ل گۆرى به‌رسڤێن به‌رسڤده‌ران، ڕایا گشتى ل پڕانیا جیهانا عه‌ره‌بى، دیموكراسیێ ل دویڤ تێگه‌هێ گرنگیا سیاسى پێناسه دكه‌ن.
هه‌ركه‌سه‌كێ شاره‌زایى ل رۆژهه‌لاتا ناڤین هه‌بیت، ئه‌وى كه‌لتورێ كه‌ڤنارى باش دزانیت كو وه‌لاتیێ عه‌ره‌ب ژ بۆ ژیارا خوه یێ ئاماده‌یه ده‌ستبه‌ردارێ ئازادیا خوه یا سیاسى و مافێن مه‌ده‌نى ببیت.
ل چه‌ند سالێن كێمێن چوویى، ئه‌ڤێ ره‌وشێ به‌رده‌وامیا خوه نه‌ما، (بوهارا عه‌ره‌بى) سه‌رهلدا و رۆژ بۆ رۆژێ ڕایا گشتى یا عه‌ره‌بى گوهاڕتن كه‌تێ. هه‌تا ل هنده‌ك ره‌وشان كارتێكرنه‌كا ئێكسه‌ر و فاكته‌ره‌كێ ئێكلاكه‌ر بوو ژ بۆ دیاركرنا ئه‌جێندایێن ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بى.
سه‌نته‌رێ عه‌ره‌بى بۆ ڤه‌كۆلین و خواندنێن سیاسى ئه‌نجامێ ڕاپرسیه‌كێ به‌لاڤه كر، ڕاپرسیێ پرسێن ئابۆرى، جڤاكى، سیاسى، هه‌لوه‌ستێن دیموكراسى و پشكداریا مه‌ده‌نى و سیاسى بخوه‌ڤه گرتبوو.
ئه‌ڤ ڕاپرسیه ب به‌رفره‌هترین و ڕاپرسیا سه‌رانسه‌رى دهێته هه‌ژمارتن. ب رێكا دیدارا روى ب روى و ب پشكداریا 21350 كه‌سان ژ ئاستێن جودا جودا و ل 14 ولاتێن عه‌ره‌بى هاته ئه‌نجامدان.
دیموكراسى چییه؟ د ئه‌ڤى راپرسیێ دا پرسیارا پێناسا دیموكراسیێ هاتیه ئاراسته‌كرن، ئه‌نجامێن به‌رسڤده‌ران بۆ پێنج خالان هاتینه پۆلینكرن: گه‌ره‌نتیا ئازادیێن سیاسى و مه‌ده‌نى، دادوه‌رى و وه‌كهه‌ڤى، حوكمێ دیموكراسى، ئاسایش و سه‌قامگیرى و چاكسازیا ئابۆرى.
پرسیار ل سه‌ر ره‌خنه‌گرتنا دیموكراسیێ د ئه‌ڤێ راپرسیێ دا ب ڤى جۆرى بوو: (ئه‌نجامێن ئابۆرى د چارچووڤێ سیسته‌مێ دیموكراسى دا نه‌یا باشه، سیسته‌مێن دیموكراسى تژى كێش و ڤه‌كێشن، سسته‌مێن دیموكراسى بۆ پاراستنا نیزاما گشتى یا خرابه، سسته‌مێن دیمۆكراسى ل گه‌ل ئیسلامێ ناگونجیت، جڤاتا عه‌ره‌بى نه‌ئاماده‌یه ل بن حوكمێ دیموكراسیێ بژیت). هه‌ر چار ره‌خنه‌یێن ئێكێ دژبه‌ریه‌كا زێده ژ ئالیێ رایا گشتى یا عه‌ره‌بى بۆ هه‌بوو، هندى ره‌خنا پێنجێ ژى بوو دژاتى و لایه‌نگرى تێدا هه‌تا رادده‌كى وه‌كهه‌ڤبوون.
ئه‌ڤێ خاله‌كا دیترا گرنگ ئینا به‌ر گه‌نگه‌شێ، بێى به‌رچاڤ وه‌رگرتنا كا جڤاكا عه‌ره‌بى یا ئاماده‌یه ل بن حوكمێ دیموكراسى دا بژیت یان نه، خاله‌ك گه‌له‌كا زه‌لاله ـ ل ڤى سه‌رده‌مى حوكمێ دیموكراسى ژ ئالیێ وڵاتیێن عه‌ره‌ب ڤه یێ سه‌رپشكه، هه‌روه‌كو ل ده‌ربڕینا خوارێ دا دیار دبیت:
ئه‌رێ دیموكراسى یا سه‌رپشكه؟ د ئه‌ڤێ راپرسیێ دا، به‌رسڤده‌ر كه‌تنه هه‌مبه‌ر ئه‌ڤێ پرسیارێ: (ئه‌رێ سسته‌مێن دیموكراسى ب هه‌مى ئاریشه‌یێن خوه‌ڤه، ژ سسته‌مێن دیتر باشتره؟) رێژا 68% ب به‌لێ به‌رسڤدان.
ئازادى و مافێن كه‌سایه‌تى؛ ولاتیێن عه‌ره‌ب وه‌سا دیت كو ئازادى و مافێ كه‌سایه‌تى تشته‌كێ گه‌له‌ك گرنگه، ئه‌ڤه ژى بۆ هه‌شت خالان هاته دابه‌شكرن: (ئازادیا رۆژنامه‌گه‌رى، ئازادیا ڕاده‌ربرینێ، ئازادیا ب دادگه‌هكرنا داموده‌زگه‌هێن میرى، پرانسیبا هه‌لبژارتنێن ئازاد، مافێ حزبا سه‌ركه‌فتى بۆ دامه‌زراندنا حوكمه‌تێ، ئازادیا چوونا ناڤ هه‌ر حزبه‌كا سیاسى، ئازادیا ژیبوونا چوونا ناڤا هه‌ر سه‌ندیكا و رێكخراوه‌كێ، و ئازادیا خڕڤه‌بوون و خۆنیشاندانان ب رێكێن ئاشتیانه).
ده‌ردورێ 85% ژ خودانێن رایا گشتى یا عه‌ره‌بى گرنگیه‌كا زێده دانه هه‌بوون و نویژه‌نكرنا ئه‌ڤان هه‌شت خالان. پێنج فۆرمێن ده‌ستهه‌لاتیێ د ئه‌ڤێ ڕاپرسیێ دا بۆ به‌رسڤدانێ هاتنه بلندكرن: دیموكراسیه‌ت، حوكمێ پارتا ئیسلامى، سیسته‌مێ دكتاتۆرى، حوكمێ شه‌ریعا ئیسلامى و حوكمێ نائیسلامى. پڕانیا 71% پشتگیریا خوه بۆ حوكمێ دیموكراسى نیشادا، هه‌روه‌سا سیسته‌مێ دیكتاتورى ژى گه‌هشته 22%. هه‌ژى گۆتنێ یه، پڕانیا هه‌ره زۆرا ولاتیێن عه‌ره‌ب هه‌تا به‌رى سه‌رهلدانا بوهارا عه‌ره‌بى دبن حوكمێ دیكتاتورى ژیان دبره‌سه‌ر.
ره‌وشا دیموكراسیێ د ئه‌ڤێ ڕاپرسیێ دا هاته پرسیاركرن. پرسیار ژ به‌رسڤده‌ران هاته‌كرن كو ره‌وشا دیموكراسیا راسته‌قینه یا ل ولاتێن وان به‌رقه‌رار ل گۆرى (هه‌شت خالێن د به‌شێ په‌یوه‌ست ب ئازادى و مافێن تاكه‌كه‌سى) بهه‌لسه‌نگینن. بلندترین پله ژ ئازادى و مافێن تاكه‌كه‌سى گه‌هشته نێزیكى 59%. ئه‌ڤ ئه‌نجامه ژى تا رادده‌كى ئاماژه‌یه بۆ دلخۆشكرنێ ل گه‌ل مافێن كه‌سایه‌تى ل جیهانا عه‌ره‌بى.
ب كورتى، تێكرایا ولاتیێن ئاسایى یێن عه‌ره‌ب، وه‌سا تێدگه‌هن كو دیموكراسى ژ گه‌ره‌نتیا ئازادیێ و مافێن مه‌ده‌نى و سیاسى پتره و ژ ئاسایش و سه‌قامگیرى و پێشخستنا ئابۆرى كێمتره. ب ئاوایه‌كێ سه‌ره‌كى، رایا گشتى یا عه‌ره‌بى، داخوازیا حوكمێ دیموكراسى و بۆچوونێن ئه‌ڤان حوكمه‌تێن دیموكراسى ب هه‌مى كێموكاسیان ڤه دكه‌ت.
پاش ده‌ربازبوونا نێزیكى سێ سالان ب سه‌ر بوهارا عه‌ره‌بى و نه‌ئارامیا به‌رده‌واما جاده‌یا عه‌ره‌بى؛ ولاتیێن عه‌ره‌ب باش دزانن كو رێكا گه‌هشتنا دیموكراسیێ گه‌له‌كا دوور و درێژه. بتنێ ئێك تشت یێ دیاره ئه‌وژى ئه‌وه كو ڕایا گشتى یا ولاتیێن عه‌ره‌ب دهێته هه‌ژمارتن و به‌رچاڤكرن.
