هه‌رچه‌نده‌ ئاهه‌نگ ل هنده‌ك ده‌ڤه‌رێن كۆبانێ ب سه‌ركه‌فتنا هێزێن كوردی و شكه‌ستن و ده‌رێخستنا داعش هاته‌ گێران، لێ پڕانیا خه‌لكێ باژێری نكارن ڤه‌گه‌رنه‌ سه‌ر مال و حالێن خوه‌، هنده‌كێن ڤه‌گه‌ریای ژی ب ماین و ده‌له‌مێتێن چه‌كدارێن داعش ئه‌وێن ل مالێن وان ڤه‌داین هاتنه‌ كوشتن.
مه‌ها كانوونا دوێ ب نووچه‌یێن خۆش بداوی هات، پاش مه‌هێن درێژ ژ شه‌ری، باژێرێ كوبانێ یێ كوردی ژ به‌رمایێن هێزێن داعش هاته‌ ڕامالین و كوردان ئاهه‌نگ ب سه‌ركه‌فتنێ گێران. لێ پاش چه‌ند هه‌فتیه‌كان ژ ئازادكرنا وێ، ئه‌ڤ باژێرێ بچووك ژ مه‌ترسیێن داعشێ زڕبار نه‌بوو. هه‌رچه‌نده‌ هێزێن كوردی شیان داعشێ ژ ئاخا خوه‌ بكه‌نه‌ده‌ر، لێ ترسا كه‌ره‌ستێن په‌قاندنێ و تی ئێن تی یێ داعش پاش خوه‌ ڤه‌دای هێشتا به‌رده‌وامه‌. سه‌رباری وێرانكاریا د ده‌مێ چار مه‌هێن داعشێ دوورپێچ كری، هێشتا ڕێیه‌كا درێژ ل به‌ر خه‌لكێ كۆبانێ مایه‌ ببرن هه‌تا بكارن بزڤرنه‌ سه‌ر رێبازا ژیانا خوه‌.
ل دووڤ سایتێ (یۆر میدل ایست)، 80% ژ كۆبانێ هاتیه‌ وێرانكرن و ل ڤێ قووناغێ بۆ ئاكنجیبوونێ ده‌ست ناده‌ت. ژ ئه‌نجامێ شه‌ڕی 3200 ئاڤاهی هاتینه‌ هه‌ڕفاندن یان زیان ڤێگه‌تینه‌. دڤێت یو ئێن هاریكاریێن پتر و شاره‌زایێن په‌قینا ره‌وانه‌ بكه‌ت داكو باژێر بهێته‌ ئاڤاكرن، لێ دبیت توركیا رێگر بیت چونكی دانپێدانێ ب رێخستنا كوردیا زال ل سه‌ر كۆبانێ ناكه‌ت ژبه‌ر كو ئه‌ڤ رێخستنه‌ هه‌ڤالبه‌نده‌ ل گه‌ل ئالیه‌كێ كوردی به‌ری نها شه‌ڕ دژی ده‌ستهه‌لاتا ئه‌نقه‌ره‌ كریه‌.
رۆلێ توركیا د شه‌ڕێ سووریێ دا یێ ئالۆزه‌ هه‌تا هه‌ڤدژ و له‌نگه‌ره‌ ل گه‌ل خوه‌ ژی، توركیا دهێته‌ تاوانباركرن ب پێدانا چه‌ك و هاریكاریان بۆ جیهادیێن توندره‌و هه‌تا داعش ژی داكو شه‌ڕێ رژێما ئه‌سه‌دی ل سووریێ بكه‌ن. هه‌ر چه‌نده‌ توركیا كو ئێكسه‌ر دكه‌ڤیته‌ پشت سنووری ڕێ ب ده‌هان هه‌زار ژ خه‌لكێ كوبانێ دا بهێنه‌ ئاخا توركیا، هه‌تا ڕێ ب هێزێن پێشمه‌رگه‌هی دا د ئاخا وێ ڕا بگه‌هنه‌ كۆبانێ و به‌رگریێ ژ كه‌تنا باژێری بكه‌ن، لێ حوكمه‌تا توركیا ل سه‌ر هه‌لویستێ دوژمنكاری همبه‌ری رێكخراوا كوردیا كاربده‌ست ل كۆبانێ یا به‌رده‌وامه‌. ئالیێن كوردی پتر ژ جاره‌كێ توركیا تومه‌تباركریه‌ كو ناهێلیت هێزێن كوردی توخیبی ببرن و پشكداریێ د شه‌ڕێ دژی ده‌وله‌تا ئیسلامی ل سووریێ بكه‌ن، د هه‌ڤده‌مدا ڕێخۆشكه‌ره‌ بۆ ئیسلامیان ئه‌ڤی توخیبی ببرن.
