عه‌بدولره‌حمان بامه‌رنى
ئه‌ز ئێك ژ وان كه‌سانم یێن حه‌زا به‌رێخوه‌دانا فلمان هه‌ى و تایبه‌تى ژى، ئه‌ڤێن ب جڤاك و ژیانا مرۆڤایه‌تیێ و سه‌ربۆرانڤه گرێداى، لێ كێشا من هه‌رده‌م ئه‌و ده‌مێ ڤالا بده‌ست من ناكه‌ڤیت و بۆ جارا ئێكێ ژى، ل گه‌ل به‌رێخوه‌دانا فلمه‌كى، كو ب هه‌مى پیڤه‌ران ئێك ژ وان فلمان بوو، كو ئه‌ز گه‌له‌ك بخوه‌ڤه گرێدایم، لێ ل دووماهیا وێ، من دو جاران تف كره فلمى و ئه‌و تفا من، نه بۆ چیرۆكا فلمى یان ده‌رهێنه‌رى یان ئه‌ڤێن چیرۆكا فلمى داناین، لێ بۆ ئه‌وێن زه‌ڤله‌كێن خوه بۆ شه‌ڕان ده‌ردئێخن.
فلم بۆ سه‌رده‌مانێ شه‌رێ دویێ جیهانى ڤه‌دگه‌ریا و فرۆكه‌كا هه‌ڤپه‌یمانان و ب دروستاهى یا ئه‌مریكا، ل سه‌ر باژێره‌كێ یابانێ چه‌ند ئامانج بوردومانكرن، لێ ئه‌و فرۆكه ژ گولله‌یێن به‌رگریا یابانیان قورتال نه‌بوو و ئاگر ژێ بلندبوو و ل ناڤ سنۆرێ وه‌لاتێ چینێ كه‌ته ناڤ دارستانه‌كێ و یابانیان سنۆر به‌زاندن، دا ئه‌ڤێن د فرۆكێ دا ده‌سته‌سه‌ر بكه‌ن، ژبه‌ر كو چینى و یابانى ئێك نه‌بوون و كوشتن د ناڤبه‌را واندا هه‌بوو، هه‌میان خوه ب په‌ره‌شۆتێ به‌ردابوو خارێ، به‌رى فرۆكه بكه‌ڤیته عه‌ردى و ئاگكر به‌رببیتێ و ب تنێ په‌ره‌شۆتا فرۆكه‌ڤانى ب دارێڤه مابوو و ب هۆشخوه‌چوونێ، هه‌ڤالێن وى هزركرن یێ مرى و دكه‌ڤنه د ناڤ ده‌ستێن شه‌ركه‌رێن یابانیان و هه‌میان دكوژن.
ژنه‌كا بێ زه‌لام و ب تنێ ئێك زارۆ هه‌ى و خانیێ وێ ژ گوندى ڤه‌ده‌ر، فرۆكه‌ڤانى دبینن و قورتال دكه‌ن و د سه‌ردابا خانیێ خوه‌ڤه ڤه‌دشێرن پێ وى یێ بریندار ده‌رمان دكه‌ن. یابانى دهێنه ناڤ گوندى و ل فرۆكه‌ڤانى دگه‌رن و دزانن ل ناڤ گوندى یێ ڤه‌شارتیه و چه‌ند زه‌لامان ژ گوندیان دكۆژن، كو ئێك ژ وان زه‌لامان حه‌زكریێ وێ ژنێ بوویه یا ئه‌و فرۆكه‌ڤان قورتال كرى و ب تنێ دا وى ئاشكه‌را نه‌كه‌ت، ئه‌و ل به‌رچاڤێن وێ هاته كوشتنێ و دا گه‌له‌ك ڤێ ڤه‌گێرانێ درێژنه‌كه‌م، چه‌ندین زه‌لامێن دیێن گوندى دهێنه كوشتنێ و ده‌ما فرۆكه‌ڤان ئاشكه‌را دبیت و هنده‌كێن چینى دهێنه كه‌نارێن رووبارى بۆ قورتالكرنا وان، فرۆكه‌ڤان و ژن و زارۆیا ژنكێ دره‌ڤن و چه‌كدارێن یابانیان دده‌نه دووڤ و گولله‌كا وان، ب پشتا وێ ژنێ دكه‌ڤیت و گیانێ خوه ژ ده‌ستدده‌ت و ئه‌و فرۆكه‌ڤان و زارۆیا بچووك دهێنه قورتالكرن، ده‌ما فرۆكه‌ڤان ژ برینا خوه ساخ بووى و هێشتا ل نه‌خۆشانێ، ئه‌و كچ ژى یا ل ده‌ف بوو، ژبه‌ركو كه‌سه‌ك نه‌بوو چاڤدێریا وێ بكه‌ت، پشتى ده‌یكا وێ هاتیه كوشتن، ئه‌فسه‌ره‌ك هات و ئه‌ركه‌كێ نوو دا وى فرۆكه‌ڤانى، ئه‌وى به‌رێخوه‌دا وێ كچێ و ئه‌ركێ خوه یێ نوو بجهئینا، ب به‌هانا وێ چه‌ندێ خوه رازیكر، كو ئه‌فسه‌ر دێ بۆ وێ كچا بچووك، ل خێزانه‌كا چینى گه‌ریت، كو وێ بخودان بكه‌ن.