وه‌رگێران ژ ئنگلیزى: عزه‌ت یوسف
نڤێسین: یۆڤال داگان ـ جروسلم پۆست
نووترين نووچه
- نێچیرڤان بارزانی ب فەرمی بۆ وەلاتێ قەتەرێ دهێتە ڤەخواندن
- نێچیرڤان بارزانی و مەسرور بارزانی پیرۆزباهیێ ل شیرەتكارێ نوو یێ ئەلمانیایێ دكەن
- سەرۆكێ حوكمەتا هەرێمێ دوپاتیێ ل بهێزكرنا پەیوەندییان ل گەل هندستانێ دكەت
- خسرۆ گۆران: روودانێن دەڤەرێ كاریگەری ل سەر هەلبژارتنێن ئیراقێ نابیت
- نێزیكی 50 هزار تیرۆرست و كەسوكارێن وان مووچەیێ شەهیدان ژ حوكمەتا ئیراقێ وەردگرن
- بەغدا ب نە هنارتنا مووچەیێ خەلكێ كوردستانێ قەرەبوویا كێمبوونا داهاتییێن خوە دكەت
- نێچیرڤان بارزانی سەرەخوەشیێ ل ئەیاد عەلاوی دكەت
- مەسرور بارزانی: ئیراقێ پێدڤی ب حوكمڕانییەكا دادپەروەرانە هەیە
- تێكگەهشتنەكا باش هەیە و د زووترین دەم دا حوكمەت دێ هێتە پێكئینان
- وەزارەتا كۆچ و كۆچبەران سكالا دژی داخوازیێن مە بۆ مافێن ئاوارەیان تۆمار كریە
عزه‌ت يوسف
وانه‌یا پشتى بایكۆتێ و وه‌رگرتنا مووچه‌ى
عزه‌ت یوسف
ل ده‌ستپێكا ده‌ستپێكێ ده‌نگێ من ل گه‌ل ره‌واتیا ده‌نگێ وانه یێ ب سه‌ربلندى داخوازا مووچه‌یێ خوه دكه‌ن، به‌س بلا بزانن كێ مووچه‌یێ وان/مه هشك كریه. ببۆرن من وه‌سا هزر دكر كو ئه‌و مامۆستایێن چووین یان دا چنه به‌غدا، دا خوه‌نیشادانان د ژى حوكمه‌تا به‌غدا ل جه‌رگێ به‌غدا دا ئه‌نجامده‌ن.
سال سالا 2011 بوو، ل به‌ر (ده‌رگاى سه‌را ل سلێمانیێ) خڕڤه‌بوون و خوه‌نیشادانێن گه‌رم و هه‌یه‌جان بوون. ل وى سه‌رده‌مى ره‌وشا مووچه‌ى و بودجه‌ى ل گوپیتكا بوو، دۆخێ سیاسى و ته‌ناهى یێ بێ منه‌ت بوو، لێ خڕڤه‌بوون و گۆتنێن قه‌به و ئاگرین بۆ چه‌ند مه‌هه‌كان حه‌ویانا وان نه‌بوو، هه‌تا نها ژى من نه‌زانییه كا داخواز و ئارمانجا ئه‌وان خڕڤه‌بوون و خوه‌نیشادانان چ بوو! هه‌تا جاره‌كێ ئێك د ناڤ خوه‌نیشاده‌ران دا ژى گۆتى ئه‌م دزانین خڕڤه‌بین به‌س ئه‌م نزانین مه چ دڤێت!.
لێ خوه‌نیشادانێن ئه‌ڤێ هه‌یامێ به‌رده‌وام، هه‌ر ل ده‌ستپێكا ڤه‌بوونا ده‌رگه‌هێن قوتابخانه‌یان ل سلێمانیێ ئه‌ز دزانم ئارمانجا سه‌ره‌كى داخوازا مووچه‌یه، به‌لێ مووچه‌یه، ئه‌ڤه ژى ماف و داخوازه‌كا ره‌وایه.
خوه‌نیشاده‌ر ب ناڤێ مامۆستایێن نارازى بایكۆت كرینه؛ دبێژن به‌لێ بۆ به‌رده‌وامییا بایكۆتێ؛ گه‌ر مووچه نه‌بن. راستى نه‌بوونا مووچه‌یان، ئه‌ز نابێژم نه‌دانا مووچه‌یان، نه‌هه‌وانته‌یه لێ كاره‌ساته. راستى رێیا خۆدێ یه، نه‌بوونا مووچه‌ى نه‌به‌س مامۆستا، گه‌ر نه‌بێژم هه‌مى جڤاك، به‌لكى هه‌مى خۆدان مووچه گرفتار و ته‌نگاڤ كرینه. بێ مووچه ژیارا خۆدان مووچه‌ى ب رێڤه ناچیت، گرفت و ئاریشه‌یێن مه‌زن ژبه‌ر دمینیت؛ كرێ، سولفه، پارێ ئاڤ و كاره‌بێ، نه‌ساخى، خارن، ڤه‌خارن، هاتنوچوون، سۆته‌مه‌نى… هه‌مى نابیت، كێشه‌یێن خێزانى ژى ب سه‌رێ خوه. له‌وا مووچه ساده‌ترین مافه دڤێت به‌رده‌وام هه‌بیت.
ل ڤێره ئه‌ز نابمه پارێزه‌ره‌كێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ، لێ راستیه‌ك هه‌یه ده‌مێ نه‌فت ژ ئالیێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ڤه دهاته فرۆتن ب هه‌ر حال مووچه هه‌بوو، ده‌ما دۆسیا نه‌فتێ ژ له‌پا ده‌ركه‌فتى ئه‌و ژى ژ له‌پا ده‌ركه‌ت. لێ هه‌ژى گۆتنێ یه، هه‌ر پڕانیا ئه‌ڤان خوه‌نیشاده‌ران بوون ب ئاوایه‌كى یان پتر خۆشحالیا ده‌ردبڕین و مزگینى دبه‌خشین و دگۆتن ب راده‌ستبوونا نه‌فتێ دێ مووچه‌دان مسۆگه‌ر بیت. مه باش ل بیره هه‌ر هنده‌ك به‌رپرسێن ده‌ڤه‌را سلێمانیێ بوون، پاش 16 ئوكتۆبه‌را ره‌شا 2017 ل سه‌ر شاشێن ته‌لفزیۆنێ ل سه‌ر مسۆگه‌ریا مووچه‌یێ ده‌ڤه‌را سلێمانیێ دخورین و پیرۆزباهى ل عه‌بادى دباراندن. لێ مخابن هه‌ر ژ وى به‌روارى هه‌تا نها هێشتا خه‌لكه‌ك هه‌یه ل به‌ندا به‌غدایه مووچه‌ى بۆ وان بگه‌هینته به‌ر ده‌رازینكا مالێ.
ئه‌و رۆژ چوو ب وێ رۆژێ. نها مامۆستا د خۆڕكمانا بایكۆتێ دانه و ته‌ڤ لۆمه‌كارى هه‌كه نه‌بێژم هه‌مى تیرێن وان راستوراست به‌ر ب سینگێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ نه. بێى به‌رتڤكه‌كێ ژى ئاراسته‌ى حوكمه‌تا ناڤه‌ندى بكه‌ن، كو ب كورتى و پۆختى كورد نه‌ڤێن و نه‌ڤیاینه و تۆمه‌تبارێن سه‌ره‌كى ئه‌ون. من نه‌دیت ئه‌ڤ خوه‌نیشاده‌ره هه‌تا ب په‌یڤه‌كێ یان ب رێژه‌كا كێم ژى بێژن حوكمه‌تا مه‌ركه‌زى سه‌ده‌مه؛ هه‌تا پشتى مامۆستایێن نه‌رازى ڤیایین خڕڤه‌بوونێن خوه ڤه‌گوهێزنه به‌غدا و ل بازگه‌هێن حه‌شدێن شه‌عبى ڤه‌گه‌ڕاندین ژى. ئه‌رێ ئه‌و حوكمه‌تا نه‌هێلیت ب بازگه‌هێن وێ دا ده‌رباز ببن چاوا دێ مافێ هه‌وه ده‌سته‌به‌ر كه‌ت؟ مامۆستا وه‌سا هزر دكرن كو ل به‌غدا دێ ب قه‌فتێن گولان پێشوازیا وان كه‌ن، لێ د ئێكه‌م بازگه‌دا گۆتنێ چه‌پده‌ن. ئه‌و ژى ب ته‌نا و ژیرى ڤه‌گه‌ڕیان و لێڤا بنى ل یا سه‌رى نه‌دان. گه‌ر كورد بانه ئه‌و زڤراندین هه‌مى دابنه چالاكڤان و خودێ دزانیت كا دا چ ب سه‌رێ وان ئینن. لێ به‌روڤاژى جاره‌كا دى به‌ربوونه گیانێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ، چونكى وانه‌یێن قوتابخانه‌یان یێن بایكۆت كرین و به‌س وانه‌یا حوكمه‌تا هه‌رێمێ دزانن. ئه‌ڤه و پشتى ژ بازگه‌هێ ب هێواشى و ته‌ناهى ڤه‌گه‌ڕیان و به‌یاننامه ده‌رێخستن و داخۆیانى دان و دابه‌زینه سه‌ر حوكمه‌تا هه‌رێمێ و گۆتن رێكه‌فته‌كا بنڤه بنڤه د ناڤبه‌را هه‌رێمێ و به‌غدا چێبوویه و خه‌تایێن هه‌رێمێ نه؛ نه‌هێلا ئه‌م بگه‌هینه به‌غدا. لێ كه‌سێ نه‌گۆت خه‌تایێن به‌غدانه! پا كا ئازادییا هوین دبێژن ل به‌غدا سه‌روه‌ره! ما ده‌م رێكه‌فتنێن وه‌سا هه‌نه پا ئه‌ڤه چییه هوین دكه‌ن؟!
گه‌له‌ك جاران خوه‌نیشاده‌ر دا چارێكه‌كێ (250 دینار) ژ به‌ریكا خوه ئینته ده‌ر و دا سویند خۆت به‌س ئه‌و هه‌یه، راستى داخ و زولمه نه به‌س مامۆستا، به‌لكو هه‌ر ته‌خه‌كا جڤاكێ وه‌سا ره‌زیل بیت و بكه‌ڤیت، لێ نزانم تێچوونا ڤان جامێران بۆ به‌غدا دا ل سه‌ر كیستێ كێ بیت؟.
به‌غدا بۆ هه‌وه/مه چ ناكه‌ت، به‌غدا ئه‌م بۆ مرنێ دڤێین، هه‌ر دانپێدانێ ب مه ناكه‌ن. تنێ وى ده‌مى سلاڤه‌كا ڤالا دكه‌نه مه ده‌مێ ئه‌و دكه‌ڤنه‌به‌ر و ته‌نگاڤ دبن. كا عه‌بادى چ كر؟ كازمى؟ سۆدانى ژى هه‌مان نفشه.
