محه‌مه‌د چه‌لكى
ئه‌ڤه‌ ده‌مه‌كه‌ مامێ عه‌لۆ نه‌چوویه‌ چایخانێ، ئه‌و بخوه‌ گه‌له‌ك حه‌ز ژ چوونا چایخانا ناكه‌ت و دبێژت: ل ده‌ما مه‌ چایخانه‌ جهێ كۆمبوونێن نهێنى و وه‌رگرتنا پێزانیان بوو، مرۆڤێن چاك دهاتنێ؛ لێ ئه‌ڤرۆ یێن بووینه‌ جهێن ساعۆر و نارگیلكێشان. مرۆڤ شه‌رم دكه‌ت لێ بروونته‌خارێ. هندى هزرا خوه‌ دكه‌م كانێ چاوا هۆسا زوى نارگیلێ جهێ خوه‌ كر، ناگه‌همه‌ چ ئه‌نجامان. هێشتا كولا به‌لاڤه‌بوونا عه‌بایێ خه‌لیجى كیسێ نه‌گرتى، نارگیله‌ ژى هاتنه‌ بسه‌ردا. پا ئه‌م ملله‌ته‌كێ ئه‌نتیكه‌ینه‌، عه‌ده‌تێن خراب وه‌سا زوى جهێن خوه‌ ل ناڤ مه‌ دكه‌ن، هوین و خودێ : ئه‌م و نارگیله‌ و عه‌بایێ خه‌لیجى كوجا مه‌رحه‌با!!
د ڤان خوركومانان دا گه‌هشته‌ به‌ر ده‌رێ چایخانا ب ناڤێ خدرۆى هاتیه‌ ناڤكرن “چایخانا مام خدرى”، ل جهه‌كى ڤاڵا روونشت. چایخانه‌ ژ مرۆڤان مشته‌. چاڤێ هه‌مویان یێ ل تیڤیان بدیواریڤه‌ دزیقن، دبێده‌نگن، دێ بێژى گشت یێل به‌هیا مرۆڤه‌كێ چاك و ژ خه‌مێن باركرنا وى جامێرى كپێن ژ كه‌سه‌كى ناهێت. زه‌ڵامێ ب ره‌خڤه‌، بێى بخێرهاتنه‌كێ ل مامێ عه‌لۆ بكه‌ت، به‌رێ خوه‌ دایێ و گۆتێ:
ـ تۆ بخودێ كه‌ى مام، ما مافێ گدیێ هه‌یه‌ بچیته‌ په‌رله‌مانى، قاشۆ دێ به‌ڕه‌ڤانیێ ژ مافێن مه‌ كه‌ت؟
+ تۆ به‌حسێ كێ دكه‌ى؟
ـ خودانێ به‌رگویزا؟
+ ئێ پا ته‌ دڤێت، دشداشه‌ى بكه‌ت به‌رخوه‌ وه‌ك هنده‌ك سۆفى و مه‌لایێن كوردستانێ!
ـ نه‌خێر، به‌لكو مه‌ره‌ما من ئه‌وه‌ بێژم: كابرا یێ نه‌ڕازیه‌ ژ ئه‌نجامان، هه‌ر شاشه‌یا مێزه‌ بكه‌ى، دێ بینى حڕه‌ حڕا ویه‌ و په‌لانداران ڕاست و چه‌پ دهاڤێژت، جامێ نه‌ڕازیا خوه‌ ل ده‌ستهه‌ڵات و كۆمسیۆنێ دادرێژت.
+ كۆمسیۆن یا بوویه‌ هرچا شه‌مۆ د ده‌ستێ لایه‌نان دا ته‌ڤ كولێن كێمبوونا ده‌نگێن.
خوه‌ ل وێ ده‌ردكه‌ن. كه‌سه‌ك ئیرۆ نابێژت ئه‌ڤه‌ به‌رهه‌مێ كه‌دا مه‌یه‌ یا پێشكێشى
وه‌ڵاتیان كرى. به‌س مامۆ ته‌ نه‌گۆت: كابرا ژبه‌ر كێمبوونا ده‌نگێن لایه‌نێ خوه‌یه‌
یان یێن وى بخوه‌؟
ـ یێن خوه‌ ئانكو دڤیا یێ ئێكێ بایه‌.
+ ژماره‌ ل ڤى وه‌ڵاتى ترسه‌كا مه‌زنه‌، هند نه‌مایه‌ دێ بابه‌تێ بیركاریێ ل خاندنگه‌هان.
قه‌ده‌غه‌ كه‌ن!
ـ ته‌خێره‌ مامێ عه‌لۆ…
+ گوهێ خوه‌ بدێ: ده‌ستهه‌ڵات ژ هژمارێن ئۆپۆزسیون دیار دكه‌ت، دترست، پارتێن كوردستانێ ژ دیرۆكێ (ئه‌و هژى هژمارن)، بازرگان ژ ڤه‌شارتنا داهاتیێ خوه‌، كۆمسیۆن (هه‌لبه‌ت ئه‌گه‌ر سه‌ربگرت) ژ هژماركرنا بده‌ستى!، وه‌زاره‌تا سامانێن سروشتى ژ دیاركرنا داهاتێ پترۆلێ، ئه‌ندام په‌رله‌مان ژ دیاركرنا رۆژا هه‌لبژارتنان (هه‌ردیسا ژماره‌)، ژنك ژ پرسیارا عه‌مرى، سوخته‌ ژ بیركاریێ و …. هتد.
ـ ماده‌م هژمار هنده‌ یا گرنگه‌، پا بخودێ خودانێ به‌رگویزاى مافداره‌ هنده‌ به‌حسێ هژمارا ده‌نگێن خوه‌ بكه‌ت، چونكو ژمارێ په‌یوه‌ندى یا هه‌ى ب رویمه‌تێڤه‌!
