باڤێ نازێ
هینگى ئه‌و هه‌موو كه‌نیان و گۆتن:”ئه‌م ته‌ ب ڤێ خسله‌تێ پیرۆزدكن!”
دووره‌ ئه‌و هه‌ڤالێ كو ئامه‌ژه‌ ب ته‌مبه‌لیا من كر, دیسا ئاخڤی:
+ خه‌تا من ژی, هه‌ما بێژن نایێ نه‌ خوه‌ندن لێ ئه‌ز ناخوازم ناڤێ نڤیسكاریێ ل په‌ی من بكه‌ڤه‌.
+ بۆ چ گدی؟ـ هه‌ما بێژه‌ مه‌ هه‌مویان ب هه‌ڤ ره‌ پرسی.
به‌ری ئاخڤتنێ ژی, هاته‌ خۆیاكرن كو ئه‌و ب رژدی دچه‌ سه‌ر هزرا خوه‌:
+ مانه‌ مه‌رۆڤێ كو ده‌ره‌وا دكه‌ یێ هه‌ری نه‌باشه‌. و ئه‌م هه‌موویێ دزانن كو نڤیسه‌ر چیرۆكا ژ بێریكا خوه‌ ده‌ردخینه‌ و دووری راستیێ نه‌.
+ ئه‌رێ مانه‌ ئاشۆپا وی ژ ڤر تێت, من به‌رسڤ دا, و به‌رده‌وام كرـ و هه‌ر چه‌ندێ ئاشۆپێ د وان چیرۆكان ده‌ په‌یدا دبن, لێ هه‌ر نه‌ دووری راستیا ژیانێ نه‌… ئه‌و ب ئاشۆپا خوه‌ راستیێ دخه‌ملینن, نه‌كه‌ ده‌ره‌وا دكن.
ب راستی گه‌له‌ك سال ل سه‌ر ڤێ بیركانینێ ده‌رباس و بوونه‌, لێ ئه‌و خسله‌تا خه‌تا نه‌خۆش یا نڤیسكاریێ ب من ره‌ مایه‌.
ـ تشتێ كو كه‌ڤن و نهو دگه‌هینه‌ هه‌ڤ هزره‌. ئه‌و هزرا ب ئاره‌سته‌یا گوهه‌رتنا ژیانێ كو به‌ر ب خوه‌شیێ ڤه‌ دچه‌, ئه‌ڤ ژی دهێله‌ گیان به‌ر ب ئاسیمانی ڤه‌ هه‌ره‌, ب ڤێ فرا به‌ر ب ئاسیمانی ڤه‌, مه‌رۆڤ خوه‌ دگه‌هینه‌ ئیدیالێ خوه‌ یێ بلند.
لێ مخابن, ئیدیالێ بلند, ل ناڤ مه‌ كوردان مه‌لسیه‌ و خوه‌ ل سه‌ر ئه‌ردی دكێشینه‌ و دگه‌ڤه‌ بن لنگان. ژ خوه‌ ئه‌ڤ ژی ئارمانجا دوژمنی یه‌.
ـ نڤیسه‌رێ رۆس لیۆ تۆلۆستۆی دبێژه‌:” كه‌سێن كو شه‌ڕ ژ به‌رژه‌وه‌ندیا وانه‌ ب ملیاران په‌ره‌ ل به‌ر ده‌ستێن وان هه‌نه‌ و ب ملیۆنان له‌شكر, لێ كه‌سێن كو ئاشتی ژبۆ به‌رژه‌وه‌ندیا وانه‌, وه‌كو نڤیسه‌ر ته‌نێ وان تشته‌ك هه‌یه‌ و گه‌له‌كێ ب هێزه‌, ئه‌و ژی راستی یه‌”.
ـ من جاره‌كێ ژ بسپۆره‌كی دیرۆكی پرسی:”وێ كه‌نگی ده‌وله‌تا كوردان چێ ببه‌؟” ئه‌وێ گۆت:” ده‌ما پێدڤیا جیهانێ ب ده‌وله‌تێ نه‌بت, وێ چاخێ وێ ده‌وله‌تا كوردان چێببت.