حوكمه‌ت ل كیرا به‌غدا هه‌یه دا گازیا خوه بگه‌هینیێ! نێ هه‌ر ئه‌و حوكمه‌ته ژێده‌رێن مووچه‌یێ ته هشكرین. حوكمه‌تا به‌غدا دزانیت تو یێ بێ مووچه‌ى كێ ده‌ستێ وێ گرتیه، بلا بده‌ت، نێ هێشتا پارێ گه‌نمێ جۆتیارێن كورد یێن به‌رییا پتر ژ ده‌ه سالان نه‌دایه! ئه‌ڤ به‌غدایه وه‌سا راهاتیه چه‌ند مه‌رجه‌كێ وێ بجهبینى دو مه‌رجێن دى دهاڤته به‌ر ته. كه‌نگى ده‌وله‌تا فاشلا ئیراقێ حوكمه‌ت هه‌یه؟ به‌س ل سه‌ر سه‌رێ كوردان ده‌وله‌ت و حوكمه‌ته! سه‌رۆكێ حوكمه‌تا ئیراقێ بڕیاره‌كێ ده‌ردێخیت وه‌زیرا دارایى بلۆك دكه‌ت، ئه‌ڤه نه رامانه كو ده‌وله‌ته‌كا سازى و ده‌زگه‌هانه، سازیێن چ ل ده‌مه‌كى هه‌مى باشورێ ئیراقێ د ده‌ستێ چه‌كدارێن هۆزان دانه؟ هه‌مى رۆژئاڤایا ئیراقێ د ده‌ستێ ملیشیاتێن حه‌شدێ دانه؟ به‌لكى كیندارى نه‌ڤیانا كوردانه، كه‌نگى ئه‌ڤێ وه‌زیرێ جاره‌كێ به‌حسێ نه‌فت و داهاتێ باشورێ ئیراقێ كریه؟ كه‌نگێ بۆ جاره‌كێ ژى به‌حسى خالا گومركا شیب و شه‌لامچه كریه؟ كه‌نگى و حه‌دێ وى چییه به‌حسى حه‌شدا شه‌عبى بكه‌ت كو عه‌بادى ب ده‌ڤێ خوه گۆتیه مه پتر ژ 60 هه‌زار فه‌زائى تێدا هانه؟ سه‌رده‌مه‌كى وه‌زیرێ دارایى یێ حوكمه‌تا ناڤه‌ندى كورد بوو، لێ هه‌ر ب ده‌نگ و پیرۆزیا هنده‌ك ئه‌ندام په‌رله‌مانتارێن ئیراقێ یێ ب سه‌ر ب پارێزگه‌ها سلێمانیێ ڤه ژ سه‌ر كارى هاته لادان، ئه‌ڤه‌یه نفشێ كه‌وێ خۆخۆران!
هۆكارێن قه‌یرانان نه به‌س د ستۆیێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ دایه، بۆ رۆژا ئه‌ڤرۆ حوكمه‌تا به‌غدا پتر به‌رپرسه، بزانه هه‌كه به‌غدا ژ ته نه‌خۆت چ ناده‌ته ته! حوكمه‌تا هه‌رێمێ چاك بزانه هه‌مى تیر ب ئاراسته‌یێ سینگێ ته‌یه، خه‌لك نه ماره ب ئاخێ بژیت، نه ره‌وایه و نه دروسته خه‌لكێ ته بێ مووچه و په‌ریشان بن و هه‌واریا خوه بگه‌هینه نه‌یاران، به‌غدا مووچا ناده‌ت، به‌دیلێ ته چییه؟
هیڤیدارین ئه‌ڤ چه‌پدانا ل بازگه‌هان وانه‌كا مفادار بیت مامۆستا پشتى بایكۆتێ و وه‌رگرتنا هه‌مى مووچه‌یێن خوه ب بێمنه‌تى ئێكه‌مین وانه‌یا وان بیت پێشكه‌شى قوتابى یێن خوه یێن بێ به‌ش ژ خواندنێ بكه‌ن.
كورد .. پێرابوون و دیرۆك
عزه‌ت یوسف
پلانا توركیا بۆ ب سه‌رداگرتنا سووریا، دا كو كوردان راوه‌ستینیت، نه‌كو داعش.
(Turkey Plans to Invade Syria, But to Stop the Kurds, Not ISIS) ئه‌ڤه ناڤونیشانێ بابه‌ته‌كى بوو د رۆَژناما گاردیان دا ل 28/6/2015 هاتبوو به‌لاڤكرن.
كورد نه دیرۆكا كه‌ڤن باش دخوینن، نه‌ژى یا نوو، توركیا ب روون و ئاشكه‌را وه‌كى بانگى، ل سه‌ر هه‌مى ئاستان دگۆت ئه‌م دێ توخیبێ سووریا به‌زینین و مالا كوردان تێكده‌ین، كوردان ل وێرێ تڕانه ب ڤێ گۆتنێ دكرن بێمنه‌تى ددان، وه‌سا عه‌فرین ژى هاته داگیركرن و كه‌ت.
یێ نه‌خوینیت، نزانیت: دێ زیانێ كه‌ت. ڤیان و بێمنه‌تى تشته‌كه و كه‌توار و شیان ژى تشته‌كێ دیتره.
(ساكس) ترسیا نه‌كو ئه‌و ناما گه‌هشتیێ گرنگیا پێدڤى نه‌ده‌نێ، ئینا پێشنیار كر ب ده‌نگه‌كێ بلند بخوینیت، پاشى رۆزه‌فلتى پرسیار ژێكر: ته دڤێت یێ پشتراستبى كو نازى مه وێران ناكه‌ن، ئه‌ڤ ره‌وشه یا پێدڤى پێڕابوونانه.
گه‌ر ته بڤێت دوژمن ته مالوێران نه‌كه‌ت پێدڤیه تو سه‌ربۆرێن دیرۆكا نوكه و به‌رێ بزانى و پێڕابوونا بكه‌ى.
به‌لێ دڤێت پێڕابوون هه‌بن، كار بكه‌ى، نه‌به‌س گازى و گازندا بكه‌ى، نه‌به‌س په‌سن و قه‌با به‌رده‌ى. گۆلدا ماییر دبێژیت، ل سالا 1969 شه‌ڤا (المسجد الأقصى) هاتیه سۆتن، ئه‌ز وێ شه‌ڤێ نه‌نڤستم، من هزركر ئسرائیل دێ هێته وێرانكرن، لێ ده‌مێ بۆیه سپێده من زانى عه‌ره‌ب یێ د خه‌وه‌كا كوور دا.
كورد ژى گه‌له‌ك ژ وان دوور نینن، دزانن و دبێژن لێ ناپێژن.
د پلانا سه‌رۆكێ توركیا دا، ئه‌ردوگان دابوو، ب كاره‌كێ له‌شكرى ڕابیت و سه‌ر ب رۆژئاڤا دا بگریت وه‌سا سه‌ر ب عفرینێ داگرت، نها ژى به‌حسێ چه‌ند ده‌ڤه‌رێن دى یێن كوردان دكه‌ت..
ل گۆتارا رۆژا ئه‌ینى (26خزیرانا 2015)، ئه‌ردوگانى سۆز دا كو توركیا ناهێلیت كوردێن سووریێ ده‌وله‌تا خوه یا تایبه‌ت دابمه‌زرینن، ئه‌ڤه ژى پاش سه‌ركه‌فتنێن شه‌رڤانێن كورد ل سه‌ر چه‌كدارێن داعش دا هاتبوون. ئه‌ردوگانى گۆت: (ئه‌ز ئه‌ڤێ بۆ هه‌موو جیهانێ دبێژم، ئه‌م قه‌ت ناهێلین ده‌وله‌ته‌ك ل سه‌ر سنۆرێن مه یێن باشۆرى ل باكۆرێ سووریێ بهێته دامه‌زراندن. ئه‌م دێ ب به‌رده‌وامى شه‌ر و به‌رگریێ ژ ڤى تشتى كه‌ین چ دبیت بلا ببیت).
ئه‌رێ كوردان همبه‌رى گۆتنا (چ دبیت بلا ببیت) چ هوشدارى وه‌رگرت؟! ئه‌وى كوردێن رۆژئاڤا ب ڕامالینا نه‌ژادپه‌رستیێ ل ده‌ڤه‌رێن ل ژێر ده‌ستهه‌لاتیا وان تۆمه‌تباركرن.
نها سه‌رۆكێ ئه‌مه‌ریكا ل تویته‌رى ب گۆتنه‌كا شازده په‌یڤى بریارا پاشه‌كشا هێزێن خوه ل سووریا دایه و ره‌وش یا مه‌ترسیداره. ره‌نگه هه‌مان چیرۆكا سالا 1975 ل باشۆر ئه‌ڤجاره ل رۆژئاڤا دوباره ببیت. لێ یا باشۆر نێزیكى نیڤ چاخى بوویه و بوویه پشكه‌ك ژ دیرۆكێ دڤیابا دوباره نه‌ببا. دڤیابا كوردان وه‌رگرتبا كو سۆپایێ چو ده‌وله‌ته‌كێ هه‌تا قیامه‌ت ڕاددبت به‌رگریێ و زێره‌ڤانیێ ژ كوردان ناكه‌ت.
كوردێن رۆژئاڤا گه‌رمێن هێزێن ئه‌مه‌ریكا بوون، هه‌روه‌كى كوردێن باشۆر.. لێ ئه‌مه‌ریكا دبێژیت مه چ سۆز ب كوردێن رۆژئاڤا نه‌دایه و هیچ ده‌ڤه‌رێن پاراستنێ ژى مه بۆ ڤه‌نه‌برینه. د بابه‌ته‌كى دا ئه‌ڤرۆ ل رۆژناما گاردیان ژ ئالیێ نڤیسه‌ر (جانینى دى گیۆڤانى) دبێژیت پاشه‌كشا ئه‌مریكا ژ سووریا به‌خشینا خه‌لاته‌كێ مه‌زنه بۆ ده‌وله‌تا ئیسلامى. ئه‌و داعشا هێزێن كوردان و ئه‌مه‌ریكا ب هه‌ڤڕا شه‌ر دژى دكر.