+ ئه‌ڤجا دویر نه‌بینه‌ ل ده‌مه‌كێ نێزیك، په‌رله‌مان گه‌له‌ك ژماران قه‌ده‌غه‌ بكه‌ت و
هنده‌ك هه‌ما بیێ په‌رله‌مان زه‌حمه‌تێ بكێشت، یێن قه‌ده‌غه‌ بووین.
ـ وه‌كو …
+ هه‌ما تۆ و خانده‌ڤان ل ساڵناما كوردى مێزه‌ بكه‌ن، دێ بینن، كانێ چه‌ند پاساو بۆ هه‌ر

رویدانه‌كێ رێزكرنه‌. پاساو ڤه‌دیتن، رێكێ ل دووباربوونا شاشیان و قه‌ده‌غه‌یان ده‌شت دكه‌ت.

محه‌مه‌د چه‌لكى
هه‌سته‌كا سه‌یر مامێ عه‌لۆ یێ گرتى، ئه‌ڤه‌ ئێكه‌م رۆژه‌ پشتى 16.10.2017 هۆسا ب زه‌وق ژ مال ده‌ركه‌فتى. د ناخێ وى دا هه‌چكو كه‌سه‌ك ڕادهێلتێ. ب گورگه‌ لۆقێ جادده‌ دبڕى، هه‌رچه‌نده‌ كه‌یفا وى ب گه‌له‌ك وێنێن ل سه‌ر جاددێ دداله‌قاندى نه‌دهات ژى و هه‌رده‌م دگۆت: (دڤیابا كه‌سێن بێهنا گوندێن سۆتى ژ به‌رگویزێن وان دهێت، دغه‌واره‌ بانه‌ و ل ناڤ دیوانان هه‌رتم دڤه‌چغاندى بانه‌، هه‌تا دان بگونه‌ها خوه‌ كربانه‌ و خوه‌ تافیل كربانه‌)، لێ هه‌ستكر گرنگیا ئه‌ڤرۆ سه‌ر ژ گه‌له‌ك بۆچوونێن وى یا وه‌رگرتى و ئه‌ڤرۆ هه‌موو ڕه‌نگ ئێك ڕه‌نگن و هه‌ڤدو ته‌مام دكه‌ن، ژبه‌رهندێ هه‌ست ب بار سفكاتیه‌كێ دكر. د هزرا ڤاڤێرتنا لیستان دا مامێ عه‌لۆ گه‌هشته‌ به‌رده‌رێ بنگه‌هێ هه‌لبژارتنان. دبینت رێزا درێژه‌ و بێى هه‌ستا وى گرنژینه‌كێ خوه‌ ل دێمى دا.
• ها مامێ عه‌لۆ ته‌خێره‌ ڤێ سه‌ركێ سحارێ هۆ دگرنژى؟
+ ئه‌ز یێ بۆ ڤێ گۆڤه‌ندێ دگرنژم!
• ما ئه‌ڤه‌ گۆڤه‌نده‌؟
+ باوه‌ربكه‌ ئه‌ڤه‌ ئه‌و گۆڤه‌نده‌ یا ئه‌حمه‌دێ خانى سترتن بۆ دگۆتن!
• هه‌ى پا گۆڤه‌ندا رێنگزه‌!
+ یا رێنگزه‌ لاوێ من. تۆ ئه‌ڤان خۆرت و ژنێن ده‌لال دبینى، هه‌مییان ئێك داخوازا هه‌ى، ئه‌وژى خزمه‌تكرنا ڤى وه‌ڵاتیه‌، ما ئه‌ڤه‌ كێمه‌؟
• ب ئه‌نیا ته‌كه‌م، هه‌مییا بۆ به‌ریكا خوه‌یه‌، وه‌ڵاتێ چ و حالێ چ!
+ دبێژن: “سه‌قا ل دووڤ حه‌قایه‌!”
• ئۆهۆ … ئانكو تۆ ل وێ باوه‌رێى ئه‌ڤ خۆش مرۆڤه‌! كاره‌كێ وج تێدا هه‌بت بۆ ڤى ملله‌تى بكه‌ن؟ پاشى ما تۆ ڤان ڕه‌نگان هه‌میا نابینى، خره‌پشێنا وانه‌، هه‌ر ئێك یێ بزاڤێ دكه‌ت دا سلكا یێ دى سپیى بكه‌ت هه‌موو بۆ هندێ دا پتر ده‌نگان بده‌ستڤه‌ بینن!
+ لێ ئارمانج هه‌ر ئێكه‌، یا گرنگ هه‌ر ئه‌ڤه‌یه‌!
• خوه‌ ل سه‌ر شكاندنا سویێ ئێك بت!
+ ئه‌ز ڤێ بانگه‌شێ ب سو شكاندن نزانم!
• پا ئه‌گه‌ر ئه‌ڤه‌ نه‌ سو شكاندن بت، سو شكاندن چه‌وایه‌؟
+ ئه‌ڤه‌ دیاركرنا شاشیانه‌، هه‌رده‌ما شاشى ده‌رهه‌ى بوون، چاره‌سه‌رى ب ساناهى دكه‌ڤت!
• تۆ دخوازى هۆسا بت، لێ د ڕاستیدا دانێ وان د قازانه‌كێ دا ناكه‌لت.
+ هه‌ر چاوا بت، پێنگاڤا ئیكگرتنێ یا دهێته‌ هاڤێتن و قۆناغێن دوور ب پێنگاڤا ئێكێ نێزیك دبن.
• ئێكگرتنا چ، تۆ خه‌ون رۆژكا دبینى!
