دلێ مرۆڤى ب ره‌وشا ڤێ حوكمه‌تا مه یا نه‌گه‌هشتى ببیته سنێله چ جاى بالقبوونێ، دسۆژیت. نه تنێ ژبه‌ر چه‌مبه‌را داگیركه‌رێن كوردستانێ كو ناخوازن چ چرایێن كز ژى د ناڤماڵا كورد دا دهه‌لبن، به‌لكو هه‌ر ژ رۆژا ئه‌ڤ حوكمه‌ته ل 1992ێ ژ ئه‌نجامێ ڤه‌كشیانا حوكمه‌تا داگیركه‌را سه‌ددامێ خوینرێژ ژ كوردستانێ، چاڤێن خوه ل ژیانێ ڤه‌كرین، هه‌یا ئه‌ڤرۆ یا بێ پلان و نه‌خشه‌رێ بوو. هه‌لبه‌ت نابیت رۆلێ هێزێن داگیركه‌ران و هه‌ڤسۆزێن وان د ڤێ بێ پلانیێ دا بهێته ژبیركرن، لێ دیسا ئه‌ڤه ب تنێ تێرا هندێ ناكه‌ت كو حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ نه‌گه‌هیته قۆناعا بالقبوونێ.
حوكمه‌ت خوه د گرێبه‌سته‌كێ دا دبینیت ل نابه‌ینا وه‌ڵاتیان لێ ب درێژیا حوكمڕانیا كوردى، ئه‌ڤ هه‌سته ل جه‌م ده‌ستهڵاتدارێن هه‌رێمێ نه‌بوویه، به‌لكو خوه د سه‌ر خه‌لكێ هه‌رێمێ ڕا دیتیه و پاپۆڕا ده‌ستهه‌ڵاتێ هاژۆتیه، ده‌نگێن ره‌خنه‌گر كپ یان گوهدارى نه‌كریه، بێ نه‌خشه و بێ پلان، هژماره‌كا مه‌زن یێن رۆژه‌كێ دلێ وى بۆ كوردینیێ نه‌قۆتاى، ب پلێن بلند هاتنه خانه‌نشین كرن، یان راوێژكار دامه‌زراندینه. هنده‌ك هه‌نه بپلێن راوێژكاریێ ل جهێن بلند ببارستێن مه‌زن پاره ژ خزینا حوكمه‌تێ دچنه د پاخلاندان و هێشتا دوكێلا گوندێن وان سۆتین ژ به‌رگویزێن وان دهێن (هشیار بن به‌حسێ سه‌رۆك جاش و كۆچكێن ئاغا نه‌كه‌ن، ئه‌و ئه‌ڤرۆ بڤه‌نه، چنكو دبێژن ل ده‌مه‌كێ كێم دێ هه‌لبژارتن هێنه كرن)!! ژ خوه به‌حسێ خانه‌نشینێن ئاواره و ده‌رڤه‌ى سنۆرى هه‌ر نه‌كه‌ن (ژ گۆتنا هنده كه‌سان دبێژن تنێ یێن باكورێ كوردستانێ هژمارا وان دگه‌هیته 40 هزاران، دڤێت نه‌هێته ژبیركرن، پرانیا خه‌لكێ وان گوندان ئه‌ڤرۆ جاشێن ده‌وله‌تا توركیانه)! ئه‌رێ ئه‌گه‌ر مه هنده پێشمه‌رگه هه‌بان ل ساڵا 1988ێ هوون بێژن دا زیانا ئه‌نفالان هند مه‌زن بیت؟
حوكمه‌تێن ل په‌ى ئێكێن هه‌رێمێ هه‌یا قۆتكرنا بۆدجا هه‌رێمێ (2014) چ پلانێن ئاڤه‌دانكرن و دانانا شه‌نگستێ ئابووره‌كا ب هێز یا نه‌پشت به‌ستیا په‌ترۆلێ، نه‌بوون؛ یا حوكمه‌تێ كرى گه‌شه ببیاڤێ هینان و بیناسازیێ دا كو ئه‌ڤ هه‌ردو كه‌رته ل بن كۆنترۆڵا وان بخوه دابوون، لێ رێك، به‌نداڤ، په‌روه‌رده… و كه‌رتێ ساخله‌میێ بپشت گوهڤه هاتنه هاڤێتن. قۆرخكرن و پارڤه‌كرن بوویه سیمایێ حوكمه‌تێ. ئه‌ڤێ چه‌ندێ وه‌كر ره‌نگه مافیا ئابۆرى په‌یدا ببیت تا گه‌هشتیه وى ڕاده‌ى جێگرێ سه‌رۆكوه‌زیران (قوباد تاڵه‌بانى) ببێژێت: فیرعه‌ون ل كوردستانێ یێن په‌یدابووین؟ وه‌ى ل ڤێ سۆسره‌تێ كو حوكمه‌ت فیرعه‌ونا دروست بكه‌ت! هه‌لبه‌ت ئه‌ڤ دانپێنانا (قوباد تاڵه‌بایى) گه‌له‌ك دره‌نگ هات، به‌رى وى نێچیرڤان بارزانى د په‌یڤه‌كێ دا گۆتبوو” گه‌نده‌لى ل كوردستانێ یابوویه كولتۆر”. ل وه‌ڵاته‌كى ده‌ما فیرعه‌ون و گه‌نده‌ل لێ هه‌بن، هه‌موو سه‌كته‌رێن وه‌رار، پێشڤه‌چوون، دادپه‌رى و نیشتیمانیبوونێ و … دخه‌تمن، ژ به‌ر هندێ یه ده‌ما حوكمه‌تا عێراقێ بۆدجێ هه‌رێمێ بڕى، سكلێتێ حوكمه‌تێ ئێكسه‌ر هاته خارێ، رایه‌دارێن هه‌رێمێ ته‌ڤ شه‌پڵین و سه‌ره‌داڤێن چاره‌سه‌ریێ ل به‌ر هندابوون، چاڤه‌ڕێ ناهێته‌كرن ل ده‌مه‌ك نێزین ل بن بارێ شۆكا بڕینا بۆدجێ حوكمه‌تا هه‌رێمێ بهێته سه‌رخوه و شیانا دابینكرنا مووچه‌ى هه‌بیت. سه‌ده‌مێن نه‌دانا مووچه‌ى گه‌له‌كن، لێ یا ژگشتان به‌رچاڤتر، قه‌له‌مڕه‌ویا گه‌نده‌لكارانه د بیاڤێ ئابوورى دا و بێده‌نگیا حوكمه‌تێیه ل سه‌ر پێشلكاریێن وان.
خه‌مێن حوكمه‌تێ تنێ خوه د دابینكرنا مووچه‌ى دا دبینیت، بیاڤ و سه‌كته‌رێن دن پشته‌گوه هاڤێتنه. چاكسازى و ده‌وله‌تا وه‌ڵاتى دو تێگه‌هێن ژبیركرى و نڤاندینه. ل ده‌مه‌كى ده‌زگه‌هێن ڕاگه‌هاندنێ سه‌رێ وه‌ڵاتیان گێژ كربوو، هندى به‌حسێ چاكسازیێ دهاته‌كرن، ئه‌و شه‌ماته ده‌ركه‌فت، “تنێ ئه‌زمان و په‌حنكا ده‌ڤى” و “هه‌وارا په‌ى گورگى”، هه‌موو هه‌وێن دژى گه‌نده‌لكاریێ ل كوردستانێ دێ شكه‌ستنێ ئینن، چنكو رایه‌دارێن حوكمه‌تێ بخوه گه‌نده‌لن و گه‌نده‌لكار نكارن چاكسازیێ ئه‌نجامبده‌ن. بۆ فیرعه‌ونان ژى دبێژم: به‌رێز قوباد هوون شاشن ل كوردستانێ فیرعه‌ون نینن و خوه‌زى مه فیرعه‌ون هه‌بان، نوكه مه ژى ئه‌هرام هه‌بان، هندى دونیا هه‌با دا توریستا ڕاكێشنه كوردستانێ و كۆژمه‌كێ باشێ دراڤى داهێته دخزینا حوكمه‌تێن كوردستانێدا، لێ بێژه مه دز هه‌نه و دز نه وه‌ڵاتا ئاڤا دكه‌ن و نه‌ژى دپارێزن، به‌لكو دڕه‌ڤن و به‌رخوه‌دانێ ناكه‌ن. نه‌هه‌وجه‌ى چ نموونایه، وه‌كو هاتیه گۆتن:” دیوارۆ بۆ ته دبێژم”.
