رۆژهه‌لاتا ناڤین د مه‌نجه‌له‌كا كێشن برێڤه‌برنا ده‌ستهه‌لاتێ دا ل سه‌ر گۆریه‌كا گه‌رما بهێز دا دكه‌لت هه‌ر ژ مسرێ بگره‌ هه‌تا خوه‌ ل ئیرانێ دده‌ت و عه‌رشێ هه‌موو ده‌ستهه‌لاتداران ئینایه‌ له‌رزین و وه‌لاتی دارژیایه‌ سه‌ر جادێ و داخازا مافێن خوه‌ دكه‌ت و ئه‌ڤه‌ جارا ئێكێ یه‌ ل ڤان وه‌لاتان گرسێن جڤاكی ب ئاوایه‌ك سیسته‌ماتیك و دووری حزبان خوه‌ رێك بخت و ببته‌ خوه‌دی ئینسیاتیفا خوه‌. هه‌رێما كوردستانێ ئه‌گه‌ر چی نه‌ ده‌وله‌ته‌ و شێوێ برێڤه‌برنا ده‌ستهه‌لاتێ هه‌تا راده‌كی ژ رژێمێن رۆژهه‌لاتا ناڤین جودایه‌ و د قۆناغا ئاڤاكرنا ده‌وله‌تێ دایه‌ ئه‌گه‌ر چی ب پێنگاڤێن كیسه‌له‌ی برێڤه‌ دچت. لێ وه‌ك پرۆسه‌س یا به‌رده‌وامه‌، به‌لێ دیسا ژ ڤێ هه‌وا ده‌ڤه‌ر گرتی، هه‌وا داخازێن وه‌لاتیان د ژیانه‌كا ئارام و پشكداریكرن د بریارێن چاره‌نڤیساز دا یێن ئێكسه‌ر په‌یوه‌ندی ب ژیارا وه‌لاتیان ڤه‌ هه‌یی و ب هه‌ده‌ردانا سامانێن سروشتی و گشتی و قوماركرن ب پاشه‌رۆژا ئابووریا وه‌لاتی و نه‌خاسمه‌ ته‌شه‌نه‌ بوونا دیاردا گه‌نده‌لیێ د ناڤ ته‌خا ده‌ستهه‌لاتدار و سیاستمه‌داران دا؛ هه‌رێما كوردستانێ نه‌شێت خوه‌ ژێ بپارێزت چونكو هێشتا هه‌رێما كوردستانێ ب فه‌رمی پشكه‌كه‌ ژ عێراقێ و حزبێن كوردستانی ل به‌غدا خودان پله‌ و پایه‌نه‌ و پشكدارن د ستهه‌لاتێ دا. مرۆڤ نكارت پشت راست بێژت كو لایه‌نێ كوردی د حكومه‌تا عێراقێ دا توشی گه‌نده‌لیێ نه‌بوونه‌ و دیسا مرۆڤ نكارت وان راسته‌ راست ژی ب گه‌نده‌لیێ تۆمه‌تبار بكه‌ت؛ هه‌ر چه‌وان بت كورد ژی پشكه‌كن ژ سیسته‌مێ حكومڕانیا ل به‌غدا و ئه‌ڤرۆ پرانیا گه‌لێ عێراقێ(بێی كورد) ل دژی شێوێ ب رێڤه‌برنا ده‌ستهه‌لاتێ و ل دژی گه‌نده‌لكاران رژیایه‌ سه‌ر جادێ ول پرانیا پارێزگه‌هێن عێراقێ خوه‌نیشاندان دبه‌رده‌وامن و داخازێن وان ببنبڕ كرنا گه‌نده‌لیێ و راپێچانا وان بۆ دادگه‌هێ و باشتركرنا خزمه‌تگوزارانه‌. حكومه‌تا ناڤه‌ند ئێخستیه‌ بن فشاره‌كا مه‌زن و خوه‌نیشانده‌ران بریارگرتیه‌ كو بچنه‌ زۆنا كه‌سك(جهێ هه‌موو ده‌زگه‌هێن حكومه‌ت و په‌رله‌مان لێ) و ل بابل چوونه‌ ناڤ باخچێ جڤاتا پارێزگه‌هێ و درژدن ل سه‌ر داخازێن خوه‌. ئه‌ڤ سه‌رهلدانا گرسه‌یا وه‌لاتیان ل رۆژهه‌لاتا ناڤین و عێراقێ ئه‌م بخازین یان نه‌خازین دێ باندۆرێ ل سه‌ر وه‌لاتیێن هه‌رێما كوردستانێ كه‌تن و چونكو ل هه‌رێمێ ژی پرسا گه‌نده‌لیێ و كێمیا خزمه‌تگوزاران هه‌یه‌. قه‌یران ل په‌ی قه‌یرانێ قركا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ گرتیه‌ و هه‌تا نوكه‌ تنێ مه‌ گوه ل سۆز و پلان و نزانم چ و چ دبن كو دێ چاكسازی ل هه‌رێمێ هێنه‌ كرن، لێ هه‌تا