ل سالا 1975 كورد كه‌تنه شۆكا ئه‌مریكا و دبیت ل سووریا دوباره ببیت، كوردان وانه وه‌رنه‌گرت، پاش كه‌تنا عه‌فرینى گه‌ف ل سه‌ر هه‌موو ده‌ڤه‌رێن كوردنشینه ل رۆژئاڤا و هه‌روه‌سا ل سه‌ر شنگالێ ژى هه‌یه، ئه‌گه‌ر وانه ب دروستى نه‌هێته وه‌رگرتن.
ل داویێ ژى كولنه‌دان و خوه ب ده‌ستڤه‌به‌رنه‌دان ئارمانج و فه‌رزه و دخوازته پێرابوونێن ب له‌ز، نه‌كو عاتیفه و گه‌ف.
برابه، دا براوه‌بى
عزه‌ت یوسف
ئه‌ڤرۆ(30/09/2018)، وه‌كو ئێك ژ مافێن سه‌ره‌تایى من (مه) ده‌نگێ خوه دا، هیڤیدارم شه‌پۆلێن ئه‌ڤێ ده‌نگدانێ ب خێر و خۆشى بۆ سه‌ر گه‌لێ مه بزڤریت، د هه‌ڤده‌مدا دخوازم ئالى و كاندیدێن مه ژى وه‌فادارى ده‌نگده‌رێن خوه بن و نه ئه‌و بچنه لاته‌كێ و ده‌نگده‌رێَن خوه ژى ل لاته‌كى دى به‌ره‌لڵا و موفته‌لا كه‌ن.
پرۆسا هه‌لبژارتنان براوه و و نه براوه بخۆڤه دگریت، هه‌كه‌ر ژ جان دل بخوازین براوه بین، دڤێت به‌رى هه‌میێ برا بین. هه‌كه‌ر نیشتمان ئارمانجا مه بیت، دڤێت برا بین، لێ هه‌كه‌ر به‌س حزبایه‌تى و كه‌ساتى ل به‌روكا مه بیت، دێ وه‌كى به‌رانا ب قۆچانێ ڤه‌بین. هه‌كه‌ر یه‌ك كه‌لواش و یه‌ك گیان بین و ئازارا هه‌ر تبله‌كێ ئازارا هه‌میان بیت دڤێت برا بین، لێ هه‌كه‌ر هه‌مى بۆ من و چ بۆ ته‌نه بیت، دێ هه‌رده‌م ب سه‌ر و ستۆیێن یه‌ك ڤه‌بین.
باش ل بیریا مه‌یه ده‌مێ شه‌رێ خوه‌خۆرى، كو سه‌د خۆزى ئه‌و بیردانك مه نه‌مابا، ده‌مێ لایه‌كى مله‌ك یان گره‌گ دگرت، یان ئالیێ به‌رامبه‌ر گونده‌ك یان به‌ر گونده‌ك دگرت.. دابێژن ئه‌م سه‌ركه‌تین، لێ ئه‌و نه سه‌ركه‌تن بوو، داكه‌تن بوو.
ب هه‌مان ئاوایى ژى، نها ژى گه‌رما گه‌رما هه‌لبژارتنانه، بێگومان هه‌مى ئالى وه‌كهه‌ڤ نابن.. زێده، كێم، كێمتر.. وه‌سا ده‌نگ دێ هه‌بن، ئه‌ڤه پرۆسه‌یه، قه‌بوولكرنا ئه‌نجامان براوه‌یه، په‌نابرنا به‌ر په‌یڤ و ده‌سته‌واژه‌یێن مینا (هاك، زه‌غه‌لى، ساخته‌كارى، به‌یاننامه..) لاوازى و كه‌تنه. ده‌مێ تۆ بخۆشى دچیه هه‌لبژارتنان دڤێت ئه‌نجامان ژى بخۆشى وه‌رگرى، ب رێكێن شارستانى و سه‌رده‌م و هه‌ژى نه ب رێكێن هه‌ش و ره‌ژى سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل بكه‌ى. شوونا تانقوتانێ پیرۆزباهى لێككرن جوانتره.. وه‌سا دانه سه‌ركه‌فتنا هه‌ر لایه‌كى سه‌ركه‌فتنا وه‌لاته‌كیه، ئه‌و وه‌لات ژى وه‌لاتێ ته‌یه، ئه‌ڤرۆ ئه‌و سوباهى تو. د خه‌بتینا خه‌باتا شارستانی دا، ڕانه‌وه‌سته، هه‌سپێ خوه ڕانه‌گره د پێشبركێ و غاردانێ دا هه‌رێ خورت به، زۆر ده‌نگیا ئالیه‌كى و كێم ده‌نگیا ئالیه‌كێ دیتر نه‌دووماهیا دونیایى یه، لێ ئه‌نجام هه‌ر وه‌سایه.
پیرۆزباهیا ئالیێ سه‌ركه‌فتى بكه و داخوازا سه‌ركه‌فتنێ بۆ بخوازه.. خوه پاشڤه نه‌كێشه و نه‌بێژه من كه‌ر نه‌ڤێت بلا هه‌سپ ژى بۆ هه‌ڤڕكێ من نه‌بیت، هه‌كه هین هه‌ردو دێ په‌یا مینن. بزانه ئالیێ براوه ئه‌ڤرۆكه دكه‌ڤیت همبه‌رى به‌رپرسیاره‌تیه‌كا مه‌زن و ب ده‌هان و سه‌دان كێشه وه‌كى چیا ل به‌ر سینگى چه‌قیاینه.
برا بن و مه‌ردانه پیرۆزباهیێ ل ئێكدو بكه‌ن، دا براوه‌بن. برا بن و ته‌ڤبن و پێكڤه چاره‌یێ ل بێچاره‌یان بكه‌ن، ئه‌ڤرۆ ب هه‌زاران و ده‌هان هه‌زاران گه‌نج ب تبلا مور كرى ل سه‌ر جادان بێكار و سه‌ركردان ل به‌ندا هه‌وه‌نه و ل هیڤیا سۆزێن وه‌نه. به‌ند و هیڤیێن وان سه‌روبن نه‌كه‌ن، هه‌كه دێ دفنكا هه‌وه چن و عه‌رشێ هه‌وه شه‌وتینن، ل داویێ ژى كو داوى پێ ناهێت، نابیته سه‌ركه‌فتن و بلند فڕین، دێ بیته كه‌تن و بران و قڕین.
پێكڤه برابن دا براوه‌بن.
پیسبوونێ و گه‌نده‌لیێ ژیانا ل به‌سرا خه‌ندقاندى
ئاڤا سیر و گه‌نى ژ بۆریێن ئاڤا به‌سرا دهێته‌خوار: ئه‌و باژێرێ تژى بێكارى، و بێچارى ژ سسته‌مێ په‌روه‌ردێ و چاڤدێریا ساخله‌میێ و قه‌چاخچیاتیا مادێن بێهوشكه‌ر ل سه‌ر سنوورى و به‌رهه‌ڤكرن و ئاماده‌كرنا وان ل مال ب كه‌ره‌ستێن خاڤێن ئیرانى. ملیۆنه‌ها مایین و ته‌قه‌مه‌نى ژ به‌رمایێن شه‌رێن به‌رێ، لێ ماینه، هه‌تا ملیشیایێن ـ چه‌كدارێن بالێن سیاسیێن پارتێن شیعى، كو روحه‌كا نوى دابوو شه‌رى دژى داعش ـ خه‌لكێ خوه كوله‌ژار دكه‌ن. هه‌تا ئاڤا پاك و زه‌لالا رویبارى یا من و برایێ خوه ماسى تێدا دگرتن یا پیس و شێلى و تژى ئاڤا به‌لۆعا و نه‌ساخى بووى.
ئه‌ڤێ هه‌میێ و هێشتا پتر پێكڤه تۆڕه‌یى ل به‌سرا ل هه‌فتیا چوویى په‌قاند. ب هه‌زاران خه‌لك داڕژیانه سه‌ر جادان و داخوازا مافێن خوه كرن. دبیت ئه‌ڤ گرژى و تێكهه‌لچوونه گه‌له‌كان ل رۆژئاڤا حێبه‌تى بكه‌ت، ده‌مێ پتریا جاران شه‌رێ ده‌ڤه‌رێ ب چاڤك و لانسێن فیتنا تائیفه‌گه‌رى ته‌ماشه دكرن. نها گه‌له‌ك عیراقى ژ ئیرانێ دلگران و واستیاینه كو وه‌كى باخچێ خوه‌یێ پشتێ سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل عیراقێ دكه‌ن ـ باوه‌رداریا هه‌ڤپشكا شیعه‌گه‌ریێ ـ بكاردئینیت بۆ كه‌یس وه‌رگرتن ژ سامانێ عیراقێ شوونا ئاڤاكرنا گه‌لێ خوه. پڕانیا خۆنیشانده‌ران گه‌نجن، ژ 30 سالیێ كێمترن. ئه‌و زارۆك بوون ده‌مێ ئه‌مه‌ریكا و به‌ریتانیا ل سالا 2003 به‌سرا داگیر كرى و رژێما سه‌دام حسێنى ژناڤبرى, و ڕێ ڤه‌كرى بۆ به‌رفره‌هكرنا كارتێكرنا ئیرانى ب ڕێیا پارتێن شیعى كو ده‌ستهه‌لات ل به‌غدا وه‌رگرتین.
خۆنیشادان ب ئاشتیانه ده‌سپێكر، ئه‌ز گه‌هشتمه حه‌شامه‌تا ئێكێ ئه‌وێن ل ده‌ردورێن ئوفیسا حوكمه‌تا خوه‌جهى ل شعێس ل سێنترالێ به‌سرا كۆمڤه‌بووین. پاشى ئاراسته‌یێ هنده‌ك ژ نه‌رازیبوونێ بۆ كارێن تێكده‌رى هاته گوهارتن، هه‌رچه‌نده زێده‌تر نه‌بوو ژ ئه‌وان كارێن تێكده‌رى یێن ل هه‌ر سه‌رهلدانه‌كا میللى بخۆڤه دگریت. هه‌ر به‌ز پارتێن ئالیكارێن ئیرانێ و ئیرانێ بخۆژى ده‌ست بسه‌ر كێشێ دا گرت.
