ده‌نگێ چاكۆچێ دادگه‌هێ

ده‌نگێ چاكۆچێ دادگه‌هێ

109

ده‌مێ وه‌لاتیه‌ك دكه‌ڤیته‌ ئارێشه‌كێ چ روویدانه‌كا ترومبێلێ بیت یان هه‌ربه‌لایه‌كا دی بیت، ل وی ده‌مێ وه‌لاتی پێدڤی هاریكاریا قانوونێ دبیت، دا ژ وێ ئاریشێ قورتال بیت! ولاتی پێنج دادگه‌ه و جه یێن هه‌ین پرۆبلێما خوه‌ تێدا ده‌ربازكه‌ت:
دادگه‌ها حوكمه‌تێ و قانوون و پۆلیس.
دادگه‌ها عه‌شیره‌تێ و مرۆڤێن خوه‌.
دادگه‌ها شریعه‌تێ دینی و ئاینی و مه‌لای.
دادگه‌ها خودێ ئانكو (ب هیڤیا خودێ ڤه‌، خودێ هه‌قێ من ژته‌بستینیت).
یان ژی وه‌لاتی ب خوه‌ حوكمی ددانیت و ل دووڤ حه‌زا خوه‌ حوكمێ خوه‌ بده‌ت.
ل ناڤ ڤێ كۆمه‌لێ كی یێ ب هێزه‌؟ ملله‌ت قه‌ستا كێ دكه‌ت بۆ ئاریشێن خوه‌؟
هه‌ر پێنج یێ حكمی دانن، هنده‌ك قه‌ستا سه‌یدایی دكه‌ن دا پێڤه‌ بخوینیت و چاره‌كێ بینیت! یان قستی حه‌لال كه‌ت حه‌رامكه‌ت؟ ما ئه‌م ل كیژ زه‌مانی دژین؟ ئه‌م ل ئه‌ڤغانستانێ یان سۆمالێ دژین!؟
هنده‌ك ژی ئارێشا خوه‌ دبه‌نه‌ ده‌ڤ مه‌زنێ خوه‌ ئاغایێ خوه‌ یان مه‌زنێ عه‌شیره‌تا خوه‌.
هنده‌ك ژی ئه‌و ب خوه‌ حوكمێ خوه‌ زوو دده‌ن و خووشك و ژنێن خوه‌ دكوژیت خوه‌ ناهێلنه‌ ل هێڤیا كه‌سێڤه‌!
هنده‌ك ژی ئارێشا خوه‌ بلند دكه‌نه‌ ئه‌سمانی دبێژن: خودێ مه‌حكه‌ما من ل گه‌لته‌ بكه‌ت!
ئه‌رێ گه‌لی ملله‌تی: مه‌ په‌رله‌مانه‌ك یێ هه‌ی و حوكمه‌ته‌ك و قانوون و دادگه‌هه‌ك بریارا دورست دده‌نه‌ هنگۆ! مانه‌ قانوون بلندتره‌ ژ هه‌میان؟ ما نه‌ دادگه‌ه پشتی خودێ حوكمێ مرۆڤان دده‌ت؟ مانه‌ پۆلیس و حوكمه‌ت خودانێن مه‌نه‌ و مه‌ دپارێزن و ئارێشێن مه‌ ب قانوونێ چاره‌دكه‌ت؟
به‌ری هه‌یامه‌كێ براده‌ره‌كێ ب نعال و بێ ده‌ستوویریا ترۆمبێلێ هه‌بیت ل گه‌ل خوه‌، ترومبێلا من ده‌عماند ژ پێشتێ ڤه‌، سه‌رێ پیره‌ دایكا خوه‌ ژی ل ده‌شبۆردی دابوو ،خه‌ما وی ئه‌و نه‌بوو! دو ترۆمبێل خرابكرن. درێژ ناكه‌م ئه‌زچووم من پۆلیسێ ترافیكێ ئینا: سه‌حكره‌ من گۆته‌ من: خال ته‌ دڤێت دێ بوَ ته‌كه‌مه‌ (كه‌شف) به‌لێ دێ سه‌رێ ته‌ پێڤه‌گێژبیت! هه‌ما ب خوه‌ گه‌ل ئێك پێكوه‌رن یان ژی گه‌رده‌نا وی ئازا بكه‌! و پۆلیس چوو!! خودانێ نعالێ ته‌له‌فۆنا خزمه‌كێ خوه‌كر، ئه‌ز ژی نه‌چار بووم ته‌له‌فۆنازاڤایێ خوه‌ بكه‌م، مرۆڤێن مه‌ هاتن و گه‌هشتنه‌ چاره‌كێ كوترومبێلا من چێكه‌ن.. .