نوكه‌ هه‌موو خرش ده‌ركه‌فتنه‌. سه‌ره‌رای پرسا گه‌نده‌لی و كێمیا خزمه‌تگوزار و بێكاری و كێشێن دن یێن به‌روكا وه‌لاتیێ هه‌ریمێ گرتین پرسا سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ سه‌ر ژ هه‌ر پرسه‌كا دن ستاندیه‌ و پارتیێن مه‌ سه‌رقالی چاره‌ دیتنێ نه‌ كو ئه‌ڤه‌ پرسكه‌ قانوونی یه‌ و چ په‌یوه‌ندی ب پرسێن دن ڤه‌ نینه‌ لێ مخابن پارتیێن مه‌ دفێرن و گه‌له‌ك دزیره‌كن بۆ داهێنانا قه‌یران و هه‌موو شیانێن خوه‌ ددن كار بۆ كێشانا پرسێن سیاسی بۆ ناڤ جادێ كو ئه‌ڤه‌ گه‌له‌ك مه‌ترسیداره‌؛ ب تایبه‌ت د ئه‌ڤرۆ یا هه‌رێمێ دا كو ل عێراقێ وه‌لاتی رژیایه‌ سه‌ر جادێ و حكومه‌ت ته‌نگاڤ كریه‌ و هه‌روه‌سا د ناڤ حكومه‌تا عێراقێ دا ده‌نگۆیا ڤه‌گه‌راندنا مه‌ركه‌زیه‌تێ بلند بوویه‌ و ل سوریێ شه‌رێ ناڤخوه‌ یێ دبته‌ شه‌ره‌كێ هه‌رێمی و رۆژ بۆ رۆژێ رۆلێ ئیرانێ ل ده‌ڤه‌رێ یێ مه‌زن دبت و ل توركیا پرۆسه‌سا ئاشتیێ ب داوی هاتیه‌ و توركیا نێزیكی شه‌رێ ناڤخوه‌ بوویه‌، ئه‌ڤه‌ پێكڤه‌ گه‌فه‌كا مه‌ترسیدار ل سه‌ر حكومه‌تا هه‌رێمێ و مانا ڤی چارچۆڤێ كوردی دروست دكه‌ن. لێ یا ژ هه‌موویێ مه‌ترسیدارتر وه‌لاتیێ كوردستانێ بۆداخازكرنا مافێن خوه‌ بهێته‌ سه‌ر جادێ چونكو قه‌یرانێن هه‌رێمێ هه‌رێ زێده‌ دبن و ناهێنه‌ چاره‌سه‌ر كرن، هنگی ئه‌ڤ ریسێ ب خوه و خوینا شه‌هیدان هاتیه‌ رستن دێ بته‌ ڤه‌ هری. تو بێژی حكومه‌تا مه‌ هشیار ببت و وه‌لاتیێ كوردستانێ رازی بكه‌ت؟ 12. 09. 2015

ئالان گیان ب هاتنا ناڤێ ته‌ ل هه‌موو هه‌ستێن من دبت شینی و د كوراتیا پێلێن شینیێ دا ده‌نگێ زارۆكێن هه‌ڤالێن ته‌ یێن به‌ری ته‌ كه‌فتینه‌ به‌ر ره‌شه‌ كینا داگیركه‌ران د هه‌وێن ب تورككرن، ب فارسیكرن، ب عه‌ره‌بكرن و ئه‌فالان دا به‌رڤ چاره‌نڤیسێ مرنێ ڤه‌ برین و بێی كو ئه‌ڤ جیهانه‌ یانژی وژدانا مرۆڤه‌كی لێڤا ژێری ل یا ژووری بده‌ت و خوه‌ كه‌سه‌كی ده‌رگه‌هێ به‌هیداریا مه‌ نه‌قۆتا، دهێته‌ من. ئالانێ من قێری و هاوارێن مه‌ بێكه‌س و كووس مان د ناڤ پراسیێن چیایێن مه‌ دا؛ به‌رێ خوه‌ بدێ ئالانێ من خوه‌ ماسی و گیانه‌وه‌رێن ده‌ریایێ ژی نه‌ڤیان ته‌بێشینن و ئه‌گه‌ر چی پێلێن ده‌ریایێ بێهنا ته‌ مالق كر لێ بێی كو ته‌ ب ئێشینن یان ته‌ بریندار بكه‌ن، تو گه‌هاندیه‌ كنارێ خوه‌ و نه‌ڤیا گونه‌ها ته‌ ب هه‌لگرن. لێ هه‌ڤالێن ته‌، هه‌لگرێن ناسناما ته‌ كینا زِك ڕه‌شێن داگیركه‌رێن وه‌ڵاتێ مه‌ دایكێن وان لبه‌ر چاڤێن وان هه‌تكرن و كوشتن و یاری ب جه‌نده‌كێن وان دكرن و پاشی هه‌ڤالێن ته‌ ب قه‌ما دكوشتن و د گۆرێن ب كۆم دا بێده‌وس كرن و ڤه‌شارتن. ئالانێ من تو د بێ شه‌نسیێ دا ب شه‌نس كه‌فتی چونكو گه‌ودێ ته‌ ب سه‌لامه‌تی گه‌هشته‌ مه‌ و ئه‌ز دزانم ده‌ریا نه‌شیا گونه‌ها ته‌ زێده‌تر ب هه‌لگرت و دڤێت ئه‌م سوپاسیا ماسی و گیانه‌وه‌رێن ده‌ریایێ و پێلێن وێ بكه‌ین كو تو ب سه‌لامه‌تی گه‌هاندیه‌ كنارێ هشكاتیێ و بۆ هه‌تا هه‌تایێ د همبێزا كوبانێ دا ته‌ سه‌رێ خوه‌ ب سینگێ كوبانێ ڤه‌نا و ئه‌و كوبانا بوویه‌ سمبۆلا به‌رخوه‌دان و قه‌هره‌مانیا باب و مامێن ته‌ و سه‌رفرازیا دیرۆكا مه‌ ژ وێرێ ده‌ستپێ دكه‌ت و چونكو هه‌تا كۆبانێ ل به‌ر خوه‌ نه‌دای، كولتۆرێ ره‌ڤێ ببوو ستڤانكێ ته‌ڤ بزاڤێن مه‌ و د سه‌ر هندێ را ژی هه‌ر ئه‌م شانازیێ ب دیرۆكا خوه‌ دكه‌ین چونكو هه‌ر چ نه‌بت مه‌ نیركێ داگیركه‌ریێ نه‌په‌ژراندیه‌. ئالانێ من دبێژن: “ئه‌و كه‌سێن ده‌وله‌ت نه‌بن، ژ هه‌ر تشتی دبێ بارن” د ڤی بیاڤی دا مه‌ چ كێمانی نه‌كره‌ و درژدین ل سه‌ر خه‌باتێ بۆ ب ده‌ستڤه‌ ئینانا ڤێ خه‌ونێ و ئارمانجێ لێ حه‌یف وسه‌د حه‌یف مام و پسمامێن ته‌ هیڤی و خه‌مێن ته‌ و هه‌ڤالێن ته‌ و هه‌روه‌سا مامۆستایێ كوردینیێ یێ گه‌له‌ك حه‌ز ژ هه‌وه‌ دكر و ئێكه‌م په‌رتووكا خوه‌ پێشكێشی هه‌وه‌ كری سه‌یدایێ خانی ژی ژبیركرنه‌ و ل سه‌ر كورسی و پله‌ و پایا به‌ربوونه‌ سه‌ر و چاڤێن هه‌ڤ و هه‌ر ئێك ئاوازه‌كا نه‌ ژره‌نگ دژه‌نن و سه‌رداڤ ل به‌ر مه‌ به‌رزه‌كرنه‌ وه‌كو ڤان په‌یڤان: كانتۆن، خوه‌سه‌ریا دیمۆكراتیك، براتیا گه‌لان و یا ژ هه‌موویا ب حنێرتر سازانه‌؛ ئه‌ڤجا مامۆ وه‌ره‌ رێ ببێ. مامۆ ئالان ڤان ب ناڤ سه‌ركرده‌ و پێشه‌وایان ئه‌گه‌ر خوه‌ ده‌م ساله‌كێ هه‌ڤ بگرتا نوكه‌ ژ مێژ وه‌لاتێ مه‌ ژی ئازاد و ئاڤه‌دان ببا و هینگێ لاو گه‌نج و خه‌مخۆرێن ڤی وه‌لاتی ژی رێكا هاتوباتێ نه‌ دهه‌لبژارت و بۆ خوه‌ ل قۆڵاچه‌كا ته‌نا نه‌ دگه‌رهان. بابێ ته‌ ژی ئالانێ ته‌ئاگر به‌ردایه‌ هه‌ستێن هه‌ر مرۆڤه‌كێ پیچه‌كێ روحا مرۆڤاتیێ هه‌یی سواری پێلێن رێكا هاتوباتێ نه‌دبوو وتنێ خه‌ما وی ئه‌و بوو بۆ ته‌ و برایێ ته‌ و دایكا ته‌ پاشه‌رۆژه‌كا ته‌نا دابین بكه‌ت دا تو ژی وه‌كوهه‌ر زارۆكه‌كی یاریا بكه‌ی و ل پاركێن كه‌سك و پری گول و گولزار خوه‌ بهه‌لاڤیێ و ب زارۆكینیا خوه‌ شاد ببی. ببووره‌ ئالانێ من كو ئه‌م نه‌شیاین ته‌ و مالبات و هه‌ڤالێن ته‌ ب ژینه‌كا ئارام شاد بكه‌ین و گه‌له‌ك شه‌رمێ ژ خوه‌ دكه‌م كو ئه‌ز ژی هه‌لگرێ وێ ناسمامێ مه‌ یا هه‌تا نوكه‌ نه‌شیای خه‌ما خانی بداوی بینت:
له‌و پێكڤه‌ هه‌میشه‌ بێ تفاقن دایم ب ته‌مه‌رود و شیقاقن
گه‌ر دێ هه‌بوا مه‌ ئیتیحاده‌ك ڤێكرا بكرا مه‌ ئینقیاده‌ك
روم و عه‌ره‌ب و عه‌جه‌م ته‌مامی هه‌میان ژ مه‌را دكر غولامی
ته‌كمیل دكر مه‌ دین و ده‌وله‌ت ته‌حسیل دكر مه‌ عیلم و حیكمه‌ت. .