ئه‌ڤه بوو ئه‌وا پشكه‌ك ژ شه‌ڕى ل پاش خوه هێلایى، ژنه‌كا هه‌ڤژینێ خوه ژ ده‌ستدایى، كچه‌كا بچووك د ناڤ ده‌ستان دا و ره‌نگه ته‌مه‌نێ وێ ل دۆرێن هه‌شت سالان بیت، حه‌زكریێ وێ ل به‌ر چاڤێن وێ هاته كوشتن، دا فرۆكه‌ڤانێ بیانى و نه ژ وه‌لاتێ وان بهێته رزگاركرن! چه‌ندین گوندیێن دیێن بێگونه‌هـ هاتنه كوشتن، دا فرۆكه‌ڤانێ بیانى و نه ژ وه‌لاتێ وان بهێته‌رزگاركرن! چه‌ندین خانى و باخ ره‌زێن وان هاتنه سۆتن و خرابكرن، دا فرۆكه‌ڤانێ بیانى و نه ژ وه‌لاتێ وان بهێته رزگاركرن و ل دووماهیێ ئه‌و ژى هاته كوشتن و یا نه‌خۆش، فرۆكه‌ڤانێ بیانى و ژ نه ژوه‌لاتێ وان، ئه‌ركێ خوه ل پێش چاڤدێریا وێ كچێ ئێخست، كو د شییا بۆ وێ ببیته ده‌یك و باب و ژیانا وێ خۆش بكه‌ت، ئه‌وا ده‌یكا وێ ژ پێخه‌مه‌ت رزگاركرنا وى، هه‌مى تشتێن خوه و خوه گیانێ خوه ژى ژ ده‌ستداى.
ره‌نگه ئه‌ڤ ڤه‌گێرانا كورتا ل سه‌رى من نڤیساى، هه‌ر كه‌سه‌ك ژمه چه‌ندین لێكدانان بۆ بكه‌ت و ب پشتراستى ژی ڤه، هه‌مى لێكدانێن هه‌نێ د دروستن، هه‌ر چه‌ند د به‌روڤاژى ئێك بن ژى و به‌رى ئه‌م خوه ل بریارا دروست بگرین، كا ئه‌رێ ئه‌گه‌ر ئه‌م باین، دا فرۆكه‌ڤانى پارێزین و ب سه‌ر بلندى بێژین، مه فرۆكه‌ڤانێ دوژمنێ دوژمنى، نه ئێخسته ناڤ له‌پێن دژومنى، سه‌ره‌راى باچ و كوشتیێن مه‌داین و یان ئه‌رێ دا گوندێ خوه گیانێ گوندیێن خوه و كه‌سوكارێن خوه پارێزین و فرۆكه‌ڤانى راده‌ست كه‌ین؟!! گه‌له‌ك ڤه‌گێرانێن هۆسا یێن رووداین و خه‌لكى باجا وان ب گیانێ خوه یاداى و د دوباره ڤه‌گێرانا واندا, هه‌ر ئێك ژمه وه‌ك خوه شلۆڤه‌كرنێ دده‌تێ و هه‌ر ژیان ژى هۆسا بوویه و گه‌له‌ك ئه‌ڤ جۆرێن ده‌رده‌سه‌ریان ل پاش خوه هێلاینه.
نووترين نووچه
- مخابن دەستهەلاتدارێن ئیراقێ پێگیری ب دەستوور و رێككەفتنان نەبوون
- چاڤەڕێ دكەین ل 48 ساتێن بهێن پەترۆلا هەرێمێ بهێتە هنارتن
- وەزارەتا سامانێن سروشتی: چاڤەڕێی ئیمزایا وەزارەتا پەترۆلا فیدرالینە بۆ هنارتنا پەترۆلێ
- دێ رۆژەك هێت ب شانازی ڤە كورد گەهنە مافێن خوە یێن رەوا و كار ب ئەنجامێن ریفڕاندۆمێ هێتەكرن
- سەرۆكێ هەرێمێ و بالیۆزێ چاپۆنێ دوپاتیێ ل هاریكارییا هەڤپشك دكەن
- پێدڤییە ب زووترین دەم پەترۆل بهێتە هنارتن و بەغدا ژی مووچەی بهنێریت
- مەسرور بارزانی دوپاتیێ ل مفا وەرگرتنێ ژ شارەزایی و ئەزموونا چاپۆنێ د گەشەپێدانا ئابۆری دا دكەت
- ب توندترین شێوە تیرۆركرنا ئەكبەر حاجی رۆستەم پرۆتەستۆ دكەم
- ئاژانسا رۆیتەرز: د 48 ساتێن بهێن دا هنارتنا پەترۆلا هەرێما كوردستانێ دێ دەست پێ كەت
- سەرۆك بارزانی و سەرۆكێ هەڤپەیمانیا ئەساس دوپاتی ل سەر هەماهەنگیا د ناڤبەرا هێز و لایەنێن سیاسی دا كر
عبدولرحمان بامه‌رنى
به‌رنامێ (میناك) و عه‌قلیه‌تا ئێكودو شكاندنێ
عه‌بدولره‌حمان بامه‌رنى
ئه‌رێ بۆچى ئه‌م كورد تا نوكه دبینه دارده‌ستێ جڤاكێن دى و هه‌ر چاوا وان بڤێت، وه‌سا مه دده‌نه به‌ر كاشوێ خوه؟، ره‌نگه هه‌ر كه‌سێ ئه‌ڤ پسیاره ژخوه كربیت و هه‌ر ئێكى ژى ل دووڤ مێشك و تێگه‌هشتنا خوه به‌رسڤه‌ك بۆ كركربیت. ئه‌ڤ گۆتنا من یا ل سه‌رى، دێ ل دۆر به‌رنامێ (میناك) بیت، ئه‌ڤێ ژ لایێ میدیاكارا كچ (هه‌ودان سه‌عید) ڤه دهێته پێشكێشكرن و ئه‌گه‌ر نه بێژم هه‌مى خه‌له‌ك، به‌لێ پرانیا وان من به‌رێخوه‌دایێ و دووماهی خه‌له‌ك ژى یا بوویه جهێ دانوستاندنێ و كۆمێنت و ره‌خنه بۆ چووین، به‌رنامێ (كچ و پرۆسا شووكرنێ)، كو به‌رنامه ب 26 خوله‌ك و 48 چڕكان بخوه ڤه دگریت و چه‌ند كه‌س د ناڤ به‌رنامه‌یدا هاتینه مێهڤانكرن و ئێخستینه به‌ر پسیار و بۆچوونێن وان هاتینه وه‌رگرتن.