ـ پشتی ڤه‌گه‌رێ ل سالا 8918 ژ مۆسكۆ ئه‌ز دوازده‌ سالان دووری ئه‌ده‌با عه‌ره‌بی كه‌ڤت بووم, ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ من ده‌ست ب خوه‌ندنا رۆمانێن نوها كر, ده‌ستێ سبه‌هێ ل هه‌وشێ من دخوه‌ند, جاره‌كێ دایكا من هات جه‌م من و پرسی:
+ كۆڕێ من ما ته‌ قورئانا خوه‌ ختم نه‌كریه‌؟ و دووره‌ به‌رده‌مامكر, به‌س بخوینه‌, ئیجا كاره‌كی ژ خوه‌ ره‌ ببین!
+ باشه‌ دایێ, خوه‌دێ بێ ئه‌رێ ئه‌زێ نێزیك ده‌ست ب كاربكم.
ـ به‌رپرسێن ئۆرۆپی بێ شه‌ڕم دبێژن:”چ چه‌كێن كو ل به‌ر ده‌ستێن مه‌نه‌, ژ بۆ رییا ئاشتیێ نه‌.
و ئه‌ز ژی دبێژم:” ئۆرۆپینۆ وه‌ كه‌نگی چه‌كێ, خوه‌ یێن سڤك و گران ژبۆ ئاستیێ بكارئانینه‌؟ ما هوون نابینن كو هوون ده‌ره‌وان دكن. به‌لێ هوون نابینن ژ به‌ركو ده‌ره‌و ژ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌ یه‌ و ژ بۆ ڤێ ژی هوون چاڤێن خوه‌ دگرن… ل سه‌ر هالان ده‌ خوه‌ باڤێن راستی و ئاشتیێ دبینن, هوون و راستی؟ یا باش گه‌ره‌ك ئه‌ز ب مه‌ته‌لۆكا كوردی گازی وه‌ بكم:”رووڤی و سۆك!”.

باڤێ نازێ

ب ده‌ركه‌فتنا ژ ئاڤاهێ ڤێ ده‌ستگه‌هێ, ب گری من به‌رێ خوه‌ دا مه‌یدانا سۆر… هه‌ر كه‌سێن پیرگی هاتی ل من دنه‌رین و هه‌ر من ژی هێسرێن خوه‌ دباراندن و ژ خوه‌ ره‌ دگۆت:”هه‌تا كه‌نگی ئه‌مێ خوه‌ بێ ده‌نگ بكن؟!”
ـ ل مۆسكۆ سێ دۆستێن كو ئه‌م پڕ نێزیكی هه‌ڤ بوون و چ ده‌ما ئه‌م ب هه‌ڤ ره‌ رونشتن, ئاخڤتنا مه‌ دچوو سه‌ر ئه‌ده‌ب, جاره‌كێ من ئه‌ڤ پرس ژ وان كر:
+ خسله‌تێن نڤیسكارێ چ نه‌؟ تێته‌ بیرا وه‌؟
یه‌كێ ژ وان دۆستان گۆت:
+ ها چ بوویه‌, دیاره‌, ئێدی تو ڤان خسله‌تان دخوه‌ ده‌ دبینی؟
لێ من پرسی:
+ ئه‌و خسله‌ت چه‌ند بون؟
+ سێ بوون.
+ ئه‌و چ بوون ته‌ دكاری بناڤ بكی؟
+ ته‌ دگۆت یه‌ك ژ وان مه‌وهیبه‌یه‌”به‌هره‌میه‌” كو ئه‌و ژی ب ده‌ستێ خوه‌دای یه‌, یا دن ژی ته‌جریبا”سه‌ربۆرا” شه‌خسی, د ژیانێ ده‌, ئه‌و ژی ب مه‌رۆڤی ڤه‌ گرێدای یه‌ و یا سێ خه‌باتا بێی ئه‌تلاهی”بێی راوه‌ستاندێ” ل سه‌ر خوه‌ و نڤیسێن خوه‌.
ل ڤر دۆسته‌كێ دن گۆتن بری و گۆت:
+ ژ خوه‌ ئه‌ڤ خسله‌ت تو جاری ل جه‌م ته‌ په‌یدا نابه‌, ژ به‌ر كو چاوا ئه‌ز ته‌ ناس دكم, تو مه‌رۆڤه‌كێ ته‌نبه‌لی.