ل سه‌ر ڤێ ره‌وشا ئاڵۆزا هه‌رێما كوردستانێ تێدا ده‌رباز دبت و قه‌لسیا نه‌خشه‌رێ یێن چاره‌سه‌كرنێ را ئاریشه‌كا گه‌له‌كا ب ترستر به‌رووكا هه‌رێما كوردستانێ یا دگرت ئه‌و ژی چوونا ده‌رڤه‌ یا گه‌نجان و سه‌رمایه‌دارانه‌ و به‌رده‌وام بوونا ڤێ ئاریشی د ئایینده‌كێ نێزیك دا دێ باندۆره‌كا گه‌له‌ك ل روه‌شا دیمۆگرافی و ئابووریا هه‌رێمێ كه‌تن. هه‌تا نوكه‌ وه‌كو پێدڤی ده‌ستهه‌ڵاتدارێن كوردستانێ سه‌ره‌ده‌ری د گه‌ل ڤێ ئاریشێ نه‌كریه‌، مرۆڤ دترسیت ده‌سته‌كێ ناڤخوه‌یی ل پشت ڤێ ئاریشێ هه‌بت؛ ئه‌گه‌ر نه‌یا به‌ر عاقله‌ ئه‌ڤ ئاریشه‌ ژی ل ئاریشێن هه‌رێما كوردستانێ زێده‌ ببت بێی كو ده‌ستهه‌ڵاتدارێن مه‌ ئاڤروویه‌كا فه‌ر ل ڤێ ئاریشێ بده‌ن ل به‌رامبه‌ر دا وه‌لاتێن ئێكه‌تیا ئه‌ورۆپی رۆژانه‌ ل سه‌ر دئاخڤن و نه‌خشه‌رێ یێن چاره‌سه‌ركرنێ دادرێژن.
گه‌نج ستوونێن ئاڤاكرنا وه‌لاتینه‌ د ئایینده‌یی دا و سه‌رمایه‌ و متایه‌كێ ب بهایه‌ له‌وا ده‌ستهه‌لات گرنگیه‌كا بێ وێنه‌ دده‌ت ڤی بیاڤی و هه‌موو بزاڤ و شیانێن خوه‌ دمه‌زێخت بۆ په‌یداكرنا متمانا گه‌نجان ئه‌ڤه‌ ژی دابینكرنا هه‌موو خوه‌سته‌كێن وان د بیاڤێ خاندن و هه‌لێن كاری و پالدانا وان بۆ خوه‌ پێشڤه‌برن و په‌یداكرنا هه‌ستا گرێدانێ ب وه‌لاتیڤه‌؛ هه‌روه‌سا په‌یداكرنا كه‌شه‌كێ ئارام و ئازادكرنا بازاری ل به‌ر سه‌رمایه‌داران دا بشێن ب ئازادانه‌ كاری ب سه‌رمایێ خوه‌ بكه‌ن چونكو هاتنا سه‌رمایه‌ی بۆ ناڤوه‌لاتی بازاری دڤه‌ژینت و هه‌لێن كاری په‌یدا دكه‌ت و بڤی ره‌نگی دبته‌ بارسڤیه‌ك بۆ حكومه‌تێ. راسته‌ ئه‌ڤ ئاریشێن هه‌رێما كوردستانێ نه‌یێن ئه‌ڤرۆ و دوهی و پێرن به‌لكو كه‌له‌كه‌ بوونا ڤان ئاریشان و نه‌بوونا به‌رپرسیاریا چاره‌سه‌ركرنێ ژ لاێی حكومه‌تا هه‌رێمێ ڤه‌ و یاری كرن ب ده‌می و ڤه‌دیتنا هێجه‌تێن بێ بنه‌ما وروو ب روو نه‌بوونا ڤان ئاریشان ب ره‌نگه‌ك وه‌سا دووری بازارڤانیا(موزایه‌ده‌یا) سیاسی ب مخابنی ڤه‌ ئه‌ڤرۆ ل كوردستانێ هه‌ر تشت پێ هاتیه‌ خه‌ملاندن.