ژ بۆ چانس و به‌ختێ كوردان ل كۆبانێ، ئه‌مه‌ریكا باژێرێ وان مینا ته‌وه‌ره‌كێ سه‌ره‌كیێ شه‌ڕی دژی داعش دبینیت و گه‌له‌ك ژ به‌رپرسێن رۆژئاڤا ژی په‌سنا زیره‌كی و قاره‌مانیا شه‌ركه‌رێن كورد دكه‌ن بۆ ره‌تكرنا به‌نده‌واریێ و نه‌كه‌تنا باژێری.
ل ره‌وشا حازر، هێشتا پڕانیا خه‌لكێ كوبانێ د خیڤه‌تگه‌هێن په‌نابه‌رانه‌ ل توركیا و هیچ ئه‌جیندایێن زڤرینێ بۆ وارێ خوه‌ نینه‌، ب تنێ پازده‌ هه‌زار په‌نابه‌ر بۆ باژێرێ كاڤلكری ڤه‌گه‌ریاینه‌، پڕانیا ڤه‌گه‌ریایا ژ خێزانێن ئه‌وان چه‌كدارێن به‌رگری ژ باژێری كرینه‌، ژ ئه‌و كه‌س و خێزانێن مالێن وان ب دروستی خراب نه‌بووینه‌. سه‌رباری ڤه‌گه‌ریانێ، خوه‌گونجاندن ل گه‌ل ژیانێ ل كوبانێ هه‌تا راده‌كێ مه‌حاله‌. كێموكاسی ژ ئاڤێ، خوارنێ، ده‌رمان و دوختورا، و هێشتا ژی گه‌ف و مه‌ترسیێن ئێمناهیێ ژی ماینه‌.
مه‌ترسی ژ هێرشه‌كا موحته‌مه‌لا داعش سه‌رهلناده‌ت. لێ باژێر و گوندێن ده‌ردور هێشتا تژی ته‌قه‌مه‌نینه‌، به‌رك و فیشه‌ك هێشتا نه‌هاتینه‌ په‌قاندن، سه‌رباری هه‌بوونا ماین و بومبێن ل جهێن به‌رزه‌ ڤه‌دای د ناڤا مالێن هاوه‌لاتیان دا. ئه‌ڤه‌ ئاریشه‌كا هه‌را مه‌زنه‌ همبه‌ری كوردان كو نكارن گوند و باژێرێن خۆ ژ ڤان بومبا پاقژ بكه‌ن ژبه‌ر نه‌بوونا شاره‌زایی د ڤی بیاڤیدا ل گه‌ل نه‌بوونا كه‌ره‌ستێن پێدڤی بۆ نه‌هێلانا وان.
ل ئه‌ڤان رۆژێن داویێ 13 هاوه‌لاتی ب ڤان بومبێن ڤه‌داین هاتنه‌ كوشتن. بۆ نموونه‌، دوو خێزانا ده‌مێ قه‌ستا مالێن خوه‌ كرین ئه‌ڤ بۆمبه‌ پیڤه‌ په‌قین و خانی ب سه‌ردا هاتن.
كوردێن سووریا سوپاسدارێن ئه‌مه‌ریكانه‌ بۆ هێرشێن وان یێن ئاسمانی ل سه‌ر داعش، كو هاریكاریا وان كر باژێرێ خوه‌ كونترۆل بكه‌ن، لێ داخوازا هاریكاریێن مرۆڤاتی و پیشه‌یی ژی ژێ كه‌ن.
ژێده‌ر: میدل نیۆز
وه‌رگێران: عزه‌ت یووسف

باراك ئۆبامایێ سه‌رۆكێ ئه‌مه‌ریكا داخواز ژ كۆنگریسێ وه‌لاتێ خوه‌ بۆ ره‌زامه‌ندیا پێدانا ته‌شریعی بۆ ده‌مێ سێ سالان دكه‌ت، داكو شه‌ڕێ ڤێ رێكخراوا تیرۆرستا هۆڤانه‌یا داعشا ئاخر زه‌مان ل عیراق و سووریێ و هه‌ر جهه‌كێ دیترێ لێ سه‌رهلبده‌ت بكه‌ت.
جار ب جار ژ ڤێره‌ و وێراهه‌ ده‌نگۆ هه‌نه‌ كو چه‌ك ب ڕێیا ئه‌مه‌ریكیان بۆ داعش دچیت.
ئه‌گه‌ر ئه‌ڤه‌ راست بیت، كه‌واته‌ ب چه‌كێ ئه‌مه‌ریكی كوشتن و وێرانكاری یا به‌رده‌وامه‌.