نووترين نووچه
- نێچیرڤان بارزانی و ئەردۆگان دوپاتیێ ل پێشڤەبرنا پەیوەندیێن ئەنقەرە ل گەل بەغدا و هەولێرێ دكەن
- بابەتێ ئەنباركرنا ئاڤێ یێ گرنگە بۆ پشتڕاستبوونێ ژ ئاسایشا ئاڤێ
- پێدڤییە هەلبژارتن د سەقایەكێ ئارام و ب زەلالی بهێنە ئەنجامدان
- مەسرور بارزانی: نابیت سەرژمێرییا گشتی بۆ هیچ ئارمانجەكا سیاسی بهێتە بكارئینان
- دبیت هێرشا ئیسرائیلێ ل سەر ئیراقێ ببیتە ئەگەرێ ژناڤبرنا سیستەمێ سیاسی و ئابووری و لەشكری ل ئیراقێ و ژناڤچوونا حوكمەتا وێ
- دەنگی بدەنە پارتی و دەستێ پارتی ل ڤێ دەڤەرێ ب هێز بكەن
- دروستكرنا بەنداڤان پشكەكە ژ ستراتیژییەتا حوكمەتێ بۆ مفاوەرگرتنێ ژ ژێدەرێن ئاڤێ
- بۆ چاكسازیێ د كەرتێ ساخلەمیێ دا كارێ باش یێ هاتییە كرن
- پارتی بۆ خزمەتكرنا مللەتی یا هاتییە دامەزراندن
- ل 20 ڤێ مەهێ دێ بەرسڤا هەموو ئاخڤتن و بێرێزی و ئەزمان درێژییەكا بەرامبەر پارتی دەین
محه‌مه‌د چه‌لكي
پێگه‌هێ عێراقێ یێ له‌قله‌قۆكه
لێكدابڕانا هێزێن سیاسى و په‌رته‌وازه‌یا هێزێن ناڤخوه یێن كوردستانێ، رۆژ بۆ رۆژێ پێگه‌هێ حوكمه‌تا عێراقێ ب هێزتر لێكر هه‌تا رۆژا 16.10.2017 ب ئێكجارى پارسه‌نگا هێزێ بۆ عێراقێ داگێڕا ب تایبه‌ت پشتى ده‌ركه‌فتنا عێراقێ ژ بن به‌ندى 7 یێ نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى( 9.12.2017)، ئێدى هێزێن سیاسیێن عێراقێ و سه‌رۆكوه‌زیر عه‌بادى وه‌سا یێن گه‌رمبووین دێ بێژى ئه‌ڤه ته‌ڤ ب حكمه‌تا وان یا سیاسى و پێشڤه‌رۆَیا سیاساتا وانه، نزانن تێپه‌ڕاندنا قانوونا زه‌واجا جه‌عفه‌رى و ب شیعه‌كرنا قانوون و جڤاكێ عێراقێ ل ده‌مه‌كێ كورت دێ بیته به‌ڵا سه‌رێ ڤێ حوكمه‌تا هه‌تا سه‌ر هه‌ستى تائیفى، دڤێت نه‌هێته ژبیركرن ده‌ما ڤه‌كشیانا هێزێن ئه‌مریكا ژ عێراقێ، هه‌ر ڤێ حوكمه‌تا تائیفى شاهى گێران، ل چه‌ند هه‌یڤ پێ نه‌چوون شه‌رێ تائیفى گه‌رمبوو و هه‌یا ئه‌ڤرۆ هێش یێ گه‌رمه(لێ بره‌نگ دن).
ب بهێزبوونا پێگه‌هێ كوردان ئه‌گه‌ر چى ده‌مكیه چنكو هێشتا ئاشێ شه‌رێ تیرۆرێ ب داوى نه‌هاتیه ئاڤ ب تمامى ل سه‌ر نه‌هاتیه گرتن، ل ده‌مێن پێشیا مه ژى بداوى ناهێت، ژبلى گه‌شتر لێهاتنا شه‌ڕێ تائیفى ل ده‌ڤه‌رێ، زێده‌بارى بریارا ڤه‌گوهازتنا بالیۆزا ئه‌مریكا بۆ ئۆرشه‌لیمێ (قودس) كو دێ هه‌وه‌كا دن یا شه‌ر و پێكدادانان ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین رووده‌ت. ئه‌ڤ شه‌رێ نوو ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین ئوتوماتیك دێ دو به‌ره‌یێن هه‌ڤدژ په‌یدا بكه‌ت، به‌ره‌یێ ئۆرشه‌لیمێ (قودس) ب پایته‌ختێ ئیسرائیلێ دزانیت و به‌ره‌یێ ب پایته‌ختێ فه‌له‌ستینێ دزانن. هه‌لبه‌ت حوكمه‌تا عێراقێ دێ ل به‌ره‌یێ فه‌له‌ستینێ بیت، خوه ئه‌گه‌ر د دل دا بخوازیت ل به‌ره‌یێ دن بیت. ل ڤێره دێ رووبروو سیاسه‌تا ئه‌مریكا بیت و مامێ ترامپ تڕانا نزانیت، هینگى دێ پارسه‌نا هێزا ل عێراقێ و ده‌ڤه‌رێ هێته گوهۆڕین. یا ژگشتێ گرنگتر ئه‌مریكا ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین یا به‌ره‌یه‌كێ ئیسرائیل دۆست ئاڤا دكه‌ت و ل پێشیێ سعوودیا و هه‌ڤالبه‌ندێن وێ ڕاكێشاینه ناڤ وى به‌ره‌ى و ده‌رگه‌ه بۆ ئه‌ندامێن نوو د ئه‌ڤى به‌ره‌ى دا هێلایه ل تاق.
ئه‌م هه‌موو دزانین سعوودیا و ئیران خوه‌دى دوو به‌ره‌یێن هه‌ڤدژن، عێراق ل گۆڕه‌ى هه‌موو شرۆڤه‌كارێن سیاسى یێن ئه‌مریكى و جیهانى یا بوویه پشكه‌ك ژ سیاسه‌تا ئیرانێ و هه‌لویستێ عێراقێ ل كۆنگرا وه‌زیرێن ده‌رڤه یێن كۆمكارا عه‌ره‌بى (19.11.2017) ب رۆهنى دیاربوو ده‌ما كۆمكارێ حزب الله ب تیرۆرست ناڤكرى و هه‌لویستێ دژى ده‌ستتێوه‌ردانێن ئیرانێ بۆ ناڤ ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بى، عێراقێ ده‌نگ نه‌دا و ل دژى ڕاوه‌ستا!
به‌ره‌یێ ئیسرائیل دۆست (به‌ره‌یێ سعودى) به‌رامبه‌رى بریارا ڤه‌كوهاستنا بالیۆزا ئه‌مریكا بۆ ئۆرشه‌لیمێ هه‌تا ڤێ گاڤێ هیچ لڤینه‌كا دژى ڤێ بریارێ نیشان نه‌دایه و هه‌تا وێ ڕادێ ل خوتبا رۆژا ئه‌ینیێ (8.12.2017) ل مه‌ككا پیرۆز هه‌ر ناڤێ (ئۆرشه‌لیمێ) قودسا پیرۆز نه‌ئینا! دبه‌رامبه‌ردا ل هه‌ر جهێ پێگه‌هێ ئیرانێ لێ خۆرت ده‌ست بخوه‌پیشاندانان كرن و ئاڵایێ ئیسرائیل و ئه‌مریكا لێ هاتنه شه‌وتاندن. عێراقێ ژى هه‌لویسته‌كێ تۆند نیشان دا، هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه یا چاڤه‌رێكرى بوو، چنكو عێراق پشكه‌كه ژ سیاسه‌تا ئیرانێ ل ده‌ڤه‌رێ.
ده‌رچوونا عێراقێ ژ بن به‌ندێ 7ێ دێ رێكێ خوه‌شتر لێكه‌ت كو بتمامى بچیته دبن په‌رێ ئیرانێ ڤه، هه‌رچه‌نده ئه‌ڤ بریاره دێ ئه‌نجامه‌كێ نه‌گه‌تیف ل سه‌ر چینا هه‌ژاران هه‌بیت، دێ بارێ وان یێ ئابوورى گرانتر لێكه‌ت، هه‌ژارى دێ وان نه‌چار كه‌ت، پتر بكه‌ڤن بن بانگه‌شا تائیفى و ببنه حه‌شدا شه‌عبى. حه‌شدا شه‌عبى پشكه‌كه ژ حه‌ره‌س سه‌وریێن ئیرانێ و فه‌رمانان ژ ئیرانێ وه‌ردگرن، ل گۆڕه‌ى سیاسه‌تا ئه‌مریكا حه‌ره‌س سه‌ورى و حه‌شدا شه‌عبى تیرۆرستن.
ل ڤێره بۆ مه‌دیار دبیت كو پێگه‌هێ حوكمه‌تا عه‌بادى نه هندێ قایمه به‌لكو یێ له‌قله‌قوكه و ل به‌ره‌یێ ئه‌نتى ئه‌مریكایه. د به‌رامبه‌ر دا هێزێن سیاسیێن كوردى نه تائیفى و نه‌ژى ئه‌نتى سیاسه‌تا ئه‌مریكانه، ئه‌گه‌ر ریفڕاندۆم ل گۆڕه‌ى نه‌خشێ ئه‌مریكا كێشاى هاتبایه ئه‌نجامدان، هنگى ئه‌ڤ غرۆریا عه‌بادى په‌یدا نه‌دبوو، لێ هه‌ر چاوا بیت، ریفراندۆمێ پرسا كوردى كره پرسا هژماره ئێك ل جیهانێ چاڤه‌رێى چاره‌سه‌ریێ یه. وه‌ك مه ل ژوور دیاركرى عێراق پشكه‌كه ژ سیاسه‌تا ئیرانێ و ئیران ئه‌نتى ئه‌مریكایه، ئه‌ڤجا ل ده‌مه‌ك نێزیك ئه‌مریكا دێ سیاسه‌تا خوه ل هه‌مبه‌ر عێراقێ گوهۆریت و جاره‌كا دن دێ ل هێزێن سیاسیێن كوردى ڤه‌گه‌ریت. د به‌رژه‌وه‌ندیا كورداندا نینه ل دژى بریارا ڤه‌گوهازتنا بالیۆزا ئه‌مریكا بۆ ئۆرشه‌لیمێ هه‌لویسته‌كێ ئه‌نتى ئه‌مریكا نیشان بده‌ن، چنكو شه‌ره‌كێ دۆمدرێژ برێڤه‌یه ل نابه‌ینا ئیسرائیل و ئه‌مریكا دۆست و ئیسرائیل و ئه‌مریكا دوژمن، عێراق د به‌ره‌یێ ئه‌نتى ئه‌مریكا دایه، له‌وما دڤێت سیاسه‌تمه‌دارێن مه د ئاستێ به‌رپرسیاریێ دا بن.