ره‌وشا ئه‌ڤرۆ یا هه‌رێما و خه‌مساریا ده‌ستهه‌لاتێ بۆ چاره‌سه‌ریا ڤان ئاریشان و تێكه‌ل كرنا باده‌كێن سیاسی ب تایبه‌تی یێن په‌یوه‌ندی ب سه‌رۆكاتیا هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌ هه‌ی دگه‌ل ئاریشێن ئابووری، رێڤه‌به‌ری، ئاسایشی، ته‌ندروستی، په‌روه‌رده‌ و. . تاد جڤاكا كوردستانێ سه‌رگه‌ردان كریه‌ و متمانه‌ ب حكومه‌تێ نه‌مایه‌ و گه‌نج ژی پێكهاته‌كا هه‌ری كرنگ و مه‌زنا جڤاكێ مه‌یه‌ و ده‌ما ئه‌و ڤێ ره‌وشێ دبینت و چ ئاسۆیێن گه‌ش ل پێشیا خوه‌ نابینت نه‌خاسمه‌ ئه‌و سۆزێن ڤێ كابینێ داین هه‌موو خرش ده‌ركه‌فتن و به‌لكو ب هه‌موو پیڤه‌را فاشلترین كابینه‌یه‌ هه‌رێما كوردستانێ ب خوه‌ ڤه‌ دیتی و چ پره‌نسیبێن پێكڤه‌ كاركرنێ د ناڤبه‌را وان دا نینن و هه‌ر وه‌زراته‌ك ل گۆره‌ی مه‌یلا حزبا خوه‌ كار دكه‌ت و ڤێ چه‌ندێ ژی كارێ حكومه‌تێ شه‌پلاندیه‌ و ئیفلیج كریه‌ و زیان پێكه‌فتیێن ئێكێ ژ ڤێ ره‌وشێ سه‌رمایه‌دار و گه‌نجن. ئۆبالێ ئاوه‌ره‌بوونا سه‌رمایه‌داران و گه‌نجان و ئاكامێن د پاشه‌رۆژێ دا ژێ په‌یدا دبن د ستۆیێ ڤێ كابینێ دایه‌. خوه‌ بادان ژ ئاریشا و ڤه‌دیتنا هێجه‌تان ڤالیۆمن و باندۆرا وان كێمه‌ و به‌لكو هندی هند خه‌لمكێ كوردستانێ گوه ل سۆز و ژڤان و چاره‌سه‌ركرن و نزانم چ و چ بوویه‌ ڤێجا ژێ تێر بوویه‌ و گه‌هشتیه‌ وێ باوه‌رێ ته‌ڤ سۆزێن وان دخرشن و تڤه‌نگێن داوه‌تیانه‌ و به‌لكو ترانێن خوه‌ ب ڤان سۆزان دكه‌ن و بوونه‌ نوكتێن دیوانا. به‌لێ بۆ ئاواره‌بوونا گه‌نجان و سه‌رمایه‌داران خوه‌ بێده‌نگ كریه‌ و دبێ ده‌نگن و ئه‌ڤه‌ ژی جهێ پرسیارێ یه‌ و چ جارا حكومه‌تا مه‌ ل سه‌ر ئاریشان بێده‌نگ نه‌بوویه‌! تو بێژی ژ به‌ر گه‌رمێ و قوتبوونا كاره‌بێ و زێده‌بوونا بهایێ ئه‌مێران پێ چێنه‌بت كومبوونێن خوه‌ بكه‌ن؟

د قه‌یرانیێن به‌رووكا هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌گرتین دا بیره‌وه‌ریا هه‌وێن ئه‌نفالا بێ پێژن ده‌رباس بوو، تنێ مالباتێن ئه‌نفال بوویان دووری چاڤێن كامیرێن تیڤی و رۆژنامه‌یان ئه‌ڤ رۆژه‌ د دلێن خوه‌ یێن پری كۆڤان و بیره‌وه‌ریێن ته‌حلێن وان رۆژێن چیا پشتا خوه‌ دایێ دا و هاوار و بانگینێن وان ژ گه‌وریا وان وێڤه‌تر نه‌دچوو، ساخكرنه‌ڤه‌، وه‌كو دی نه‌ ل من و نه‌ ل ته‌یێ. سه‌یره‌ ئه‌ڤ رۆژه‌ هۆسا بێده‌نگ ده‌رباز ببت و سه‌ده‌م چبن، نه‌ره‌وایه‌. ل ده‌مه‌كی ژ هه‌موو ده‌مان پێدڤیتره‌ ئه‌ڤ بیره‌وه‌ریه‌ بهێته‌ ساخكرن و هندی به‌لگه‌یێن ل به‌رده‌ست هه‌ین، بهێنه‌ پیشاندان و هه‌ر كه‌سێ ده‌ست د ڤێ هه‌وێ دا هه‌ی یان بێده‌نگی هلبژارتی پرسیار و دووڤچوون لێ بهێته‌كرن؛ هه‌روه‌سا چاڤپێكه‌فتن و دیمانه‌ ل گه‌ل وان كه‌سا بهێته‌كرن یێن ژ هه‌وا