به‌لاڤبوونا بابه‌تى و پشتى كه‌تیه به‌رچاڤێن خه‌لكى، كو گه‌له‌كان هێرش و ره‌خنه‌یێن خوه ل به‌رنامه‌ى كرینه، هنده‌كان ب ناڤێ ئاینى و هنده‌كێن دى ژى ب ناڤێ ره‌وشت و تیتالێن كوردى به‌رنامه ره‌خنه باران كریه و مخابن، كو گه‌له‌ك ژ كومێنتان د چوونه د بابه‌تێ ناڤزراندنێدا. ل ده‌ستپێكێ ئه‌م بپرسین، ئه‌رێ ده‌ما ئه‌م به‌حسا ژنان دكه‌ین؟، ئه‌م به‌حسا مافێن وان دكه‌ین و ئازادیا وان دكه‌ین، ئه‌ڤه دبیته سه‌ربه‌ردایا ژنان؟ نه‌خێر، ژبه‌ركو ئه‌م یێ هه‌ولدده‌ین جڤاكه‌كى په‌یدا بكه‌ین، ژن تێدا یا كارا بیت، ئه‌ڤرۆ ژن یا بوویه قوتابى و دچیته خواندنا بلند و فه‌رمانبه‌ره و مل ب ملێ زه‌لامى یا هه‌مى كاران دكه‌ت و ل گه‌ل هندێ ژى یا خزمه‌تا زه‌لامێ خوه و زارۆیێن خوه ژى دكه‌ت و به‌رڤاژى ئه‌گه‌ر هه‌ڤبه‌ر بكه‌ین، په‌روه‌رده‌كا باشتر دده‌ته زارۆیێن خوه ژ ژنه‌كا، نه خوانده‌ڤان، ئه‌ڤه وه‌ك ده‌ركه‌تنا ژنان و خواندنا وێ. ئه‌گه‌ر هه‌ڤبه‌ركرنه‌كا دى ژى بكه‌ین، د ناڤبه‌را كچا قوتابى و یا بابێ وێ نه‌هێلیت ژ خانى ده‌ركه‌ڤیت، دێ بینین كچا خوانده‌ڤا ئه‌گه‌ر كوره‌كى بۆ خوه هه‌لبژێریت ژى، دێ ئێخیته دبن چه‌ندین فلته‌رانرا، كا كى یێ باشه و كى هه‌ست ب به‌رپرساتیێ دكه‌ت و كیش كور ژى نه هه‌ژیه ببیته هه‌ڤژینێ وێ یێ پاشه‌رۆژێ یانكو هه‌لبژارتنا وێ دێ یا ته‌ندروست تر بیت ژ یا د خانیڤه، ژبه‌ركو ئه‌و كچا بابێ وێ نه‌هێلیت ژمالێ ده‌ركه‌ڤیت، ب هه‌ر حالێ هه‌بیت، جلك راخستنا سه‌ر بانى بیت یان شووشتنا به‌ر ده‌رۆكى بیت یان ته‌نه‌كێ گلێشى بیت، دێ چاڤێن وێ ب كوره‌كى كه‌ڤن و ره‌نگه حه‌ژێكرنه‌كا نه دروست په‌یدا بكه‌ت و ئه‌گه‌ر بگه‌هیته هه‌ڤسه‌رگیریێ ژى، ژبه‌ركو ئه‌و كورێن ب تنێ ل ناڤ جادده و كولانان دگه‌رن، ئه‌و كور د سه‌ركه‌فتى نینن و زێده‌تر ئه‌و یێن بێ كار و هه‌ست ب به‌رپرساتیێ نه‌كه‌ن، ئه‌رێ دێ ئایندێ كیژ كچێ ژ هه‌ردویان باشتر بیت؟
خاله‌كا دى كو بوویه جهێ دانوستاندنێ، ئه‌رێ ئه‌م چاوا به‌رێ خوه دده‌ینه ره‌وشت و تیتالێن خوه؟، ئه‌رێ ئه‌م ژ وان هه‌مى تشتێن ژ باب و باپیرێن مه بۆمه ماى، د رازینه یان دڤێت ئه‌م ل گه‌ل پێشكه‌فتن و عه‌قلیه‌تا نوكه جیهان گه‌هشتیێ خوه بگونجینین! مه بڤێت و نه‌ڤێت جیهانگیریا دهێته د خانیێن مه ڤه و ئه‌نترنێت و مۆبایل و تلستار و درامایێن بیانى و فلم و تا دووماهیێ، ده‌ما ئه‌ڤ جیهانگیریه دهێت ژى، شه‌رمێ ژ كه‌سێ ژ مه هه‌میان ناكه‌ت و بێ ده‌رگه‌هـ قوتان دهێته ژوور، ئایا چ ل سه‌ر مه پێدڤیه ئه‌م بكه‌ین، ته‌ماشه‌ڤان بین و چ دئینیت بلا بینیت یان ژى به‌رنامان ل سه‌ر دروست بكه‌ین و ڤه‌كۆلینان ل سه‌ر بكه‌ین و دێ چاوا شێین به‌رسینگا وان گرین و تشتێ باش وه‌رگرین و خوه ژ یێ خراب دوورئێخین؟.
ئها دڤێت ئه‌م پسیارێن ژڤى ره‌نگى ژ خوه بكه‌ین، ئه‌م هه‌مى بابه‌تان ب رۆژئاڤاى و سكسى و بێ دینیێ ڤه گرێنه‌ده‌ین، ژبه‌ركو ئه‌م ملله‌ته‌كین، ژ پتریا ملله‌تێن خوه ب ئیسلامێ دده‌نه دیاركرن پاقژتر و زێده‌تر رێزێ ل ئاینێ خوه و ره‌وشتێ خوه دگرین، مخابن، هه‌مى ملله‌تان بۆ خوه مفا ژ پێشكه‌فتن و گوهۆرینان وه‌رگرتن و هه‌تا نوكه ژى، ئه‌و مامه‌لا ئیسلامێ ل گه‌ل مه ناكه‌ن و كۆمه‌لكوژیان ل گه‌ل مه دكه‌ن و كه‌س ئیدانه ژى ناكه‌ت، دڤێت ئه‌م سه‌ربۆرێ بۆ خوه ژ دیرۆكێ وه‌ربگرین و ئه‌و تشتێن ب سه‌رێ كوردان دهێن و خوه وه‌لاته‌كێ ئیسلامى ژى شه‌رمه‌زار ناكه‌ت.
