تێگه‌هێ جه‌نگی لنك زارۆكان و تیرۆریستان
وینستۆن چرچیل( 1874-1965) سه‌رۆك وه‌زیرێن به‌ریتانیایا مه‌زن پشتی بدۆماهیك هاتنا جه‌نگێ جیهانیێ دووهه‌م ئاخفتنه‌ك یا هه‌ی دبێژیتن:” ئه‌ڤ جه‌نگه نۆكه ب دۆماهیك هاتی ده‌ستپێكا جه‌نگه‌ك دیتره كو دژوارتره، و ئه‌و ژی جه‌نگێ نه‌هێلانا نیشانێن جه‌نگێ ب چه‌كانه. .. “. گۆتنه‌ك مه‌زن و پێدڤی ب شرۆڤه‌كرنه‌ك مه‌زنتره. چ گۆمان تێدا نینه كو گه‌له‌ك جاران ئه‌م دبینین كو زارۆكێن مه ل ڤێرێ و وێراهه یارییه‌كێ دكه‌ن كو دبیتن هنده‌ك ڕامانێن خه‌یالی بخۆڤه دگرن و تێدا زارۆك بزاڤێ دكه‌تن كو هنده‌ك ژ ئه‌وان ململانێ و كێشمه‌كێشێن سایكۆلۆژی یێن لنك خۆ بڤی ره‌نگی ده‌رببڕیتن، و ئه‌و جه‌نگ جیاوازن ژ وی جه‌نگێ تیرۆریست بڕێڤه دبه‌ن و جه‌نگه‌ك راسته‌قینه و دژوار و خویناوی و مالوێرانكه‌ره و كاره‌ساتێن ئابووری و جڤاكی و یا ژ هه‌میا ژی گرنگتر سایكۆلۆژی دهێنه هژمارتن و به‌رهه‌مێ وێ هزاران قۆربانیه یێن كۆ ب ڕه‌نگێن گیانی و جڤاكی و سایكۆلۆژی دبنه قۆربانیێن وێ و ئاسه‌وار و ده‌وسێن وێ نه‌ك تنێ د ماوه‌یێ جه‌نگی دا، به‌لكۆ ب ده‌هان سال و نڤشان پشتی هنگی ژی ناهێنه ڤه‌بڕین و چاره‌سه‌ركرن.
جه‌نگێ جیهانیێ دووهه‌م وانه‌یه‌ك مه‌زن بوو بۆ مرۆڤایه‌تیێ، و شرۆڤه‌كارێن جڤاكی و ده‌روونی ب سه‌دان ڤه‌كۆلینێن زانستی ل دۆر ئه‌نجامێن وێ نڤێسین. دبیتن ئه‌گه‌ر ژی ئه‌و بیتن كو بدرێژاهییا دیرۆكێ هیچ جه‌نگه‌كی هندی وێ قۆربانی نه‌داینه و دهێته گۆتن هژمارا قۆربانییان نێزیكی پێنجی و پێنج مه‌لیۆن كه‌سان بوون كو تنێ هژمارا كۆشتی یێن رۆسیایێ بیست ملیۆن بووینه.
برسیاتی، ژ ئێك جۆدابوون و لێك به‌رزه‌بوونا كه‌س و كاران، پارچه‌پارچه‌بوونا خێزانێ و جڤاكێ، نه‌مانا بۆهایێن ئه‌خلاقی و جڤاكی، زێده‌بوونا ڕێژه‌یا تاوانان ژ ئه‌گه‌رێ گرفتێن ئابووری و ژیارێ، به‌لاڤبوونا دیارده‌یا بازرگانیكرن ب ده‌رمانێن بێهۆشكه‌ر، و دروستبوونا گرووپێن مافیایی د ڕه‌ڤاندنا مرۆڤان و دزیكرن و تالان و كوشتنێ دا و. .. هتد، هه‌می به‌رهه‌مێن وی جه‌نگی نه كو كه‌س و لایه‌ن و گرووپێن جۆداجۆدا و ژ وان ژی تیرۆریستی دبنه سه‌ده‌مێ دروستبوونا وان.
ئه‌ڤه‌یه رامانا جه‌نگی ل نك تیرۆریستان، كو ڤی ئاگری ژ پێخه‌مه‌ت هنده‌ك به‌رژه‌وه‌ندی یێن ته‌سك و تایبه‌ت خۆش دكه‌ن، كو پشكه‌ك مه‌زن ژ ئاگرێ وێ به‌ر زارۆكان دكه‌ڤیتن و هه‌میشه وان د ده‌ریایه‌ك ژ دوو دلی و ترس و له‌رز و فۆبیا و دیتنا خه‌ونێن ترسناك و نه‌خۆش، و نه‌مانا ئاره‌زوویا خوارن و ڤه‌خوارنێ و نڤستنێ، و هه‌ستا زێده‌یا ماندیبوونێ و بخۆڤه میزكرنا بێ ده‌ستی، و ژانه سه‌رێن به‌رده‌وام، و شه‌پرزه‌یی و بێهن ته‌نگی، ده‌مده‌مه‌كی لێهاتنا وان ژ لایه‌نێ ویژدانی و هه‌لچۆنی، و گه‌له‌ك جاران ژی خه‌مۆكی و دیپرێسه‌كا تووند و دژوار، و هه‌ستكرن ب ته‌نهایی و بێكه‌سیێ و بێخۆدانیێ و زۆری لێكرنێ، ژ ده‌ستدانا ناسنامه‌یا سایكۆلۆژی و جڤاكی یا خۆ، و گۆشه‌گیری و ره‌شبینی، زووی تووره‌بوون، به‌رزبوونا حه‌زا تۆلڤه‌كرنێ لنك وان، ب كه‌رب و كینه لێهاتنا وان، و ره‌فتارێن نه‌ئاسایی ئه‌نجامدان، و نه‌مانا شیانا سه‌رنجدانا هویر و درێژماوه، ژبه‌ر ئێك چۆنا سایكۆلۆژی و. .. هتد، هژماره‌كن ژ گه‌له‌ك نیشانێن وان ئێش و ئازارێن زارۆكێ جه‌نگی بده‌ست وانڤه دنالینیتن، و تنێ هنده‌ك ژ وان بدیتنا رۆژانه‌یا بوویه‌ر و ره‌فتارێن شه‌ڕكه‌ران د كه‌نالێن ته‌له‌فزیۆنی دا هنده‌ك چاڤ ل وان دكه‌ن و بكریارێن هاوشێوه خۆ ڤاله دكه‌ن، و ئه‌ڤه‌یه رامانا جه‌نگی لنك زارۆكان كه جیاوازه ژ رامانا وێ لنك تیرۆریستێن مافیایێن جه‌نگ و خوینڕشتنێ ، یێن كۆ هزر دكه‌ن ب تیرۆرێ دێ ل به‌هشتا به‌رین جهه‌كی بۆ خۆ خۆش كه‌ن.
*مامۆستایێ ئه‌كادیمی / بسپۆرێ پێداگۆگیا و سایكۆلۆژی/زانینگه‌ها زاخۆ