ئه‌نفالان قۆرتال بووین ئه‌ڤجا چ ئه‌وێن د خیڤه‌تگه‌هێن رژێما به‌عس دا كۆمی سه‌ر هه‌ڤ كرین یان ئه‌وێن ئاواره‌ی ئیران، توركیا و ئه‌ورۆپا بووین، هه‌روه‌كو ئیسرائیلێ ل گه‌ل كاراكته‌رێن هۆلۆكۆست ئه‌نجامدای، كری. مه‌رج نینه‌ هه‌موو بهێنه‌ دادگه‌هكرن و سزادان لێ تنێ مه‌ره‌م ژێ ئه‌وه‌ ئه‌ڤ كاره‌ساته‌ ب دروستی بهێته‌ ئه‌رشیفكرن دا نڤشێن بهێن مفای ژێ ببینن و ئه‌ڤ كاره‌ساته‌ دووباره‌ نه‌بت. كۆڤانه‌كا مه‌زنه‌ ده‌ما ئه‌نفال بوویی دبینن ئه‌و كه‌سێن ل پێشیا له‌شكه‌رێ داگیركه‌رێ عێراقێ كه‌فتی و ده‌ستكیسی بۆ كری و پشكداری د ئه‌نفالان دا كری ئه‌ڤرۆ بێ باكانه‌ ب به‌رگوزێن گران ڤڕا ل جادێن مه‌ دده‌ن و بدفن بلندی ل وان دنێڕن هه‌روه‌كو دبێژنێ: هینگێ ئه‌م ئه‌ڤه‌ بووین و ئه‌ڤرۆ ژی ئه‌م هه‌ر ئه‌وین و سوبه‌هی ژی دێ هه‌ر بۆ مه‌ بت. پرۆسه‌سا ئه‌نفالان قۆناغه‌كا نوو ل پێشیا بزاڤا مه‌ یا نه‌ته‌وی ڤه‌كر و پشته‌ڤان بۆ دۆزا مه‌ ل جیهانێ په‌یداكرن و ل ته‌نگاسیا 1991ێ ل تانا مه‌ هاتن و بۆ جارا ئێكێ هێلا دژه‌ فڕین و زۆنا ئارام ب بریارا نه‌ته‌وه‌یێن ئێكگرتی( 668) بۆ مه‌ دابین كرن، ئه‌ڤا نوها مه‌ هه‌یی به‌رهه‌مێ ژانا ئه‌نفالایه‌ و ئه‌و ئه‌نفالا وژدانێن مری ل جیهانێ ساخكرین. ئانكو هه‌وا ئه‌نفالان وژدانا مرۆڤاتیێ ل جیهانێ هه‌ژاند لێ ل هه‌رێما مه‌ یا دبێژنێ كوردستان وژدانا به‌رپرسێن مه‌ نه‌ هه‌ژاند و كاراكته‌رێن پشكدار د وان هه‌وان دا ئه‌ڤرۆ ب پۆست و پلێن بلند خه‌لاتكرنه‌ و نه‌هه‌ما ئه‌ڤه‌ بتنێ به‌لكو گه‌له‌ك كه‌سێن ب ناڤ ره‌وشه‌نبیر ژی ئه‌وێن خزمه‌تا ده‌وله‌تا داگیركه‌ر كری ژی ب پۆست و جهێن بلند خه‌لاتكرن.
ل ڤێ بیره‌وریا پرێ ژان و بیره‌وریێن ته‌حل دا فه‌ره‌ دووری بازارڤانیا(موزایه‌ده‌یا) سیاسی پێداچوونه‌كا بابه‌تی ب ته‌مامیا كێسێ ئه‌نفالان دا بچینه‌ خارێ و ته‌ڤ بهێته‌ ئه‌رشیڤكرن ب تایبه‌ت چیرۆكێن وان كه‌سان یێن به‌ر ب هه‌وا ئه‌نفالان كه‌فتین و ئه‌و ئازارێن وان دیتین و بنه‌مالێن قورتال بوویان بڤی ره‌نگی هه‌ر ساڵ ئه‌ڤ بیره‌وه‌ریه‌ بهێته‌ ساخكرن. د ڤی بیاڤی دا حكومه‌تا عێراقێ پێنگاڤه‌كا باش هاڤێتیه‌ و گه‌له‌ك گرێكین ڤی كێسی ڤه‌كرنه‌ و یا مای دڤێت ئه‌م بخوه‌ ڤی كاری ئه‌نجام بده‌ین و ب چ ره‌نگا نابت ئاسانكاری دگه‌ل كاراكته‌رێن پشكدار د هه‌وێن ئه‌نفالان دا بهێته‌ كرن، به‌ری دیار كرنا رۆلێ هه‌ر كاراكته‌ره‌كی و پاشی كه‌سێ ده‌ستێ خوه‌شمرۆڤان نه‌گرتیه‌ بۆ لێبۆرینێ، نه‌وه‌ك نوكه‌ بهێنه‌ خه‌لاتكرن ب پۆست و جهێن بلند و ئه‌نفالبووی د كۆڤانێن خوه‌ دا ئاهێن بژان بهه‌لكێشن و چاڤه‌رێی سالۆخه‌كا عه‌زیزێن خوه‌ بن، ئه‌و عه‌زیزێن هه‌ر جار جار د گۆره‌كێ ب كۆم دا ل ژێریا عێراقێ دهێنه‌ دیتن.