+ هه‌لبژارتن ب خوه‌ پرۆسه‌سا ئێكگرتنێیه‌.
• پا هه‌تا نوكه‌ مه‌ چ قازانج ژێ نه‌دیتیه‌!
+ دیاره‌ تۆ كتكێ چاڤكۆڕى، ما نابینى ده‌مێ هه‌لبژارتن نێزیك دبن، گه‌له‌ك سۆزێن ل هه‌لبژارتنێن به‌رێ داین، دبته‌ به‌رابه‌زینكا پارتیان بۆ بجهئینانا وان سۆزان.
• وه‌لله‌ مامێ عه‌لۆ تۆ راست دبێژى.
+ ژبه‌رهندێ ئه‌ز گرنژیم و ئه‌ڤرۆ گه‌له‌ك یێ بزه‌وقم چونكو سۆزێن ڤێ جارێ ل هه‌لبژارتنێن پایزێ (2018.09.30) دێ جێبه‌جێ بن.

محه‌مه‌د چه‌لكى
ل مه‌یدانا نیڤا باژێرێ ب وێنێن به‌ربژێرێن په‌رله‌مانێ عێراقێ خه‌ملاندى، مامێ عه‌لۆ ما جحنى و ل رێزا وێنان مێزه‌كر، هه‌موو كاندید ده‌ڤ بكه‌نن، دێ بێژى به‌یارێ زاویته‌ى نویترین نوكته‌ یا بۆ ڤه‌گێراى ل ده‌مێ وێنه‌ گرتنێ. هه‌یلۆۆۆ ئه‌ڤه‌ چ تۆڤ په‌یڤێن گران و ب واته‌ لبن وێنا هاتینه‌ رێزكرن. خۆزى ئه‌فلاتۆن(پلاتۆ) ب رێبارى ل ڤێ مه‌یدانێ ته‌شقلیبا، به‌لكو بۆ خوه‌ هنده‌ك عه‌قل ژێ گرتبا. كۆخكێ هشكێ وى زه‌ڵامێ بره‌خ ڤه‌، شریتا هزرێن وى پرچاند.
– مامۆ هه‌ڕه‌ ده‌ف نوژداره‌كى، نێ ته‌ زڕاڤێ من قه‌تاند.
+ ماكى دبێژت هه‌ما ته‌ زِراڤێ هه‌ى؟
– من هه‌بت یان نه‌ بت، تۆ چاره‌كێ ل خوه‌ بكه‌، تۆى ته‌خۆشى.
+ دێ خوه‌ گرم هه‌تا هه‌لبژارتن ب دوماهى بهێن به‌لكو كاندیدێ من بده‌ركه‌ڤت، چنكو سۆزا داى، من لسه‌ر كیستێ خوه‌ بهنێرته‌ ژ ده‌رڤه‌ .
– ئۆ ته‌ باوه‌ركر؟
+ سۆز سۆزه‌.
– مامۆ گوه بده‌ من: ( ئه‌گه‌ر ب سۆزێن حزبا بایه‌، نوكه‌ كوردستان ژ سویسرا جوانتر بایه‌.
– ئه‌گه‌ر ی سۆزێن ئه‌ڤینداران بایه‌، ژ ئاریشه‌ د ناڤبه‌را ژن و مێران دا نه‌دمان و دا كارێ دادگه‌ه و پارێزه‌ران سڤكتر بت.
– ئه‌گه‌ر ئه‌نجامه‌ك ژ كۆمبوونێن حزبێن كوردستانێ هه‌بایه‌، د شه‌ڤ و رۆژه‌كێ دا مه‌ %51 ژ ئاخا كوردستانێ ژ ده‌ست نه‌ددا.
– ئه‌گه‌ر كۆمه‌لێن جڤاكێ سڤیل و سه‌ندیكا ب ئه‌ندامان بایه‌، دا كوردستان ل پێشیا چینێ و هندستانێ بت,
– ئه‌گه‌ر وه‌ڵات ب نۆكه‌ریا داگیركه‌ران ئاڤا بانه‌، نوكه‌ كوردستان ل رێزبه‌ندا وه‌ڵاتێن هه‌رێ پێشكه‌فى بت.
– ئه‌گه‌ر پێشمه‌رگێن دێرین زانیبایه‌، دێ كوڕێن جاشا بنه‌ به‌رپرس و كاندید بۆ په‌رله‌مانێ كوردستانێ و عێراقێ، په‌رصرسێن حزبێن كوردستانێ ژ دویرڤه‌ ژى كوردستان نه‌ددیت و دا بحه‌سره‌تا دیتنا وێ مرن!.
– ژ خوه‌ ئه‌گه‌ر شه‌هیدى زانیبایه‌، دێ خێزانا وى هه‌وجه‌ى سه‌رۆك جاشێ عه‌شیرا خوه‌ بت، تڤه‌نگ بۆ رزگاریا كوردستانێ نه‌هلدگرت و دا رێنجبه‌ریێ ل شۆنا خه‌باتێ هه‌لبژێرت.
– ئها نوكه‌ ئه‌گه‌ر رۆژئاڤا بتیابه‌ت ئه‌مریكا و كه‌نه‌دا ده‌رگه‌هێن خوه‌ بۆ كوردستانیان ڤه‌كه‌ن، به‌رى هه‌لبژارتن بهێنه‌ ئه‌نجامدان، تنێ دێ گه‌نده‌لكار و هه‌ڤپشكێن وان مینن..).
+ ئێ بخودێ ته‌ لنیڤێ دا، پانێ سه‌رێ حوكمه‌تا مه‌ بڤێ قه‌یرانێ گێژبوویه‌ و ته‌ ب ئه‌گه‌ره‌كێ هه‌موو چاره‌سه‌ر كر و دێ سه‌رێ حوكمه‌تێ ژ خوه‌نیشاندانێن مامۆستا و گازندێن وه‌ڵاتیان ته‌نا بت.