شاوورمه و ده‌رمانێن ئێكسپایه‌رێن كوردستانێ
هه‌رچه‌نده مژارێن سیاسى دمشه‌نه، كو مرۆڤ ل سه‌ر براوه‌ستیت ب تایبه‌ت پشتى 16.10.201 كو ب هه‌موو پیڤه‌رێن سیاسى ب ده‌ستپێكا قۆناغه‌كا نوو یا سیاسه‌تێ ل هه‌رێما كوردستانێ دهێته ناسكرن. چاوا و سه‌ده‌مێن ڤێ سه‌تمینا سیاسى چبن، نابیته مژارا ڤێ گۆتارێ چنكو به‌رى نوكه د چه‌ندین گۆتاران دا ل سه‌ر سه‌ده‌مێن په‌یدابوونا روودانا كاره‌ساتێ من نڤیسیه. لێ سیاسه‌تمه‌دارێن مه چ جارا گوهداریا ئه‌لیتا كوردستانێ نه‌كریه و ناكه‌ن، هه‌وار و بانگینێن مه، شاش هاتنه ڤه‌خواندن و گه‌له‌ك جاران ژى دهاتینه تۆمه‌تباركرن ب به‌رچاڤ نه‌گرتنا ره‌وشا سیاسیا هه‌رێما كوردستانێ و ره‌خنه‌یێن مه ب تابۆرێ پێنجێ دهاتنه ناڤكرن. دووباره هلچنینا سه‌ده‌مێن ڤێ كاره‌ساتێ، ژبلى تێكدانا ئێكرێزیا ناڤخوه‌یى (ئه‌و ژى ئه‌گه‌ر مابیت)، به‌رهه‌مه‌ك دن ژێ په‌یدا نابیت و ره‌نگه‌كه ژ خوه ئێشاندنێ (جلد ئه‌لزات).
وه‌ك مه ل ژوور ئانى زمان مژارا مه یا ڤێ جارێ دێ نه‌یا سیاسى بیت لێ دیسا په‌یوه‌ندیه‌ك ئۆرگانیك پێڤه هه‌یه، ئه‌و ژى نیشاندنا ئاستێ به‌رپرسیاریا سیاسه‌تمه‌دارنێن مه‌یه بۆ كێشێن ناڤخوه‌یى یێن ئێكسه‌ر په‌یوه‌ندى ب مرۆڤێن ڤێ هه‌رێما هێشتا دبێژنێ (كوردستان) ڤه هه‌ى، كێشا ده‌رمانێن ئێكسپایه‌ره. ده‌رمانێن ئێكسپایه‌ر به‌رده‌وام مژاره‌كا گه‌رما ناڤ مه‌دیایا كوردییه، ببه‌رده‌وامى ل خالێن سنوورى، ل ناڤ كۆگه‌ه و عه‌مبارێن كوردستانێ ده‌ست بسه‌ر ده‌رمانێن ئێكسپایه‌ر (هه‌ما قالا كه‌رسته‌یێن خوارنێ هه‌ر نه‌كه)، دا دهێته‌گرتن، لێ مه نه‌دیتیه و گوه لێ نه‌بوویه، كه‌سه‌ك یان گرۆپه‌كێ بازرگانى هاتبیته سزادان و كارێ بازرگانیێ لێ هاتبیته قه‌ده‌غه‌كرن، یان زیان پێكه‌فتى هاتبنه قه‌ربۆكرن!
كه‌رتێ ساخله‌میێ وه‌ك گه‌له‌ك كه‌رتێن دن پێدڤى ب رێخستنێ یه ژ لایێ قانوونى ڤه. وه‌ڵاتى دبنه قۆربانیێ ڤێ نه‌رێكخستنێ و چه‌ندین ره‌وش په‌یدابوونه چ ژ خه‌مسارى و شاشیا نۆژدارن بیت یان ژ ئێكسپایه‌را ده‌رمانان بیت، لێ زیان ببه‌ركه‌فتى نه‌هاتنه قه‌ربۆ كرن. كه‌رتێ ساخله‌میێ ژ كه‌رتێن هه‌رى گرنگێن ژیانێ یه، ئێكسه‌ر په‌یوه‌ندى بژیانا خه‌لكیڤه هه‌یه، ژبه‌رهندێ گرنگیدان ب ڤى كه‌رتى، مجدیا ده‌ستهه‌ڵاتێ و خه‌مخۆریا وێ دیار دكه‌ت، به‌رامبه‌رى وه‌ڵاتیان. دێ نموونه‌كێ ئینم دابزانین كانێ وه‌ڵاتى ل جه‌م خه‌لكه‌كى چه‌ندێ گرنگه و هه‌موو بزاڤ دهێنه‌كرن تنێ داژیارا وان به‌ر ب باشترێ ببه‌ن، ئه‌و ژى ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپایه. به‌رى چه‌ند رۆژه‌كان لژنه‌یه‌كا سرۆشتپارێز پرۆژه‌قانوونه‌ك دایه په‌رله‌مانێ ئه‌ورۆپى بۆ قه‌ده‌غه‌كرنا زێده‌كرنا ماددێ فۆسفاتى د ناڤ گۆشتێ شاوورمێ دا، چنكو فۆسفات باندۆره‌ك نه‌گه‌تیڤ ل سه‌ر ساخله‌میێ دهێلیت؛ هه‌رچه‌نده ماددێ فۆسفات دگه‌له‌ك كه‌رستێن دنێن خوارنێ دا هه‌یه لێ برێژه‌ك كێمتر. ئه‌گه‌ر ئه‌ڤى پرۆژه‌ى سه‌رگرت، هه‌لبه‌ت پشتى پشكنینێن زانستى زه‌ره‌رمه‌ندیا رێژه‌یا بكارئینانا فۆسفاتى د ناڤ گۆشتێ شاوورمێ دا پشتڕاست دكه‌ن (ل هه‌فتیا بهێت دێ په‌رله‌مان ل سه‌ر ئاخڤیت)، هینگێ دێ شاوورمه هێته قه‌ده‌غه‌كرن. ژبه‌ركو ماددێ فۆسفاتى گۆشتى ب ته‌رى و نه‌رم دهێلیت و ماوێ پاراستنێ زێده دكه‌ت، بقه‌ده‌غه‌كرنێ گۆشتى شیانێن پاراستنێ نامینن. هه‌ر زوو ئه‌ڤ بریاره دێ هێته جێ به‌جێ كرن و ل سه‌رانسه‌رى ئه‌ورۆپا دێ پێگیرى پێ هێته‌كرن.
هوون بێژن، په‌رله‌منتار و سیاسیێن مه شیانێن هندێ هه‌بن ل كێشێن وه‌ڵاتیان ببن خودان و دز و گه‌نده‌ل و بازرگانێن كه‌رستێن ئێكسپایه‌ر، ملكێشى دادگه‌هان بكه‌ن. قانووێن تێبڕ* بۆ پاراستنا وه‌ڵاتیان ژ كاسۆیا* بازرگان و دختۆر و هه‌لپه‌رستان ده‌ربكه‌ن و په‌رله‌مان براستى ببیته په‌رله‌مانێ پارێزڤانێ به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌ڵاتیان.
• تێبڕِ: بێ ته‌ئویل
• كاسۆ: جه‌شع، تێرنه‌بوون
قایم بوونا پێگەھێ رۆسیا کارەساتە بۆ کوردان
محەمەد چەلکی
گەلەک ژ مێژەیە رۆسیا بزاڤێ دکەت، ببیتە خودان پێگەھەکێ دائیم ل رۆژھەڵاتا ناڤین، چ لسەر دەمێ کەیسەران یان لسەر دەمێ بەلشیفەکان. لێ ھەردەم ئەڤ خوەستەکە لھەمبەر پێگەە و ستراتیجا رۆژئاڤا سنگەپێ بوویە. د گەلەک گەە و دەمێن جودا دا بەختێ خوە تاقی کریە، لێ ھەموو دەمان توشی شکەستنێ ھاتیە، چ جار ژ ڤێ خوەستەکا خوە بێھیڤی نەبوویە، بەردەوام بزاڤ کریە بھەر ھێجەتا ھەبیت، جھێ پێیەکی بۆ خوە دابین بکەت. ھەتا بەری کێشا سوریێ(2011) ھەموو بزاڤێن وێ ببەر ئاڤدا چوون، لێ کێشا سوریێ و دارژیانا گرۆپێن تۆندڕەوێن ئیسلامی، ھەلەکا زێرین بۆ رۆسیا پەیدابوو، تۆڵین کەڤن ژ رۆژئاڤا ڤەکەت بۆ پەیداکرنا ھەژموونا خوە ل رۆژھەڵاتا ناڤین و ببیتە خودان سەربازگەە؛ ژبلی تەنگ سستیا رۆژئاڤا بتایبەت یا ئەمریکا، پتر رۆسیا رژد کر.