ده‌مێ ئیرانیان هێرشكریه سه‌ر سه‌فاره‌تا سعوودیێ ل ته‌هراتێ پاش سێداره‌دانا (شێخ نه‌مر ئه‌لنه‌مر)، حوكمه‌تا ئیرانێ دا خۆیاكرن كو ئه‌و (وه‌لاتیێن تۆڕه‌بوون). لێ نها دبێژن شه‌لاندنا بالیۆزخانا ئیرانێ ل به‌سرا هێرشه‌كا هۆڤانه و دڕندانه‌یه. ژ نه‌رازیبوونا و خۆنیشانده‌رێن همبه‌رى شوقا من ل به‌سرا، من دیت هه‌ر توندوتیژه‌ك ژ ئالیێ خۆنیشانده‌ران، به‌رسڤه‌كا زڤرتر ژ ئالیێ ده‌ستهه‌لاتێن حكومى ڤه هه‌بوو. به‌ردانا گولله‌یێن زیندى ژ ئالیێ سۆپاى و پۆلیسان، كوشتن و برینداركرنا گه‌له‌كان، كێشه ئالۆزتر لێكر. له‌وا تۆڕه‌یا میللى بوو گه‌فه‌ك ل سه‌ر باژێرى بۆ شه‌ره‌كێ ناڤخۆیێ ئاشكرا وه‌ربگێریت.
لێ حوكمه‌تێ ڕامانا راسته‌قینه‌یا ئه‌ڤێ حه‌شامه‌تا ب كۆم حه‌تا ڕادده‌یێ ده‌به‌نگى پشتگوهكر. به‌رسڤدانا سه‌ره‌تایى یا سه‌رۆكێ وه‌زیران ڕاگه‌هاند كو ئه‌و دێ چه‌ندین تانكه‌رێن ئاڤا شرین بۆ خه‌لكێ باژێرى ره‌وانه كه‌ت، هه‌ر وه‌كى ئاریشه ب تنێ كێم ئاڤى بیت. ئه‌ڤێ ب تنێ وه‌سا دیاركر كو حوكمه‌ت چه‌ند ده‌ست ڤالابوو همبه‌رى ئه‌ڤێ تراژیدیێ و چه‌ند حوكمه‌ته‌كا كێم فامه. هه‌روه‌كى سه‌رۆكى وه‌زیران ب ته‌مامى به‌حسى ده‌وله‌ته‌كا دى دكه‌ت، نه پارێزگه‌هه‌كا عیراقى، تایبه‌ت نه ئێك یا گاز و په‌ترۆلێ هنارده دكه‌ت و پشته‌ڤانیا 18 پارێزگه‌هێن دى دكه‌ت.
خزمه‌تگوزاریێ ل كێمیێ دایه ب بلندبوونا به‌رتیلێ. به‌رپرسێن خوه‌جهى، وه‌زیر یان به‌رپرسێن حزبان همبه‌رى واژووكرنا هه‌ر سه‌فه‌قه‌كێ داخوازا رێژه‌كا سه‌دى دكه‌ن. به‌رتیلێ هه‌مى بیاڤ خه‌ندقاندینه ژبلى هنده‌ك كارێن ساكارێن پیشه‌سازى ل به‌سرا، وه‌به‌رهێنه‌ر همبه‌رى داخوازێن ته‌عه‌سوفى ئازارێ دبه‌ن و واز ژ پرۆژه‌یان دئینن. ئالى كه‌تینه بن گڤاشتنێ داكو پتر كه‌ره‌ست و خزمه‌تگوزاریان هاورده بكه‌ن تایبه‌ت یێن ئیرانى. كۆمپانیێن ئاڤاكرنا ئیرانى، بانك و هه‌تا سالۆنێن پرچێ هه‌ڤركیێ دگه‌ل كۆمپانیێن عیراقى دكه‌ن. پڕانیا به‌رهه‌مێن ل به‌سرا ژ ئیرانێ دهێن، هه‌تا كۆمارا ئیسلامى بزاڤێ دكه‌ت هنارده‌یێن خوه بۆ عیراقێ ژ$10bn بۆ $15bn زێده بكه‌ت. هه‌تا عیراق گازا سروشتى بۆ بكارخستنا ئێزگه‌هین ووزه‌یا خوه هاورده دكه‌ت، هه‌رچه‌نده‌ك یه‌ده‌كا زۆرا مه‌زن ژ گازێ ل زه‌ڤیێن په‌ترۆلا به‌سرا هه‌یه. وه‌زاره‌تا په‌ترۆلێ هه‌ر گازه‌كا ژ ده‌رێخستنا په‌ترۆلێ به‌رهه‌م دئینیت دسۆژیت، و ژینگه‌هێ پتر و پتر پیس دكه‌ت.
هنده‌ك ژ مه‌زنه كۆمپانیێن په‌ترۆلێ وه‌به‌رهێنان ل زه‌ڤیێن په‌ترۆلا به‌سرا ئه‌نجامداینه، لێ ئاستێ به‌رتیلێ تێدا به‌راورد ل گه‌ل هه‌مى جیهانێ بێ وێنه‌یه. سه‌ربارى هه‌مى پرۆژه‌یێن ناڤخۆیى یێن سه‌رخستنێ ئه‌وێن ژڤاندار ل كۆنتراكتێن ئه‌سلى و هه‌مى گۆتنێن ژ ئالیێ مه‌زنه دانوستاندكار و وه‌زیرێ به‌رێ یێ په‌ترۆلێ (حسێن ئه‌لشه‌هرستانى)، لێ هه‌تا ئه‌م كارى بۆ نه‌هێلانا هه‌لم و دوكێلێ ژى نابینین ئه‌وێن ژ بیرێن په‌ترۆلێ بلند دبن. ئه‌ڤرۆ، به‌سرا ژ مرنا هێدى دنالیت ژ پیسبوون و ژه‌هراوى بوونێ ئه‌وا ژ وێ پیشه‌سازیێ ده‌ردكه‌ڤیت كو دڤیابا رزگاركه‌رێ وێ با.
زه‌لكاو و رویبار یێن حه‌جاج و رۆژهه‌لاتناسا چاره‌كێ ب ڤیانى ل گه‌شتێن خوه‌دا وه‌سف دكرن نها ب سه‌ر گلێشى كه‌تینه، و ل هه‌مى سه‌پته‌مبه‌ر و ئوكتوبه‌را په‌قیشكێن كۆلیرایێ بۆ رویێ ئه‌ردى ژێ بلند دبن. هێشتا كومباختر، راوه‌ستانا چاندنێ و پیساتى و ئاڤرێژیا ژ زه‌ڤیێن ئیرانێ دهێته سه‌رشه‌ت ئه‌للعره‌ب، ئاڤا سیر پتر و پتر پالده‌ته سه‌ر دیجله و فوراتى، دبیته كاره‌ساتا ژینگه‌هێ و ته‌رش و ته‌والى و سامانێ ماسیا ناهێلیت.
حوكمه‌تا عیراقێ ب پشتبه‌ستن بسه‌ركه‌فتنا خوه ل سه‌ر داعشێ نكاریت هه‌تا هه‌تایێ شه‌عبیه‌تا خوه موكوم بكه‌ت. راستى ژى به‌سرا رۆله‌كێ مه‌زن دڤێ سه‌ركه‌فتنێ دا گێرا بوو، ژ كوڕێن خوه ئه‌وێن بۆینه قوربانى و سامانێ خوه‌یێ سروشتى بوو كۆمه‌ك و سه‌ركه‌تن د ئه‌ڤێ ئۆپه‌راسیۆنێ دا. نها به‌سرا دبینیت هه‌مان سامان بۆ دوباره ئاڤاكرنا ده‌ڤه‌رێن ئازادكرى دچیت، هه‌رچه‌نده ئاستێ ژیارا وان یا نزمه. بۆ دووركه‌تن ژ ڤان خۆنیشاندانان و مێتنا تۆره‌یا عیراقیان ل به‌سرا و ده‌ڤه‌رێن دیتر، دڤێت حوكمه‌ت ده‌ست ژ چاره‌سه‌ریێن كاتى به‌رده‌ت و بۆ به‌رژه‌وه‌ندیا چاره‌سه‌كرنا ئه‌گه‌رێن بنه‌ره‌تیا ئه‌ڤان كێشه‌یان. دڤێت بسه‌لمینیت كو ئه‌وان ره‌وشا ساخله‌میێ و ئاسایشا عیراقێ ل پێشیێ و به‌رى هه‌ر تشته‌كێ دى دانایه.
نڤێسین:
Diaa Jubaili
بۆ ئنگلیزى: Andrew Leber
بۆ كوردى: عزه‌ت یوسف
ژێده‌ر: The Guardian 13/09/2016
كوردو.. بتنێ ب وه‌ریسێ خۆ هه‌ره كه‌ڤرى
كوردو ب وه‌ریسێ كه‌سێ نه‌چه كه‌ڤرى، نه‌خاسمه یێن دوژمنا و بنڤه بنڤه‌یێن دوژمنان. وانه و سه‌ربورێن ته د مشه‌نه و حه‌فت تێرى ته هه‌نه په‌یره‌و بكه و بكه به‌رده‌بازو ب سلامه‌تى سه‌ررا ده‌رباز ببه.. دوژمنێ باب و كالا نه‌بوویه و نابیته دوستێ هه‌ڤالا، تو ب جوامێریا خو و كورد پاقژیا خۆ چ ژ به‌غدا وه‌رناگرى، هه‌كه به‌غدا ژ ته نه‌خۆت قه‌ت تو ژ به‌غدا ناخۆى، دڤێت تو بستینى.. ئه‌ڤه تۆ هه‌ى كوردو ته چ خێر ژ به‌غدا نه‌دیتى یه ژبلى مرنێ و خولیسه‌ریێ كاڤلكاریێ.. به‌غدا نه‌شێت چ ل كه‌چه‌لێ خۆ بكه‌ت هه‌تا چاره‌سه‌ریا سه‌رێ ته بكه‌ت، به‌غدا بخۆ خودانێ حێشترا پێ شگه‌ستیه دێ چه‌وا مراهه‌نێ لسه‌ر حێشترا وان كه‌ى و خو پێ كێشكه‌یه غاردانێ و چوارگاڤێ. گه‌ر تو ل به‌ندا به‌غدابى خێر و خوشى بۆ ته بڤێت سه‌ر وى بالگه‌هى نه‌نڤه و خه‌ون رۆژكا پێڤه نه‌بینه.. كوردو هه‌تا به‌غدا دانپێدانێ ب ته ناكه‌ت و گه‌ر بكاریت دێ ته بنئاڤ كه‌ت.