– تۆ به‌حسێ چ دكه‌ى؟
+ خوه‌ خشیم نه‌كه‌، ما ته‌ نه‌گۆت( ئه‌گه‌ر ده‌رگه‌هێن په‌ناهنده‌یێ رۆژئاڤا ل مه‌ ڤه‌كه‌ن، خه‌لك بكه‌یف خوه‌شى دێ باركه‌ن، رۆژئاڤا خوه‌ بگره‌ ئه‌ڤه‌ ئه‌م هاتین!).
– ئه‌ز دبێژم ئه‌ڤا حوكمه‌تا مه‌ دكه‌ت، دێ بته‌ ئه‌گه‌را هندێ نابه‌ینا وێ و وه‌ڵاتیان ده‌رز بكه‌ڤتێ و ئه‌ڤا مه‌هه‌ى ژى، بكه‌ڤت به‌ر بارۆڤا نه‌حه‌زێن كوردستانێ.
+ ما تۆ دبێژى ده‌رز نه‌كه‌فتنه‌ نابه‌ینێ؟
– ژ وێرێ وێڤه‌: “ئه‌گه‌ر ده‌رسه‌، حه‌رفه‌ك به‌سه‌”.
+ ئێ ب خودێ مامێ عه‌لۆ ئه‌ڤ شوله‌ بێتام بوو.

2018.04.28

محه‌مه‌د چه‌لكى
ل جهێ ده‌ربازبوونێ، ل سه‌ر شوسته‌ى ل هیڤیا سستبوونا هاتنوچوونا سه‌یارا دا ده‌رباز بت. چاڤێن وى ب وى وێنێ هندى ده‌رگه‌هێن كه‌لێن چاخێن ناڤین ل سه‌ر شوسته‌ى چكلاندى، كه‌فت. پاشناڤێ خودانێ وێنه‌ى سه‌رنجا وى ژ هاتنوچوونا سه‌یارا بادا، بوو بۆڵه‌ یۆڵا وى. وه‌ح … ئه‌ڤه‌ چ ده‌ورانه‌، ما ئه‌ڤه‌ نه‌ كۆڕێ وى سه‌رۆك جاشیه‌ یێ ل پێشیا له‌شكرێ سه‌ددامى كه‌فتى و د هه‌وا ئه‌نفالان دا، پتریا گوندێن ده‌ڤه‌را خوه‌ سۆتین، ئه‌فسه‌رێ پشكدار د سۆتنا گوندان دا گۆتیێ: “تو وى سه‌یێ هه‌ دبینى چاوا یێ شه‌ڕى ل گه‌ل شه‌فه‌رێ دكه‌ت، دا خانیێ خودانێ خوه‌ بپارێزت، ئه‌و گه‌له‌ك ژ ته‌ یێ بشه‌ره‌فتره‌، چونكو ئه‌و یێ بزاڤا پاراستنا خانیێ خودانێ خوه‌ دكه‌ت، لێ تۆ تۆ یێ خانیێن ملله‌تێ خوه‌ بۆ مه‌ دسۆژى”.
پتر خوه‌ نێزیكى وێنه‌ى كر، ده‌ما ناڤێ بابێ وى و پاشناڤێ وى خواندین، بێى بشێت هه‌ستێن وان رۆژێن نه‌خوه‌ش یێن كاره‌ساتا ئه‌نفالان بڕاگرت. بهێرس به‌ر ب وێنه‌ى ڤه‌ چو، ده‌ستێ خوه‌ درێژكره‌ وێنه‌ى دا چامه‌كێ ل سه‌ر زێده‌ بكه‌ت، ژ ده‌نگێ سیڕێنا سه‌یاره‌كێ ڤه‌جنقى. ل سه‌ر ملێ خوه‌ زِڤڕى، كابرایه‌كێ ده‌رسۆكێن وى هندى دستاڕه‌كى و دگه‌ل دو خودانێن زه‌ڤڵه‌كێن هندى شۆتیێن كه‌له‌كێ ل سه‌متا وى ڕاوه‌ستیانه‌، كابراى گۆتێ:” ئه‌و دێ چ كه‌ى..؟
مامێ عه‌لۆى ئێكسه‌ر و بزِڤڕ به‌رسڤ دا:
دێ گۆتنا ئه‌فسه‌رێ ل هه‌وا ئه‌نفالان گۆتى بابێ وى، دێ ل بن وێنێ وى زێده‌كه‌م.
+ ئه‌ڤه‌ كوڕێ جامێرایه‌ و راوێژكارێ … خوه‌ ژێ دوور ڕابگره‌، ئه‌گه‌ر دێ بۆ ته‌ خراب بت.
+ ب گۆڕا شێخێ بارزان كه‌م، ئه‌و راوێژكارێ كێ بت و نوكه‌ ل كیش جهى بت، ژ مشكان هه‌ر همبان دڕ په‌یدا دبن.

محه‌مه‌د چه‌لكى
” وه‌ریسێ دزاى كورته‌”
– ته‌ دیت، چه‌وا كابرا د شه‌ڤ و رۆژه‌كێ دا چوو سه‌رێ ملێ.
+ ملا چ و تۆ به‌حسێ كیش كابراى دكه‌ى؟
– ماڵا ته‌ زه‌ینه‌لێ وه‌یسیێ ته‌رلان.
+ تۆ به‌حسێ وى ساعورێ ل تاخێ به‌رۆژكێ دكى، یێ خه‌لكى خوه‌ ژ ده‌ڤ و ئه‌زمانێ وى دكڕى.