ل دووماهیا گۆتارا خوه كو من دڤێت زومێ بێخمه سه‌ر، ئه‌رێ مه پسیار ژخوه كریه بۆچى ئه‌م پێشناكه‌ڤین؟ بۆچى كه‌سێن به‌هره‌مه‌ند ژمه ده‌رناكه‌ڤن؟ بۆچى مه پیشه‌نگ د وارێ ره‌وشه‌نبیرى و هونه‌رى وووو دا نینن؟ ژبه‌ركو مه كه‌لتوورێ ئێكودو شكاندنێ هه‌یه، ئه‌م دو كه‌س ل ده‌ف ئێك روونین، ئه‌م به‌حسا كه‌سێ سیێ یێ دكه‌ین و هه‌ولدده‌ین بهایێ وى كێم بكه‌ین و ئه‌ڤه د هه‌مى واره‌كێ ژیانێ دا.
ره‌حمه ل گۆڕا ته‌بن مامۆستا مریه‌م
ره‌نگه من زوو كارتێكرنا مامۆستا مریه‌م ل سه‌ر خوه نه‌دیت بیت، ژ به‌ر كو هینگێ ئه‌ز د ده‌ستپێكا سنێله‌یا خوه دا بووم و هێشتا هزرێن من دگه‌رم بوون، لێ مامۆستا مریه‌م، نه ب تنێ ئه‌ز، به‌لكو زێده‌تریا زارۆكێن هه‌ڤ ته‌مه‌نێ من و بچووك و مه‌زنتر ژى، فێرى ده‌رسێن ئه‌لیف بێتكا و خواندنا جزیا عه‌مایێ و ته‌باره‌كێ دكرن و گه‌له‌كان قورئان ل ده‌ف ختم و جارى كریه، كو ئێك ژ وان ئه‌ز بووم. دگه‌ل ڤێ ژی ره‌نگه باشیا ژیانا گوندى و نه‌بوونا ته‌كنه‌لۆژیا پێشكه‌فتى و ئالاڤێن خوه مژوولكرنێ، گوندى ل ئێك خرڤه دكرن و ژ ڤێ خرڤه‌بوونێ، بۆ ته‌مه‌نێ من یێ هینگێ، ئه‌ز به‌ر ب گوهداریكرنا چیرۆك و چیڤانوكێن فلكلوری ڤه برم. ئه‌ڤان هه‌ر دویان، فێربوونا من بۆ خواندنێ و تێگه‌هشتنا من بۆ زمانێ عه‌ره‌بى و دیسان، گوهداریكرنا من بۆ چیرۆك و چیڤانوكان، خه‌یالا من فره‌هتر لێكر و حه‌زا لێگه‌ریانێ ل ده‌ف من زێده كر، ده‌رهاڤێژا ڤێ حه‌زكرنێ ژى، من خوه د خواندن و نڤیسینێ دا دیت. ده‌مێ ئه‌م ب ئێكجارى ژ گوندى هاتینه دهۆكێ، هینگێ ب تنێ ئه‌ز پازده سالى بووم، ژ قه‌ده‌را باش، ئه‌و مالا ئه‌م بووینه كرێدارێن وان، قاتێ عه‌ردى ئه‌م چووینه تێ ڤه و قاتێ سه‌رى ئه‌و تێ ڤه‌بوون، ژ ره‌وشتێن مه گوندیان ژى، ئه‌م حه‌ز ژ تێكه‌لى و سه‌ره‌دانان دكه‌ین و د ئێكه‌م سه‌ره‌دانامه دا، چاڤێ من ب پرتووكخانه‌كا بچووك كه‌فتن، پرتووكخانه یا چیرۆكنڤیس (سه‌باح بێدوهى) بوو، من حه‌زا خوه بۆ خواندنێ دیار كر و وى نه‌مه‌ردى نه‌كر. ئێكه‌م خواندنا من، چیرۆكێن عه‌ره‌بى یێن هزار و ئێك شه‌ڤ (الف لیله و لیله) بوون، كو ژ شه‌ش به‌شان پێك دهات و د ده‌مه‌كێ كورت دا من هه‌مى خواندن. ژ پارێ خوه یێ رۆژانه، من چیرۆكێن پێغه‌مبه‌ران ب سێ دینار و 15 ده‌رهه‌مان كری، هینگێ پرتووكخانه‌كا ژ ته‌نه‌كه‌ى دروستكرى، ل به‌ر سینگێ مزگه‌فتا مه‌زن بوو و من گه‌له‌ك ده‌مێ خوه د ناڤ تێكڤه‌دانا وان پرتووكان دا بۆراندیه. مه‌ره‌ما من ژ ئه‌ڤا من نڤیسى، ئه‌و چ تشته كارتێكرنێ ل مرۆڤى دكه‌ت، تاكو مرۆڤ ئاره‌زوویا خوه یا دروست هه‌لبژێریت؟ ب باوه‌ریا من، هه‌ر تشته‌كى حه‌ز و حه‌ز ژێكرن یێن بۆ هه‌ین، راسته حه‌زكرنا مرۆڤى بۆ گه‌له‌ك تشتان دچیت، به‌لێ دڤێت مرۆڤ حه‌ز ژ وى تشتى بكه‌ت تا ب ده‌ست خوه‌ڤه بینیت و حه‌زكرن ب تنێ به‌س نینه، به‌رۆڤاژى گه‌له‌ك جاران حه‌زكرنا بێ حه‌ز ژێكرن، مرۆڤى به‌ر ب شاشیان و رێكێن نه‌دروست دبه‌ت. ئه‌ڤا ئه‌ز دبێژم، دو تشتان كارتێكرن ل من كر، ئێك مامۆستا مریه‌م و گوهداریكرنا چیرۆك و چیڤانوكان و ڤان هه‌ر دویان ئه‌ز كرمه نڤیسه‌ر.
