ئاشتی سالح

بۆچوونێن جڤاكی كۆمەكا بیر و باوەریا نە كو د ناڤ جڤاكێ دا دهێنە پاراستن و بهێزكرن. ئەڤ بۆچوونە ژیانا مرۆڤی ب گەلەك رەنگان ڤە دكێشن و دهێلن كو مرۆڤ یێن دیتر و خو بنرخینن مرۆڤ وەك بوونەوەرەكێ جڤاكییە و نەشێت ب تنێ بژیت، لەوما ژی بووچونێن جڤاكی دبنە ئاڤا و بناغە یا هەلسوكەفتا مرۆڤان
ل باكوورێ كوردستانێ، بووچونێن جڤاكی یێن بهێز هەنە كو ژ دەمێن كەڤن ڤە دهێنە پاراستن. بۆ نموونە، رێزگرتنا مەزنان، هاریكاریا ئێكدو، میڤاندارییا خورت و پشتەڤانیا خزم و دۆستان. ئەڤ بۆچوونە د ناڤ جڤاكێ دا دهێنە چاندن ژ بچویكییا زارۆكان ڤە، ب ڤی رەنگی دبنە پشكەك ژ ناسنامەیا مرۆڤی.
ژ لایەكێ دیڤە، بۆچوونێن جڤاكی دشێن سنووران بۆ ئازادییا تاكەكەسی دانن. بۆ وێنە، جڤاكێن كو گەلەك گرنگیێ ددەنە گۆتنا خەلك دشێن بهێلن كو تاك خو ئازاد نەهەست بكەت دا بیر و باوەریێن خو دەربرینیت. ژنێن كورد ژ مێژە د نێرینا جڤاكێ دا ب رۆلێن تایبەت هاتینە سنوورداركرن و گەلەك جاران ئازادییا وان هاتییە بندەستكرن ب ناڤێ نەریت و عەیبێ.
لێ د ناڤ گوهۆرینێن نوكەدا، ئەڤ بۆچوونە ژی دهێنە گوهارتن. نفشێن نوی سەرفرازترن و دخوازن سنوورێن كەڤن بشكێنن. بەلاڤبوونا زانیارییان و پێشكەفتنا تەكنولوژیایێ بوویە سەدەم كو مرۆڤێن نوكە بۆچوونێن جڤاكی ب رەخنەیی بخوینن و ژێكڤەكەن كیژك ژ وان ب كێری ژیانا نوكە دهێت.
ژ لایەكێدی، بۆچوونێن جڤاكی دشێن هەستا ئێكگرتی و پشتەڤانییێ بهێزتر بكەن. نەخاسما د ناڤ كێشە و زەهمەتیان دا، ئەڤ بۆچوونە دبنە ئاستێ پاراستنێ. دەما بەلایەك دهێت، كوردان هەردەم دەست داییە ئێك و هاریكاریا ئێكدو كرییە. خویشكاتی و برایەتی بناغە یا جڤاكا كوردییە.
گرنگە كو مرۆڤ تێبگەهیت كا بۆچوونێن جڤاكێ چاوا كارتێكرنێ ل ژیانا وی دكەن. ئەڤ تێگەهشتنە دشێت مرۆڤی هاریكار بەت دا وان بۆچوونێن باش پاراستی و یێن خراب گوهارتی. جڤاكێن ساخلەم یێن كو پێشدكەڤن بناغەكا دورست ژ بۆچوونان ئاڤادكەن كو بەرژەوەندیێن هەموویان ددەنە بەر چاڤان.
ب كورتی، بۆچوونێن جڤاكی دشێن ستوینا جڤاكی بن یان زنجیرەكا گران. ئەركێ مەیە كو وان ب هشیاری بنرخینین و بزانین كیژك ددەنە پێشكەفتنا مرۆڤایەتی و كیژك دبنە ئاستەنگ.