– ره‌حه‌ت لدایبابێن ته‌.
+ ته‌ڕاستى دڤێت، ئه‌ڤه‌ ده‌مه‌كه‌ نه‌یێ دیاره‌، مه‌سه‌له‌ چیه‌؟
– مه‌سه‌له‌ كابرا یێ گه‌هه‌ه‌شتیه‌ جماعه‌تێ و مانێ دزانى هه‌چیێ گه‌هه‌شته‌ جه‌ماعه‌تێ، ده‌رگه‌هێ خێرێ لێ ڤه‌دبیت.
+ كیش جه‌ماعه‌تێ؟
– ماڵا ته‌ مرۆڤ دبێژیت تۆ لڤى وه‌ڵاتى ناژى، جه‌ماعه‌تا سه‌رعه‌رد و بن عه‌ردێن ڤى وه‌ڵاتى لسه‌ر ناڤێ خوه‌ تاپۆ كرین و فه‌رهۆد كرین.
+ ته‌ ئه‌ڤه‌ ژ كیڤه‌ ئینا مامێ عه‌لۆ …
– لا حه‌یله‌ل وه‌ڵا پا تۆى رویڤى، ته‌ دڤێت من نه‌چار بكه‌ى، هه‌ما هه‌ر تشتى بكه‌م سه‌ر به‌ڕكێ!!
+ ئێ ما نێ به‌رهه‌مێ زیره‌كییا وانه‌، ئان تۆ وه‌سا نابینى؟
– نه‌ به‌گێ من، ئه‌ز دبنیڕا وه‌سا نابینم.
+ له‌و ره‌وشا ته‌ یا رێنگزه‌!
– جارێ تۆ ژ ره‌وشا من بگه‌رهه‌، به‌س به‌گێ من، بلا بخێرا مریێن ته‌ بیت به‌س بێژه‌ من، ما هۆسا یا دروسته‌!
+ چ یا دروسته‌؟
– هه‌روه‌كو تۆ دمن ناگه‌هى!
+ ئێ مامێ عه‌لۆ، هه‌ر جار تۆ یێ ئاشه‌كى دگێرى!
– ئه‌ز یێ به‌حسێ ئاشێ دزان دكه‌م، هه‌تا كه‌نگى دێ كۆته‌لا ئاشێ وان گه‌رهیت؟
+ ئه‌ها دێ وه‌بێژه‌ هه‌ى مال ئاڤا، ب ئه‌نیا ته‌ كه‌م هندى رێكا به‌غدا، ته‌هران و ئه‌نقه‌رێ لبه‌ر مه‌ یا ڤه‌كرى بیت، دێ ره‌وش هه‌ر ئه‌ڤه‌ بیت.
– یه‌عنى به‌گێ من تۆ دبێژى ئه‌و دزان بۆ مه‌ دروست دكه‌ن؟
+ ئه‌رى سه‌دجار بگۆڕا وى شێخێ هه‌تا مرى و چووى ره‌حمه‌تێ هندى سه‌رێ درێزیكى قه‌نجیه‌ك نه‌كرى ل ره‌شو رویتێن ڤى وه‌ڵاتێ چاهێرا هه‌رچى و په‌رچیێن دوو فلسا نائینن و بوینه‌ رێبه‌ر و تشتۆ ته‌با، عه‌ینه‌ن ئه‌ون یێن ڤان تۆڤ مرۆڤان بۆ مه‌ قیت دكه‌ن!
– شنیكا من باوه‌ركر تۆ مرۆڤه‌كێ زاناى به‌گێ من!
+ ب سه‌رێ ته‌كه‌م مامێ عه‌لۆ “ئه‌ز دزانم ئاڤ دسه‌ر چڕا دچت، لێ قه‌ت نابێژم”.
– ماده‌م كه‌سێن مینا ته‌ به‌گێ من خوه‌ نه‌ده‌ن به‌ر شولا، بخودێ دزێن مه‌ دێ رۆژ بۆ رۆژێ زێده‌بن.
+ دیسا تۆ چه‌پدا چووى مامێ عه‌لۆ ..
– بۆچى؟
+ ته‌ دڤێت ئه‌ز وێ بێژم یا تۆ دخازى، ما چێنابیت من دیده‌كا جودا هه‌بیت؟
– ئه‌ز یێ فێرم هه‌ما ڕه‌پ و ڕویت ئاخفتنا خوه‌ بێژم، ئه‌ز هۆسا چێتر دبینم.
+ خوه‌شیا ته‌ ژى هه‌ر ئه‌ڤه‌یه‌!
– دخازم وه‌كو به‌رزیلى و فه‌ره‌نسیا دزا لپشت شفشا ببینم.
+ تۆ بێژى لڤى وه‌ڵاتى رایه‌داره‌ك بتنێ بۆ ده‌رمانى بمینیت لسه‌ر كورسیكێ ده‌ستهه‌ڵاتێ بروینیت؟
– ئه‌و نه‌ خه‌ما منه‌ و دبێژم، نه‌خشه‌ لسه‌رێ هه‌مى دزێن ڤى وه‌ڵاتى.
2014.04.14

محه‌مه‌د چه‌لكى
ـ ته‌ گوه لێبوو كابراى چ گۆت؟
ـ نزا تۆ به‌حسێ كیژ كابراى دكه‌ى ..
ـ ببووره‌ شاشى ژ منه‌، مانێ ژ ده‌وله‌تسه‌رێ رایه‌دارێن ڤێ حوكمه‌تا تنێ ئاخفتن و سینگ قیتكرنا ل به‌ر ماكریفۆنا پێ ماى، ئاخفتنكه‌ر هند یێن مشه‌ بووین، هه‌تا ڕادێ هندێ ئه‌وێن هێشتا بێهنا گوندێن ئه‌وان ل پێشیا له‌شكرێ سه‌ددامى د هه‌وا ئه‌نفالان دا سۆتین، ژ به‌رگویزێن وان دهێت، یێن بووینه‌ ئاخفتنكه‌رێن حوكمه‌تێ.