دێ ڤێژى بێژم، ل سالا 1993ێ بوو، كو پشتى سه‌رهلدانێ ئه‌م ڤه‌گه‌را بووینه گوندێ ئه‌ز لێ ژ دایك بوویم (بامه‌رنێ)، ژبه‌ركو من زوو خێزان پێك ئینا بوو و ئه‌ز ببوومه خودان مال، من بریار دا ئه‌ز مالا خوه ژ بامه‌رنێ بینمه دهۆكێ، من له‌ندگروزه‌ك یا وى ده‌مى كرێ كر، مالا من هه‌مى حه‌فت گینیك بوون و هنده‌ك ژێ باش دتژى ژى نه‌بوون! ژ وان حه‌فت گینیكان، چار گینیك پرتووك بوون و سێ گینیك ب تنێ ده‌غه‌ل و مه‌غه‌لێن ناڤ مالێ بوون. تا نوكه ژى، ده‌مێ ئه‌و شوفێر من دبینیت، ئه‌م به‌حسێ ناڤ مالیا من دكه‌ین. راسته ئه‌ڤا من گۆتى، ب من و ژیانا من ڤه یا گرێدایه، به‌لێ پرسیار ل ڤێره ئه‌وه، نوكه ئالاڤێن چاندنا تۆڤێ خواندن و نڤیسینێ زێده‌ترن یان وى ده‌مى؟ به‌رى تو هزرا به‌رسڤێ ژى بكه‌ى، ئه‌ز دێ بێژم، به‌لێ ئه‌ڤرۆ زێده‌ترن، ئه‌گه‌ر ئه‌م پویته‌ى پێ بده‌ین و ئه‌م حه‌ز ژێ بكه‌ین نه‌ك حه‌ز ژێكرن.
موسته‌فیدێن هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ
هه‌ر چه‌نده ره‌مه‌زان وه‌ك ئێك ژ فه‌رزێن خودێ ل سه‌ر موسلمانان، تشته‌كه جوداتر ژ هه‌مى فه‌رزێن دى ب خودێ و رۆژیگرانڤه گرێدایه و د ڤى وارژی دا، رۆژیگر موسته‌فیدێن ئێكێ نه ژ پاداشتا خودێ، لێ ئه‌م دێ ددیڤه‌كێ دیرا سه‌حكه‌ینه ڤان موسته‌فیدان، ببۆرن كو من په‌یڤا (موسته‌فید) وه‌ك په‌یڤه‌كا بیانى ئێخستییه د ناڤ ڤێ نڤیسینێ دا، ژبه‌ركو ب هزرا من دێ زێده‌تر یا ئارمانجتر بیت.
هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ جوداتر ژ هه‌یڤێن دى، لڤین دكه‌ڤیته هه‌مى واره‌كێ ژیانێ، مه‌به‌ستا من ل ڤێره زێده‌تر بازاركرنه، كڕین و فرۆتن ب گشتى! ژبه‌ركو ژلایه‌كی ڤه، خه‌لك ل خارنێن خوه‌ش بۆ فتارێ و پاشیڤێ دگه‌ریت، دا بشێت هه‌ڤسه‌نگیا برسێ دروست بكه‌ت و رۆژیگر ب خارن و شرینیێن خوه‌ش بشێت رۆژیا خوه بگریت و بشێت خوه ل به‌ر برسێ و تێهنێ بگریت، ژلایه‌كێ دیڤه خه‌لك به‌رهه‌ڤیان بۆ جه‌ژنێ و كڕینا جل و به‌رگان و شرینیاهیان دكه‌ن و گه‌له‌ك حه‌ز دكه‌ن ناڤمالیا خوه ژى جوان بكه‌ن. ژ ئه‌ڤێن من گۆتین، بازار دشاریێت و لڤین دكه‌ڤیته هه‌مى كاره‌كى بێ جوداهى.
دا بزڤرینه كاكلكا بابه‌تى و ئه‌و كیژ ته‌خن موسته‌فید، راسته د ڤێ هه‌یڤێ دا ژبه‌ر وان ئه‌گه‌رێن من گۆتین، كڕین و فرۆتن دگه‌هیته گوپیتكا خوه، لێ دگه‌لدا، بازاركرنێ عه‌قلێ بازرگانى بۆ دڤێت، ئه‌ز دێ ژ نموونه‌كێ ده‌ست پێ كه‌م، ژبه‌ركو من ترۆمبێل هه‌یه و ژ بازارى تا دگه‌همه مال، گه‌له‌ك هه‌لبژارتن ل به‌ر سینگێ منن، كا پێدڤیێن مالێ ژ كیرێ بكڕم، ئه‌ز ل دووڤ تشتێ باش و مامه‌لا جوان و ئه‌كید تشتێ ئه‌رزانتر ژى بۆ من گرنگه، سه‌مۆنه و نان ئێك ژ وان تشتانن كو رۆژانه دڤێت بكڕم و ببه‌مه مال، یا راست، پتریا سه‌مۆنخانه و نانپێژێن دكه‌ڤنه د رێیا من دا، من نان یێ ژێكرى و هنده‌كان نانێ وان یێ باش بوو و هنده‌كان ژى دكه‌تمه به‌ر پت پتا مال و گازنده ژ نانى دكرن، چ ژ سۆتنێ بیت یان تڕش نه‌بوونا هه‌ڤیرى و تا دووماهیێ، تشتێ من كه‌یف پێهاتى، نانپێژه‌ك بوو ل ده‌ستپێكا جاددا ته‌ناهیێ و دو جاره‌كا من نان ژێكرى یا راست نانێ وى یێ جوان بوو، جاره‌كى ئه‌ز چووم من (سرا) خوه گرت، نانێ وى ژبن فرنێ ده‌ركه‌ت و ل دووڤ دلێ هوستای نه‌بوو، هوستایێ فرنێ گۆته ئه‌ڤێن نانى دده‌ته بكڕان: (ڤى نانى نه‌فرۆشه و بكه ته‌له‌ف، چونكی هه‌ڤیر دروست نه‌بوویه)، راسته ئه‌و دشیا نانێ خوه بفرۆشیت و چیێ نه‌كه‌ته ته‌له‌ف، به‌لێ پرسیار ل ڤێره ئه‌وه، ئه‌و چه‌ند یێ موسته‌فیده؟ ئێك: ئه‌و بكڕێ خوه ژ خوه ناكه‌ت، دو: ئه‌و كه‌سێن هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ قه‌ستا كڕینا نانێ وی دكرن، ژبه‌ر وێ ره‌فتارێ دێ به‌رده‌وام قه‌ستا وی كه‌ن. نموونه‌كا دى دێ به‌حس كه‌م، ئه‌ز چووم په‌نته‌لۆنه‌كى بكڕم، یا راست ل ده‌ستپێكێ كه‌یفا من هات، رێژا 60% ژ بهایێ خوه ئینابوون خار، ئه‌و په‌نته‌لۆنێ دا كرم، من ل دووڤ حاسیبا خوه ته‌خمین كر، ئه‌ڤه یێ حیله‌كا سۆر و سۆر ل من دكه‌ت، یانكو داشكاندنا وى ب تنێ دا قه‌ستا پیشانگه‌ها وی بكه‌م! ئێ باشه، یا خودانێ پیشانگه‌هێ، ما تو هزر ناكه‌ى ئه‌ڤه دێ بیته دووماهى په‌نته‌لۆن ئه‌ز ژته بكڕم، ژبه‌ركو ل دووڤ بهایێن ته یێن نه‌مه‌عقول تو یێ من بۆ خوه بخشیم دزانى!