كوردو.. چه‌ند جاران ته ده‌ستێ خۆ ب نیازه‌كا سازگار كریه د ده‌ستێ به‌غدادا لێ تۆ ب ده‌ست ساخى نه‌هاتیه‌ڤه. پاش 2003 ته به‌غدا ڕاگرت، ته هوڤێن داعش لسه‌ر گوهێن وان قولپدان و ب هه‌زاران شه‌هید و بریندار بۆ دان و ل داویێ ژى د سه‌رێ ته‌ڕا شكه‌ست. شه‌رێ داعش نه‌یێ ته‌بوو ته خۆ لێكره خۆدان.. ته چ مێش و ئاش ل موسل نه‌بوو ته خۆ لێكره خودان و ته باجه‌كا گران بۆ دا.. به‌سه كوردو قیبله‌نوما ته نه‌به‌ره‌ڤ به‌غدایه، نه‌ژى به‌ره‌ڤ دیمه‌شق و ئه‌نقه‌ره و ته‌هرانه.. به‌غدا بۆ ته به‌لایه، ل هیڤیێ نه‌به یێ ده‌ستهه‌لاتێ ل به‌غدا بگێریت كه‌س ژ كه‌سێ دى باشتر بیت، هه‌مى فڕكه‌رێن هه‌مان ماك و ب ئێك شیر هاتینه فرشك كرن.. هه‌مى فێركه‌رێن قوتابخانا نه‌مانا كوردانه.. كوردو نه‌وه‌بیت گوهبده‌یه ئه‌و نوكتا زكئێش كو به‌غدا دێ مووچه‌ى سه‌ر له‌گه‌نه‌كا زێرى بۆ ته پێشكه‌شكه‌ت.. به‌روڤاژى هه‌كه ژ ته نه‌خۆت چ ناده‌ته ته.. هه‌كه دونیایه هه‌یهایه مووچه‌ك یان دوو یان چه‌ند مووچه‌ك ژى بۆ ته ره‌وانه‌كرن هه‌ر هه‌مان دونێ ته‌یه د سه‌رێ ته دده‌ت.. كوردو جاره‌كێ وانێ و سه‌ربوڕێ وه‌رگره و ده‌ستێ خۆیێ شكه‌ستى ڤه‌گره و ژ گه‌مارا به‌غدا بشۆ.. گوهنه‌ده به‌غدا ددلێ به‌غدا دا ناچیت هه‌تا ناڤێ ته ژى بینیت، نه ته به‌س ب پلا دوو و سێ دزانیت لێ هه‌ر ته ب مرۆڤ نزانیت.. گوهنه‌ده دوژمنا ل هه‌ر قولاچكه‌كێ بن گوهنه‌ده ئه‌نقه‌ره هه‌تا نها نزا یاریا ب ته دكه‌ت یان بخۆ دكه‌ت و دبێژته ته كوردستان لكیڤه‌یه..ئه‌و كوردستانا د دلێ خۆشمێرێ بایده‌میر و دلێ مه هه‌میادا گه‌ش و زیندى.. گوهنه‌ده ته‌هران رۆژانه گه‌نجێن ته ب سلنگاڤه د هه‌لاویسیت و وارێ ته دده‌ته به‌ر تۆپ و بومبان.. دیمه‌شق برا بابێ ته نینه نه‌شێت باژێرێن خۆ ب پارێزیت دێ چه‌وا چاره‌سه‌ریا ته كه‌ت؟
كوردو ئه‌وێن ئاشى دئالیسن وان نه ئالیسه خۆ په‌یت و ئاماده‌كه ئه‌و هه‌ر دێ كه‌ڤن، ده‌ست بهه‌لینه و برینا خۆ بكه‌وینه، وه‌ریسێ خۆ موكوم ب رێسه و ب وه‌ریسێ خه‌لكى نه‌چه كه‌ڤرى دانه‌كه‌ڤى.. كوردو ژ مێژه ته‌یا گۆتى دونیا دبیته بهۆست دوژمن نابیته دوست، خۆ ب هێز ڕاگره هه‌مى ته‌نگاڤى دێ ب سلامه‌تى لسه‌ر ته بوورن بتنێ تۆ پێتڤى بچیه سه‌ر گۆرێ ره‌حمه‌تى كاویز ئاغاى و پشتى خواندنا فاتیحێ بێژیێ ره‌حمه‌تا خۆدێ لته بیت و گیانێ ته‌شاد و ته‌نا بنڤه ئێدى كورد نه‌خائینه مامۆ.
كوردو گوهنه‌ده دره‌و و بهارێن دوژمنان.. گوهێ خۆ بده ره‌شۆى هێشتا ئاڤێ تۆ نه‌برى، به‌س پتپتێ و داله‌هیا بكه و بێژى به‌ختێ مه‌یه ره‌شه و ئه‌م دبێ سه‌میان و دبێ خودانین و هه‌ڤالێن مه به‌س چیانه.. ب سه‌رێ ته كوردو هه‌كه تۆ بخۆ هه‌ڤالینیا خۆ نه‌كه‌ى چیا ژى دێ ژ كیستێ ته چیت و هه‌ڤالینیا ته ناكه‌ت.
عزه‌ت یوسف
رۆهینگا و كورد و مافێن مرۆڤان
ئه‌ڤ مانشێتى سه‌رى یێ نڤیسه‌رێ عه‌ره‌بێ عیراقى (فارس الخگاب) یێ ل له‌نده‌ن پالدایه، د چاپه‌مه‌نیا (العربی الجدید)، ل هه‌شتى سێپته‌مبه‌را 2017 دا وه‌شاندیه. نڤیسه‌رى كۆله‌ژاریا خوه دیاركریه كا بۆچى سه‌روبنێن جیهانێ د هه‌وارا كوردان هاتن و خوه همبه‌رى كوشتن و ڕاته‌قاندنا بسرمانێن رۆهینگا ل میانمار بێده‌نگ كرن، ب گۆتنا وى ده‌رده‌سه‌ریا ب سه‌رێ كوردان هاتى ناگه‌هیته هه‌مان ده‌رده‌سه‌ریا بسرمانێن روهینگا كه‌تینێ.
ل ده‌ستپێكێ، ب راستى یا ب سه‌رێ خه‌لكێ رۆهینگا ل هه‌رێما (راخان) ل میامار ژ كوشتن و گرتن و وارسوتن و ده‌به‌ده‌رى دهێت مه پترى خه‌لكه‌كێ دى دئیشینیت، چونكى مه كوردان ئه‌و هه‌مى ئێش و ئازار و گه‌له‌ك خرابتر ژى ب چاڤێ سه‌رێ خوه ب درێژاهیا چاخه‌كى دیتنه و ل سه‌ر ده‌ستێ ده‌ستهه‌لاتێن حوكمه‌تێن به‌غدا ب سه‌رێ مه هاتینه ، له‌وا ئه‌م پتر هه‌ست ب ده‌رده‌سه‌ریا وان دكه‌ین ژ كه‌سه‌كێ مه‌رتاح ل له‌نده‌ن پالڤه‌داى.
ره‌نگه ئه‌ڤ نڤیسه‌ره و نڤیسه‌رێن چه‌شنا وى ژ عه‌ره‌بێن عیراقى وه‌سا ب له‌ز و ساده ده‌رده‌سه‌ریا كیمیا باران و ئه‌نفال و زیندان و سێداره‌دانێن ئیناینه سه‌رێ كوردان ژ سه‌ر و هزرێن خوه دلیت كربیت، له‌وا دبێژمێ ئه‌وا نها ب سه‌رێ گه‌لێ رۆهینگا دهێت به‌رى وان ب ده‌هان سالان ب سه‌رێ كوردان هاتیه. راسته بسرمانێن رۆهینگا كه‌تینه به‌ر هه‌وه‌كا مه‌زنا كوشتارێ، لێ كوردان د ئێك هه‌وا ب ناڤێ ئه‌نفال پترى ژ سه‌د هه‌زار قوربانى داینه و ل كیمیا بارانێ ژى ب هه‌زاران شه‌هید داینه، بسرمانێن روهینگا مالێن وان هاتینه سوتن، لێ پتر ژ چار هه‌زار گوندێن كوردان ب مزگه‌فت و قوتابخانه‌ڤه هاتیه سۆتن و كاڤل كرن. پترى ژ سه‌د هه‌زار ژ بسرمانێن روۆینگا به‌ر ب سنۆرێن تایله‌ند و به‌نگلادش ده‌ربه‌ده‌ر بۆینه، لێ پترى دو ملیۆنان ژ كوردان ڕێیا مرنێ بڕین و ده‌ربه‌ده‌رى سنۆرێن توركیا و ئیرانێ بوون. ئانكو یا ب سه‌رێ كوردان هاتى ل سه‌ر ده‌ستێ ده‌ستهه‌لاتدارێن به‌غدا هه‌وه‌كا رێخستى بۆ قوتبركرنا كوردان بوو. یا ژ وێ ژى كومباختر هه‌كه یا ل میانمار رووداى ژ ئالیێ گرۆپێن بۆزى یێن هشكباوه‌ر همبه‌رى بسرمانێن رۆهینگا بۆ بیت واته دو ئوولێن جودا، لێ هه‌وه عه‌ره‌بان ب ناڤێ ئایه‌ته‌كا قورئانێ ب سه‌رێ كوردان ئینا بسرمان دژى بسرمانى بوو، یا هه‌وه ب ناڤێ نه‌ژادى و قه‌ومیاتى و ته‌عریبكرنێ بوو بۆ ناهێلا ناڤێ كوردان و نه‌خشه‌یێ كوردستان.