من ژی گۆت:
+ نه‌ خه‌مه‌, لێ ژ ڤان خسله‌تان یا چارێ چی یه‌؟
+ ئه‌ڤجا, ئه‌ڤ چ خسله‌ته‌ گری؟ هه‌ما هه‌ر سی هه‌ڤالان ب هه‌ڤ ره‌ پرسین.
+ ژ خوه‌, پرسا من ژ وه‌ ئه‌ڤ پرسه‌.
یه‌كێ ژ دۆستان گۆت:
+ قه‌ی ئاشۆپی یه‌.
+نا, ئه‌ڤ ژ خسله‌تێن به‌هره‌ێ یه‌.
هه‌موویان خوه‌, بێ ده‌نگ كرن و من ژی پرسی:
+ بێژن, ئه‌م ته‌سلیم, ئه‌زێ ژ وه‌ره‌ بێژم.
+ ته‌سلیم! وان ژی ب هه‌ڤ ره‌ گۆتن.
+ خه‌تا نه‌خوه‌شك كو ب زوری تێ خوه‌ندن ژ خوه‌ چ نڤیسه‌ر و زانیارێن كو هه‌بوون, پڕانیا وان خێرا نڤێسینا وان گه‌له‌كێ بێ سه‌روبه‌ر بوون. ئه‌ڤ خسله‌ت من به‌ری ده‌مه‌كێ ئه‌گه‌هداری ل سه‌ر وه‌رگرت و من ژ خوه‌ ره‌ گۆت, هه‌ما كی چ دبێژه‌ به‌لا بێژه‌, خسله‌ته‌ك نڤیسكاریێ ب من ڤه‌بوو.

باڤێ‌ نازێ‌
ئه‌مریكا و ئینگلته‌را و ژ ده‌رڤه‌ی وان هه‌تا رۆژا ئیرۆ كه‌س ب سه‌ر نه‌كه‌تیه‌. ئه‌ڤه‌ چ دهێله‌ كو گه‌لێن ڤان هه‌ردو ده‌وله‌تان نائێن
گوهارتن؟ گه‌لێ كو نه‌یێ گوهارتن, ئه‌و و دیموكراسی؟ یان ژی ئه‌و و شاهرستانی؟ ل گه‌ل وه‌سا ژی. قه‌ده‌را مله‌تێن جیهانێ د ده‌ستێن وان ده‌ یه‌, ئه‌ڤجا چاره‌؟ ته‌نێ چاره‌ دگوهارتنا گه‌لێن ڤان هه‌ردو ده‌وله‌تان دایه‌ ژێ و پێڤه‌ دێ جیهان هه‌روه‌كو خوه‌ بمینه‌.
ـ ده‌ما ئه‌ز دبه‌ر پاناڤه‌ك زه‌ڤی كو من زارۆكینیا خوه‌ یا خۆرتانیا ل ور ده‌رباس كریه‌, ئه‌ز هه‌ستێ ب پیراتیا خوه‌ دكم و ئه‌ز باش تێ دگێهم كو ئه‌و ده‌م نه‌ما ڤه‌دگه‌ره‌.
ئه‌ڤجا بێ هه‌مدی خوه‌, ئه‌ز خه‌مگین دبم و هه‌تا جارنا ژ ژیانێ بێ هێڤی دبم, لێ كه‌نگی ئه‌و ده‌نگێ زارۆكتیا من ل به‌ر گوهێن من دگه‌ڤه‌, ئه‌ز ژ خشمانیا خوه‌ شیاردبم و هه‌سته‌ك ب من ره‌ چێ دبت, ئه‌ز ڤێ قۆناغێ ل
خوه‌ ڤه‌گه‌رینم. ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ, ئه‌ز به‌رێ خوه‌ ددم قه‌له‌مێ, قه‌له‌م ژی به‌رێ خوه‌ دده‌ كاخه‌زێ و ب ڤێ ژی ڤه‌ژناندنه‌ك دكه‌ڤه‌ هشێ من و ئه‌ز ژیانا خوه‌ وه‌كو تێته‌ خوه‌ستن ددومینم…
ـ كاك مسعود, ڤه‌كری دۆزا سه‌رخوه‌بوونا كوردستانێ دكه‌. و ئه‌ڤ ژی ژ بۆ كوردان مافه‌كێ ره‌سه‌نه‌… ژ بۆ سه‌رخوه‌بوونێ, كاك مه‌سعود ب دو كرنێن خوه‌ رێ ل به‌ر ڤی مافێ‌ ڤه‌كریه‌, ئێك ژێ رێگرتن ل به‌ر شه‌ڕێ ناڤخوه‌ی و یا دویه‌م هه‌رفاندنا دیوارێ نه‌دانپێدانا ناڤنه‌ته‌وی ب مافێن كوردان.