ئاشتی سالح

نەورۆز جەژنا کەڤن و یا پیرۆزە کو پێشینێن مە کوردان و گەلێن ئیرانی هەر ژ کەڤندا پیرۆز دکر. ئەڤ جەژنە دەستپێکا سالا نوی یا کوردی و ئیرانییە، و کەڤتییە رۆژا ٢١ێ ئادارێ، کو دگەل هەڤسەنگیا رۆژ و شەڤێ دبهارێدا تێک دچیت. نەورۆز نیشانا هاتنا بهارێ و ژنویڤەبوونا سروشتێیە، و ئەڤ رۆژە هاتنا ژیانێ پیرۆز دکەت دناڤ خەلکێ کوردیدا، نەورۆز واتا «رۆژا نوی» یە و دگەل خۆ ئومێد و ژیانەکا نویتر تینیت. گاڤا سروشت ژبن بەفرێ دەردکەڤیت و گول و گیا دەست ب شینبوونێ دکەن، کورد دەست ب ئامادەکاریێن جەژنا نەورۆزێ دکەن. ئەڤ جەژنە ب گرنگیەکا تایبەت پیرۆز دکەن و چەندین خۆئامادەکرن بۆ هاتنا ڤێ رۆژێ هەنە.مەراسیمێن نەورۆزێ ب مێهڤان داری و سەردانکرنا خزم و دۆستان دەستپێدکەت. خەلک جلێن نوی لبەر خو دکەن، مالێن خۆ پاقژ دکەن، و خوارنێن تایبەت چێدکەن ئاگرێ نەورۆزێ ژی نیشانەکا گرنگە و ب شێوەیەکێ بەرفرە دهێتە پیرۆزکرن. شەڤا نەورۆزێ خەلک لدۆرا ئاگری کۆم دبن، سەما دکەن، گۆڤەندا کوردی دگێرن و دلۆڤانیێن خۆ نیشان ددەن. ب ڤی رەنگی، ئەو تاریبوون و سەرمایا زڤستانێ دوور دکەن و گەرمی و رۆناهیا بهارێ پێشوازی دکەن نەورۆز هەروەسا گرێدایی ئەفسانا کاوایێ ئاسنگەرە. ل گۆر ئەفسانێ، کاوا شۆرەش ل دژی زۆرداریا زوحاکی ستەمکار راکر و خەلک رزگار کر. زوحاک پادشایەکێ خوینرێژ بوو کو دو مار لسەر مل و پیلێن وی هەبوون و هەر رۆژ مێشکێ دو گەنجان دخوارن. کاوا ئاسنگەر کەڤچیەکێ ئاسنی کرە ئالا خۆ و شۆرەش لدژی زوحاکی راکر. رۆژا سەرکەفتنا کاوای بوویە دەستپێکا رۆژا نوی.ئەڤرۆ، نەورۆز ژ بۆ کورد و گەلێن دەڤەرێ نە ب تنێ جەژنەکا بهارێیە، بەلکو نیشانا بەرخۆدان و یەکبوونێیە ژی. ئەڤ جەژنە ژ لایێ یۆنیسکۆڤە وەک میراتەکێ جیهانی هاتیە ناسکرن و ل گەلەک وەلاتان وەک جەژنا فەرمی دهێتە پیرۆزکرن نەورۆز دەرفەتەکە دا کو مرۆڤ ژیانەکا نوی دەستپێبکەن، خرابی و کینان ژ دلێ خۆ دەرئێخن، و ب هیڤی و ئومێدەکا مەزنتر بۆ پێشەرۆژێ بنێرن. گەلێ کورد هەر سال ب شادی و خۆشی ڤێ جەژنێ پیرۆز دکەت و هیڤیا ئاشتی و ئازادیێ دکەت نەورۆز پیرۆز بیت! بلا ئەڤ جەژن بۆ هەمی کورد و جیهانێ ببیتە دەستپێکا ئاشتی و خۆشیێ.

