ئاشتی سالح

سترانێن هونەرمەندێن بەرێ، وەكو خودێ‌ ژێ‌ رازی (تەحسین تاهای و ئەیاز یوسف و ئەردەوان زاخۆیی) و گەلەكێن دی، چ جاران كەڤن نابن و د دلێ خەلكێ دا جهەكێ تایبەت هەیە، ڤێ‌ چەندێ‌ ژی چەندین هوكار هەنە، ژوانا:
یا ئێكێ‌، پەیڤێن سترانێن كەڤن گەلەك جاران دا ژ دلێ خەلكی دهاتنە دەرێ و بەحسێ كێشە و ژیانا دروستا یا جڤاكی دكر، تەحسین تاها د سترانێن خۆ دا بەحسێ ئازارێن خەلكی ئەڤینێ، خەریبیێ و هەست و سۆزێن ڕاستەقینە دكر، ئانكو ئەو پەیڤ د رەسەن بوون و خەلكی دزانی كو ئەڤ سترانە وەك چیرۆكا ژیانا وانە، لەوما پەیڤێن وان د مۆكم و د قایم بوون.
یا دویێ‌، ئاوازێن سترانێن بەرێ د پاقژ بوون و ب ئامیرێن مۆزیكێ یێن كوردی دهاتنە تۆماركرن و ئاوازێن وان ڕیتمەكا تایبەت و نەرم هەبوو، لەورا هەتا نوكە ژی خەلك پێ دلخۆش دبن.
یا سێێ‌، ستران بەرێ وەك بەرهەمەكێ هونەری دهاتنە چێكرن، نە كو وەك كالایەكێ بازرگانی، لەورا چەند سال ژی ببۆرن، ئەو ستران هەر نوی و جوان دمینن.
یا چارێ، تەكنۆلۆژیا نوكە كاریگەریا خۆ یا نەرێنی ل سەر هونەری هەیە، نوكە گەلەك سترانبێژ هەنە و ب ساناهی دشێن سترانا تۆمار بكەن و بەلاڤ بكەن ل سەر یوتیوب و سۆشیال میدیا. لەوما بازارێ پڕی یە ژ سترانێن نوی كو گەلەك جارا بێ كوالیتە و كێم هونەرینە، دوور ژ ڕەسەنایەتیێ. ئەڤە ژی دبیتە ئەگەرێ هندێ كو خەلك پتر بەرێ خۆ بدەنە سترانێن كەڤن.
یا پێنجێ، هونەرمەندێن بەرێ هەر ژ زارۆكینیێ د ناڤ مۆزیكێ دا مەزن ببوون، لەوما دەنگێ وان تایبەت و هەتا نوكە ژی خەلك پێ سەرسام دبن.
‎یا شەشێ، هونەرمەندێن بەرێ دشیان ب زمانەكێ سادە و رەوان دەربڕینێ ژ هەست و سۆزان بكەن.
‎یا حەفتێ، د سەردەمێ هونەرمەندێن بەرێ دا، مۆزیكا كوردی هێشتا نەكەتبوو ژێر كاریگەریا مۆزیكێن بیانی، سترانێن وان دەربڕین ژ كلتورێ كوردی ب خوە دكرن.
‎یا هەشتێ، هونەرمەندێن بەرێ د دەمەكێ دا ستران گۆتین كو میدیا نەبوون، لەوما سترانێن وان ب رێكا دەڤی ژ كەسەكی بۆ كەسەكێ دی دهاتنە ڤەگوهاستن. ئەڤ پرۆسێسا ڤەگوهاستنێ دبوو ئەگەرێ هندێ كو هەر ستران ببیتە مۆلكێ‌ خەلكی.