ـ ئێ مامێ عه‌لۆ تۆ ژى هند مه‌زن نه‌كه‌، جامێرا یا ته‌وبه‌كرى، نه‌ ده‌مێ “كایا كه‌ڤن بده‌ینه‌ باى”.
ـ ما كه‌نگى بێده‌را مه‌ ژ گێرێ خلاسبوویه‌، بێده‌ر ب دانڤه‌ یا ل به‌ر باى.
ـ ئانكو تۆ ل گه‌ل وێ چه‌ندێیى حوكمه‌ت ژ وان تۆڤ نیڤ مرۆڤان بهێته‌ ئاده‌كرن؟
ـ ما كى ب بانگێ كه‌سێن مینا من و ته‌ نڤێژێ دكه‌ت.
ـ تۆ دبێژى ده‌ستا ژ ڤێ حوكمه‌تێ بشۆین كو جاره‌كێ ئاوڕه‌كێ ل دیرۆكا هه‌ر كه‌سێ دهێته‌ به‌ربژێكرن بۆ پۆسته‌كى بده‌ت، ئه‌وێن ب گۆتنا ته‌ “هێشتا بێهنا گوندێن وان د هه‌وا ئه‌نفالان دا سۆتین، ژ به‌رگویزێن وان دهێت”.
ـ نزانم، به‌لێ به‌لكى ب ئه‌گرا شه‌قا زه‌مانى نه‌چار ببن، وێ ئاوڕێ بده‌ن.
ـ مه‌راما ته‌ ژ شه‌قا زه‌مانى چیه‌؟
ـ ئهۆۆۆۆ من هه‌تا به‌رى چه‌نده‌كێ هزر نه‌دكر كو تۆ ژى مینا جه‌ماعه‌تێیى.
ـ جه‌ماعه‌تا چ مامێ عه‌لۆ ..
ـ ئه‌وێن سینگێ خوه‌ ل به‌ر ماكریفۆنا قیت دكه‌ن و تنێ ب زمانێ په‌له‌نداران ل گه‌ل منافسێن خوه‌ دئاخڤن.
ـ به‌س ته‌ نه‌گۆت كابراى چ گۆتیه‌؟
ـ بارانا په‌له‌ندارا ل سه‌ر منافسێن خوه‌ دباراند و دگۆت: “هه‌ر خوه‌ بهه‌ڵاڤێژن دێ هه‌ر وێ كه‌ین یا مه‌ دڤێت”.
ـ به‌س بۆ چى ته‌ ئه‌ز ژى دگه‌ل وان رێزكرم؟
ـ چنكو ته‌ باوه‌رى ب شه‌قا زه‌مانى نینه‌!
ـ بلا وه‌كو ته‌ بت.

محه‌مه‌د چه‌لكى
ـ كا ب خێرا مرى و مایێن خوه‌، هێرڤه‌ ناهێى!
ـ دیاره‌ مزگینیه‌كا خێرێ یا د چانتكێ ته‌ دا.
ـ مامێ عه‌لۆ هه‌چكو نه‌ خوه‌شیا “كوره‌ى” تۆ یێ گرتى!
ـ دبت، ما نه‌یێ مافدارم!
ـ ئه‌ز وێ نزانم، لێ كى ل ڤى وه‌ڵاتى هه‌یه‌ خوه‌ ب مافدار نه‌زانت.
ـ له‌و ره‌وش یا رێنگزه‌!
ـ دیسا ته‌ با دا بۆ لایێ حوكمه‌تێ!
ـ ئه‌رێ ب ڕاست ما مه‌ حوكمه‌ته‌ك مایه‌!
ـ بۆ گه‌له‌ك تشتا مه‌یا هه‌ى و بۆ هنده‌كێن دى جهێ پرسیارێیه‌.
ـ بۆ من ژى بوویه‌ جهێ پرسیارێ یان … باوه‌ربكه‌ هنده‌ك جارا دلێ من ب ره‌وشا وێ دسۆژیت.
ـ ئه‌ز نه‌شێم باوه‌ر بكه‌م كو مامێ عه‌لۆ ژى بۆ لایێ حوكمه‌تێ مه‌نگه‌نه‌ى بگوهۆڕیت.
ـ لا حه‌یله‌لوه‌ڵا ڕاستیێ بێژه‌ دێ بێژن یێ ئه‌زمان درێژه‌ و نه‌بێژه‌ دێ بێژن: چاڤێن وى یێ ل جهه‌كێ بلند”ب هێجه‌تا نیسكێ، خوه‌ دگه‌هینت كۆتلكێ”!
ـ ما كى دبێژت وه‌سا نینه‌؟
ـ ئه‌رێ ته‌ بۆ ڤێ چه‌ندێ بانگى من كریه‌، یان سوحبه‌تێ بۆ خوه‌ بمن دكه‌ى؟
ـ پیچه‌كێ وه‌سایه‌.
ـ ئانكو پێترانكێ ته‌ مه‌؟
ـ ئه‌سته‌غفیره‌لله‌، ئه‌و ژ من زێده‌یه‌.
ـ به‌لێ، هه‌ر ڤێ ڕامانێ دگه‌هینت.
ـ ته‌ بخوه‌ گۆت.
ـ من چ گۆت.
ـ ته‌ به‌حسێ حوكمه‌تێ بنه‌كامى كر.