یا من دڤێت ل دووماهیێ بێژم، مه پێدڤى ب(عه‌قله‌كێ) بازرگانى و مامه‌له‌كرنێ هه‌یه، چاڤێ مه ل پاره‌ى ب تنێ نه‌بیت، ئێكه‌م تشت ئه‌م ل بكڕى بگه‌رین و تشتێ باش و بهایێن باش بۆ به‌رهه‌ڤ بكه‌ین! ئه‌و دێ ل متایێ مه گه‌ریت، دڤێت مه ئه‌و عه‌قلیه‌تا كارى هه‌بیت، ئه‌و كه‌سێ دهێته ده‌ف مه ئه‌م وى نه‌چار بكه‌ین جارێن بهێت و ژبلى هه‌یڤا ره‌مه‌زانێ ژى بهێته ده‌ف مه، ژبه‌ركو و هه‌روه‌كو مه گۆتى، هه‌مى هه‌یڤان (دووركا بكڕى یا ب دوهن نابیت) و ئه‌ڤه نه‌گۆتنا منه، ئه‌ڤه مه‌زنا ژمێره یا گۆتى، ڤێجا بلا موسته‌فیدێن ره‌مه‌زانێ ب تنێ نه‌بین، ژبه‌ركو ژبیر نه‌كه‌ین، ئێك سال ژ دوازده هه‌یڤان پێك دهێت.
تا كه‌نگی بازرگان یاریا ب به‌رووكێن مه بكه‌ن!
بلندبوون و نزمبوونا دولاری، هنده‌ك كرینه مرۆڤ و هنده‌ك كرینه ساتۆرێن كۆلانان، چیروكێن خه‌لكی دگه‌ل دولاری دلێ مرۆڤی دراوه‌ستینن، د شه‌ڤ و روژه‌كێ دا هنده‌ك زه‌نگینكرن و هنده‌ك ژی توشی جه‌لتا دلیكرن! ژ سه‌رهلدانێ و هێڤه، دولار (ته‌حه‌كوم)ێ ب ژیارا خه‌لكی دكه‌ت، دولار گرانبوو، سووك گرانبوو، دولار هاته‌خار، سووك وه‌ك خوه ما. ئه‌ڤ هه‌ڤكێشه‌یا گرانبوون و ئه‌رزانبوونا سووكێ ب دولاریڤه، مه‌زنترین شلقه ب ئابووری و داهاتێ تاكه‌كه‌سی دئێخیت. به‌ریا چه‌ند حه‌فتیان بوو، 100 دولار به‌رامبه‌ری 126 هزار دیناران بوو، رێكا من ب دكانه‌كێ كه‌فت، من هنده‌ك تشتكرین و هنده‌كێن دژی بهاكرن، ژ ئه‌ڤێن من كرین من پارێن وان دانێ و من دده‌ستێ خوه گرتن، ئه‌ڤێن من بهاكرین ژی، ئێك ژ وان تشتان، فلته‌رێن ئاڤێبوون، سێ فلته‌ر ب 5 هزار دیناران، ئه‌ڤا ئه‌ز دبێژم به‌ریا سێ روَژا بوو ژ سوحبه‌تێ، ریا من ب هه‌مان دكان كه‌فت، من ژێ داخازكر، ئه‌وان فلته‌ران بوومن بكه‌ته د زه‌رفه‌كی دا، من داخازا بهای ژێكر، گوته من ب شه‌ش هزار دیناران، من گوتێ بتنێ به‌ری سێ روَژان بوو و ته گوته من، بهایێ وێ پێنج هزار دینار بوون، گوته من دولار دبازاری دا یێ گران بوی. دكانداری راستگوت، دولار گران ببوو و هزار دینار چبوونه سه‌ر ئێك وه‌ره‌قه، ئان كو 100 دولار ب 127 هزاران دهاته گوهوَڕین، ئه‌گه‌ر قوتابیه‌كێ بنه‌ره‌تی ژی بیت دێ زانیت ئه‌ڤه جوداهیه‌كا مه‌زنه ژ 126ێ ئێك زێده بیت و دبه‌رامبه‌ردا ژ پێنجێ ئێك زێده‌بیت. هه‌ر چه‌نده، دولار بتنێ نینه یاریان ب به‌رووكێن مه دكه‌ت، ده‌ما ئه‌ز به‌حسا بازاری دكه‌م، ئه‌ز به‌حسا مه‌زاختیێ خێزانێ دكه‌م به‌راورد دگه‌ل داهاتێ هه‌یڤانه، ئه‌ڤه دده‌مه‌كی دا ئه‌م د قه‌یرانێ و نه‌بوونا موچه‌ی و شه‌رێ داعش دا ده‌رباز دبین. بهایێ گازێ هاته خار، حوكمه‌تێ ته‌حه‌كوم ب بهای دكر و مه گوت قه‌یرانه، ئه‌گه‌ر پاره بۆ پانقا حوكمه‌تێ ژی بچن، ئاساییی یه و دڤێت ئه‌م وه‌لاتی چاڤێن خوه بنقینین! حوكمه‌تێ خوه ڤه‌كێشا و بها كه‌ته به‌ر ده‌ستێ بازرگانان، جودا ژ پارێزگه‌هێن دی یێن