كۆمێنت و لایكێن ماسلۆى د زێده‌بوونێدانه‌

كۆمێنت و لایكێن ماسلۆى د زێده‌بوونێدانه‌

61

ده‌مێ زانایێ ناڤدارێ ده‌رووناسیێ ئه‌مریكى ئه‌براهام ماسلۆى (1908-1970) تیۆریا خوه‌ لسه‌ر پێدڤیێن مرۆڤى دارشتى، وى تیۆریا خوه‌ ژ بۆشایێ نه‌دارشت بوو‌، هه‌لبه‌ت ل دووڤ میتۆدێ زانستى ژ قۆناغا مگرتى (فرچى) به‌ره‌ڤ تیۆری و پاشى قانوونێ د خزمه‌تا مرۆڤایتیێ دا پشتى گه‌له‌ك تاقیكرن و هه‌ولدانان دارشتیه‌. راسته‌ نۆكه‌ ئه‌ڤ هزرا زانستى هێشتا د قۆناغا تیۆریێ دانه‌ و نه‌بوویه‌ قانوون، لێ ئه‌م دكارین ب رێژه‌یه‌ك باش وه‌ك قانوون لسه‌ر مرۆڤایه‌تیێ ب گشتى و خه‌لكێ كوردستانێ ب تایبه‌تى پراكتیزه‌ بكه‌ین.
هه‌ر ژ ڤێ پێشكه‌یێ دێ پێڤه‌ چم و بێژم: هه‌كه‌ نها ئه‌م ب هوورى نێرینه‌ك زانستى ل وان پۆست و وینه‌یێن ل تۆرێن جڤاكى رۆژانه‌ به‌لاڤه‌ دبن، نه‌مازه‌ فه‌یسبووكى بكه‌ین، دێ بۆ مه‌ دیاربیت كو ئه‌و مژارێن په‌یوه‌ندى ب به‌هانه‌ و پرنسیپێن نه‌ته‌وه‌یێڤه‌ هه‌ین‌ هند ناهێن ئازراندن و تشت لسه‌ر ناهێنه‌ نڤیسین هندى لسه‌ر وان مژارێن په‌یوه‌ندى ب ژیانا خه‌لكى یا رۆژانه‌ڤه‌ هه‌ین دهێن ئازراندن و نڤیسین و كۆمێنت و لایكێن وان زێده‌دبن.
چو پێنه‌ڤێت، پرانییا مه‌ خودان ئه‌كوانتێن تۆڕین جڤاكینه‌، هوون هه‌مى دبینن ئه‌و لایك و كۆمێنتێن لسه‌ر مژارێن وه‌ك مووچه‌ى، كاره‌بێ و گازێ دهێنه‌ نڤیسین چه‌ند بهترن ژ مژارێن نه‌ته‌وه‌یى، بیره‌وه‌رى و جه‌ژنان دهێن ئازراندن و نڤسیسن؟ لڤێره‌ مه‌ بڤێت نه‌ڤێت، ئه‌م هێشتا ل خانه‌یا بنى یا قوچه‌كێ (ماسلۆینه‌) كو ئه‌و خانه‌ ژ پێدڤیا فسیۆلۆجى (خوارن، ڤه‌خوارن، نڤستن و جلك، سێكس و ده‌ركه‌ڤتن) ده‌ستپێدكه‌ت.
ل ددووڤ خواندنا ڤى قۆچه‌كێ زانستى (ماسلۆى) زه‌حمه‌ته‌ك دوور و درێژ پیڤه‌ برى، نها پرانیا خه‌لكێ مه‌ هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یى د ناخێ وى دا لاواز بوویه‌، هه‌كه‌ نه‌بێژین به‌ره‌ڤ نه‌مانێ دچیت. به‌رامبه‌ر ڤێ دیارده‌یێ، ده‌ستهه‌لاتا هه‌رێمێ یان ئاگه‌ه ژ ژیوارى نینه‌ ژ به‌ر وێ ره‌وشا خوه‌ش و یۆتۆبیاى پرانییا به‌رپرس و كاربده‌ستێن وى كه‌تینه‌ تێدا یان هه‌ما ده‌ستهه‌لاتێ نه‌ڤێت خوه‌ تێبگه‌هینت یان ژى شیانێن وێ ب هه‌ر ئه‌گه‌ره‌كێ هه‌بیت هه‌ر ئه‌ڤه‌نه‌ و چو دى پێ چێنابیت پێشكێشى پتر ژ پێنچ ملیۆنێن خه‌لكێ خوه‌ بكه‌ت و ژ ڤان قه‌یرانان رزگار بكه‌ت.
ب هه‌ر ره‌نگێ هه‌ى و ئه‌گه‌ر كیژان ژ هه‌رسێ ئه‌گه‌ران بیت، مالوێرانى و خوه‌لیسه‌ریه‌، ئانكو ره‌وش هۆسا ب هیڤیا فاكته‌رێن ناڤخوه‌ییڤه‌ دێ به‌ره‌ڤ ئاقاره‌كى نه‌دیار ڤه‌ چیت. مه‌ دمیننه‌ ل وێرێ فاكته‌رێن ده‌رانى و وه‌لاتێن زلهێز؛ ڤێجا ئه‌و ده‌وله‌تێن زلهێز و به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه‌ و زه‌ڤیێن پترۆلێ و هه‌یمه‌نا د ستراتیجى و ته‌كتیكا وان دا لسه‌ر ده‌ڤه‌رێ، كانێ هه‌تا چ رادده‌ دێ به‌رژه‌وه‌ندیێن مه‌ و وان، مینا 25 سالێن ده‌ربازبووین پشتى جه‌نگا گه‌نداڤى یا دووێ دگه‌ل ئێك دوم كه‌ن.

کۆمێنتا تە