ئه‌ڤین بارزانی
رۆژ ب رۆژێ بازرگانیا ماددێن هۆشبه‌ر ل هه‌رێما كوردستانێ زێده‌تر دبیت، رۆژانه ئه‌م ده‌نگوباسێن ده‌سته‌سه‌ركرنا بازرگانان دبهیسین و هنده‌ك جاران ژی ب چه‌كی روو ب روویی هێزێن ئێمناهیێن ژی دبن و ئه‌و یه‌ك ژی نیشا دده‌ت كو چه‌ندین گرۆپ وه‌كو مافیا ل هه‌رێما كوردستانێ بووینه بازرگانیێن ماددێن هۆشبه‌ر، بێگومان بكارئینه‌ر ئانكۆ كه‌سێن ئالۆده‌یی ڤی مادده‌یی ژی بووینه هژمارا وان ل گۆر راپۆرتێن ئالیێن په‌یوه‌ندیدار ل هه‌رێما كوردستانێ زێده بووینه.
هه‌كه ئه‌م به‌رێ خوه بده‌ینه وان وه‌لاتێن رۆژهه‌لاتا ناڤین كو بكارئینانا ماددێن هۆشبه‌ر لێ زێده بووینه و چاره‌نڤیسێ كه‌سێن كو تووشبووینه دێ بۆ مه دیار بیت كا ماددێن هۆشبه‌ر چه‌ند مالێن خه‌لكی خراب كرینه، ئه‌ڤرۆكه كه‌سه‌ك كو ئالوده‌ی ماددێن هۆشبه‌ر ببیت د ناڤ خێزانه‌كێ دا دێ وێ خێزانێ هه‌موویێ ژناڤ به‌ت، د بیاڤێ ماددی و مه‌عنه‌وی دا كه‌سه‌كێ ئالودی ماددێن هۆشبه‌ر ببیت دشێت ب ساناهی خێزانه‌كێ ژناڤ ببه‌ت، ئه‌رێ مه هه‌تا نها ئه‌ڤ پرسیاره ژ خوه كریه كو دوژمنێن هه‌رێما كوردستانێ ئه‌ڤرۆكه ماددێن هۆشبه‌ر وه‌كو چه‌كه‌كێ یێ ل دژی خه‌لكێ مه بكار دئینن و ب تایبه‌تی ژی گه‌نجان تووشی ڤێ كاره‌ساتێ دكه‌ن دا وه‌سا جڤاكێ مه ژ گه‌له‌ك تشتان دوور بكه‌ن، هشیاریار نه‌ته‌وه‌یی لاواز بكه‌ن، هه‌ر خێزانه‌كێ بشێن كه‌سه‌كێ ژێ ئالودی ڤی مادده‌ی بكه‌ن دێ وێ خێزانێ ژ گه‌له‌ك تشتان دوور كه‌ن و ئه‌و دێ نه‌چار بن تنێ مژوولی چاره‌سه‌ریا وی كه‌سی بن، چونكی وه‌كو نه‌خوه‌شه‌كێ لێ هاتیه و چاره‌سه‌ركرنا وی ژی یا ب ساناهی نینه و ده‌م پێ دڤێت هه‌تا ئه‌و بشێن كه‌سه‌كێ ئالوده‌یی ماددێن هۆشبه‌ر بوویه چاره‌سه‌ر بكه‌ن و گه‌له‌ك ژی دڤێت خوه پێ ماندی بكه‌ن، وی ده‌می ئه‌و خێزانه دێ ب ره‌نگه‌كێ ئۆتۆماتیك ژ گه‌له‌ك تشتێن دی دوور كه‌ڤن و هه‌موو هێز و شیانێن وێ خێزانێ دێ بۆ چاره‌سه‌ریا كه‌سێ تووشبوویی هێته ته‌رخانكرن.
ئانكۆ هه‌كه نها رێگری لێ نه‌هێته كرن دێ ماددێن هۆشبه‌ر بیته مه‌زنترین چه‌كێ دوژمنان ل سه‌ر ئاسایشا هه‌رێما كوردستانێ، ژ به‌ر ڤێ یه‌كێ ژی ئێدی نابیت ئه‌م بێژین تنێ ئه‌ركێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ یه شه‌رێ بازرگانێن ماددێن هۆشبه‌ر بكه‌ت، به‌لكو دڤێت هه‌موو وه‌لاتی ل هه‌رێما كوردستانێ ب ئه‌ركێ خوه یێ نه‌ته‌وه‌یی رابن و ل گۆر به‌رچاڤ وه‌رگرتنا مه‌ترسیا ماددێن هۆشبه‌ر هه‌ڤكاریا سازیێن ئێمناهیێ و ئالیێن په‌یوه‌ندیدار ل هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ن.
باشترین كارێ نها بهێته كرن بۆ نه‌هێلانا ڤێ به‌لایێ مرۆڤ دشێت هنده‌ك ژ ڤان وه‌سا دیار بكه‌ت:
– ئاگه‌هداركرنا وه‌لاتیان ژ مه‌ترسیا ماددێن هۆشبه‌ر ب تایبه‌تی ژی گه‌نجان.
– دروستكرنا چه‌ندین به‌رنامێن ته‌له‌فزیۆنی دا خه‌لك ئاگه‌هدار بن چاوا دێ شێن گه‌نجێن خوه ژ ڤێ به‌لایێ دوور بكه‌ن.
– دروستكرنا چه‌ندین رێكخستنێن تایبه‌ت بۆ ئاگه‌هداركرنا خه‌لكی، گێرانا كۆمبوونان و دروستكرنا به‌رنامان دا خه‌لك پتر یێ ئاگه‌هدار بیت.
– دروستكرنا هنده‌ك به‌لگه فلمان ل گه‌ل وان كه‌سێن تووشی ماددێن هۆشبه‌ر بووینه و چ كاره‌سات هاتینه سه‌رێ وان، دا ئه‌و یه‌ك ببیته وانه بۆ هه‌موو كه‌سه‌كێ ب تایبه‌تی ژی گه‌نجان دا خوه ژ ڤێ به‌لایێ دوور بكه‌ن.
– ب توندی سزادانا وان كه‌سان یێن بازرگانیێ ب ماددێن هۆشبه‌ر دكه‌ن و ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه یێن ته‌نگ جڤاكه‌كێ تووشی كاره‌ساتێن مه‌زن دكه‌ن.
بێگومان ئه‌ڤه هژماره‌ك ژ ڤان پێشنیازانه و گه‌له‌ك كارێن دی ژی ئه‌م دشێین وه‌كو تاك ژی بكه‌ین دا بشێین وه‌لاتێ خوه ژ ڤێ كاره‌ساتێ بپارێزین و رێ نه‌ده‌ین دوژمنێن گه‌لێ مه ب رێیا ماددێن هۆشبه‌ر جڤاكێ مه ژ هه‌ستا نه‌ته‌وه‌یی و گه‌له‌ك تشتێن دی دوور بكه‌ن، چونكو د ره‌وشا نها دا دوژمنێن هه‌رێما كوردستانێ ب هه‌موو ره‌نگه‌كێ كار بۆ لاوازكرن و نه‌هێلانا قه‌وارێ هه‌رێما كوردستانێ دكه‌ن كو ماددێن هۆشبه‌ر ژی وه‌كو چه‌كه‌كێ بكار دئینن.
نيشاندان