ئاشتی سالح

د ڤێ سەردەمی دا، ژیریا چێکری بوویە پشكەك ژ ژیانا مە یا رۆژانە، ئەم ل هەر جهەكی دبینین كو ئەڤ تەكنەلۆجیا هاتیە بكارئینان بۆ هاریكاریا مرۆڤی د بۆارێن جۆرا و جۆر دا. ژ بەرنامەیێن سەر مۆبایلان هەتا سیستەمێن هۆشمەند یێن ناڤ مالان، مرۆڤ هەر رۆژ پەیوەندیێ ل گەل ژیریا چێکری چێدكەت.
ژیریا چێکری سیستەمەكە كو شیان هەنە خوە فێر بكەت، داتایان شرۆڤە بكەت و بڕیاران بدەت ب رێكەكا هۆشمەند، ب بێ هاریكاریا مرۆڤی یا راستەوخوە، ئەڤ تەكنەلۆجیا دهێتە بكارئینان د گەلەك بۆاران دا وەك: تەندروستی، پیشەسازی، بازرگانی، فێركرن و گەلەك بۆارێن دی.
خوە گۆنجاندنا ل گەل ژیریا چێکری ب چەند رێكا دبیت:
ئێك: نیاسینا ئامیرێن ژیریا چێکری و چاوانیا بكارئینانا وان، ئەڤرۆ گەلەك ئامیرەیێن هۆشمەند هەنە وەك: تەلەفۆنێن زیرەك، سپیكەرێن هۆشمەند، ئامیرەیێن ناڤمالێ و گەلەك تشتێن دی، گرنگە كو مرۆڤ بزانیت چاوا ئەڤان ئامیرەیان بكار بینیت و مفای ژێ وەرگریت.
دو: فێربوونا تەكنیكێن نوو یێن كاری، ژیریا چێکری گەلەك كارێن بەرێ ب دەستێ مرۆڤی دهاتنە كرن، ئەڤرۆ ب ئالاڤێن هۆشمەند دهێنە كرن، ئەڤە ژی دخوازیت كو مرۆڤ فێری شیانێن نوو ببیت، وەك: چاوانیا بكارئینانا داتایان، شرۆڤەكرنا ئەنجامانو چاوانیا هەڤكاریێ ل گەل ئەڤان سیستەمان.
سێ‌: پاراستنا ئاستێ ڤەكۆلینێ، هەر رۆژ تشتێن نوو دهێن سەر ژیریا چێکری و مرۆڤ دڤێت خوە نوو بكەت، ئەڤە ژی ب رێكا خواندنا بەردەوام و بەشداربوونا د كۆرسێن تایبەت دا دهێتە كرن.
چار: پشكداربوون د پرۆژەیێن كۆم دا، گەلەك پرۆژەیێن ژیریا چێکری كۆمەكی نە، ئانكو مرۆڤ دشێت تێدا پشكدار ببیت و هاریكاریێ بكەت و ب ڤێ رێكێ مرۆڤ دشێت ژیریا چێکری باشتر بنیاسیت و ببیتە پشكەك ژ گەشەپێدانا وێ.
پێنج: دروستكرنا هەڤسەنگیێ د ناڤبەرا ژیانا دیجیتال و ژیانا راستی دا، سەرەرای گرنگیا ژیریا چێکری، مرۆڤ دڤێت هەڤسەنگیێ دروست بكەت، ئەڤە ژی ب رێكا وەرگرتنا دەمەكێ تایبەت بۆ دووركەفتن ژ ئامیرەیێن هۆشمەند و چێژ وەرگرتن ژ چالاكیێن كو پەیوەندی ب مرۆڤێن راستی ڤە هەی.
ل دووماهیێ‌ خوە گۆنجاندن ل گەل ژیریا چێکری تشتەكە كو دێ هاریكاریا مە هەموویان كەت كو ژیانەكا باشتر و ب ساناهیتر هەبیت، لێ دڤێت ئەم وەكی مرۆڤ سنوران بۆ دانێین و مرۆڤاتیا خوە ژی ژ بیر نەكەین.

