحمەد عارف ئامێدی
خۆیایە كو پتریا ئایینێن ئەسمانی پیڤەرێن ژیانا مرۆڤی دانایینە و هەمییان ژی خۆ ل رێكخستنا ساخلەمیا مرۆڤی كرینە خودان و ئێك ژ وان ژی رۆژیگرتنە و خۆ ل بەرراگرتنا جەستەی و تەحەمولێ یە. ئایینێ ئیسلامێ ژی بیاڤێ رۆژیگرتنێ د مەهەكا وەكو یا ئەڤا پیرۆز د رۆژیگرتن ل سەر موسلمانان كریە ئەرك، ئەڤجا ژبلی مفایێن روحی و مۆرالی، ئەز دێ بالا خۆ كێشمە سەر لایەنێ جەستەیی و وەرزشی، كو ل ڤی سەردەمی رێكخستنا لاشی و دایت بوویە بابەتێ رۆژەڤێ و مرۆڤی پێدڤی ب ڤێ رێكخستنێ یە، ئەز دێ ئاماژێ ب مفایێن ساخلەمیا رۆژیگرتنێ دیاركەم
ل دەسپێكێ ژی ل دۆر كێمكرنا كێشا مرۆڤی و گرانیا وی ڕۆژیگرتن هاریكاریا سۆتنا كالۆری و سعراتێن گەرماتیێ یێن زێدە دكەت، ئەڤ ژی ڕەنگە هاریكار بیت بۆ دابەزاندنا كێشەیا گرانیا مرۆڤی. هەروەسا كارێ دلێ مرۆڤی باشتر لێ دكەت. دیسا رێژەیا شەكرێ د ناڤ خوینێ دا رێكدئێخیت و پەستانا خوێنێ و كۆلیسترۆلێ كێم دكەت ژ بۆ هەستیاریا جەستەیی بۆ ئەنسۆلینی باشتر دكەت. باشتركرنا ساخلەمیا هەرسەكرنێ: ڕۆژیگرتن هاریكارە بۆ باشتركرنا تەندروستیا ئامیرەیێ هەرسەكرنێ و قورتال بوون ژ ئەوان ژەهرێن د ناڤ لاشێ مرۆڤی دا.
ژلایێ دی ڤە ژی خورتكرنا كاركرنا مێشكی دكارین بێژین كو رۆژیگرتن پشتەڤانە بۆ هندێ مێشك كار و ئەركێن خۆ باشتر لێ بكەت، بیردانكێ و جەختیا هزرا مرۆڤی خورت و باشتر لێ دكەت (تەركیز و میمۆریێ سەرێ مرۆڤی). هەر دیسا دژە پیربوونێ ژی ڕۆژیگرتن هایكارە بۆ نەهێلانا نیشانێن پیربوونێ. هەستكرن ب ئاسوودەیا دەروونی یانكو (ئارامی و رەحەتیا دەروونی): رۆژیگرتن هاریكارە بۆ هندێ پتر هەست ب ئاسوودەیا دەروونی و رحەتیێ بكەی، هەروەسا فشارێ و دڵەڕاوەكیێ و (سترێسێ) كێم دكەت. هەستا سەبڕكێشانێ خورت دكەت و وەل مرۆڤی دكەت یێ ل سەر خۆ بیت تەنا و ئارام بیت خۆ كونترل بكەت. ب رەنگەكێ گشتی مفایین وەرزشكرنێ ل دەمێ رۆژیگرتنێ، باشتركرنا بێنفرەهیێ و (لیاقەتێ)، وەرزش كار و ئەركێن دلی و سیهان باشتر لێ دكەت و ماسۆلكە و هەستیكان ب هێز دئێخی و ساخلەمیا دەروونی خورت دكەت، وەرزش هاریكارە بۆ هندێ كو خەمۆكیێ و دلراوەكیێ و سترێسێ (قەلەق) ێ ل دەف مرۆڤ كێم بكەت و گێۆل و هەستا مرۆڤی خۆشتر لێ دكەت و پتر هەست ب كەیفخۆشیێ و دلشادیێ بكەت.تشتەكێ گرنگ ژی باشتركرنا كۆالیتیا نڤستنا مرۆڤی یە یانكۆ وەرزش هاریكاریا مرۆڤی دكەت خەوەكا خۆش بكەت و بكەڤیتە د خەوەكا كویتر دا.