ئاشتی سالح

زمانێ كوردی نە ب تنێ ئامرازەكێ پەیوەندیێیە، بەلكو نیشانا ناسنامەیا مللەتەكێیە كو هزاران سالە ل سەر ئاخا خۆ دژیت. ئەڤ زمانێ دەولەمەند، كو ب هزاران سالان هاتیە پاراستن و ڤەگوهاستن ژ نفشەكی بۆ یێ دی، بوویە سیمبۆلا بەرخودانێ و شۆرەشەكا دژی ستەم و زۆرداریێ.
د هەر قووناغێن دیرۆكا كوردان دا، زمانێ كوردی جهێ خۆ مەزن پاراستیە د ناڤ دلێ میللەتی دا. ب تایبەت د وان دەمان دا یێن كو سیاسەتێن تواندنێ و قەدەغەكرنێ هاتینە سەپاندن، ئاخڤتنا ب زمانێ كوردی بخۆ بوویە شۆرەشەكا بێدەنگ. د دەمێن كو مافێن كوردان هاتینە پێشێلكرن، پاراستنا زمانی بخۆ بوویە بەرخودانەكا مەزن دژی ستەمكاریێ.
ژلایێ هونەر و ئەدەبیاتێ ڤە، زمانێ كوردی گەنجینەیەكا دەولەمەندە كو هەزاران ستران، چیرۆك، داستان، گۆرانی و هەلبەست تێدا هاتینە ڤەهاندن. شاعیر و نڤیسكارێن كورد ب رێكا ڤان بەرهەمان، نە ب تنێ جوانیا زمانێ خۆ دەرئێخستیە، بەلكو بیر و هزرێن خۆ یێن سیاسی و نەتەوەیی ژی بەلاڤكرینە. هەر ڤێ چەندێ هێز دایە گەلێ كورد كو ل بەرامبەر زۆرداریێ رابوەستێن.
پاراستنا زمانێ كوردی د ناڤ مالباتێ دا، د گوند و باژێران دا، ب خۆ شۆرەشێن بچویك یێن رۆژانە بوون. هەر دەیكەكا كورد یا كو لۆریێن ب كوردی گۆتینە، هەر بابەكێ كو چیرۆكێن ب كوردی بۆ زارۆكێن خۆ ڤەگێرایە، هەر مامۆستایەكێ كو ب دزی ئەلفابێیا كوردی فێری زارۆكان كریە، هەر كەسەكێ كو نڤیسینێ ب كوردی بەلاڤكریە… هەمی بووینە شۆرەشگێرێن زمانی.
رۆلێ رۆژنامەگەری و مێدیایێ د پاراستن و پێشخستنا زمانێ كوردی دا ژی گەلەك گرنگە. ب تایبەت د دەمێن نوی دا، دەركەتنا رۆژنامە، كۆڤار، كەنالێن تەلەڤزیۆنی و رادیۆیێن كوردی بووینە هۆكارێن گرنگ بۆ بەرفرەهكرن و پاراستنا ڤی زمانی. ئەڤە ژی شۆرەشەكا مێدیایی یە كو هاریكاریا پاراستنا ناسنامەیا كوردی كریە ئەڤرۆ، سەرەرای هەمی زەحمەتی و ئاستەنگان، زمانێ كوردی د قووناغەكا نوی دا دژیت. ب ڤەكرنا فێرگەه و زانكۆیان ب زمانێ كوردی، ب وەرگێرانا كتێبێن جیهانی بۆ سەر زمانێ كوردی، ب بەرهەمئینانا فلم و زنجیرەیان ب كوردی و بكارئینانا تەكنۆلۆژیا نوی بۆ پەرەپێدانا ڤی زمانی، كورد دخوازن زمانێ خۆ بگەهیننە ئاستەكێ جیهانی.
ب كورتی، زمانێ كوردی نە ب تنێ ئامرازەكێ پەیوەندیێیە، بەلكو شۆرەشەكا بەردەوامە دژی ستەم و تواندنێ. ئەڤ زمانە یێ كو هەزاران سالە هاتیە پاراستن، دێ هەر ژیت و گەشە بكەت هەتا رۆژا كو مرۆڤایەتی هەبیت. چونكی زمان روحا میللەتەكێیە و ب رێكا وی، كورد دشێن چیرۆكا خۆ بۆ دنیایێ ڤەگێرن.

