كیسنجه‌ر ـ پۆتین = سایكس ـ پیكۆزیه‌كا نوو
درێژبوونا كێشا سووریا و تراژیدیا وێ بالا خوه ل سه‌ر ته‌ڤ كێشێن جیهانێ دا شێشایه و بوویه كێشه‌كا جیهانی یا ژماره ئێك. چاره‌سه‌ریا وێ و نه‌هێلانا سه‌ده‌مێن هلپژینا وێ ب ڤی ڕه‌نگێ دراماتیكی خالا هه‌موو دانووستاندن و كۆمبوونێن نهێنی یێن زلهێزێن جیهانیه.
ڤه‌خواندنا ڤان دانووستاندن و كۆمبوونێن نهێنی یێن زلهێزێن جیهانی ل سه‌ر كێشا سووریێ دوور ژ چاڤێن مه‌دیایێ وه‌ك وان كۆمبوونێن ل سه‌ر ده‌مێ شه‌رێ ئێكێ یێ جیهانێ(194-1918) دهاتنه كرن ل سه‌ر لێكڤه‌كرنا ئاخا زه‌لامێ نه‌خوه‌ش( ئیمپراتۆریا ئۆسمانی) و ژ ئه‌نجامێ وان هه‌ڤدینن و كۆمبوونێن نهێنی په‌یمانناما سایكسـ پیكۆ هاته ئه‌نجام. ب هه‌مان ڤه‌خاندن و لێكچوونه‌كا ڤان كۆمبوونێن نهێنی یێن زلهێزێن جیهانی یێ ئاماده‌كاریا نه‌خشه‌كی دكه‌ن كو ژ یێ سایكسـ پیكۆی جوداتره چنكو به‌رهه‌مێ وێ په‌یماننامێ زۆرداریه‌كا سۆر و سۆر و بێ وێنه ل گه‌له‌ك نه‌ته‌وه و په‌یگرێن ئۆلێن دن یێن ل ڕۆژهه‌لاتا ناڤی دژین، هاته كرن ژ وان نه‌ته‌وان كورد كو بۆ سه‌ده‌مێ پارچه‌كرنا كوردستانێ و بێبه‌هر كرنا نه‌ته‌وا كورد ژ ستاتۆیه‌كا سه‌ربه‌خوه، بۆ مڵه‌تێن نه ئیسلام ژی ژ،بلی كوشتن و تالانكرنێ نه‌چار كرنا ئاخا باب و كالان بجه بهێلن و كۆچبه‌ری جیهانێ ببن و یێن مایین ژی دبێ به‌هرن ژ كێمترین مافێن مرۆڤی و تراژیدیا مه‌سیهی، ئێزدی، درۆز، قۆپتی و ئه‌له‌ویان دیاره و هه‌وجه‌ی چ نموونان ناكه‌ت و ڕه‌وشا وان یا دیاره.
چوونا هنری كیسنجه‌ری بۆ موسكۆ ل 29.06.2017 و كۆمبوونا وی دگه‌ل سه‌رۆكێ ڕۆسیا ڤلادیمیر پۆتین دوور ژ پرۆتۆكۆلێن سیاسی و دیپلۆماتیك د ڤی ده‌می دا كو لایه‌نێن پشكدار د كۆربه‌قا سووریێ دا ژ كاس كه‌فتنه و چ لایه‌نان شیانێن سه‌پاندنا ڕۆژه‌ڤا خوه ب سه‌ر لایه‌نێن دن دا نینه و شه‌ر هه‌ر یێ درێژ دبیت و چ ئاسۆیێن ل هه‌ڤهاتنێ دیار نینن و ئه‌و بزاڤێن دهێنه كرن ژ لایێ ده‌وله‌تعێن هه‌رێمی ڤه ب تایبه‌ت توركیا و ڕۆسیا بۆ ب داوی هاتنا كێشا سووریێ هه‌موو ب هه‌روه چوون و دێ چن و دبێ نه‌جامن چنكو سه‌ده‌مێن بووینه هلپژینا ڤێ كێشێ ل به‌ر چاڤ ناهێنه گرتنب تایبه‌ت توركیا چنكو ژ وێ ئێكێ دترسیت كو ستاتۆیه‌كا كوردی وه‌كو یا باشورێ كوردستانێ ببیته ده‌وله‌ته‌كا دیفاكتۆ و دوور نینه دپاشه‌رۆژێدا هه‌ردو ده‌وله‌تێن دیفكاتۆ هه‌ڤ بگرن و ببیته ده‌وله‌ته‌كا سه‌ربه‌خۆ، هنگی دێ باندۆره‌كا نه‌رێنی ل ئێكتیا ئاخا توركیا هێلیت.
ڕۆژ بۆ ڕه‌ئۆژێ ترسا توركی ژ ستاتۆیا كوردی یا زێده دبیت ب تایبه‌ت پشتی باشورێ كوردستانێ پرسا ڕیفراندۆمێ كریه ڕۆژه‌ڤ و مه‌ودایێ پاشگه‌زبوونێ نه‌هێلای و پشته‌ڤانیا ئه‌مریكا بۆ په‌یه‌دێ بڤێ هێزێ و چوونا كیسنجه‌ری بنهێنی و بێیكو ڕۆسیا یان ژی ئه‌مریكا ڤێ چه‌ندێ ئاشكه‌را بكه‌ت، دده‌ت خوویاكرن كو په‌یماننامه‌ك برێڤه‌یه بناڤێ كیسنجه‌رـ پۆتین بۆ ڕۆژهه‌لاتا ناڤین ل شوونا په‌یمانناما سایكسـ پیكۆ.
به‌ری ب داوی بوونا كێشا سووریا و چه‌سپاندنا نه‌خشێ پشتی سایكسـ پیكۆ چنكو دیار نینه كانێ ئه‌وه نه‌خشه دێ یێ چاوا بیت و كانێ دێ د به‌رژه‌وه‌ندا مڵه‌تێن ڕۆژهه‌لاتا ناڤین دابیت بۆ نه‌هێلانا وان تراژیدیێن ژ ئه‌نجامێ وێ پایمانناما نه‌گریس ب سه‌ر گه‌ل و نه‌توه و ئۆلێن ده‌ڤه‌رێ دا هاتین یان ژی ل گۆر به‌رژه‌وه‌ندێن زلهێزان دابیت و ده‌ڤه‌ر به‌ر ب شه‌ره‌كێ دژوارتر ژ یێ نوكه ڤه بچیت.
ژبه‌ر هندێ هندی زووتره هێزێن كوردستانیته‌ڤ شیانێن خوه بكه‌ن ئێك و پشكداری ڕیفراندۆمێ ببن و ده‌وله‌تا دیفاكتۆی كوردستانێ بڤه‌گوهێزن بۆ ده‌وله‌تا سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێ و باشو و ڕۆژاڤا هێزێن خوه بكه‌ن ئێك لبن چ ئالا و ناڤ دا بیت نه‌گرنگه یا گرنگ ده‌ڤه‌ر یا به‌ره‌ف گوهۆرینێن مه‌زن ڤه دچیت و بهیڤیا زلهێزێن جیهانێ و ئه‌و نه‌خشێ د ڕێدا نه دیاره تشته‌ك بهێته شكه‌فا كوردی، تنێ ب ئێك هه‌لوێستێ نیشتامانی ئه‌م دكارین بگه‌هینه ئارمانجێن خوه یێن نه‌ته‌وی.