ئوردن پشتی داعشێ فرۆكه‌ڤانێ وێ یێ ژار ب ساخی سۆتی یا هار بووی، ل ئاسمانی ئاگری ب سه‌ر داعشێ دبارینیت (ل په‌ی نووچه‌یێن وان)، ل ئه‌ردی ژی هاریكاریان بۆ باژێرێ ره‌ققه‌ پایته‌ختێ داعشێ ره‌وانه‌ دكه‌ت.
سۆپایێ عیراقێ ده‌مێ هێرشێ دكه‌ته‌ سه‌ر ده‌ڤه‌رێن داعشێ كونترۆل ل سه‌ر كرین، باژێركه‌كێ یان دوان ژ كێلبێن وێ ئازاد دكه‌ت، پشتی رۆژه‌كێ یان دوان ژ وان ده‌ڤه‌ران دره‌ڤیت و چه‌ك و ته‌قه‌مه‌نیه‌كا زۆر ل پشت خوه‌ بۆ داعشێ دهێلیت.
هه‌ر ب وی چه‌كی عیراقی قوتبریا ئێكدو ڕادكه‌ن.
توركیا و ئیران ژی خرابتر و ده‌وله‌تێن كه‌نداڤی ژی كومباختر، كارێ هه‌میان تێكڤه‌دان و ڤێكرا به‌ردانه‌.
ئیرانا قاسم سلێمانی دبێژیت ئه‌ڤ شه‌ڕه‌ دووماهیا وێ یا حه‌تمیه‌، ئه‌مه‌ریكا یا خوه‌ بۆ سێ سالێن شه‌ڕێ به‌رهه‌ڤ دكه‌ت، توركیا دبێژیت ئه‌ڤ شه‌ڕه‌ دێ پێنج سالان ڤه‌كێشیت، عیراق دبێژیت بۆ ده‌ه سالان، ده‌وله‌تێن كه‌نداڤی ژی دبێژن بێمنه‌ت هه‌ڕه‌ هه‌تا بیست سالان ژی. داعش ژی دبێژیت ده‌وله‌تا خیلافه‌تا ئیسلامی مایه‌ و به‌رفره‌ه دبیت (باقیه‌ و تتمدد)، هه‌ر ئالیه‌ك ب عه‌لبا خوه‌ دپیڤیت. نزانم به‌رپرس و شاره‌زایێن كوردان ژی چاوا د ڤی سه‌روبه‌رێ بێسه‌روبه‌ر دگه‌هن؟.
هه‌تا نها داعش یا دفنبلنده‌ و جار ب جار حنگا ل خوه‌ دده‌ت و هێرشان دكه‌ت، ب تنێ ل كۆبانێ ب قاره‌مانیا كچ و كوڕێن یه‌په‌كه‌ و هیممه‌تا پێشمه‌رگه‌هێ ئازا و هاریكاریا بێ سنۆرا هێزێن هه‌ڤپه‌یمانان دفنا وێ یا شكه‌شتی.
سه‌ركردێن مه‌ كوردان ب شانازی دبێژن ئه‌م ل شوونا هه‌موو جیهانێ شه‌ڕێ داعش دكه‌ین، لێ درووشمێ كوردان یێ به‌ری شه‌ڕێ ئێكسه‌ر ل گه‌ل داعش (ئه‌م نه‌ پشكه‌كین ژ شه‌ری) پتر یێ گونجای و هۆشمه‌ند بوو، هه‌ر چاوا بیت شه‌ر به‌رپابوو، داعش شیان شوون پێیه‌كی ل چه‌ند ده‌ڤه‌رێن كوردان بگرن، لێ ئه‌و هه‌ڤسه‌نگی نه‌ما و ب خوینا گه‌شا شه‌هیدێن پێشمه‌رگه‌ی پڕانیا ئه‌وان ده‌ڤه‌رێن داعشێ گرتین جاره‌كا دی هاتنه‌ ئازادكرن و دربێن گران ب داعشێ كه‌فتن و ڕه‌ڤین.
بۆ مه‌ كوردان یا گرنگ نینه‌ داعش ژ كیڤه‌ هات بیت و كیڤه‌ بقه‌شیێت، شه‌ر چه‌ند دومبكه‌ت و ڤه‌كێشیت و ڤاڤارتنا حساباتان د ناڤبه‌را كیژ ئالی و ئالیێ دیتر بیت، یا گرنگ ئه‌وه‌ چه‌ندی د شیاندا بیت كورد بكارن خوه‌ دووری شه‌ڕی بكه‌ن و گه‌نجێن كوردان ل سه‌ر ئه‌ردێ غه‌یری خوه‌ و یان ئه‌و ئه‌رد و ده‌ڤه‌رێن بۆ نه‌بنه‌ مال نه‌هێنه‌ ته‌لافتن و نه‌بنه‌ ئه‌نته‌رپول و وێرسێن كه‌سه‌كی بۆ شه‌ڕی.