ژ خوه‌ ژ به‌ر ڤان هه‌ردو كرنان, ئه‌ز دبێژم كاك مه‌سعود غاندیێ كوردایه‌, لێ مخابن هه‌گه‌ر غاندی جاره‌كێ ب ده‌ستێ هه‌ڤوه‌لاتیێ خوه‌ هاته‌ كوشتن, لێ كاك مه‌سعود رۆژێ چه‌ند جاران تێته‌ كوشتن. ئه‌و ژی ژ به‌ر كو ل سه‌ر ناڤێ وی تشت تێته‌كرن, بێی كو ئاگه‌هیا وی ل سه‌ر ڤان تشتان هه‌بت. كی چ دبێژه‌ به‌لا بێژه‌, لێ ده‌رگه‌هێ كاك مه‌سعود ژ بو گۆتنا راستیێ هه‌ر ده‌م ڤه‌كریه‌, لێ ئه‌و رێیا كو دچه‌ ه‌ر ڤی ده‌رگه‌هی, ب گه‌له‌ك ئاسته‌نگیایه‌.
ـ نۆكا ترك ل سه‌ر دیموقراسیا ده‌وله‌تا خوه‌, پر ئاخاڤتنن و ئه‌ڤ ژی نه‌بینێ ده‌ره‌وه‌, ژ به‌ر ڤێ چه‌ندێ هه‌گه‌ر ژ من ببرسن: تو دیموقرسیا ده‌وله‌تا ترك دخوازی یان دیكتاتوریه‌تا ده‌وله‌تا كوردان؟ ئه‌زێ ببێژم دیكتاتوریه‌تا
ده‌وله‌تا كورد. ده‌ به‌لا پۆستالا كوردان ل سه‌ر هۆستێ من به‌, لێ نه‌ یا دوژمنی.
ـ هه‌گه‌ر ژ من بپرسن مه‌رۆڤ بۆنه‌وه‌ره‌كی به‌رهه‌ڤه‌, یان گیانه‌وه‌ر, ئه‌زێ بێژم گیانه‌وه‌ر. ئه‌و ژی ژ به‌ر كو مه‌رۆڤ بكرتێن خوه‌ ژ گناوه‌ران هۆڤتره‌.
ـ ئورۆپی ب دیموقراسیێ خوه‌ شانه‌زه‌ دكن. لێ كێ فاشی و نازی, د ناڤ مه‌رۆڤان ده‌ چێ كر؟ هه‌لبه‌ت ئورۆپی بوون و ب ڤێ ژی ئه‌و بوون ئه‌گه‌رێ په‌یدابوونا شه‌ڕێ ناڤنه‌توی كو ژ ئه‌نجاما وێ ب ده‌هان مه‌لیون مه‌رۆڤ هاتن كوشتن, ئه‌ڤجا ئوروپیۆ تو و دیموقراسی؟!