ئاشتی سالح

ژینگەها كوردستانێ گەنجینەیەكا سروشتیە كو ب خۆدانا چیا، دەشت، چەم و گەلیێن جوان ناڤدارە، لێ د ناڤ دەمێن نوی دا، ئەڤ گەنجینە د ناڤ مەترسیا ژناڤچوونێ دایە. ئەڤرۆ، كوردستان رووبەری گەلەك ئاریشەیێن ژینگەهی دبیت، وەك بەرەڤبوونا ئاڤ و هەوایێ، بڕینا دارستانان، كێمبوونا ئاڤێ و گوهۆڕینا كەش و هەوایی كو هەمی ئەگەرن بۆ مەترسیێن مەزن ل سەر پاشەڕۆژا ژینگەها مە.
دارستانێن كوردستانێ كو جارەكێ ب پڕی و كەسكاتیا خۆ دهاتنە نیاسین، نوكە ب دەستێ مرۆڤی دهێنە بڕین، ئەڤ چەندە ژی دبیتە ئەگەرێ ژ دەستدانا گیانەوەرێن ئاژەلی و ڕوەكێن كو د دارستانان دا دژین. هەروەسا، بێ پلان ئاڤادانكرنا شارەوانیان، بكارئینانا زێدە یا سەمادان د زەڤیێن چاندنێ دا، و بەلاڤبوونا زبلێن پلاستیكی دناڤ چەم و جۆیان دا، ژینگەها كوردستانێ دكەنە بەردێ ژەهراوی.
گوهۆڕینا كەش و هەوایی ژی دیاردەیەكە كو ل سەرانسەری جیهانێ دیارە، و كوردستان ژی ب ڤێ دیاردەیێ هاتیە ئێشاندن. گەرمبوونا ئەردی و كێمبوونا بارانێ، وەرزێن هشكیێ درێژتر كرینە، ئو ب ڤی شێوەیی ئاریشا ئاڤێ روژ ب روژ مەزنتر دبیت. چیا و زۆزانێن كوردستانێ كو دەمەكی هەمی كەسك بوون، نوكە بوینە زەڤی هشك و بێ ئاڤ.
لێ دگەل ڤان هەمی مەترسیان، هیڤیێن گەش ژی هەنە. حكومەتا هەرێما كوردستانێ و ڕێكخراوێن جڤاكی ئێك دگرن داكو ژینگەهێ بپارێزن و ئاریشەیێن هەیی چارەسەر بكەن. ژ وان پلانان، چاندنا دارێن نوی دناڤ دارستانێن كەڤن دا، پاراستنا چەمان ژ پیسبوونێ، و زێدەكرنا هشیاریا جڤاكی دەربارەی گرنگیا ژینگەهێ.
ئەڤ پلانە دگەل پێشكەفتنێن تەكنیكی یێن نوی دشێن كوردستانێ بگوهۆڕن بۆ هەرێمەكا كەسك و پاك. بۆ نموونە، بكارئینانا تەكنیكێن چاندنا نوی یێن ئاڤێ كێم بكاردئینن، بەرهەمئینانا ئەلەكتریكێ ژ تاڤێ، بایی و ئاڤێ دشێن ببنە ئەگەرێ كێمبوونا پاشكەفتیێن ژەهراوی.
دشێین بێژین كو پاشەڕۆژا ژینگەها كوردستانێ دناڤ دەستێن مەدایە. ئەگەر هەمی كەس، ژ تاكێن ئاسایی تا دامەزراوێن حكومی و بازرگانی، دەست بدەنە دەستێن هەڤدو و بەرپرسیاریا خۆ وەرگرن، ئەم دشێین ژینگەهەكا پاك و سەلامەت بۆ نەسلێن داهاتی بهێلین. پاراستنا ژینگەهێ نە بەس ئەركێ حكومەتێیە، بەلكو ئەركێ هەر كەسەكی یە كو ل سەر ڤێ ئەردێ دژیت.

ئاشتی سالح

د دەمێ بوری دا، هونەرمەندێن مە یێن مەزن کارەکێ گەلەک مەزن و گرنگ پێشکێشی خەلکێ مە کرینە. گەلەک ژ وان ب زەحمەت و خەباتا بێ ڤەبر، شیاینە دەنگێ مللەتێ خوە بگەهیننە جیهانێ. لێ مخابن، پشتی نەمانا وان، کێم جاران قەدرێ وان دهێتە گرتن و ناڤێ وان دهێتە هێلان وەکی میراتەکێ زیندی ئەڤرۆ، پێدڤیە ئەم وەکی ملەتەک رێز ل هونەرمەندێن خوە بگرین، نەتنێ پشتی نەمانێ، بەلکو د دەمێ ساخلەمیا وان دا ژی. هونەرمەندێن مە یێن هەی، ئەوێن کو خزمەتا چاندا مە دکەن و هێشتا د ناڤ مە دا دژین، شایستەی رێزگرتنێ نە. چێدبیت باشترین رێک ئەوە کو فیستیڤال بۆ وان بهێنە ئامادەکرن دا ئەو ببینن کا چەوا هونەرێ وان کاریگەری ل سەر ژیانا خەلکی هەیە باژێرڤانی دشێت رۆلەکێ سەرەکی ببینیت د ڤی واری دا. بۆ نموونە، کۆلان و جادە دشێن ل سەر ناڤێ هونەرمەندێن ناڤدار بهێنە ناڤکرن. ئەڤە نە تنێ رێزگرتنەکە بۆ وان، بەلکو رێکەکە ژی بۆ پاراستنا ناڤ و بیرەوەریا وان د ناڤ جڤاکی دا. هەروەسا، دانانا پەیکەرێن وان ل جهێن گشتی دشێت ببیتە نیشانەکا گرنگ بۆ رێزگرتنا بەرهەمێن وان.
فیستیڤالێن سالانە یێن تایبەت ب هونەرمەندێن مەزن دشێن گەلەک سوودان پێشکێش بکەن. ئەڤ فیستیڤال دشێن ببنە دەرفەت ژبۆ ئاماژەکرن ب بەرهەمێن وان، پێشکێشکرنا بەرهەمێن وان ل سەر شانۆیان و ناساندنا وان بۆ نفشێن نوی. ئەڤە دێ بیتە ئەگەرێ هندێ کو هونەرمەند هەست ب گرنگیا خەباتا وی بکەت و نفشێن نوی ژی دێ فێری کەلتوورا خوە بن.
زێدەباری ڤێ یەکێ، رێکخستنا پێشانگەهان ل سەر ژیان و بەرهەمێن وان دشێت ببیتە دەرفەتەک بۆ بەلاڤکرنا چاندا جوان. د ڤان پێشانگەهان دا، خەلک دشێن وێنە، بەلگەنامە و بەرهەمێن هونەرمەندان ببینن و پتر دەربارەی ژیانا وان فێر ببن.
سەرەڕای هندێ، دەزگەهێن پەروەردەیی ژی دشێن پشکدار بن د رێزگرتنا هونەرمەندان دا. ئەو دشێن ناڤێ هونەرمەندان ل سەر قوتابخانە و پەیمانگەهان بکەن، یان ژی رۆژێن تایبەت تەرخان بکەن ژبۆ ناسینا بەرهەمێن وان.
د دوماهیکێ دا، هونەرمەندێن مە پێدڤی رێزگرتنێ نە، ب تایبەت د دەمێ ساخلەمیا وان دا. ئەم هیڤیدارین باژێرڤانی و دەزگەهێن پەیوەندیدار گرنگیەکا پتر بدەنە ڤی رەنگێ پرۆژان بۆ خوەشکرنا ژیانا هونەرمەندان و پاراستنا میراتێ وان.