سازان ئه‌ڤ په‌یڤا ده‌مه‌كێ درێژه‌ گوه ل مه‌ كه‌ڕ كرین و بویه‌ به‌نیشتێ ده‌ڤێ هه‌ر كه‌سێ دوو پیتا ژ زانستێ سیاسه‌تێ بزانت یان ژی به‌ر گوهی كه‌تبت و بازارێ گه‌نگه‌شێ گه‌رم كریه‌ و هه‌ر كه‌س ل گۆره‌ی مه‌یلا دلێ خوه‌ ته‌ڤنێ وێ دهلچنت و بێی هزره‌كێ بۆ یێ به‌رامبه‌ری خوه‌ بكه‌ت، یانژی رێزێ ل دید و بۆچوونا وی بگرت؛ به‌لكو وه‌ك كه‌سه‌كێ هه‌ڤدژ و نامۆ دهه‌ژمێرت. كێشێن وه‌ڵاتێ مه‌ دپرن بۆ چاره‌سه‌ركرنا وان كێشان پێدڤی ب گه‌له‌ك دید و رامانایه‌ و هه‌ر دیده‌ك ژ لایه‌كی ڤه‌ ل كێشان مێزه‌ دكه‌ت و ته‌ڤ پێكڤه‌ دبن نه‌خشه‌ رێ بۆ چاره‌سه‌ریێ. ده‌ستهه‌ڵات برێڤه‌ برن پرۆسه‌سكا كوله‌كتیڤه‌(ده‌سته‌ جه‌معیه‌) و به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتی خالا پێك گه‌هشتن و ل هه‌ڤكرنا ته‌ڤ هێزێن سیاسی و جڤاكیه‌ و خوه‌ ژێ بادان ب هه‌ر هێجه‌ته‌كێ بت مرنا سیاسیا وی لایه‌نیه‌ و ئه‌ڤجا ئه‌و لایه‌ن خوه‌دی چ دیرۆك و سه‌ركردێن ژێ هاتی بت، دادی وێ ناده‌ت. ئه‌گه‌ر د ڤی بیاڤی دا بیاڤی سازانێ مه‌ ئه‌زموونه‌ك باش و ل هه‌ڤ هاتی نه‌بت، ئه‌زموونا ئیسرائیلێ باشترین نموونه‌یه‌ كو ئه‌م مفای ژێ وه‌ربگرین و وه‌ك نه‌خشه‌ رێ بۆ ڤێ قۆناغێ په‌یاده‌ بكه‌ین، مانێ مه‌زنا ژ مێژه‌ گوتی:”نه‌زانی چاڤده‌ جیرانی”، ل 14ی نیسانێ 1948ێ جاردانا دامه‌زراندنا ده‌وله‌تا ئیسرائیلێ هاته‌ راگه‌هاند و هه‌ر ل دووفدا ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بی بریارا نه‌هێلانا وێ دا و هێرشی سه‌ر كرن؛ لێ وان ب مێرانه‌ شه‌رێ خوه‌ كرن و ب ئێكرێزیا خوه‌ كارین هه‌موو له‌شكه‌رێن ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بان بشكێنن و ب سه‌ر شۆری بۆ وه‌لاتێن وان ب ڤه‌گه‌رینن و پشتی هینگێ ژی چه‌ند شه‌رێن دن ژی كرن(شه‌رێن 1956،1967 و 1982) و د هه‌موویان دا سه‌ركه‌فتی بوو! ئه‌رێ گه‌لۆ بۆ ئیسرائیل شیا خوه‌ لبه‌ر هه‌موو ده‌وله‌تێن عه‌ره‌بی بگرت و كاروانێ مانا خوه‌ د ڤێ ده‌ریا چه‌مبه‌ركری ب ده‌وله‌تێن نه‌یار دا بپارێزت و به‌لكو بگه‌هته‌ ئاستێ ده‌وله‌تێن پێشكه‌فتی؟ ئه‌ڤ سه‌ركه‌فتن و پێشڤه‌ چوونه‌ ب ئێكرێزیا ملله‌تێ خوه‌ ب ده‌ستڤه‌ ئینایه‌. ئه‌م هه‌موو دزانین ئیسرائیل ژ كۆمه‌كا كۆچبه‌ران پێكهاتیه‌ و هه‌ر كۆمه‌ك ژ وه‌ڵاته‌كی هاتیه‌ و خالا ئه‌و پێكڤه‌ گرێددان وه‌لاتێ ئیسرائیلێ بوو ئاخا بابۆ و كالێن وان بوو وه‌كه‌ دن خوه‌ زمانه‌كێ ئێكگرتی ژی نه‌بوو. فه‌ره‌ ئه‌م ڤێ ئه‌زموونێ بۆ خوه‌ بكه‌ینه‌ خالا ده‌ستپێكا كاری و به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتی ببته‌ قیبله‌گه‌ها هێزێن مه‌ یێن سیاسی و جڤاكی كو مخابن ب پراكتیك هێزێن مه‌ یێن سیاسی كار بۆ ژ هه‌ڤ لێكترازان و توَمه‌ت هلچینن ژبۆ هه‌ڤ كرنه‌ و ئایینده‌یێ وه‌لاتێ مه‌ به‌ره‌ف تۆنێله‌كا تاری و ئاسۆ نه‌دیار دانه‌ رێ. ل ده‌مه‌كی دا كو بریارا نه‌هێلانا ڤێ ئه‌زموونا