باڤێ نازێ

دئێته‌گۆتن بێده‌نگى بیركا هه‌رى ب هێزه‌. هه‌گه‌ر نڤیسین وه‌كو ئاخڤتن بێته‌ نیاسین دێ نه‌ ب هزرا كوور بت. لێ نڤیسین د به‌رهه‌میدا دبه‌ نڤیس، ده‌ما ب هزرێ ڕه‌ دبه‌ هه‌ڤال. ئه‌و ب هزرێ ڕه‌ واته‌یا خوه‌ دستینه‌، ژبه‌ر كو ئه‌و ژى د بێده‌نگییێ ده‌ تێته‌ سه‌ر كاخه‌زێ. ئه‌و ژى دبه‌ نیشانا وێ یه‌كێ كو نڤیسین، ژبه‌ر هزرا د بێده‌نگیێده‌ په‌یدا دبت. ب خوه‌ گه‌ڕیان د بێده‌نگییێده‌ ژ بۆ دیتنا زه‌مینێ د به‌رهه‌میده‌ و گهشتنا گوهه‌رتنێ د بوویه‌رێده‌ خالا هه‌رى دژوار و ئالۆزه‌. ئه‌و ژى، ژبه‌ر كو ئه‌و ژ هوناندنا هونه‌رى دبه‌ ده‌ستنیشان و ئه‌ڤ هوناندنه‌ بێى هه‌ڤڕكى په‌یدا نابه‌ هه‌ڤڕكى ژى چه‌ند جۆرێن ئاریشه‌یان ب خوه‌ره‌ ژ بۆ قه‌هره‌مانى تینن. هه‌ڤڕكییا ب خوه‌ره‌ ئاریشه‌یا ده‌روونى ژ بۆ قه‌هره‌مانى چێدبت. هه‌ڤڕكیا ب جڤاكى ڕه‌ ژبه‌ر نه‌گهشتنا ئیدیالێ بلنده‌ و ئه‌ڤ ژى دبه‌ ئه‌گه‌رێ خوه‌كوشتنا قه‌هره‌مانى یان ژى دووربوونا ژ جڤاكێ.  ئه‌ڤ نه‌رین د وارێ تیۆریدا هاتنه‌ گۆتن. لێ د وارێ پراكتیكده‌ ل سه‌ر هزر و ڕه‌وشا مه‌ كوردان جاره‌كێ نڤیسه‌ره‌كێ سۆڤیه‌تێ چ ژ من ڕه‌ گۆت، ئه‌زێ ژى ژ وه‌ ڕه‌ بێژم:  ده‌ما ڕۆمانا من چیایێن ب خوینێ ئاڤدایى ژ بۆ وه‌شانا زمانێ ڕووسى هاته‌ ئاماده‌كرن، به‌رپرسێ وه‌شانخانه‌یێ ژ من ڕه‌ گۆت: نڤیسه‌رێ كو نه‌رینا خوه‌ ل سه‌ر ڕۆمانا ته‌ ژ بۆ مه‌ هنارت، دخوازه‌ ته‌ ببینه‌ و ئه‌م ب هه‌ڤڕه‌ ڕوونشتن. ئه‌و گۆتنێن كو سالا 1980 ژ من ڕه‌ گۆت، ژ بیرا من نه‌چوون و ئه‌وى ب ڤى شێوه‌یى ده‌ست ب ئاخاڤتنا خوه‌ كر: ئه‌ز نڤیسه‌ره‌كى ڕووسى مه‌، هه‌لا بێژه‌ من، ئه‌ز به‌له‌نگازێ خوه‌دایى، پشتى پۆشكین، لێرمۆنتۆڤ، گۆگۆل، دۆستۆیڤسكى، تۆلستۆى و چیخوڤ دكارم چ بنڤیسم؟ لێ تو وه‌كو نڤیسه‌ره‌كى كورد خاكا وه‌لاتى َته‌ د بوویه‌ران ڕه‌ داگرتییه‌، لێ هه‌تا نوكه‌ به‌ش مایه‌ و وه‌ چ نه‌كرییه‌. هوون نڤیسه‌رێن كورد ل هێڤییا چنه‌؟ خوه‌ نه‌ما بێده‌نگ بكن، ب خوه‌ ره‌ بكه‌ڤن هزرێ و ل دیرۆكا جڤاكا خوه‌ ڤه‌گه‌ڕن و ئه‌و بوویه‌رێن تراژیدى كو ب گه‌لێ وه‌ره‌ ده‌رباس بوونه‌ ب هزر و هونه‌رى بنڤیسن!  ب ڕاستى ژى، ئه‌و بوویه‌رێن كو د ژیانا گه‌لێ مه‌ ده‌ ده‌رباس بوونه‌، دوورى عاقلانه‌ و حه‌تا وه‌كو ئاشۆپێ تێنه‌دیتن. هه‌گه‌ر هات و نڤیسه‌رێ كورد ڤان بوویه‌رێن كو ب مله‌تێ وى ڕه‌ قه‌ومینه‌ د به‌رهه‌مێن خوه‌ده‌ بكاربینه‌ وێ پێدڤییا وى ب ئاشۆپێ نه‌به‌. لێ مخابن، ئه‌و خاكا مشت ڕوودان، هین وه‌ها مایه‌ و نه‌هاتییه‌ئاڤدان.