ئـاشتی سـالـح

د جیهانا نوكە دا، تەكنەلۆجیا بوویە پارچەكا گرنگ ژ ژیانا مە و د گەل ڤێ پێشكەفتنێ، تاوانێن ئەلكترۆنی ژی زێدە بووینە. تاوانێن ئەلكترۆنی دگەهنە هەمی واران، ژ دزینا ناسنامەیێ هەتا ڤەدزینا زانیاریێن بانكی و د ئەنجامدا، گەلەك كەس زیانێن مەزن دبینن. لەوما پێدڤیە هەر كەسەك بزانیت چاوا خۆ ژ ڤان تاوانان بپارێزیت.
ئێكەم، تشت بۆ خۆپاراستنا ژ تاوانێن ئەلكترۆنی، بكارئینانا بۆرینپەیڤێن (پاسۆرد) بهێزە. پێدڤیە بۆرینپەیڤ یا درێژ بیت و تێدا هەروەك، ژمارە و نیشانێن تایبەت هەبن. هەروەسا، پێدڤیە بۆ هەر هژمارەكێ بۆرینپەیڤەكا جودا بهێتە بكارئینان، دا ئەگەر ئێك ژ وان هاتە دزین، تاوانكار نەشێت بگەهیتە هەمی هژمارێن تە.
دوویێ، پێدڤیە فاكتەرا دوویێ یا پشتراستكرنێ بهێتە چالاككرن. ئەڤە رێكەكە كو پێدڤیە دگەل بۆرینپەیڤێ، كودەكێ دی ژی بهێتە بكارئینان كو بۆ تلەفوونا تە یان ئیمێلا تە دهێتە هنارتن. ب ڤی رەنگی، هەتا ئەگەر تاوانكار بۆرینپەیڤا تە بدەستخۆڤە بینیت، ناشێت بگەهیتە هژمارا تە بێ وی كودی.
سێیێ، پێدڤیە هەر دەم سیستەما كۆمپیوتەرێ یان تلەفوونا خۆ نویتر بكەی. كۆمپانیێن تەكنەلۆجیایێ بەردەوام نویكرنێن ئەمنی دئێخنە د ناڤ بەرنامەیێن خۆ دا و ئەگەر تو وان نویكرنان نەكەی، سیستەما تە دێ د بن مەترسیێ دا بیت.
چارێ، هشیار بە سەبارەت ب ئیمێلێن گومانبار یان لینكێن نەنیاس. گەلەك جاران، تاوانكار ئیمێلان بۆ تە دهنێرن دا تو لینكەكێ ڤەكەی یان زانیاریێن خۆ بدەیێ. ئەڤە ب ناڤێ «فیشینگ» تێتە نیاسین و ئێك ژ رێكێن هەرە بەربەلاڤە بۆ دزینا زانیاریان.
پێنجێ، بەرنامەیێن دژە_ڤایرۆسێن بهێز بكاربینە و هەر دەم وان نویتر بكە. ئەڤ بەرنامە دشێن گەلەك ڤایرۆس و مالوێران بدۆزن و ناهێلن ئەو زیانێ بگەهیننە كۆمپیوتەرا تە یان زانیاریێن تە.
شەشێ، زانیاریێن خۆ یێن گرنگ ل سەر چەند جهان پاشەكەفت بكە، وەكی هارد_دیسك، یۆ ئێس بی یان كلاود. ب ڤی رەنگی، ئەگەر هاتو سیستەما تە هاتە هاك-كرن یان ڤایرۆس تێدا پەیدا بو، تو دشێی زانیاریێن خۆ ژ نوی ڤەگەڕینی.
هەفتێ، د تۆڕێن جڤاكی دا هشیار بە سەبارەت ب چ زانیاری تو بەلاڤ دكەی. نە ناسنامە، نە ناڤنیشان، نە ژمارا تلەفونێ و بتایبەت نە زانیاریێن بانكی بەلاڤ بكە. زانیاریێن كەسۆكی دشێن بهێنە بكارئینان بۆ دزینا ناسنامێ یان فێلبازیێن دی. د دوماهیێ دا، پێدڤیە ئەم هەمی لایەنێن ژیانا دیجیتالی یا خۆ بپارێزین دا ژ تاوانێن ئەلكترونی دویر بكەڤین. ب رێكا پەیڕەوكرنا ڤان رێنمایان، ئەم دێ باشتر خۆ پارێزین ژ مەترسیێن تۆڕێ.