درێژبوونا شەرێ ناڤخوەیێ سوریێ و بێھێزبوونا رژێما سوری و پەرتو بەڵاڤەیا ئوپۆزسیۆنا سوری ل سەر ئەجندایێن ژ ھەڤجودا، مەودا خوەشکر بۆ خوە ژێک سافی کرنا زلھێزێن جیھانی و ھەرێمی، ھەر لایەنەک بئەجندایەک جودا ل کێشا سوریێ مێزە دکەت. کەسەکی ژ ڤان لایەنان بەرژەوەندا گەلێن سوریێ لبەر چاڤ نەگرتیە و ناگرن ژی، لەوما ھەیا ئەڤرۆ تەڤ کۆنفرانس و کونگرێن ھاتینە ئەنجامدان و یێن بھێنە ئەنجامدن ژی، ناگەھنە چ ئەنجامان. ھەڤدژیا بەرژەوەندێن دەرەکە ل گەل یێن ناڤخوەیی سەدەمن کو کێشە بەردەوام ببیت. بۆ نموونە حکومەتا تورکیا ل دەستپێکێ پشتەڤانیا بەرەیێ نوسرە و گرۆپێن تۆندەڕەوێن ئیسلامی و پاشی داعش دکر و داخازا ژناڤبرنا رژێما ئەسەدی دکر و بھشکی دژاتیا ھێزێن دەموکرات و پەیەدێ دکر و ھەیا ئەڤرۆ بەردەوامە لسەر ڤێ سیاسەتێ. دژاتیا تورکیا تنێ بۆ پەیدابوونا ستاتۆیەکا کوردییە ل کوردستانا سوریێ(رۆژئاڤا). ئانکو ھەموو بزاڤێن تورکیا تنێ بۆ نەھێلانا پەیدابوونا ستاتۆیەکا کوردیە. بۆ لایەنێن دن ژی بھەمان رەنگە، تنێ ئەمریکا نەبیت کو بۆ وێ نەھێلانا تیرۆر ژ ئەولەویاتانە و تایبەتە بئاسایشا نەتەویڤە. دڤێت نەھێتە ژبیرکرن ھێشتا ئەمریکا ژ کارتێکرنا 11.09آَ قۆرتال نەبوویە، لەو برژدی بھەموو تدارەکا خوەڤە کەفتیە قادا شەرێ تیرۆرێ لسەرانسەری جیھانێ.
ڤاڤارتنا ھێزێن ئوپۆزسیۆنا سوریێ سەختە چنکو پرانیا ھێزێن ئوپۆزسیۆنێ ھەلگرێن ئایدۆلۆجیا ئیسلامینە و ھێزێن دەموکرات دبێ ھێزن. ئەڤێ رەوشێ وەکر کو پێگەھێ کوردان باڵا بچیت و ھەڤاڵبەندان پەیدا بکەت، بتایبەت ئەمریکا کو بەری پەیوەندیان لگەل پەیدێ پەیدا بکەت، لگەل ھندەک لایەنێن ئوپۆزسیۆنێ تۆشی شکەستێ ھاتبوو، ئانکو ئەمریکا ژبلی پەیەدێ چ ھێزێن دن نەبوون لگەل بکەڤیتە شەرێ تۆندڕەوێن ئیسلامی بتایبەت داعشێ. ژ کەربێن ئەمریکا تورکیا خوە لبەرەیێ رۆسیا دیت، ھەرچەندە خوەدی سەربۆڕەک پری شەر و ناکۆکینە لێ دا ستاتۆیەکا کوردی پەیدا نەبیت، پەرداخەک ژەھرێ ڤەخار. رۆسیا ئەڤ لەقلەقۆکیا سیاسەتا تورکی بدەرفەت دیت کو دەریا ڕەش و ھەتا دەریا سپی بێختە بن ھەژموونا خوە و بڤی رەنگی خەونا مێژینەیا رۆسیا بۆ ریال و ھاتە جە.
پاداشتێ تورکیا ژڤێ داگێڕانێ بۆ رۆسیا ھیدی ھێدی یێ دیار دبیت، بتایبەت پشتی ئەمریکا تیشکا کەسک بۆ حکومەتا عەبادی ھلکری بۆ کێمکرنا دەستھەڵاتداریا حکومەتا ھەرێما کوردستانێ، بھێجەتا نەگوھداریا کوردان ل شیرەتێن ئەمریکا بۆ ریفڕاندۆمێ.
بلاواز بوونا پێگەھێ حکومەتا ھەرێمێ، تەکان و ھێزەک دا تورکیا پتر لدژی خوەستەکێن کوردان تەڤگەرێ بکەت ، دەست بوەرزێ داگێڕانان بۆ ھەر ئێک ژ رۆسیا، ئەمریکا، ئیران و رژێما ئەسەدی کریە و ئێدێ رۆخاندنا رژێما ئەسەدی دئەجندایا تورکیادا نەمایە و مینا رۆسیا ڤەمانا رژێما ئەسەدی بۆ ڤێ قۆناغێ بفەر دبینیت.
ببھێز بوونا پێگەھێ رۆسیا ل دەڤەرێ، نەخشێ سایکس-پیکۆی چ کوھۆڕین بسەردا ناھێن و ئەڤە ژی بڕیکەفتنەک نەپنی لگەل ئەمریکا ھاتیە ئەنجامدان( دەمێ ھنری کیسنجەری ھەڤدیتن لکەل پۆتینی ئەنجامدای 29.06.2017) دڤێ ھاوکێشێ دا زەرەرمەندێن ئێکێ دێ کورد بن و کارەساتێن نەچاڤەرێکری ل پێشیا مەنە. بەرسڤدانا ئەڤێ رەوشێ دئێکگرتنا کوردان دایە، ئەرێ سەرکرداتیا کوردی دێ شێت پێ لبەرژەوەندێن خوە یێن حزبی و کەسی بنیت، بئەجندایەک ئێکگرتی بکەڤیتە قادا سیاسەتێ؟
دانپێنان وێرەکییە!
گەلەک کەس و دەزگەھێن ڤەکۆڵینان ل کوردستانێ بزاڤ کرنە، کارەساتا 16.10.2017 شرۆڤە بکەن، سەدەمان دیار بکەن، یان بزاڤ کرنە سەدەمان دیار بکەن. بەرھەمێن وان ڤەکۆڵینان ئەوێن ھەتا نوکە ھاتینەکرن، ژ دەرازینکا ھەڵچوونێن دەروونی دوور نەبوویە، ژبلی پەیادەکرنا ھەلچنینا سوچدارکرنێ کو ئەڤە بخوە ڕەڤینە، ژ روو بروو بوونا دەرەھیکرنا ڕاستی و سەدەمێن ڕاستەقینەیێن، وێ کارەساتێ.
16.10 کارەساتەک جەرگبڕە، ڤەخاندن، شرۆڤەکرن و دووڤچوونا سەدەمان ئەرکەک نیشتمانیە، ژ وێ ھێش گرنگتر وێرەکیا بەڵاڤەکرنا وان سەدەمانە بۆ ڕایا گشتیا کوردستانێ؛ ئەڤجا ئەگەر لایەنەک، پارتەک یان لایەنەک پتر ببەرکەڤیت، خاترجەمی بۆ نەھێتەکرن. خاترگرتن ژ بەر ھەر سەدەمەکی بیت، بڕەڤین دھێتە ھەژمارتن، ژ روو ب روو بوونا ڕاستیێ.
دبیت ھندەک وەسا ھزر بکەن، ئەڤا ئەز بانگەشێ بۆ دکەم، دێ جڤاکێ کوردستانێ پتر بەرەف لێکترازان و ژھەڤدو دوورکەفتنێ، ڕاکێشیت. ھەر کەس یێ ئازادە، چەوان بیر بکەت لێ وی مافی نادەتێ، دەرگەھێن دەرەھیکرنا ڕاستیان ل خوە بگرین و مینا نەعاما سەرێ خوە بکەین دئاخێدا!
پتر ژ 26 ساڵێن دەستھەڵاتداریا خۆماڵی د نابەینا چاڤ زلقۆتانەکێ دا ھەرفی و پێگەھێ کوردان ل رۆژھەڵاتا ناڤین ھلوەشیا و بەرەف نەمانێ دچیت، ژ خوە بەحسێ دەڤەرێن کێشە لسەر ھەر نەکە! ئەڤە ڕاستیەک ژەھرینە، دەم ھاتیە دەرگەھێن ھەموو نەپەنیان بھێنە ڤەکرن، کارەکتەرێن سەرەکی یێن ڤێ کارەساتێ بھێنە دیارکرن، چ پلە و پایە د ناڤ جڤاکێ کوردستانێ دا ھەبن، نەگرنگە یا گرنگ بھێنە دیارکرن و ژ رێزا بریاردانێ بھێنە دوورخستن. نەیا بەر عاقلە ئەڤ رەوشە ژ بەر خاترا چاڤێن وان نەھێتە ملھێب کرن! پرسا نەتەوەکی گرنگترە ژ چارەنڤیسێ ھندەک کەس و بەرپرسان.
ئەم یێل بەر دووریانەکا دیرۆکی، ھەلویستگرتن ژ ڤەرێژا دانپێنان، وەک ئەڤرۆ لەشکەرێ فەیسبووکێ و تۆرێن جڤاکی دکەن(شەماتا تێلەفزیۆنان ژبیر نەکەن)، رێگرتنە ژ ڤەدیتنا رێچارەیەکێ بۆ ڤێ کارەساتا جەرگبڕ. ھەلبەت بارێ دەروونیێ ھەر کەسی ھاریکارە بۆڤێ گێلەشۆکیێ چنکو بانگەشەک وەسا تەکۆز ھاتبوو کرن، “بەحەشت ئانیوو لێڤێ”. سەختە د رەوشەک ھۆسان دا بێی بریندارکرنا ھەستێن کەس، کۆم و لایەنێن سیاسی شرۆڤێن زانستی بۆ دەربازبوونا ڤێ ریپا ھەرێما کوردستانێ تێدا، بھێتەکرن.