هه‌رێمێ، دهوك دووماهی پارێزگه‌هـ بوو، بهایێن لیترا پانزینێ جێگیر كری و دسه‌ر ڤێژیرا دوو بها هه‌بوون، (پانزینا عادی و یا موحه‌سه‌ن) كو 100 هزار دینار جوداهی د ناڤبه‌را هه‌ردوویان دا هه‌بوون، ئه‌ڤه دده‌مه‌كی دا، حوكمه‌ت گه‌هشتبوو باوه‌ریه‌كێ، كو پانزینا عادی و موحسه‌ن نینه و هه‌موو ئێكه دسه‌رده‌مه‌كیدا ببوو بریار و هه‌موویان پابه‌ندی ب وێ بریارێ دكر، كه‌س نه‌دشیا ب به‌هانا(موحه‌سه‌نێ و عادیێ) یارییێ ب بهای بكه‌ت، ئه‌گه‌ر بزڤرینه بابه‌تی ڤه، هه‌ر چه‌نده بهایێ گازێ نه‌گه‌هشتیه وی رادده‌ی، كو بهایێ ئێك لیتر فركه‌كا مه‌زن ل خوه بده‌ت و بها گران ببیت، لێ رێكه‌فتنا د ناڤبه‌را خودانێن پانزینخانان دا، قه‌یرانه‌كا بچووك هاته دروستكرن و د هه‌مان روَژ دا، بهایێ لیترێ لهه‌موو پانزینخانان بێ جوداهی، گرانبوو! ئه‌ڤا من مه‌ره‌م پێ هه‌یی ئه‌ز بێژم، راسته حوكمه‌تێ بازار ئازاد كریه، دا هه‌ڤركی په‌یدا ببیت و تشتێ باش و ئه‌رزان بكه‌ڤیته به‌رده‌ستێ وه‌لاتیان، لێ ژبیرنه‌كه‌ین ژی، ئه‌ڤا خودانێن پانزینخانا كری، زه‌نگه‌كا مه‌ترسیێ بوو و دڤێت كارگێری و جڤاتا پارێزگه‌هێ ب چاڤه‌كێ كێم لێ نه نێریت!
به‌رسڤه‌كا دره‌نگ بۆ نڤیسه‌ره‌كا عه‌ره‌ب*
به په‌له، ئه‌ڤ په‌یڤه سێ جاران ل دووڤ ئێك هاتبوو رێزكرن، (به په‌له.. به په‌له.. به په‌له.. ئاژانسێن جیهانی ئاماژێ بوQ دده‌ن)، ئه‌ڤه ده‌ستپێكا گوتاره‌كا نڤیسه‌ره‌كا عه‌ره‌ب، بناڤێ (منی حسێن) بوو د مالپه‌رێ (ئه‌لحیوار ئه‌لموته‌مه‌ندن) دا هاتیه به‌لاڤكرن، یا راست، قه‌له‌مێ ڤێ نڤیسه‌رێ زێده‌تر ل سه‌ر بابه‌تێن گرێدایی ژنانه و تشتێ جوان ژی دنڤیسیت و دارشتنا وێ ژی ژ وێ جوانیێ كێمتر نینه، ئه‌ڤه ژی، نیشان دده‌ت كو ژنه نڤیسه‌ره‌كا خودان شیانه. تشتێ سه‌رنجا من ژڤی بابه‌تی راكێشای، هه‌ر چه‌نده ژمێژه گوتار هاتیه بلاڤكرن، نیشاندانا كوَمه‌لگه‌هێ كوردی یه! ئه‌ڤ كوَمه‌لگه‌هه ب كوَمه‌لگه‌هه‌كێ عه‌شاییری، پاشكه‌فتی دایه ناسكرن، ئه‌و ژی دبیاڤێ ژنان و مامه‌له‌كرن دگه‌ل دوسیێن حه‌ژێكرنێ ژلایێ كچان ڤه. ئه‌ڤێ نڤیسه‌رێ پالپشتی كریه سه‌ر راپوَرته‌كا (بی بی سی) كو دنڤیسینا خوه دا ئاماژه بوَ دای و هه‌ر وه‌كو دبێژیت هه‌یڤانه 400 ژن ل كوردستانێ دبنه قوَربانیێن خوه كوشتنێ و ژوان قوَربانییان ژی، خوه سوتنا ب ئاگری و تایبه‌ت ده‌ما دهێنه ئاشكه‌را كرن كو په‌یوه‌ندیێن حه‌ژێكرنێ هه‌نه. هه‌ر چه‌نده من نه‌ڤێت بابه‌تی د وێ چه‌ندێ دا وه‌رگرم كا ئه‌ڤ راپوَرتا وێ ئاماژه بوَ دای و بابه‌تێ خوه ل سه‌ر گه‌رم كری و گوتارا خوه پێ نڤیسای كا چه‌ند راستی تێدا هه‌یه، لێ هه‌ر چه‌وا بیت، ئه‌ڤ بابه‌تێ هه‌نێ یێ هاتیه نڤیسین و ئه‌گه‌ر راست بیت یان راست نه‌بیت، گوتار گه‌له‌ك یا هاتیه خواندن و ڤێ گوتارێ رویه‌كێ نه شیرین بوَ كوردان یێ دروست كری و یێ به‌رچاڤی جیهانێ و تایبه‌تی جیهانا عه‌ره‌بی كری.