ئاشتی سالح

شەڕێ د ناڤبەرا ئیرانێ و ئیسرائیلێ دا یێ بەردەوامە و رۆژ ب رۆژ دهێتە گەرمكرن. ئەڤ دوو وەلاتە ب درێژاهیا دەمی وەك دوژمنێن ئێك و دوو هاتینە دیتن، لێ د دەمێن دوماهیێ دا ئەڤ دوژمناتی گەهشتیە ئاستەكێ نوی. ئیران ب ئاشكرا دبێژیت كو دڤێت ئیسرائیل ژ نەخشێ دنیایێ بهێتە راكرن. ژ لایێ خۆڤە، ئیسرائیل هەمی كریارێن ئیرانێ یێن نوكلیەری و ئاستەنگكرنا پێشكەفتنا ئیرانێ د وی واری دا وەك گەفەك ل سەر هەبوونا خۆ دبینیت.شەڕ دناڤبەرا وان دا ب چەند شێوەیان دهێتە ئەنجامدان. ئێك ژوان شەڕێ سایبەرییە، ئانكو هێرشكرن ل سەر سیستەمێن كومپیوتەری یێن ئێكودو. هەروەسا، تیرۆركرنا زانا و كەسایەتیێن گرنگ ژی بەشەكە ژ ڤی شەڕی. ب تایبەت، تیرۆركرنا زانایێن نوكلیەری یێن ئیرانێ و فەرماندارێن لەشكەری یێن ئیرانێ د ئیسرائیلێ دا و تیروركرنا فەرماندارێن ئیسرائیلی ژلایێ ئیرانێڤە. د گەل ڤێ چەندێ، هێرش و بەرسڤدان د ناڤبەرا وان دا یێن بەردەوامن. ئیران ب رێكا گرۆپێن وەكی حزب اللە ل لوبنانێ، حوسیێن یەمەنێ و گرۆپێن دی ل ئیراقێ و سووریێ ئێرشێن نەراستەوخۆ ل سەر ئیسرائیلێ دكەت. ژ لایێ خۆڤە، ئیسرائیل ژی هێرشێن هەوایی ل سەر بنگەهێن ئیرانێ ل سووریێ و ئیراقێ دكەت. ئەڤ شەڕە بوویە ئەگەرێ بێزاری و نەئارامیێ د ناڤچێ دا و هەتا نوكە ژی تو رێكەفتن د ناڤبەرا هەردو وەلاتان دا نەهاتیە ئەنجامدان. هوسا دیارە كو ئەڤ شەڕە دێ بەردەوام بیت هەتا دەمەكێ درێژ.
جیهان ب گشتی و وەلاتێن ناڤچێ ب تایبەت نیگەرانن ژ ئەگەرێ بەرفرەهبوونا ڤی شەڕی و هەڤكێشەیا هێز و شیانێن هەردوو وەلاتان. ئەگەر ئەڤ شەڕە بهێتە بەرفرەهكرن، دێ كارتێكرنەكا مەزن ل سەر هەمی ناڤچێ كەت، ب تایبەت ل سەر وەلاتێن چواردۆر یێن وەكی ئیراق، سووریا، لوبنان و یەمەن.