کارەسات گەلەک ژ ھندێ مەزنترە کو رێز و خاترجەمیێ بخازیت، بەلکو شرۆڤە و ڤەخاندن رێچارەنە بۆ دەربازکرنا ئەڤێ رەوشێ بکێمترین زیان. پتریا کەس، کۆم و لایەنێن سیاسیێن کوردستانێ د وەھما نێرگسیا خەونێن خوە دا دژین، بھەموو رەنگان بزاڤێ دکەن، دا رێ ل شرۆڤە و ڤەخاندنێن زانستی بھێتەگرتن. بۆ ڤێ چەندێ ژی لەشکەرێ فەیسبووکێ و تۆرێن جڤاکی ھانددەن، ھێجەتیان رێزدکەن و دکەن شەماتە و ھەرا، تەڤ بۆ ھندێیە دا رەوش ھەر ئاوورتە بمینیت، لبن کونترۆڵا وان دەرنەکەڤیت. بەردەوامیا ڤێ سیاسەتێ زیان تنێ دگەھیتە دۆزا کوردی و پرسا سەربەخۆبوونێ( ل دلەکی تەڤ بانگەشیێ بۆ دکەن، لێ ڕەفتارێن وان وێ یەکێ ناگەھینن). دانپێنان بڤێ کارەساتێ ھەرچەندە یا بژانە ژی لێ وێرەکیە، ھەروەکو مامۆستا دبێژن:” تێگەھشتنا پرسیارێ، نیڤەکا بەرسڤێیە” .
نه‌بانییا عه‌بادى ل دانوستاندنان د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ دایه!
كارپێنه‌كرنا سه‌ركرداتیا سیاسیا كوردستانێ ب ده‌رئه‌نجامێن ریفڕاندۆمێ(25.09.2017) و نه زه‌ڵالییا هه‌لۆیستێ هه‌ڤپه‌یمانیا دژى تیرۆرێ ل سه‌ر پرسا ده‌مێ ئه‌نجامدانا ریفڕاندۆمێ ب تایبه‌ت هه‌لۆیستێ ئه‌مریكا، زێده‌بارى نه‌ئێكرێزیا ناڤمالا كوردى، حوكمه‌تا عێراقێ ب ره‌نگه‌كى ڤه‌خواند كو ره‌وش د به‌رژه‌وندیا وێ دایه و دكاریت تۆڵا شكه‌ستنێن خوه یێن سیاسى و ئابوورى ژ هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌كه‌ت ب تایبه‌ت سه‌رۆكوه‌زیر عه‌بادى كو ڤێ ده‌رفه‌تێ (هه‌لبه‌ت ئه‌گه‌ر ره‌وش هۆسا بمینیت)، ل دژى به‌ره‌یێ دژى خوه د پارتا ده‌عوه و ته‌ڤایا باسكێ شیعى دا بكاربینیت و كورسیكێ خوه د هه‌لبژارتنێن بهێت دا مسۆگه‌ر بكه‌ت! هه‌تا نوكه ئه‌ڤ ره‌وشه حوكمه‌تا عه‌بادى باش بكار ئینایه، لێ دێ ره‌وش هه‌ر هۆسا مینیت و دێ كاریت خه‌ونێن شۆڤینیا عه‌ره‌بى ل كوردستانێ بكه‌ته ڕاستى!
شه‌پڵینا سه‌ركرداتیا سیاسیا كوردستانێ و به‌رده‌وامیا نه‌ئێكرێزیا ناڤماڵا كوردى جادا كوردى بێهیڤى كریه و هه‌یا نوكه سه‌ركرداتیا سیاسى نه‌كاریه ب دیتنه‌ك رۆهن و ئاشكه‌را كارڤه‌دانێن 16.10.1017 بۆ خه‌لكى بده‌ته خۆیاكرن و نه‌خشه‌رێیه‌كێ بۆ ده‌رباسكرنا ئه‌ڤێ ره‌وشێ بدارێژیت چ ژ دیاركرنا كه‌س و لایه‌نێن ئه‌م گه‌هاندینه ئه‌ڤێ ریپێ و دووركرنا وان ژ كارێ سیاسى یان هه‌ر چ نه‌بیت سڕكرنا وان( نه‌ك سڕكرنا ئه‌نجامێن ریفڕاندۆێ)، چ هه‌لوه‌شاندنا ئه‌ڤێ حوكمه‌تێ و ئه‌نجامدانا هه‌لبژارتنێن نوو ب زووترین ده‌م.
شه‌پڵینا حوكمه‌تێ و نه ئاسۆ رۆنیا وێ بۆ ده‌ربازكرنا ئه‌ڤێ ریپێ و نه‌بوونا نه‌حشێ دانوستاندنێ ل گه‌ل حوكمه‌تا ناڤنه‌دى، حوكمه‌تا عه‌بادى بهه‌ل دزانیت دا به‌رده‌وامیێ بده‌ت ب ده‌ستڤه‌ئینانا سه‌ركه‌فتنێن خوه و حوكمه‌تا هه‌رێمێ بكه‌ته د سێگۆشه‌یا ئه‌و دخوازن و سه‌پاندنا ئه‌جاندایا شۆڤینییا عه‌ره‌بى و تائیفى. ئه‌ڤجا هندى حوكمه‌تا هه‌رێمێ بانگێ دانوستاندنێ بده‌ت ل گۆڕه‌ى دستوورى حوكمه‌تا عه‌بادى دێ هه‌ر نه‌بان بیت و ب بانگێ هه‌رێمێ ل چ جهان ناكۆم بیت.
نوكه ته‌پا دانوستاندنا یا د مه‌یدانا هه‌رێمێ دا لێ ب مه‌رج ئه‌و ژى مه ل سه‌رى یێن ئانین زمان، چنكو ره‌وش هۆسا یا به‌رده‌وام نابیت و نه‌بانییا حوكمه‌تا عه‌بادى ل دانوستاندنان دێ سه‌رێ وێ خۆت ئانكو د پاشه‌رۆژێ دا ره‌وش دێ د به‌رژه‌وه‌ندیا حوكمه‌تا هه‌رێمێ دا ڤه‌گه‌ریت و سه‌ده‌م گه‌له‌كن، لێ یێن ژ هه‌موویان بالكێشتر.
1ـ شه‌ره‌نیخا زلهێزان ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین پێدڤى ببكه‌رێن ناڤخوه‌یى هه‌یه بۆ چه‌سپاندنا ئه‌جندایێن خوه. ئه‌مریكا هۆسا ب ساناهى رێكێ ناده‌ت عیراق بكه‌ڤیته د باوه‌شێ ئیرانێ و رۆسیا دا ئه‌و عیراقا ئه‌مریكا بخوینا لاوێن خوه ژ دیكاتۆریا سه‌ددامێ رزگاركرى و ئه‌ڤرۆ ریهگه‌ڤۆز و كۆلاڤ ره‌ش و سپى ب فه‌رمانێن ئاخوندێن ل ته‌هرانێ روونشتین، ب كه‌یفا دلێ فه‌روه‌ریێ بكه‌ن!
2ـ شه‌رێ تائیفى و ئه‌نتى دیمۆكراتى كو ئه‌ڤرۆ ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین یێ گه‌رمه ل دژى به‌رژه‌وه‌ندیێن زلهێزانه، ئه‌ڤ شه‌ره دێ ڤه‌كێشیت و چ ئاسۆیێن دلخوه‌شكه‌ر نینن كو دووماهیه‌ك هه‌بیت.
3ـ گولۆكا شه‌رێ تیرۆرێ و ته‌ڤنپیركیا وێ ل جیهانێ به‌ره‌یه‌كێ درێژ خایه‌ن دخوازیت و ئه‌ڤ به‌ره‌یه به‌رده‌وام كاره‌كته‌رێن نوو دخوازیت، چنكو به‌رده‌وام پشته‌ڤانێن نوو دهێنه هۆلێ و جهگوهۆڕین د وى به‌ره‌ى دا په‌یدا دبن.
4 ـ ئیسرائیل و پارستنا وێ كو بۆ زلهێزێن جیهانێ خه‌مه‌كا مه‌زنه ژبلى قه‌به بوونا رۆلێ ئیرانێ د به‌لاڤه‌كرنا پشێویێ ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین دا و مه‌ترسیا ئیرانێ ل سه‌ر ئیسرائیلێ كو ئه‌ڤه ژ ده‌ربازكرنا هێلێن تابۆیانه و دڤێت بهێته راوه‌ستاندن.
ئه‌ڤ خالێن ل ژوور و گه‌له‌ك سه‌ده‌مێن دن دێ پارسه‌نگا هێزێ ل نابه‌ینا هه‌رێما كوردستانێ و حوكمه‌تا به‌غدا گوهۆڕن و دێ د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێمێ دا ئالێ سه‌نگ بیت و عه‌بادى دێ نه‌چار بیت پێگیریێ ب دستوورێ فیدارلى بكه‌ت. ئه‌ڤجا فه‌ره حوكمه‌تا هه‌رێمێ ده‌ستان ژ بانگێ دانوستاندنێ و به‌ره‌ڵاییا داخۆیانیان به‌رده‌ت و كار ل سه‌ر ئێكرێزیا ناڤمال كوردى و خۆرتركرنا په‌یوه‌ندیان ل گه‌ل به‌ره‌یێ ئه‌نتى تیرۆر و دكتاتۆرى بكه‌تنن، پاشه‌رۆژ یا به‌ره‌یێ دیمۆكرات و ئه‌نتى كولتۆرێ تیرۆرێیه.
به‌ره‌یێ دژى كوردستانێ ل دژى ئه‌مریكایه
سۆنامیا ریفڕاندۆما كوردستانێ (25.09) په‌رده ل سه‌ر كینێن په‌نگیایى و ڤه‌شارتیێن داگیركه‌رێن كوردستانێ هه‌لاند و ڕاستیا چه‌مكێ وه‌ڵاتیبوونێ د هزرا وان دا بۆ هه‌ر كه‌سى دانه خۆیاكرن ب تایبه‌ت بۆ هێز و لایه‌نیێن سیاسیێن كوردستانێ یێن ده‌ستكیسیێ بۆ داگیركه‌ران دكه‌ن، د هه‌مان ده‌م دا ڕه‌واتیا دۆزا كوردستانێ بۆ جیهانێ دا ناسكرن وه‌ك كێشه‌كا ناڤنه‌ته‌وى، چاڤه‌ڕێى چاره‌سه‌ركرنێ.