كورد مه‌زنترین نه‌ته‌وه‌یه كه‌تیه بن زولما داگیركه‌ران و هه‌تا نها دبێ ده‌وله‌تن، ئه‌و تاوانێن ب سه‌رێ وان هاتین ژ پلا (تاوانێن دژى مرۆڤاتیێ) ده‌رباز دبیت، نه مێژوو و نه هیچ دوكیومێنت نكاریت حاشاتیێ ژ دیرۆكا تژى خوین و قوربانیدانا كوردان بكه‌ت، یا ب سه‌رى ژى دهات دوژمنان ب كێشه‌كا ناڤخۆیى ددانه زانین.
هه‌كه ئه‌ڤه هزرا كه‌سه‌كێ ب ناڤ نڤیسه‌ر و ره‌وشه‌نبیرێ عه‌ره‌ب بیت، وه‌سا هزر بكه‌ت و خوه تێبگه‌هیت كو یا ب سه‌رێ كوردان هاتى ب تنێ هه‌وانته بوو، ئه‌رێ هزر و هه‌لوێستێ ئه‌و عه‌ره‌بێن هێشتا میزا حێشترێ ب ده‌رمان دزانن دێ چه‌وا بیت؟. ئه‌ڤ توخمه عه‌ره‌به وه‌سا د خۆ دگه‌هن كو د دین و دونیادا بتنێ ئه‌و دراستن و هه‌مى ماف و راستى ل جه‌م وانه. سه‌یره گه‌له‌ك هه‌بیت بكاریت ل گه‌ل وان بژیت، یان هه‌تا جیرانیا وان ژى ببه‌ته‌سه‌ر.
نڤیسه‌رێ عه‌ره‌ب یێ خه‌مبار بوو كو دوزا كوردان بوویه دوزه‌كا ناڤده‌وله‌تى و دبێژیت ئه‌و تیرۆرا ب سه‌ر بسرمانێن رۆهینگادا دباریت هیچ ده‌ربرین بۆ نینن، لێ نه‌گۆت ده‌مێ ناپالم و تۆپ و بومب و ژه‌هر و گاز ب سه‌ر زارویێن كورد ل چیا و شكه‌فت و گوند و باژێركێن كوردستانێ دا دبارین تیرۆر و تاوانه‌كا بێ ده‌ربرین بوو، لێ كوردان كولنه‌دا و دوزا خۆ ب خوینا خوه پاراست و نها ژى ب سه‌رفه‌رازى دۆزا خوه به‌ر ب رۆژا بلندا ده‌وله‌تبوونێ كارخۆش ده‌كه‌ن.
سه‌ركه‌فتن بۆ هه‌مى گه‌لێن بن ده‌ست و بێ ده‌وله‌ت ل هه‌ر كوژیه‌كا جوگرافیا جیهانێ دابیت.
ریفراندۆم، یا تیر ژى هه‌ر دێ رۆن بیت
25 ێ ئیلونێ وه‌كى ژڤان بۆ ئه‌نجامدانا ریفراندۆمێ ل هه‌رێما كوردستانێ و ده‌ڤه‌رێن دیترێن ده‌رڤه‌ى هه‌رێمێ هاتیه ده‌ستنیشانكرن، دێ رۆژا به‌لێ یان نه‌خێر بیت، دێ رۆژا خێرێ یان نه‌یا خێرێ بیت، ئۆمێده‌وارین د ڕاستهاتنا خه‌ونا كوردى دا بیت و د خێرا هه‌مى خه‌لكى كوردستانێ دابیت تایبه‌ت ته‌خا هه‌ژاران و نه‌داران، خه‌لكێ زه‌حمه‌ت دیتى و خوینا خۆ كریه قوربان.
چه‌نده‌ها ساله خه‌لكێ كوردستانێ چاڤ ل بانگه‌وازیا سه‌ربه‌خۆ بوونا كوردستانێ یه، ده‌م و رۆژ هاته دیاركرن، یا ماى ژى دیاركرنا ئیرادا گه‌لێ كوردستانێ یه.
25 ى ئیلۆنێ، رۆژا دیاركریه بو به‌لێ یان نه‌خێر، هه‌كه‌ر نه‌كه‌فته به‌ر ئیشكێن ناڤخۆیى و كوریشكێن ده‌ره‌كى و قۆچێن ناحه‌زان. هه‌نه ژى بۆ بجهئینانا ئه‌ڤێ ئیرادێ ده‌م و كاودانێ گونجاى نابینن، لێ ئێك تشت بتنێ ب دیارى سه‌رئاڤ دكه‌ڤیت، ئه‌و ژى هه‌مى ده‌م بۆ بانگه‌وازیى ئه‌نجامدانا ریفراندۆمێ دڤێت یێ گونجاى بیت، بێ گومان ژى هه‌مى ده‌م و كاودان ل جه‌م نه‌حه‌ز و دوژمنان ژى نه‌یێ گونجایه. یا خۆیایه ژى كه‌س مافێن گه‌لێ كورد ل سه‌ر له‌گه‌نه‌كا زێرى پیشكه‌شى كوردان ناكه‌ت، له‌وا دڤێت ئیراده باخڤیت.
دووماهی جار كوردستانێ ریفراندۆمه‌كا نافه‌رمى بۆ سه‌ربخوه‌بوونێ ئه‌نجامداى سالا 2005 بوو، ده‌مێ 98% ژ ده‌نگده‌ران ب به‌لێ بۆ سه‌ربخوه‌بوونێ ده‌نگدان. لێ ئه‌ڤ جاره ژ ڤه‌رێژا دوبه‌ره‌كیێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن تایبه‌ت و حزبایه‌تیێ و ره‌وشا خرابا كوردستان تێدا ده‌رباز دبیت ئه‌نجام دێ یا جودابیت. به‌لێ ئه‌نجام مینا سالا 2005 ێ نابیت، یا دیاره خیساره‌ك ل سه‌ر ریفراندۆمێ دباریت.
ریفراندۆم ل كه‌ته‌لۆنیا، كیۆبیك و سكوتله‌ندا وه‌كو نموونه دهێنه به‌رچاڤ، كو دژى حه‌زا حوكمه‌تا مه‌ركه‌زیا ده‌وله‌تێن وان هاتینه ئه‌نجامدان. لێ هیچ كه‌س و ئالى ب ئاوایه‌كێ كاریگه‌ر و نێگه‌تیڤ دژ رانه‌وه‌ستان و یان ب هێزێ قه‌ده‌غه نه‌كرن. هه‌روه‌سا حوكمه‌تێن بیانى ژى هیچ نه‌رازیبوون بۆ تێگه‌هێ ئه‌نجامدانا ریفراندۆمێ ل ئه‌ڤان ده‌ڤه‌ران ده‌رنه‌برین. دبیت نموونا ریفراندۆما كۆسۆڤۆ جهێ پویته‌پێدانێ بیت. ل سالا 1991، پتر ژ ئێك ملیۆن ئه‌لبانێن كۆسۆڤۆ د ریفراندۆما سه‌ربه‌خۆبوونا كۆسۆڤۆ ژ یۆگوسلافیا ده‌نگدان. هه‌ر چه‌نده نڤشێ سڕبێ بایكۆتا ده‌نگدانێ كر، لێ 99% ژ پشكداران گۆتن، به‌لێ بۆ سه‌ربخوه‌بوونێ. پشتى كۆسۆڤۆ سه‌ربخوه‌بوونا خوه ل سالا 2008 ێ ڕاگه‌هاندى، 112 ده‌وله‌تان دانپێداى, ده‌ه سال پاش ده‌ربازبوونا مایتێكرنا ب پشته‌ڤانیا ئه‌مه‌ریكا بۆ كرنه‌ده‌را هێزێن سڕبى ژ هه‌رێمێ، سڕبیێن كۆسۆڤۆ ل سالا 2012 دژى قه‌بوولكرنا رێڤه‌به‌ریا كۆسۆڤۆ ده‌نگدان. نه تشته‌كێ سه‌یربوو، پتر ژ 99% ژ سه‌رجه‌مێ 26 هه‌زار كه‌سێن دژى رێڤه‌به‌ریا كوسوڤو ده‌نگێ خوه داین.
گه‌له‌ك سامپلێن دیتر ل سه‌ر ریفراندۆمان هه‌نه، وه‌كو ریفراند‌وما مونتینیگرۆ ژ سڕبیا ب رێیا ته‌نا و ئاشتیانه. ریفراندۆما كرامیا (نیمچه گزیرتا قورم)، كو دبێژن 96% ده‌نگداینه ب سه‌ر رۆسیاڤه بیت، لێ دهێته دیتین كو راستیا خوه ژ ده‌ستدایه و ب گرۆڤا چوونه ناڤ و داگیركرنا گزیرتێ ژ ئالێ سوپایى رۆسى ڤه.
فشارێن ناڤخۆیى و ده‌رڤه‌یى كوردان دئێخته همبه‌رى هه‌ڤڕكیێن دژوار د ناڤبه‌را ئه‌ڤرۆ و رۆژا ریفراندۆمێ دا، ئه‌ڤه ژى كوردستانێ دهێلیته د ره‌وشه‌كا گه‌وردا. دبێژن یا تیر یا دبنى دا ماى، لێ هه‌روه‌كى ژنه‌كا كه‌ته‌لۆنى پشتى ده‌نگێ خوه داى گۆت مه ده‌نگێ خوه دا و چ دبیت بلا ببیت و یا تیر ژى ب حه‌مدێ خوه رۆهن دبیت.