ئاشتی سالح

ئەڤرۆ، دنیا گەلەك ب لەزاتی دگوهۆریت.تەكنولۆژیا بوویە پشكەك ژ ژیانا مە یا رۆژانە و ل هەمی وارێن ژیانێ دا كاریگەریەكا مەزن هەیە.دەمێ ئەم هشیار دبین، ئیكەم تشت كو ئەم دەست پێ دكەین، چێكرنا تەلەفوونێن خوەیە. ئەڤ ئامیرەیێن بچویك، ژ جیهانەكا تژی زانیاری و پەیوەندی كرن.
تەكنولۆژیا سەردەم گەلەك خزمەتێن هەین كو كاریگەریەكا ئەرێنی ل سەر ژیانا مە دكە. بۆ نموونە، ئەم دشێین ب ئاسانی پەیوەندیێ دگەل هەڤالێن خوە یێن دویر بكەین، تەكنولوژیا بوویە رێبەرەك بۆ مە د وارێ فێربوونێ دا. ئەم دشێین ب رێیا ئینتەرنێتێ، دەرفەتێن فێربوونێ یێن جوداجودا پەیدا بكەین. ئەز دشێم كورسێن ئونلاین بخوینم، زمانێن نوی فێر ببم، ئیلهامێ ژ هونەرێ وەرگرم، یان هەر تشتەكی كو حەز لێ دكەم بگەهیمێ. ئەڤە تشتەكێ سەیرە كو بەری چەند دەها سالا، مرۆڤ نەشیابان تەخمین بكەن.
دیسان، تەكنولوژیا ئاسانكاری د كارێن مە یێن رۆژانە دا كریە. ئەم دشێین بازارا خوە ب ئەلكترۆنی ئەنجام بدەین، خوارنێ ب ئونلاین بكەین، و تەنانەت مالا خوە ژی ئیدارە بكەین. بۆ نموونە، ئامیرێن مالا كو ب هۆشمەندی دهێنە برێڤەبرن وەك سیستەمێن رۆناهیێ، سپلیتێن گەرماتیێ، و كامێرایێن ئەمنیەتێ دشێن ژیانەكا ئاسانتر و ئارامتر بۆ مە پەیدا بكەن.
لێ، سەرەڕای ڤان فایدێن مەزن، تەكنولۆژیا دشێت ژی بێتە سەدەما هندەك ئاریشەیان بۆ نموونە، دەمێ زێدە یێ كو ئەم دەرباز دكەین ل سەر ئامیرەیێن هۆشمەند دشێت بێتە سەدەما سەرێشیێن ساخلەمی و كێمبوونا پەیوەندیێن جڤاكی. هەروەسا، پرسێن ئەمنیەتێ و پاراستنا زانیاریێن كەسەكی ژی بووینە جهێ نیگەرانیێ.
ب كورتی، تەكنولوژیا سەردەم پشكەكێ گرنگە ژ ژیانا مە و كاریگەریەكا مەزن ل سەر شێوازێ ژیان و كارێن مە هەیە. ئەم دڤێت ب هوشیاری سود ژێ وەرگرین و بزانین كا چاوا ڤێ بۆ باشتركرنا ژیانا خوە و جڤاكێ خوە بكاربینین.

ئاشتی سالح

یا ئاشكرایە كو ئەم هەموو رۆژانە پێدڤی ب كڕینا تشتان دبین و بەرێ‌ مە دكەڤیتە ماركێت و دكانان، یا من دڤێت ل ڤێرە بێژم ل هەر سیكەكێ‌ بازاڕەكە و كەسێ‌ ئاگەه ژ كەسێ‌ نینە، ئانكو ل جهەكی ئەرزانیە و یێ‌ دی گرانیە، ئانكو بێژین ب مخابنی ڤە هەتا نوكە جهێن شۆلەژێ‌ هەتا نە شاینە چو بهایێن هەڤپشك دانن كو ل هەر جهەكی ب وی گۆژمێ‌ پارێ‌ بۆ هاتیە دیاركرن بفرۆشن، بۆ نموونە د هەیڤا رەمەزانێ‌ دا ئەز چوومە جهەكێ‌ كراسەكێ‌ كچان ب (35) هزاران گۆتە من و پشتی من كڕی چوومە جهەكێ‌ دی ب (25) هزار دیناران گۆتە من، ئانكو (10) هزار دیناران ژ جهێ‌ ئێكێ‌ كێمتر و هەلبەت ئەڤ دەه هزار دیناراە گەلەكن ب تایبەت بۆ كەسەكی هەكە چار یان پێنج زارۆك و پتر هەبن، هەروەسا ل جهێ‌ فرۆتنا پێلاڤان ژی ئەڤە ب سەرێ‌ من هات و هەتا دووماهیێ‌ و پشتی ئەز زڤریمە مال بۆ من دیار بوو كو نێزیكی پێنجی هزارا دیناران ب زێدەهی ژمن هاتینە وەرگرتن و ئەڤە ژی بارەكێ‌ دی یێ‌ گرانیێ‌ یە، چنكو ب وان پێنجی هزارێن ب زێدەهی ژمن هاتینە وەرگرتن دا هندەك پێدڤیێن دی یێن مالێ‌ پێ‌ كرم و ئەڤ دیاردەیە ب درێژاهیا سالێ‌ یا هەی، ب تایبەت ژی د هەیڤا رەمەزانێ‌ دا، هەروەسا چەند رۆژەكان بەری جەژنا قوربانی ژی كو بوهایێن كەلوپەلان دبنە ئاگر، ئەڤە وەك نموونە مە بەحسێ‌ جلكان كر، بەلكو هەموو كەلوپەل و كەرەستەیێن دی ژی دوەسانە، هەتا كیلۆیا باجانسۆركان ژی نوكە ل هندەك دكان ب (750) دینارانە و ل هندەك ماركێت و جهێن دی ب هزار دیناران و پتر ژی دهێنە فرۆتن و ئەو باجانسۆرك ل هەر جهەكی دهێن كو ئەو ژی ل گۆمركێن فێقی نە، راستە مە چاڤدێریا بازرگانی ل دهۆكێ‌ هەیە و مە رێز بۆ وان هەیە و رۆلەكێ‌ باش دگێڕن، لێ‌ دبیت ئەو ژی ژبەر هندەك ئەگەر و فشاران نەشێن ب دروستی كاربكەن و ل دووماهیێ‌ خەلكێ‌ هەژار دبیتە قوربانیێ‌ وێ‌ بارگرانیێ‌، لەورا هیڤیا من ئەوە بۆ دەمێ‌ بهێت پتر رۆلێ‌ خوە بگێڕن دا بشێن پتر هاریكاریا كەسێن كێم دەرامەت بكەن.