ریفڕاندۆم وه‌ك چه‌مكه‌كێ په‌یاده‌كرنا دیمۆكراتیێ دهێته هه‌ژمارتن و ژێ ناهێته جوداكرن، یه‌ك ژ مافێن وه‌ڵاتیانه بۆ پرسێن تایبه‌ت ب چاره‌نڤیسێ وانڤه، ل گۆڕه‌ى ڤى پره‌نسیبى خه‌لكێ هه‌رێما كوردستانێ ئه‌ڤ مافه په‌یاده‌كریه. ل ده‌مه‌كى كوردستان بوویه مه‌یدانا شه‌رێ تیرۆرێ، پشكا گرانا ئه‌ڤى شه‌رى ببه‌ر خه‌لكێ كوردستانێ كه‌فتیه. ره‌وش و چه‌وانیا ئه‌نجامدانا ریفڕاندۆمێ نه‌یا گرنگه، بۆ په‌یاده‌كرنا دیمۆكراتیێ ده‌ستوور وه‌رگرتن، ناهێته خاستن چونكو مافه‌كێ سروشتیێ هه‌ر ملله‌ته‌كیه، ل دژ ده‌ركه‌فتنا داگیركه‌رین كوردستانێ بڤێ دژواریێ روویێ راسته‌قینه‌یێ ئه‌نتى دیمۆكراتى و بنپێ كرنا پره‌نسیبێن مافێن مرۆڤى دده‌ته خۆیاكرن. دوورپێچكرنا ئابوورى، راگرتنا گه‌شتێن عه‌سمانى بۆ هه‌رێما كوردستانێ، گه‌ف و هێرشێن ده‌وله‌تا عێراقێ بۆ سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ سزادانا ملله‌ته‌كیه تنێ گونه‌ها وى ئه‌وه مافه‌كێ خوه یێ سروشتى په‌یاده‌كریه!!
هه‌رێما كوردستانێ لبه‌ر گه‌فه‌ك مه‌زنه نه‌ك تنێ ده‌ستكه‌فتیێن مه یێن نه‌ته‌وى به‌لكو كاره‌ساتێن جه‌ڕگبڕ دچاڤه‌رێكرینه و ئه‌ڤا ل خۆرماتوو و داقۆق هاتیه ئه‌نجامدان ده‌ستپێكه (سۆتنا مالێن كوردان، شه‌هیدكرنا ئه‌ركان شه‌ریفى ب وى ڕه‌نگێ هۆڤانه)، بۆ په‌رچداركرنا ئه‌ڤان گه‌فان تنێ ئێكرێزیا مه دخازیت، د ڤى بیاڤى دا داگیركه‌رێن كوردستانێ ل هه‌ڤ كرنه و ل هه‌ڤ دكه‌ن و سیناریۆیێن هه‌ڤپار دكێشن. خوه‌گرتن هه‌تا ئه‌مریكا و رۆژئاڤا هه‌لویستێ خوه دیار بكه‌ن بۆ راوه‌ستاندنا نه‌خشێن داگیركه‌رێن كوردستانێ دێ گه‌له‌ك دره‌نگ بیت و دێ چینه سه‌ر رووشێن به‌ڕێ!!
عێراق یا شه‌رى دگه‌ل ده‌مى دكه‌ت دا حكومه‌تا هه‌رێمێ نه‌چار بكه‌ت پتر داگێرانان بكه‌ت، وه‌سا هزر دكه‌ت ره‌وش د به‌رژه‌وه‌ندیا وێیه؛ بۆ ده‌مكى راسته لێ دپاشه‌رۆژێدا وه‌سا نابیت و هه‌ڤسه‌نگیا هێزێ دێ د به‌رژه‌وه‌ندیا هه‌رێما كوردستانێ دا بیت، سه‌ده‌م گه‌له‌كن یا ژ هه‌موویێ بالكێشتر نه دیمۆكراتیا حوكمه‌تا عێراقێ كو ب هه‌موو پیڤه‌ران ده‌له‌ته‌ك تائیفیه ژبلى هێزێن حشدا شه‌عبى ل ده‌مه‌كێ گه‌له‌ك نێزیك دێ چنه د لیستا تیرۆرێ دا(ئه‌بۆ مه‌هدى ئه‌لموهه‌ندیس ده‌ستپێكه) و دڤێت نه‌هێت ژبیركرن ته‌نگاسیێن ئیران و توركیا و جوداهیا به‌رژه‌وه‌ندێن وان و چاڤدێریا ئه‌مریكا و رۆژئاڤا بۆ هه‌موو لڤینێن ئیران و توركیا دێ به‌ره‌یێ دژى كوردستانێ ژ هه‌ڤ كه‌ڤیت.
به‌ره‌یێ دژى كوردستانێ ل دژى به‌رژه‌وه‌ندیێن ئه‌مریكا و رۆژئاڤایه ژى، ئه‌گه‌ر نوكه چو كارڤه‌دانان نیشان نه‌ده‌ند، ژبه‌ر دوو ئه‌گه‌رێن هه‌رى باڵكێشن: تیرۆر و ئاواره‌نه كو دنوكه‌دا بووینه هه‌ڵامه‌ته‌كێ تۆقینه‌ر ب قركا رۆژئاڤا و ئه‌مریكاڤه، نوكه د په‌رۆشیا چاره‌سه‌ركرنا ئه‌ڤان ئه‌گه‌ران دا دمژوولن و ل ده‌مه‌ك نێزیك هۆسا نامینیت، چنكو پرسا كوردى په‌یوه‌ندى یا ب هه‌ردوو ئه‌گه‌رانڤه هه‌ى(تیرۆر، ئاواره).
پێنه‌ڤێت به‌رژه‌وه‌ندیێن بلندێن هه‌ر وه‌ڵاته‌كى ل رێزبه‌ندا ئه‌نته‌ره‌سا ئێكێ جهى دگرن، د ڤى گۆشه‌نیگاى دا ل گشت پرس، دۆز و مژارێن دن دمه‌یزنن، ژبه‌رهندێ ئه‌مریكا و رۆژئاڤا پرسێن مافێ مرۆڤى و دیمۆكراتیێ وه‌ك چه‌كۆچ و ئاڵاڤێن گه‌فێ و ته‌مبیكرنێ چ گاڤا دخوازن بكاردئینن. بێده‌نگیا نوكه یا ئه‌مریكا و رۆژئاڤا ل سه‌ر له‌شكر كێشیا عێراقێ بۆ هه‌رێما كوردستانێ ب هاریكاریا ئیرانێ و چه‌كدارێن ئه‌مریكا راسته راست ب تیرۆرێ پێناسه دكه‌ت پاسدارێن ئیرانێ و باسكێ وێ ل عێراقێ حشدا شه‌عبى، نه‌ئاماده‌یا وێ بۆ چاره‌سه‌ركرنا كێشێن هه‌لاویستى یێن ناڤبه‌را حوكمه‌تا عێراقێ و هه‌رێما كوردستانێ برێكا دانوستاندنێ، دێ ل ده‌مه‌ك گه‌له‌ك نێزیك هێنه‌ڤه سه‌ر هێلێ، چونكو عێراق یا بۆیه پاشكۆیا سیاسه‌تا ئیرانێ ل ده‌ڤه‌رێ و ئیران هه‌یا ئه‌ڤرۆ ژى ئه‌مریكا ب ئه‌هریمه‌نێ مه‌زن بناڤ دكه‌ت، ژ خوه نه‌قۆله‌یێن ئه‌ردۆغانى(پرسا پشته‌ڤانیا تیرۆر و كشكرنا ئاواره‌یان بۆ ئه‌ورۆپا) به‌رامبه‌ر ئه‌مریكا و رۆژئاڤا ب هه‌روه ناچیت. ل رۆژێن پێشیا مه دێ دیار بیت كو به‌ره‌یێ دژى هه‌ریما كوردستانێ دێ روو برووى رۆژئاڤا و ئه‌مریكا بیت.
رێكخستنا ناڤمالا كوردى ژ هه‌ر كاره‌كى فه‌رتره
16/10/2017 وه‌رچه‌رخانه‌ك زێده نه‌گه‌تیف ل سه‌ر ره‌وشا بزاڤا نیشتمانیا كوردستانا مه‌زن ب گشتى و یا هه‌رێما كوردستانا باشۆر ب یاتبه‌تى هێلایه، سه‌ده‌مێن ئه‌ڤێ كاره‌ساتێ گه‌له‌كن، ته‌ڤایا لایه‌نێن سیاسى، ره‌وشه‌نبیرى، رێكخراوێن جڤاكێ سڤیل، پیشه‌یى و… هتد و هه‌ر لایه‌نك ل گۆڕه‌ى به‌ر و منێن خوه به‌رپرسیاره، ئه‌ڤجا ناهێته خواستن ئه‌م هه‌ڤ تاوانبار بكه‌ین و بڕینا ڤێ كاره‌ساتێ كوورتر لێبكه‌ین، ل ده‌مێ داگیركه‌رێن كوردستانێ ته‌ڤ ل سه‌ر نه‌هێلانا ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ دكۆكن و د هه‌ڤكاریێ دانه (ل سه‌ر پرسا كوردى هه‌رده‌م یه‌كن و هه‌ڤ كۆكن).