پۆلیسی دادگه‌هه‌كا دی نیشا مندا، ئه‌ڤه‌ چ بوو؟ ئه‌زێ دبێژمه‌ خوه‌ چاكۆچێ حوكمی د ده‌ستێ كێ دا بوو؟.
نوكه‌ د قانوونا حوكمه‌تا مه‌ دا نابیت زه‌لام پتر ژ ژنه‌كێ بۆ خوه‌ بینیت، لێ قانوونا شریعه‌ته‌كا دی مافێ چاران ژی دده‌ته‌ زه‌لامی! نوكه‌ ده‌نگ ژ چاكۆچێكێ دهێت؟
ما دورسته‌ پێنج سه‌ر دقازانه‌كێ دا بكه‌لن؟ ما دورسته‌ هۆسا دادوه‌ری بهێته‌كرن و دان؟ ل ڤێرێ چێنه‌بوو دێ چمه‌ وێرا دی!
ئه‌م ژ حوكمێ كێ بترسین؟ و ل بن چاكۆچێ كێ ئه‌م باوه‌ریێ ب دادوه‌ریێ بینین؟ ئه‌ڤان پێنج مه‌حكه‌مان هێشتا خوه‌ ژئێك سافی نه‌كریه‌، هه‌می یێ حوكمێ خوه‌ دكه‌ن! ئاغا و سه‌یدا و خزمۆ و پۆلیس و. .
راستی ملله‌ت یێ به‌ردایه‌ هندی یێ ئازاده‌! ئه‌ورۆپیان تنێ قانوون و دادگه‌هه‌ك یا هه‌ی، لێ مه‌پێنج یێن هه‌یین! ئه‌ڤه‌ ل كیرا دونیایێ هه‌یه‌ ژبلی ده‌ڤ مه‌؟ باشه‌؟ نه‌باشه‌؟ دورسته‌ یان خه‌له‌ته‌؟ یان ژی ئه‌ڤه‌ ئه‌نجامێن دیمۆكراتیه‌كا نموونه‌یی یه‌؟ گه‌له‌ك یا سه‌یره‌ بۆ من هۆسا!
من ب خوه‌ باوه‌ریا ب حوكمه‌تا خوه‌ یا هه‌ی و دادگه‌ه و قانوونێن په‌رله‌مانێ خوه‌ و ئه‌ز روحا خوه‌ ژی گوری دكه‌م، لێ وه‌كی من گه‌له‌ك یێن هه‌ین بۆ ئاغای و سه‌یدایی ژی خوه‌ دكه‌نه‌ قوربان! دێ چاوا ئه‌م خوه‌ ل جهه‌كی بینین؟ و دادگه‌ها خوه‌ كه‌ین؟ پشتی شێخ و مشاێخێن مه‌ ساخكرین و هێز دایه‌ ئاغایێ مری و ژبن قه‌بری هینا ناڤ مرۆڤێن ساخ دا؟! هۆسا ده‌نگێ چاكۆچی كێم دبیت.
ئه‌م هه‌می دڤێت دادگه‌ها خوه‌ بهێزبێخین و چوكێن خوه‌ بۆ دادگه‌ها كوردستانێ بشكێنین و رێزێ بده‌ینێ وه‌كی په‌رله‌مانی وه‌كی سه‌رۆكی..
بلا لێبۆرینا خه‌له‌ت به‌س بیت، گونه‌هبار دڤێت زیندانا خوه‌ و وچاكسازیا خوه‌ وه‌رگریت! هزرا خوه‌ د خه‌له‌تیا خوه‌ دا بكه‌ت داد و باره‌نه‌كه‌ت!
بلا كارتۆنێن پرته‌قالا و ده‌فته‌ر نه‌ بنه‌ چاره‌سه‌ریا ئارێشێ!
بلا قانوون چاره‌سه‌ریا پرۆبلێمێ بكه‌ت! مه‌ ماڤپه‌روه‌ر و دادوه‌ر و دادگه‌ه یێن هه‌ین بلا ئه‌و بریارێ بده‌ن و نه‌ك پرته‌قال و ده‌فته‌ره‌ك!
هه‌كه‌ دادگه‌ها وه‌لاته‌كی یا ب هێز بیت رامانا ملله‌ته‌كێ ب هێز رادگه‌هینیت!
بلا چاكۆچێ دادگه‌ها مه‌ ببیته‌ سیمبوله‌كێ به‌رچاڤ و دیار د ئارمێن حوكمه‌تێدا.

کۆمێنتا تە