ئاشتی صالح

هونەر ژ دیرۆکێ هەتا نها وەکی چرایێ ژیانا مە بوویە و روناهی دایە گیانێ مە. هونەرێ بەهدینی ژی وەکی گزنگەکا گەش د ناڤ ڤێ جیهانێ دا جهێ خوە گرتییە. هونەرمەندێن مە ب دەستێن خوە، ب دەنگێ خوە، و ب رامانێن خوە شیاینە گەلێ مە پاراستی و گەشە پێ بدەن.

رەسم و نەخشێن د بەردا
ژ کەڤن دا، بەهدینی شیاینە هزر و رامانێن خوە ب رێکا رەسم و نەخشا دیار بکەن. ل سەر بەرێن مەزن، ل سەر رویێ ئاخێ، ل سەر کانیا، هەمی جها جهێ پێ خوە هێلاینە. ئەڤ نەخشە د گەلەک جها دا هاتینە پاراستن و هەتا نوکە ئەم دشێن وان ببینین و سەرەدەرییا وان بکەین.
ژ وان بەرێن نەخشاندی، ئەم دشێین بزانین کا بادینی چاوا ژیایە، چ جلک ل بەر کرینە، و چ خوارن خواریە. کەڤنارناس و پسپورێن دیروکێ گەلەک تشتێن نوی ژ ڤان نەخشا فێر بووینە

هونەرێ دەستی
د ناڤ هونەرێ بەهدینی دا، جهێ هونەرێ دەستی یێ تایبەتە. پیرەژن و ژنێن گەنج ب سالان مژوولی چێکرنا تشتێن دەستی بووینە. د ناڤ ڤان هونەران دا یێن هەری ناڤدار: رستن، چنین، و نەخشاندنا بەرگ و چەکا نە.
هەر ژنەکێ شیانێن خوە هەبووینە دا تشتێن جوان چێبکەت و د ناڤ وان دا سێحر و جوانیا خو هەبوویە. خالیچێن بەهدینی ب رەنگێن خوە و ب نەخشێن خوە د ناڤ هەمی جیهانێ دا ناڤدارن و هەمی کەس وان دناسیت.
خالیچا هونەرەکا گران و گرانبهایە کو دەمەکێ زور دگریت. ژ هەلبژارتنا هری، هەتا رستن، و دووڤ را چێکرنا رەنگا و پاشی نەخشاندن و چنین، هەمی گاڤێن چێکرنا خالیچێ هونەرەکا سەربخوەیە.

گۆتن و ئاواز
هونەرا گۆتن و ئاوازێن بەهدینی یێن هەری کەڤنن و هەتا نها ژی بەردەوامن. هەر دەنگبێژەکێ شێوازێ خو، دەنگێ خو، و ئاوازێن خو هەنە.
ستران و گۆتنێن بەهدینی پر چیروک و سەربوران ڤەدگێرن: چیروکێن ئەڤینێ، شەر، قارەمانەتی، و خەم. دەنگبێژێن بادینی شیاینە دەنگێ خو بگەهیننە دلێ گوهداران و وان بهەژینن.
د دەمێن شەهیانان دا، د شینا دا، د کار و خەبات و پالەڤانیێ دا، هەر جارەکێ ستران و گۆتنێن تایبەت هەنە. هەر دەمەکێ سالێ، هەر بویەرەکا ژیانێ، هەر هەستەکێ دلی، ئاوازەکا خو یا تایبەت هەیە.