ـ لا حه‌یله‌لوه‌لله‌، ئه‌ڤه‌ چ زه‌مانه‌ ئه‌م كه‌تینێ، ل جاى مرۆڤى كاغه‌زێن نه‌نڤیساندى، دخوینن.
ـ ئێ پا كا من تێبگه‌هینه‌، ده‌ما تۆ ل هیڤیا مزگینیه‌كێ بى، وێ ڕامانێ دده‌ت كو حوكمه‌ت ل كێش و بێشێن وه‌ڵاتیان نه‌بانه‌ و ب هه‌زاران هێجه‌تا رێز دكه‌ت دا خه‌لكى هاویش بكه‌ت، وه‌ڵاتى ژى یێن ل هیڤیا هندێ هه‌ما جاره‌كێ ئاوڕه‌كێ ل كێشێن وان بده‌ت.
ـ من گۆته‌ ته‌، دلێ من ب ره‌وشا ڤێ حوكمه‌تێ دسۆژیت. تۆ دزانى ژبه‌ر چ؟
ـ تۆ ئێكه‌م كه‌سى ل ڤى وه‌ڵاتى دلێ وى ب حوكمه‌تێ بسۆژیت. سه‌یره‌، به‌لێ بۆ من بوو مه‌ره‌ق كا دێ چ تۆڤ شه‌كره‌كێ شكێنى؟
ـ دوژمنێن وێ ژ هێزا وێ هه‌ى بهێزترن، ژ لایه‌كیڤه‌ عه‌بادى و ژ لایێ دى كێشێن ناڤخوه‌ یێن هه‌رێمێ، د ده‌ستێن هه‌ردو جوینا دا یا مایه‌ سنگه‌پێ، هه‌ر لایه‌كێ رازى بكه‌ت، دێ لایێ دى هزار و ئێك كێشا بۆ دروست كه‌ت.
ـ ئۆ پا چاره‌؟
ـ ژ وان پرسیار بكه‌ یێن ئه‌م گه‌هاندین ڤێ ره‌وشێ؟

محه‌مه‌د چه‌لكى
ژ ده‌ستووریا هه‌موو كه‌سێن په‌یڤان لێك سوار دكه‌ن،
دكه‌ن گر گر
خوه‌ بادده‌ن و دبێژن: ئه‌زێ بوویمه‌ شاعر.
ئه‌ز عه‌لۆ مه‌
ل هه‌ر بزاڤه‌كێى بلۆمه‌ مه‌.
جار شاعر و ماهرم
جار ژى زه‌ندكا هلده‌م
دۆنكیشۆتم.
هه‌ر خوه‌هریا ببینم
كنجه‌كێ تێتوه‌رینم.
لڤێ سه‌یرستانا مه‌
ببوورن “كوردستانا” مه‌
ته‌ چه‌ند هه‌بت، تۆ هندى
ئه‌وه‌ پیڤه‌رێ جوندى
مه‌ هه‌یه‌ فه‌رهاده‌ك كال
ژ خه‌مێن مه‌ دا بوویه‌ كال
پێڤه‌ نه‌ماینه‌ په‌ڕوبال
بپرچا خوه‌ى گژاڤژ
لكۆڵانا بازه‌ك قژ
ئه‌زمان نالبه‌ند و ره‌زا**
لێ ژێ ناچن چ قه‌زا
هه‌ست نازكه‌ك زارۆكه‌
ژكینێ و داخ لدل، یێ ژێ دویر و پاكه‌
خه‌مێن ڤێ كوردستانێ، هه‌مى ده‌ما یێل پشتێ،
له‌و پشت لێ كۆمه‌ و دشۆڕن مل، خودێ قوه‌تێ بده‌تێ.
ژمێژه‌ مه‌زنا گۆتى: ” زارۆك و پیر، لێ مقات بن، نه‌چن ژبیر، لێ نه‌گرن، تشت دچن ژبیر”.
لێ بۆ داواكارێ گشتى،
ئه‌وێ دئۆلیا خوه‌داى نڤستى،
چاڤ لى دبه‌شن، نابیت، هه‌ر تشتێ ڤى وه‌ڵاتى
لرۆژا نیڤڕۆ دهێت دزین ..
چ سنوور و چ ئاڵا
ما مایه‌ ره‌نگێ جارا؟
مامۆستا و رێنجبه‌ر دبرسى .. كه‌ركووك و شنگال و خانه‌قین … و
لێ قه‌ت تۆ لێ نه‌پرسى..
ژ خوه‌ ره‌وشا پێشمه‌رگا یا پیر و كال و به‌ندا،
بۆدجه‌ و مۆچه‌ و هه‌لێن كارى … نه‌ نۆچه‌یه‌، بڤه‌یه‌ لێ بپرسى.
ئه‌ڤ وه‌ڵاته‌ ژ قه‌یراناى تلۆڤیه‌،
ئه‌گه‌ر ژ هه‌میا خبه‌ر ده‌ین، مه‌دڤێن باده‌ك و ریسى.
ئه‌ڤان هه‌میا نابینى
بێ پێژنى مینا كویسى.
بۆ فه‌رهادى هاتى بجاب
سینگى دیاردكى وه‌ك كه‌ڵه‌باب.
ئه‌ز عه‌لۆیێ دینم، دۆنكیشۆتێ زه‌مانى
بۆ ڕاستیێ ئه‌زمانم، مننه‌تا وه‌ لبه‌ته‌نێ
من قیبله‌ كوردستانه‌، بۆ خوه‌هریا لمه‌یدانێ
تف و له‌عنه‌ت ل وى بن، یێ نه‌پارێزیت كوردستانێ،
كا كى مێره‌ بلا بهێت ئه‌ڤه‌ ئه‌زێ لمه‌یدانێ.