كاره‌ساته‌ك جه‌رگبڕه و مۆڕاڵ شكێنه لێ دیسا “نه دووماهیا دونایێیه” و ده‌رفه‌تێن ده‌ربازكرنا ئه‌ڤێ كاره‌ساتێ دمشه‌نه و ل به‌رده‌ستن، ده‌رفه‌تا ژ هه‌موویێ گرنگتر ناكۆكیێن دیرۆكى یێن نابه‌نیا داگیركه‌رێن كوردستانێیه ب تایبه‌ت یێن نابه‌ینا توركیا و ئیرانێ كو ئه‌ڤرۆ عێراق یا بوویه پاشكۆیا په‌یاده‌كرنا ئه‌جندا ئیرانێ ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین.
ڤه‌خواندنا ره‌وشا به‌رژه‌وه‌ندى و ستراتیجیا هه‌ر ئێك ژ توركیا و ئیرانێ دوور ژ عاتیفێ دێ بۆ مه دیار بیت كو ئه‌ڤ ل هه‌ڤكرنا وان ل سه‌ر پرسا هه‌رێما كوردستانا باشۆر ده‌مكیه، ژبلى گڤاشتنێن رۆژئاڤا نه‌خاسمه یێن ئه‌مریكا بۆ هه‌ردو ده‌وله‌تان، ئه‌وان شیانێن خوه ل به‌رگرتنا وان گڤاشتنان نینن، د سه‌ر هندێ ڕا دڤێت ره‌وشا وان یا ناڤخوه‌یى نه‌هێته ژبیركرن و قه‌یرانا ئابوورى ئه‌و ژ كاس ئێخستنه، ژ خوه ره‌وشا عیراق و سووریێ ل به‌رچاڤه و دو حوكمه‌تێن تائیفى و ئاڵۆده‌ى شه‌رێ ناڤخوه‌نه، مرۆڤ حه‌سوودیێ ب ره‌وشا وان نابه‌ت.
ل به‌ر چاڤگرتنا ڤه‌خواندنا ره‌وشا نوكه یا داگیركه‌رێن كوردستانێ تێدا ده‌رباز دبیت، ده‌رفه‌ت بۆ هه‌رێما كوردستانێ دبه‌رهه‌ڤن بۆ ده‌ربازكرنا ئه‌ڤێ كاره‌ساتێ (16/10)، نه‌خاسمه پرسا كوردى پشتى (25.09.2017) بوویه پرسه‌ك ناڤنه‌ته‌وى و چوویه د هۆلێن تاریێن بریارده‌رێن زلهێزێن جیهانێ و نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتى دا هه‌ر ئه‌ڤ خاڵیه داگیركه‌رێن كوردستانێ شێت و هار كرین و بزاڤێ دكه‌ن دوباره پرسا كوردى بكه‌نه پرسه‌ك ناڤخوه‌یى و هه‌موو داخویانیێن عه‌بادى (وه‌ڵاتیێن مه یێن كورد، برایێن مه یێن كورد، عه‌زیزێن مه و …) بۆ ڤێ چه‌ندێنه، لێ عه‌بادى ژبیرا خوه دبیت كو ئه‌ڤه قه‌وانه‌ك ده‌م ب سه‌رڤه‌چوویه وى بخوه باوه‌رى ب ڤان گۆتنێن خوه نینه چ جاى كوردستانیێن رۆژانه كریارێن سۆپایێ وى و حه‌شدا شه‌عبى بچاڤێ خوه دبینن كو چ چو جوداهى د نابه‌ینا وان و له‌شكرێ سه‌ددامێ دیكتاتۆر دا نین بۆ شكاندنا روومه‌تێ مرۆڤێ كوردستانى.
ده‌رفه‌تێن ده‌ره‌كى وه‌ك مه ل ژوور دیاركرین بۆ ده‌ربازكرنا ڤێ كاره‌ساتێ دبه‌رهه‌ڤ و هاریكارن، لێ یێن ناڤخوه‌یى ژ گشتان د گرنگترن و ئێكرێزیا ناڤمالا كوردى به‌رسڤه‌كه بهێزه بۆ داگیركه‌رێن كوردستانێ كو ئیرادا گه‌لێ كوردستانێ ب ئاگر و ئاسنى و عه‌مبارگۆیا ئابوورى ناهێته چه‌ماندن، ژ ده‌ست نه‌دانا ئه‌ڤان ده‌رفه‌تان ته‌په‌كه یا د گۆڕه‌پانا لایه‌نێن سیاسیێن كوردستانێ دا. ره‌وشا ئه‌ڤرۆ تنێ ئێكرێزیا ناڤمالا كوردى دخوازیت، بۆ هه‌ر كه‌سى دیاره داگیركه‌ر چ جوداهیێ دناڤبه‌را لایه‌نێن سیاسیێن كوردستانێ دا ناكه‌ت، چنكو ئارمانجا ته‌ڤ لایه‌نان ئێكه ئه‌و ژى سه‌ربه‌خۆیا كوردستانێیه لێ بۆ گه‌هشتنا ڤێ ئارمانجا پیرۆز هه‌ر لایه‌نه‌ك خوه‌دى ئه‌جندایه‌ك جودایه. ب كۆمكرنا ئه‌ڤان جوداهیان ئالاڤێن خه‌باتێ بهێزتر دكه‌ڤن و ده‌ربازكرنا ئه‌ڤێ ره‌وشا كمباخ بساناهیتر دكه‌ڤیت و قۆربانیدان كێمتر دبیت و گه‌هشتنا ئارمانجان نێزیكتر دبیت. فه‌ره و گه‌له‌ك فه‌ره لایه‌نێن سیاسى زمانێ تۆمه‌تباركرنا هه‌ڤدو بهێلن و ده‌رزێن ژێكدوور كه‌فتنێ ب ئێكرێزیكرنا ناڤمالا كوردى بهێنه جه‌باركرن.
“روونێ ژ ئاڤێ گرتى”
روودانێن 16/10/2017 تشته‌كێ نوو ل شكه‌فا سه‌ربۆرێن كوردستانێ زێده نه‌كره وه‌كو گه‌له‌ك لایه‌ن و ده‌زگه‌هێن راگه‌هاندنێ بزاڤێ دكه‌ن ب كورستانیان بدن، په‌ژراندن به‌لكو دوباره‌بوونا دیرۆكا كوردان ب خوه‌یه، لێ روویه‌كێ بژانتر دایێ چنكو 27 سالێن حوكمداریا خوماڵى نه‌كارى مرۆڤه‌كێ نیشتمانپه‌روه‌ر ب ئافرینیت و كوردبوون و به‌رژه‌وه‌ندیێن نیشتمانى بكه‌ته هێلا سۆر و ده‌ربازبوون ژێ گونه‌هباریێ گونه‌هبارتر بیت، سه‌ده‌م گه‌له‌كن و نه‌ده‌مێ باراندنا جامێ گونه‌هباركرنێیه ل سه‌ر لایه‌نێن سیاسى، به‌لكو چاوانیا به‌رسینگ راگرتنا ڤێ ره‌وشێیه داپتر زیانبه‌خشتر لێ نه‌هێت و نه‌ڤه‌گه‌رینه سه‌ر هێلا 36، وه‌ك دیار حوكمه‌تا عه‌بادى ئه‌ڤه كریه ئارمانج چنكو هه‌تا ڤێ چڕكه ساتێ ژى هێزا عه‌سمانى بكارنه‌ئیایه.
هه‌رێما كوردستانێ گه‌هشتبوو قووناغا ده‌وله‌تا دیفاكتۆ، ل سه‌ر ڤى بنگه‌هى ل سه‌ر ئاستێ جیهانى سه‌ره‌ده‌رى ل گه‌ل دهاته‌كرن، هه‌رچه‌نده ده‌وله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ سه‌رڤه سه‌رڤه دان ب ڤێ هه‌رێما كوردستانێ دانابوو، لێ دبنڤه هه‌ر پێكۆڵ دكر بۆ ژناڤبرنا ڤێ ره‌وشێ، جار ئاشكه‌را و جار ژبنڤه ژبنڤه ئه‌ڤ پرسه ل گه‌ل زلهێزان دئینان زمان، به‌رهه‌ڤیا ژبنبرنا ڤێ ره‌وشێ دكرن، (د ڤى بیاڤى دا ب سه‌ركه‌فتن و ئه‌م ماین ل سه‌ر رووشیێن به‌ڕێ). ژ لایێ ناڤخوه‌یى ڤه چ به‌رهه‌ڤى بۆ ده‌ربازكرنا قووناغا دیفاكتۆیێ نه‌هاتنه‌كرن و ده‌ستهه‌ڵاتا كوردى نه‌كارى ببت ده‌وله‌تا وه‌ڵاتیان به‌لكو خڕه‌پشێنا لایه‌نێن سیاسى بوو(هه‌تا ئه‌ها ڤێ چركه ساتێ) ل سه‌ر كێكا ده‌ستهه‌ڵاتێ، شاش بكارئینانا ده‌ستهه‌ڵاتێ زێده‌بارى نه‌بانییا حوكمه‌تا هه‌رێمێ ل سه‌ر ئاریشێن وه‌لاتیان، د ئه‌نجام دا جوداهیه‌كا مه‌زن كه‌فته د ناڤبه‌را وه‌لاتى و ده‌ستهه‌ڵاتێ و خه‌ما ده‌ستهه‌ڵاتداران تنێ ڕاگرتنا ره‌وشا فه‌رهۆدكرنا سه‌رعه‌رد و بن عه‌ردێن كوردستانێ بوو ل گه‌ل كۆمپانیێن زه‌به‌لاحێن به‌رهه‌مئینانا په‌ترۆلێ و وه‌به‌رهێنانێ د سه‌كته‌رێ ئاڤاهیان دا نه‌ك یێ ژێرخانا ئابوورى، ب هیڤیا هندێ كو خوه‌دیێن ڤان كۆمپانیان باندۆرێ ل سه‌ر سیاسه‌تا وان بهێلن و د به‌رژه‌وه‌ندیا حوكمه‌تا هه‌رێمێ دا بیت د ڤى بیاڤى ژى دا نه‌خشه‌كێشێن ڤىِ سیاسه‌تێ هه‌ره‌س ئینا، چنكو ره‌وشا جیهانگیرى و به‌رژه‌وه‌ندیێن دوورێن ده‌وله‌تان وێ رێ ناده‌ن كۆمپانیان ب سه‌رێ خوه گرێبه‌ستان گرێبده‌ن ب تایبه‌ت بۆ ره‌وشێن ئاورته وه‌ك هه‌رێما كوردستانێ.