ئاشتی سالح

ئەڤرۆ گەلەك جوانیێن ژیانێ ل دەوروبەرێ مە هەنە كو چاڤێن مە نابینن، ئەم دچینە سەر كاری و ڤەدگەڕینە مال، ڕۆژ دبۆرن بێی كو ئەم هەست ب گرنگیێن تشتێن بچووك بكەین، ئەڤجا گرنگە ئەم ل جهەكی ب راوەستین و بیرا خوە ل ژیانێ بینین دەمێ سپێدێ، ل دەمێ گول ڤەدبن، دەنگێ چویچكا، كەنیا زاڕۆكان، هەموو جوانیێن ژیانێ نە.
ل جیهانا ئەڤرۆ، گەلەك خەلكێ‌ بلەزە، هەموو تشت ل سەر تەكنەلۆژیایێ و ئینتەرنێتێ دزڤڕن، ژیانا مەیا ڕاستەقینە كێمتر بوویە و ئەم گەلەكا جاران نوزانین چاوا ب ڕێكا ڕاست بچین. دەمێ‌ تۆ تێكەلی سروشتێ دبی، ڕێكا تە ڤەدبیت ژ بۆ هزرێن نوو. چیایێن بلند، دارستانێن كەسك، رووبارێن زەلال، هەموو جێهێن كو دئێنە بیرا مە كو ئەم بەشەكین ژ تشتەكێ مەزنتر، خەلكێ مە د ناڤ دەست و پێ ژیانا ڕۆژانە دا فێری باوەریا ب خوە نابن، باوەری ب خوە یا ژ دل دهێت دەمێ تۆ دزانی كا تۆ كی و تە چ دڤێت، ئەڤ زانینە ژی ژ ئەزموونێن تە یێن ژیانێ دهێت، ژ خواندنێ، ژ گوهدانا خەلكێن دی، ژ نیاسینا خەلكی دی، ئەگەر مە بڤێت جیهان ببیتە جهەكێ باشتر، دڤێت ئەم ژ خوە دەست پێ بكەین، ئەم دشێین ب كارێن بچووك دەست پێ بكەین، وەك هاریكاریا كەسەكی د دتەنگاڤیێ دا، چاندنا دارەكێ، ئەڤین و ئێك دو قەبوولكرن و ڕێزگرتنا ئێك دو دكەن، ب ڤان كاران ئەم دێ‌ شێین ئێك ب ئێك جیهانێ گۆهۆڕین، لەورا گەلەكا فەرە هەر نوكە هەر ئیك ژمە ژخوە دەست پێ‌ بكەت و بێژیت دەم هات خوە ب گۆهۆڕم، راستە پتریا مە دان ب وێ‌ چەندێ‌ دكەن كو مە هەموویان شاشی یێن كرین، لێ‌ رامانا وێ‌ نینە كو ئەم دێ‌ دبەردەوام بیت، چنكو دژیانێ‌ دا دەلیڤە دهێن كو مرۆڤ ل خوە ب زڤڕیت و خوە ب گۆهۆڕیت و بلا چوكەس ڤێ‌ چەندی ب كێماسی نەزانن، ژبەركو ل خوە زڤڕین ل نیڤا رێكێ‌ ژی هەر یا باشە و فەرە بەری دەم ژمە بچیت مە گیانێ‌ لێبۆرینێ‌ و هەڤدۆ قەبوولكرنێ‌ هەبیت، چنكو ئەم هەموو مێڤانین ل سەر رویێ‌ ڤی عەردی و رۆژەك دێ‌ هێت كەس ژمە نامینیت و ئەم هەموو دێ‌ باركەین.