ئه‌ى داوه‌كارێ گشتى
هه‌یلا خودێ نه‌كوشتى
ئه‌م هه‌مى فه‌رهادین، مه‌ بكێشه‌ دادگه‌هێ
دا هه‌ست بكه‌ین مه‌ هه‌یه‌ داواكارێ گشتى
یێ بۆ تاڵانكرنا ڤى وه‌ڵاتى، دچلخانێدا نڤستى
هشیارى خوه‌بن، ل خوه‌ مقاته‌ بن، مه‌ یێ هه‌ى داواكارێ گشتى.
2013.03.13
دهۆك

محه‌مه‌د چه‌لكى
– مامێ عه‌لۆ هندى دبینم، تۆ یێ مژوولى و تزبیێن ته‌ ناحه‌جمن، گرێهشكا خۆركۆمانین ته‌ ل كیرێ سنگه‌پێ بوویه‌؟
– ته‌ گۆت: گرێهشك …
– به‌لێ .. ما خۆ نه‌ یێ گوه گرانى!
– ل سه‌ر جاددێ و ل باره‌گایێن ڤان حزب و مزبێن ژبلى كۆمبوونێن خرش تشته‌كى دى نزانن!
– ته‌ڕوهشكا پێكڤه‌ نه‌سۆژه‌؟ دێ بۆ ته‌ نه‌یا باش بیت.
– وه‌كو چ؟
– مه‌سه‌له‌ن: معاشێ ته‌ ببڕن، پلا ته‌ بلند نه‌كه‌ن، بۆ چ پۆستێن میرى ته‌ نه‌هه‌لبژێرن و گه‌له‌ك تشتێن دى!
– كا تۆ ناچى، ڕاستى معاش درێنگزن، نابینى چه‌وا هه‌ر فه‌رمانبه‌ره‌ك وه‌سا یێل ده‌واما خوه‌ى رژده‌ خۆ ل ڤه‌شارتنا خوه‌شتڤیێن خوه‌ ئاماده‌ نابن!
– ئها شنوى ئه‌ز ژ ته‌ بێهیڤى بووم!
– بۆچى؟
– چونكو ته‌ ته‌ چ هیڤى نه‌مانه‌ و نیشانه‌ تۆ دێ مرى!
– ب دیتنا جه‌نابێ ته‌، هه‌ر كه‌سێ چ هیڤى نه‌بن، دێ مریت؟
– ته‌ لنیڤێ دا.
– پا هه‌كه‌ وه‌سا بیت، دڤێت فاتحێ ل سه‌ر گیانێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ بخونین!
– وى به‌رى بده‌ستێ من نه‌هاڤێژه‌!
– به‌لێ .. ما حوكمه‌تا مه‌ نابێژیت، مه‌ چ هیڤى ب حوكمه‌تا به‌غدا نه‌ماینه‌، به‌لێ دیسا ژى رۆژ ناچیت ئه‌گه‌ر شانده‌كێ یان جامێره‌كێ به‌غدا ژێى رازى نه‌هنێریته‌ به‌غدا، دا به‌غدایێ رازى بكه‌ن و …
– حوكمه‌تا مه‌ دلێ وێ ب وه‌ڵاتیان دسۆژیت و خوه‌ بخزمه‌تكارێ وان دزانیت!!
– هههه تۆ ژى یێ ترانه‌كه‌رى ها ..
– مجد دئاخڤم.
– ب گۆڕا مریێن خوه‌ و هه‌وه‌ هه‌میا سۆند دخۆم، ئه‌ڤ ستۆ خاریا بۆ به‌غدا دكه‌ن نه‌ ژبه‌ر مۆچه‌ و نزا چ و چیه‌ به‌لكو به‌س دا فرۆكخانه‌ ڤه‌بن و ژ وێرێ وێڤه‌ بۆ خوه‌ بزانن!
– یه‌عنى دبێژى ئه‌ڤ حوكمه‌ته‌ یا زێده‌یه‌؟
– پیچه‌كێ وه‌سایه‌، هه‌بوونا وێ ژ نه‌بوونا وێ باشتره‌ به‌س خوه‌زى پیچه‌كێ رجیم كربایه‌.
– دچدا؟
– گۆتبایه‌: هه‌موو وه‌زیر، له‌شكه‌رێ رێڤه‌به‌رێن گشتى، فه‌رمانبه‌رێن بندیوار و هه‌وایى، جه‌نه‌رالێن رۆژه‌كێ زانكۆیێن له‌شكه‌رى ژ دویرڤه‌ نه‌دیتین و جاشێن خانه‌نشین كرى دێ هه‌ڕنه‌ مال، باوه‌ربكه‌ دا بێژینه‌ قه‌یرانێ باى باى.
– تۆ ژى تێرا خوه‌ى زانایى مامێ عه‌لۆ!
– چ فیلاتى پێ نه‌ڤێت، مانێ گه‌له‌ك پۆست دڤاڵانه‌، به‌رى هینگێ دگۆتن: ئه‌گه‌ر ئه‌و پۆست نه‌مان دێ حوكمه‌ت هه‌ڕفیت و ئه‌و سه‌رێ چه‌ند ساڵان بوو پێڤه‌ دمژوول و چ نه‌مابو دابه‌ربنه‌ سه‌روچاڤێن ئێك و نزا چ و چ …
– یه‌عنى تۆ دبێژى رجیم دێ مه‌ ژ قه‌یرانێ رزگار كه‌ت!!
– نه‌هێلانا تشتێن زێده‌ پێشمه‌رجێن مجدیا حوكمه‌تێ دیار دكه‌ت بۆ چاره‌سه‌ریا هه‌ر گرفته‌كێ.
– پا بخۆدێ دێ چیرۆكا مه‌ درێژ بیت!!

2018.03.09