هه‌رێما كوردستانێ نوكه د ره‌وشه‌ك ئاورته دا گوزه‌ر دكه‌ت و ته‌ڤ سه‌ده‌مێن دیفاكتۆیێ هاتنه هه‌لوه‌شاندن، هه‌رچه‌نده ئه‌ڤ داپێنانه ل با سیاسه‌تمه‌دارێن هه‌رێمێ (ئه‌گه‌ر مه هه‌بن) تشته‌ك نامۆیه و ماكینا پرۆپاگه‌ندێ دایه كارى، ئه‌ڤێ كاره‌ستێ رتۆش دكه‌ن و سه‌ده‌مان شێلۆ دكه‌ن دا گه‌رده‌نا وان پاكژ بكه‌ن، ئه‌ڤه نه ده‌مێ هندێیه هه‌ڤ تۆمه‌تبار بكه‌ین و به‌رپرساتیا دیار بكه‌ین، لێ پرس ئه‌ڤه دێ چه‌وا ڤێ ره‌وشێ ده‌رباز كه‌ین؟ پرسیارا ژ هه‌موویێ گرنگتر: ئه‌رێ سیاسه‌تمه‌دارێن مه دبه‌رهه‌ڤن ب جورعه‌ت بهێنه مه‌یدانێ و ده‌رفه‌تا ب دادوه‌ریا ده‌ستوورێ (ئیحتیكام على الدستور)، هه‌ر وان بخوه گه‌لێ كوردستانێ هانداى ئه‌رێ بكه‌ن(2005)، ژ ده‌ست نه‌ده‌ن؟.
ئه‌م بخوازین یان نه‌خوازین، شاشیێن سیاسه‌تمه‌دارێن هه‌رێمێ ئه‌م گه‌هاندینه ئه‌ڤێ ره‌وشێ و حوكمه‌تا عێراقێ ب هێزكر(وه‌ك من ل ژوور ئانى زمان نه ده‌مێ دیاركرنا كانێ كیش لایه‌ن پتر به‌رپرسیاره به‌لكو كانێ دێ چاوا ئه‌ڤێ ره‌وشێ ده‌رباز كه‌ین)، لێ ده‌رفه‌ته‌ك هه‌یه ئه‌و ژى ده‌ستوورێ فیدرالیێ عێراقێ یه و ڤه‌گه‌رین بۆ ڤى دستوورى دێ مه ژ ڤێ ره‌وشێ ده‌باز كه‌ت و حوكمه‌تا رێزدار عه‌بادى ته‌كه‌زێ ل پاراستنا دستوورى دكه‌ت. هه‌لبه‌ت مه‌ره‌مێن سیاسى لپشت ڤێ به‌رهه‌ڤیا وى هه‌نه لێ ده‌رفه‌ته و فه‌ره نه‌هێته ژده‌ستدان، چونكو ئه‌مریكا و هه‌ڤپه‌یمانێن وێ ژى پشته‌ڤانیا ئه‌ڤێ چه‌ندێ دكه‌ن. زڤڕین بۆ دادوه‌ریا دستوورێ فیدراڵى “روونێ ژ ئاڤێ گرتیه”، لێ ره‌وشا ئه‌ڤرۆ یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ و ناڤده‌وله‌تى هه‌ر ئه‌ڤێ دخوازیت.
توركیا ـ ئیران دانێ وان پێكڤه ناكه‌لیت
پێ نه‌ڤێت ریفراندۆما كوردستانێ بۆ داگیركه‌رێن كوردستانێ بیڤه‌له‌رزه‌كا بهێز بوو و ڕه‌واتیا كێشا كوردى د جیهانێدا گه‌هانده ئاستێن هه‌رى بلندێن ناڤنه‌ته‌وى، ئه‌ڤه بخوه ب مه‌زنترین ده‌ستكه‌فتێن ریفڕاندۆمێ دهێته هه‌ژمارتن.
بیڤه‌له‌رزا ریفڕاندۆمێ و ئه‌نجامێن وێ (ل ده‌مه‌ك نێزیك وێ دیار ببن) داگیركه‌رێن كوردستانێ هشیاركرن و بۆ سه‌ده‌م چیایێ ناكۆكیێن وان د چاڤ نقینه‌كێ دا شیماقه(بحه‌لیێت) ببیت و روویێ ڕاسته‌قینه‌یێ وان بۆ هه‌ر كه‌سى دیار ببیت، ته‌ڤ ل سه‌ر پیرۆزیا پاراستنا سنۆرێن ده‌وله‌تێن داگیركه‌رێن كوردستانێ هه‌ڤ هه‌لوێست ببن، ب تایبه‌ت توركیا و ئیران كو ئه‌ڤرۆ د سه‌ر ناكۆكى و خره‌پشێنێن وان ڕا ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین بوونه برایێن ئاخره‌تى و موویه‌ك دنابه‌ینا وان دا ناچیت!
توركیا ـ ئیران ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین رۆلێ تێكده‌ر دبینن، چونكو هه‌ر ئێك ژ وان ب ئه‌جندایه‌ك هه‌ڤ دژ كار دكه‌ت، ئه‌ڤ هه‌ڤ دژیا وان بوویه سه‌ده‌مێ په‌یدابوونا گرۆپێن تۆندڕه‌و، ته‌هران و ئه‌نقه‌ره بوونه مۆلگه‌هێن وان (گرۆپێن حه‌شدا شه‌عبى، حوسى و حزبۆلله ل ته‌هران، داعش ل ده‌ستپێكێ، جه‌بهه‌تولنوسره، ئه‌حرار ئه‌لشام، ئیخوان … ل ئه‌نقه‌ره)، ژبلى دیرۆكه‌كا پرى ململانێ بۆ باڵا ده‌ستیێ و سه‌ركێشیا جیهانا ئیسلامى. توركیا ـ ئیران ل چ گه‌هێن دیرۆكێ دانێ وان پێكڤه نه‌كه‌لییه و تم د هه‌ڤڕكیێ دا بوون و دهه‌ڤڕكیێ دانه و كێشا سووریێ، عێراق و یه‌مه‌نێ باشترین نموونه‌نه كو رۆلێ تێكده‌ر و نه‌حه‌جمتیێ دگێرن.
ئه‌ڤرۆ ژ هه‌ر ده‌مه‌كى پتر ناكۆكیێن وان دخۆرتن دهه‌مان ده‌مدا ژ لایێ زلهێزێن جیهانى ڤه كه‌فتنه بن فشار و كرۆپه‌كرنا رۆلێ وان ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین ژبه‌ر وان ئه‌گه‌رێن مه ل ژوور دیاركرین لێ بۆ ریفراندۆما كوردستانێ ل هه‌ڤكرن و بئێك هه‌لوێست هاتنه مه‌یدانێ. ئه‌ڤ ل هه‌ڤكرنه هه‌لوێسته‌ك چاڤه‌رێكرى بوو، چنكو هه‌لوێستێ زلهێزان بتایبه‌ت یێ ئه‌مریكا ل سه‌ر ریفڕاندۆمێ نه‌یێ زه‌ڵاله و پشته‌ڤانیا ئێكپارچه‌یا عێراقێ دكه‌ن(ب فیدڕاڵى). ب هه‌ر ئاوایى بیت ئه‌ڤرۆ په‌یوه‌ندیێن توركیا و ئیرانێ گه‌هشتنه قۆناغه‌ك نوو لێ دێ یا گه‌له‌ك دۆم كورت بیت و سه‌ده‌م پرن یا ژ هه‌موویێ به‌رچاڤتر توركیا نكاریت بۆ ده‌مه‌كێ درێژ ژ رۆژئاڤاى دوور ببیت چنكو هیمێن ده‌وله‌تێ ل سه‌ر هاتینه ئاڤاكرن و ژبلى ئه‌ندامه‌تیا وێ د قۆلپا ناتۆ دا، ل ده‌مه‌ك نێزیك دێ داوى ب هه‌یڤا هنگڤینیا په‌یوه‌ندیێن ئیرانێ و توركیا هێت و هه‌ر ئێك دێ زڤڕیته سه‌ر ئه‌جندا خوه یا تایبه‌ت ئانكو دژاتیا هه‌ڤ.
ئه‌وێن خه‌ونا ب به‌رده‌وامیا باشبوونا په‌یوه‌ندیێن توركیا ـ ئیرانێ بۆ ده‌مه‌كێ درێژ ڤه دبینن و نه‌خشه‌رێین خوه ل سه‌ر ئاڤا دكه‌ن ب تایبه‌ت حوكمه‌تا عه‌بادى بلا كه‌یف خوه‌ش نه‌بن، چنكو توركیا نه‌شێت بۆ هه‌تا هه‌تایێ خوه ژ رۆژئاڤاى دوور بكه‌ت، ژبلى پرسا سه‌ركێشیا باسكێ سوننه ب ساناهى بده‌ست چ هێزێن دن ڤه به‌رناده‌ت.
نيشاندان
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com