ژبه‌ركو گوتار به‌ری سێ سالان یا هاتیه به‌لاڤكرن، ژبه‌ر هندێ زێده‌تر ئه‌ز ل سه‌ر بابه‌تی و راپوَرتێ نا راوه‌ستم، لێ دێ دوو خالان كه‌مه هێڤێنێ ڤێ نڤیسینێ، ئێك: ئایا ئه‌م ددانه‌نیاسینا رویێ دروستێ پێكڤه ژیانێ و یه‌كسانییا ژن و زه‌لامان دا د سه‌ركه‌فتی بووینه؟ ئه‌گه‌ر ئه‌م قوَناغا پشتی سه‌رهلدانێ وه‌ربگرین. خالا دوێ: چ دووكێل دبێ ئاگر نینن و ئایا راسته تا نوكه ئه‌م نه‌شیاینه ل سه‌ر مافێن ژنان راوه‌ستین و ژن ژ نه‌چاره‌یێ به‌ره‌ڤ ریێن خوه كوشتنێ دچن؟!!
دخالا ئێكێ دا، كو بهزرا من گه‌له‌ك یا گرنگه و ئه‌گه‌ر خوه دویری قه‌یرانێن سیاسی یان ئابووری بكه‌ین و بتنێ بابه‌تێ پێكڤه ژیانێ و یه‌كسانییا دناڤبه‌را ژنان دا وه‌ربگرین، بهزرا من، ئه‌م د سه‌ركه‌فتی نه‌بووینه! ئه‌ز نابێژم گوهورین په‌یدا نه‌بووینه، هزرا خه‌لكی نه‌هاتیه گوهوَڕین، به‌س ئه‌گه‌ر مه پێنگاڤ به‌ره‌ڤ پێكڤه ژیانێ و مافێ مروَڤی هاڤێتبن ژی گه‌له‌ك رێژه‌یی نه و تا نوكه ئه‌م نه‌شیاینه وه‌ك پێدڤی خوه دگه‌ل وه‌لاتێن پێشكه‌فتی و یێن رێزێ ل مافێن مروَڤی و دیموكراسیبوونێ دگرن بگونجینین و راسته چه‌ندین بریار ژ په‌رله‌مانی د به‌رژه‌وه‌ندییا مافێن ژنان دا ده‌ركه‌تینه، هه‌ر ژ نه‌هێلانا كوشتنا وێ یان ژی ژ یاسایا فره‌ژنیێ و تا دگه‌هیه رێڤه‌به‌ریێن نه‌هێلانا توندوتیژیێ به‌رامبه‌ری ژنان كو ژنان ژ هه‌ر ده‌ست درێژیه‌كێ دپارێزن، لێ ئه‌ڤه بتنێ به‌س نینن، ژبه‌ركو، ئه‌و بریارێن هه‌نێ، تنێ، رێگربوون ل گه‌شه‌نه‌كرنا دیاردا كوشتنا ژنان ل سه‌ر پاقژكرنا نامیسا بنه‌مالێ.
دخالا دوێ دا، كو من ڤیایه سه‌نگا بابه‌تێ خوه بێخم سه‌ر، ئه‌ڤ رابوونێن مه ل سه‌ر بنبركرنا هه‌ر جوره توندوتیژیه‌كێ نه د به‌رامبه‌ری ژنان دا، بهزرا من، ئه‌گه‌ر رێژه‌ی ژی به‌حس بكه‌ین، ئه‌م دكارا نه‌بووینه و ئه‌گه‌ر توندوتیژی یا به‌رچاڤ نه‌هێته كرنێ، توندوتیژی یا به‌رده‌وامه و یاسا ژی وه‌ك پێدڤی نه‌شێت ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا عه‌شاییری یا زال بیت و بده‌هان ژن، یێن دكه‌ڤنه بن بارێ ره‌وشت و تیتالان و نه خوَدانێ بریارێن خوه نه و دڤێت ئه‌م گرنگیێ ب وان حاله‌تان بده‌ین، راسته رێژا خوه كوشتنێ و دیاردا خوه سوتنا ژنان گه‌له‌ك گه‌له‌ك كێم بویه و هه‌ر چه‌ند دكێم ژی بن، ژبه‌ركو ئازادكرنا ژنێ، ئازادكرنا به‌ره‌بابه‌كی یه، ئازادكرنا مێشكی یه و رولێ ژنێ مل بملێ زه‌لامی یان د په‌روه‌رده‌كرنا زاروَكی گه‌له‌كه و نابیت ئه‌م پشت گوهـ بێخین. خالا ژ هه‌موویان گرنگتر ژی، ئه‌ڤروَ، هیچ تشته‌ك ناهێته ڤه‌شارتن و ب ده‌هان رێكخراوێن تایبه‌ت ب مافێ مروَڤی ڤه ل وه‌لاتێ مه هه‌نه و راپوَرتێن خوه بلند دكه‌ن، رێكخراوێن ئازادییا راده‌ربرینێ، رێكخراوێن نه‌هێلانا توندوتژیژیێ و پێكڤه ژیانێ و زاروَكان و ژنان و.. .. .. .. .. .. تا دوماهیێ. دڤێت ژبیر نه‌كه‌ین ژی، تا راستی ژ دره‌وێ دهێته ئاشكه‌راكرن، ب ده‌هان نڤیسه‌رێن وه‌ك ئه‌ڤا ل سه‌ری مه ئاماژه بوَ دای، دێ گوتارێن خوه نڤیسن و یا من دڤێت بێژم، بلا گوتارا ڤێ نڤیسه‌رێ بوَ مه زه‌نگا هشیاریه‌كێ بیت، كو ئێدی ئه‌م زێده‌تر ل سه‌ر ئاڤاكرنا مێشكی راوه‌ستین.
• الحوار المتمدن- العدد: 4118 – 2013 / 6 / 9
نيشاندانWP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com