(ترامپ) و وه‌سفا سه‌دام حسێنی
(دونالد ترامپ)، به‌ربژارێ كۆمارى بۆ سه‌رۆكاتیا ئه‌مریكا ل سه‌ر ره‌وشا ره‌شا رۆژهه‌لاتا ناڤین و تایبه‌ت بلندبوونا كریارێن تیرورێ ل عیراقێ د گه‌رمه گه‌رما هه‌وا هه‌لبژارتنان دا وه‌سا ده‌ربرینێ ژ دكتاتۆرێ سێداره‌دایێ عیراقێ سه‌دام حسێنى دكه‌ت: (سه‌دام حسێن مرۆڤه‌كێ خراب بوو، به‌لێ یێ خراب بوو، راستى زێده یێ خراب بوو. به‌س تو دزانى ئه‌وى چ باشى هه‌بوو؟ ئه‌وى تیرۆرست دكوشتن. ئه‌وى ئه‌ڤ كاره ب باشى دكر). ئه‌ز وه‌كو كورده‌ك كو ب قه‌دا و به‌لاڤه ناڤێ عیراقێ ل سه‌ر ناسنا منه دبێژمه دونالدى ئه‌وێن سه‌دام حسێنى دكوشتن نه تیرۆرست بوون، سه‌دام حسێنى ب خوه و داروده‌سته‌ك و ره‌شه‌كێن وى تیرۆرست بوون، ئه‌وێن نها ژى كارێ تیرۆرى ل عیراقێ دكه‌ن و نیڤه‌كا عیراقێ كریه خرابه به‌رمایك و ژ نڤشێ وى نه.
ده‌ربرینا ترامپى زێده یا هه‌روه و بێ بها بوو. هنده‌ك ژ پره‌نسیب و باوه‌رى و بهایێن ئه‌مریكا ل ئه‌ردى دان، وه‌كى رێزلێنانا مافێن مرۆڤى و دیموكراسیه‌ت و پێكڤه‌ژیان و مافێ گه‌لان. تشتێ راست د گوتارا ترامپى دا ب تنێ ئه‌وه راسته سه‌دام حسێنى گه‌له‌ك مرۆڤ كوشتن، لێ ئه‌و مرۆڤێن وى دكوشتن نه‌تیرۆرست بوون. هه‌ر كه‌س و ئالى و ئول و نه‌ته‌وا ل به‌رسینگێ سه‌دام حسێنى راوه‌ستیابان دكوشتن، ژن و زه‌لام و زارۆ دكوشتن، خه‌لك ل هه‌ر چار كوژیێن عیراقێ دكوشتن، ژیان دكوشت، هه‌بوون دكوشت. ترامپ، عیراقێ دانه ئالیه‌كى بلا عیراقچیه‌ك به‌حسێ تاوانێن سه‌دام حسێنى بكه‌ت، لێ ئه‌م وه‌كو كورد؛ سه‌دام حسێنى ئه‌م دكوشتین ئه‌م نه تیرۆرست بووین، به‌رۆڤاژى ئه‌م ژ هه‌مى خه‌لكێ دى به‌رێ و نها پتر دژى تیرۆرێ بووین، ئه‌م ژ ده‌ستێ تیرورێ به‌رێ و نها دنالین، ئه‌م یێن كه‌تینه د جه‌رگێ تیرورێ دا، سه‌دام حسێنى تیرۆرست نه‌دكوشتن ئه‌و ب خوه تیرۆرسته‌ك بوو مینا وى نه‌بوون، سه‌دام حسێنى تیرۆر ب سه‌رێ مه‌دا دباراند.
ل ده‌مه‌كێ دیارده‌یا تیرورێ یا كز و لاواز بوو سه‌دام حسێنى ب ئاشكرایى ئه‌م كورد ب كۆم تیرۆر دكرین، ئه‌م نه تیرۆرست بووین، ب هزاران كورد ژه‌هر بارانكرن ئه‌ڤه هه‌له‌بجه، ب سه‌دان زارۆكێن مه ب ناپالمان د خاندنگه‌هان دا پارچه پارچه كرن خوین بوو مه‌ره‌كه‌ب پرسیار ژ قه‌لادزێ بكه، ب سه‌دان هزار مه‌زن و تفال كرنه ئه‌نفال و بوونه ناسناما كوردستانێ، گه‌نجێن مه ل زیندانێن تارى ئه‌شكه‌نجه و سێداره ددان، هێشتا ئه‌ڤه ئه‌بو غرێب یا ساخه.
ترامپ كوردێن ب ده‌ستێ سه‌دام حسێنى هاتینه تیرۆر كرن نه تیرۆرست بوون و تیرۆرێ ناحه‌وینن، كوردان ژیانا ب رومه‌ت دڤێت (لێ ئه‌و قبوول ناكه‌ن). ل داویێ مامێ ترامپ ئه‌ز دبێژم تایبه‌ت تو یێ د هه‌وا هه‌لبژارتنان دا دڤیابا پترێ هشیار باى د گۆتنا خوه دا، چونكى ره‌فتارێن تیرۆرستیێن سه‌دام حسێنى چیرۆكه‌كا بێ دووماهیه.
رۆژنامه‌گه‌ری و راستگه‌ری
دبێژن جاره‌كێ ڕۆژنامه‌ڤانه‌ك ژ ئالیێ ئێك ژ رۆژنامێن ناڤدارڤه هاته داخازكرن و ستوونه‌كێ ل سه‌ر قه‌سرا سه‌رۆكێ ده‌وله‌ته‌كا ئه‌فریكی ئاماده بكه‌ت. ده‌مێ راپۆرتا ڕۆژنامه‌ڤانی گه‌هشتی، سه‌رنڤیسه‌ری ده‌ست ب خواندنا وێ كر و هێشتا رێزا ئێكی ته‌واو نه‌كری هه‌ر ئێكسه‌ر ره‌تكر و قه‌بیل نه‌كر بهێته خوار. رێزا ئێكێ ژی وه‌سا هاتبوو به‌رهه‌ڤكرن: (قه‌سرا سه‌رۆكی سه‌دان ده‌ره‌جك دچنێ و شوورهه‌كا بلند یا ل دور پێچایه) سه‌رنڤێسه‌ری بێ گیروبوون نامه‌یه‌ك بۆ ڕۆژنامه‌ڤانێ خوه ره‌وانه كر و داخاز ژێكر كو بزانیت كا ب دروستی چه‌ند ده‌ره‌جك دگه‌هنه قه‌سرا سه‌رۆكی و شیرهه ژی چه‌ندا بلنده.
ڕۆژنامه‌ڤان ئێكسه‌ر به‌ره‌ڤ قه‌سرا سه‌رۆكی ب ڕێ كه‌ت داكو راستیا په‌یامێ بزانیت، پاش بورینا هه‌فتیه‌كێ، نامه‌یه‌ك ژ لایێ ڕۆژنامه‌ڤانی گه‌هشته سه‌رنڤێسه‌ری، كو ده‌مێ سه‌رقالی خواندنا ده‌ره‌جكان هاتبوو ده‌سته‌سه‌ركرن و پاشی بۆ زیندانێ هاتبوو ره‌وانه كرن، ده‌ره‌جك ژی 1084 بوون و بلنداهیا شویرهێ ژی 15 متر بوون.
مه‌ره‌م ژ ڤێ نموونه‌یێ راٍستیا پیشه‌یی و هووریا بابه‌تی یه نه‌كو ژ هه‌وانته و هه‌روه‌یی یه.
هه‌رچه‌نده ب ئاوایه‌كێ سه‌رتاسه‌ری رۆژنامه و كارێ رۆژنامه‌گه‌ری هه‌تا رادده‌كێ هاتیه سنووردان پشتی پێشكه‌فتنا ته‌كنه‌لوَژی و ئه‌لیكترونی گه‌له‌ك ڕێ كورت كرین و گه‌هشتنا پێزانینان ئاسان كری، لێ رۆژنامه و رۆژنامه‌ڤانی هه‌رده‌م دكاریت كارتێكرنا خۆیا ئه‌رێنی بكه‌ت.
داكو كارێ رۆژنامه‌ڤانی یێ پیشه‌یی و سه‌ركه‌فتی بیت دڤێت ده‌رگه‌هێن ئاسێ بقوتیت و كوژی و پاشالێن تاری روناهیێ به‌رده سه‌ر و راستیا راستی پیشان بده‌ت و خوه ژ شاشیان نه‌ده‌ته پاش.
تبل دانانه سه‌ربرینێ و پێشنیارێن چاره‌سه‌ریان، ب ڕامانه‌كا دی دیاركرنا كار و ره‌فتارێن شاش و راستكرنا وان و سه‌رخستنا كارێن ره‌وا و راست ژ به‌راهیا كارێن رۆژنامه‌ڤانی دهێت.
راستگۆییا په‌یامی بێ كێم و زێده و كاره‌كێ گرنگه، هه‌ر شاشیه‌ك د په‌یامی و راپۆرتێ دا بلا چه‌ندێ لاواز و بێخێر ژی بیت به‌هایێ پیشه‌یی ژ ده‌ست دده‌ت و راستی و شه‌عبیه‌تا رۆژنامه‌ڤانی ژ كیس دچیت و كه‌س پووته‌ی ب په‌یامێن وی ناده‌ت.
نها ل كوردستانێ ژ ئاڤ ڤه‌خوارنێ گرنگتره رۆژنامه‌ڤان بێ ده‌ستبه‌ردان بزاڤێ بكه‌ت و راستیا سه‌روبه‌ری شه‌پرزه سه‌رئاڤ بێخیت و هه‌موو شیانا بمه‌زێخیت ڕێ نیشانده‌ر بیت بۆ ده‌ربازكرنا ئه‌ڤی كاودانێ حوكمه‌ت و ملله‌ت ب هه‌ڤڕا كه‌تیێ ژ گه‌نده‌لیێ و قه‌یران و هه‌تا رادده‌كێ بێ باوه‌ریێ و بێژیت به‌لێ بۆ راستیێ و زێده‌تر خه‌لك سه‌وداسه‌ر نه‌بیت.
بیره‌وه‌ریا 118 سالیا رۆژنامه‌گه‌ریا كوردی پیرۆز بیت ل راسته‌ڤانێن ژبلی راستیێ هیچ رێبازێن دی په‌یره‌و ناكه‌ن، رۆژنامه‌گه‌ریه‌كا ئاڤاكه‌ر و كوردستانا ئاڤا.
نيشاندان
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com