شانو و راگێران
شانو ژی بەشەکێ گرنگ یێ هونەرێ بەهدینی یە. ب رێکا شانۆیێ، بەهدینی شیاینە ژیانا روژانە، چیروکێن کەڤن، و بویەرێن گرنگ بینن سەر سەهنا و پێشکێشی خەلکی بکەن.
لیستکڤانێن شانویێ گەلەک شارەزا و کارزانن. ئەو دشێن ب لڤینێن خو، ب دەنگێ خو، و ب دەربرینێن دەموچاڤێ خو گەلەک هەستان دەرببرن. گەلەک لیستکڤان د دەمێ نوو دا ژی کار ل سەر ڤێ هونەرێ دکەن.

ئاشتی سالح

بۆچوونێن جڤاكی كۆمەكا بیر و باوەریا نە كو د ناڤ جڤاكێ دا دهێنە پاراستن و بهێزكرن. ئەڤ بۆچوونە ژیانا مرۆڤی ب گەلەك رەنگان ڤە دكێشن و دهێلن كو مرۆڤ یێن دیتر و خو بنرخینن مرۆڤ وەك بوونەوەرەكێ جڤاكییە و نەشێت ب تنێ بژیت، لەوما ژی بووچونێن جڤاكی دبنە ئاڤا و بناغە یا هەلسوكەفتا مرۆڤان
ل باكوورێ كوردستانێ، بووچونێن جڤاكی یێن بهێز هەنە كو ژ دەمێن كەڤن ڤە دهێنە پاراستن. بۆ نموونە، رێزگرتنا مەزنان، هاریكاریا ئێكدو، میڤاندارییا خورت و پشتەڤانیا خزم و دۆستان. ئەڤ بۆچوونە د ناڤ جڤاكێ دا دهێنە چاندن ژ بچویكییا زارۆكان ڤە، ب ڤی رەنگی دبنە پشكەك ژ ناسنامەیا مرۆڤی.
ژ لایەكێ دیڤە، بۆچوونێن جڤاكی دشێن سنووران بۆ ئازادییا تاكەكەسی دانن. بۆ وێنە، جڤاكێن كو گەلەك گرنگیێ ددەنە گۆتنا خەلك دشێن بهێلن كو تاك خو ئازاد نەهەست بكەت دا بیر و باوەریێن خو دەربرینیت. ژنێن كورد ژ مێژە د نێرینا جڤاكێ دا ب رۆلێن تایبەت هاتینە سنوورداركرن و گەلەك جاران ئازادییا وان هاتییە بندەستكرن ب ناڤێ نەریت و عەیبێ.
لێ د ناڤ گوهۆرینێن نوكەدا، ئەڤ بۆچوونە ژی دهێنە گوهارتن. نفشێن نوی سەرفرازترن و دخوازن سنوورێن كەڤن بشكێنن. بەلاڤبوونا زانیارییان و پێشكەفتنا تەكنولوژیایێ بوویە سەدەم كو مرۆڤێن نوكە بۆچوونێن جڤاكی ب رەخنەیی بخوینن و ژێكڤەكەن كیژك ژ وان ب كێری ژیانا نوكە دهێت.
ژ لایەكێدی، بۆچوونێن جڤاكی دشێن هەستا ئێكگرتی و پشتەڤانییێ بهێزتر بكەن. نەخاسما د ناڤ كێشە و زەهمەتیان دا، ئەڤ بۆچوونە دبنە ئاستێ پاراستنێ. دەما بەلایەك دهێت، كوردان هەردەم دەست داییە ئێك و هاریكاریا ئێكدو كرییە. خویشكاتی و برایەتی بناغە یا جڤاكا كوردییە.
گرنگە كو مرۆڤ تێبگەهیت كا بۆچوونێن جڤاكێ چاوا كارتێكرنێ ل ژیانا وی دكەن. ئەڤ تێگەهشتنە دشێت مرۆڤی هاریكار بەت دا وان بۆچوونێن باش پاراستی و یێن خراب گوهارتی. جڤاكێن ساخلەم یێن كو پێشدكەڤن بناغەكا دورست ژ بۆچوونان ئاڤادكەن كو بەرژەوەندیێن هەموویان ددەنە بەر چاڤان.
ب كورتی، بۆچوونێن جڤاكی دشێن ستوینا جڤاكی بن یان زنجیرەكا گران. ئەركێ مەیە كو وان ب هشیاری بنرخینین و بزانین كیژك ددەنە پێشكەفتنا مرۆڤایەتی و كیژك دبنە ئاستەنگ.