مه‌ ژ لایێ داگیركه‌رێن كوردستانێ ده‌ركه‌فتیه‌ و كار ل سه‌ر دكه‌ن. ده‌م هاتیه‌ سازان ل سه‌ر پرسێن نه‌ته‌ویی و به‌رژه‌وه‌ندیێن وه‌لاتیان ببته‌ خالا بنگه‌هینێن ل هه‌ڤكرنێ دا بڤی ره‌نگی رێ ل به‌ر هه‌لپه‌رست و ده‌ستكیسێن هێزێن ده‌ره‌كه‌ بهێته‌گرتن. ژ ئه‌نجامێ ڤان كۆمبوونێن مه‌راسۆنی دیار دبت كو لایه‌نێن سیاسی رۆكمانیێ ل سه‌ر هنده‌ك برگین قانوونێ دكه‌ن و وه‌كه‌ تێكسته‌كا پیرۆز سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل دكه‌ن و ئه‌ڤه‌ ژی دوویره‌ ژ لۆژیكا سیاسه‌تێ چونكو برگێن قانوونی گه‌له‌ك ره‌هه‌ند و خاندنا بخوه‌ڤه‌ دهه‌لگرن و هه‌ر لایه‌نه‌ك دكارت ل گۆره‌ی تێگه‌هه‌شتنا خوه‌ وان برگان شرۆڤه‌ بكه‌ت؛ بڤی ره‌نگی خاندن و خانده‌كا دی دێ كێشێ مه‌زنتر لێكه‌ن و هندی كۆمبوون بهێنه‌ كرن دێ بنه‌ په‌قیشكێن ئاڤێ. بۆ ده‌ربازبوون ژڤێ گێژه‌نێ ئه‌وه‌ سازان ل سه‌ر پرسێن نه‌ته‌وی بهێته‌كرن ب ره‌نگه‌ك وه‌سان كو چ لایه‌ن خوه‌ ب زیان لێكه‌فتی نه‌زانت و ته‌ڤ خوه‌ ب براوه‌ بزانن. هێور بوونا ره‌وشا ئاڵۆزا كوردستانێ دبه‌رژه‌وندیا گشتان دایه‌ و به‌رۆڤاژی ژی راسته‌.

ته‌ڤ ل سه‌ر ڤێ چه‌ندێ دكوَكن كو ره‌وشا سیاسیا هه‌رێما كوردستانێ د هه‌ستیارترین و مه‌ترسیدارترین قۆناغه‌كا دیرۆكی دا دژیت و به‌رهه‌مێ پتر ژ چه‌رخه‌كێ خه‌بات و قۆربانی دانێ ل سه‌ر كنارێ دوریانه‌كا ئێكلاكه‌ر دا چاڤه‌رێی بریارێن ڤه‌بر و كۆده‌نگیا ره‌هایی یه‌ بۆ ده‌رباز بوون ژ ڤێ ره‌وشا ئاڤز ب ره‌هه‌ندێن ژ هه‌ڤ جودا. ئه‌ڤ ره‌وشه‌ هنده‌ك ئالاڤێن تایبه‌ت دخازت، دبت بۆ هه‌ر لایه‌نه‌كێ سیاسیێ كوردستانی وه‌ك نه‌شته‌رگه‌ریه‌كا بژان بهێته‌ هژمارتن، لێ خوه‌ ژێ بادان و رژد بوون ل سه‌ر هه‌لوێستێن به‌ری نها ئه‌نجامێن كوژه‌ك بۆ گشت پرۆسه‌سا سیاسیا هه‌رێما كوردستانێ و خه‌ون و ئومێدێن نفشێن به‌رێ و یێن نوكه‌ بۆ كوردستانه‌كا ئازاد و سه‌ربخوه‌ دێ گوری سه‌رهشكیا سیاسیێن مه‌ بت. ده‌ما مرۆڤ ل ره‌وشا هه‌لویستێن لایه‌نێن سیاسیێن كوردستانێ مێزه‌ بكه‌ت و رژدی و پێگیریا هه‌ر لایه‌نه‌كی بۆ دید و بۆچوونێن خوه‌ و نه‌ ئاماده‌باشیا هه‌ر لایه‌نه‌كی بۆ داگێریێ ژ هنده‌ك هه‌لویستێن خوه‌ كو پتر نه‌ د به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی دانه‌ نه‌ نێزیك و نه‌ دوور په‌یوه‌ندی ب چارسه‌ریا ڤان قه‌یرانێن به‌رووكا خه‌لكێ كوردستانێ گرتی ڤه‌ نینه‌ به‌لكو بۆ ته‌خه‌كا تایبه‌ته‌ و ب كه‌سۆكی كرنا گشت پرۆسه‌سا سیاسیه‌ و خوه‌ ده‌رخستن و زه‌ڤله‌ك نیشاندانه‌ بۆ لایه‌نێ به‌رامبه‌ر كو ئه‌ڤه‌ مه‌زنترین ترسه‌ ل سه‌ر گشت پرۆسه‌سێ و كوورتر كرنا قه‌یرانایه‌ و كێشانا ده‌ستێن ده‌ره‌كه‌یه‌ بۆ ناڤ كێشێن هه‌رێمێ. ئه‌و ده‌ستێن خوه‌ ڤه‌چلساندی بۆ خه‌ندقاندنا ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ د بیاڤێ خوه‌ برێڤه‌برن و پێنگاڤێن به‌ره‌ف ده‌وله‌تبوونێ دا و نه‌چاركرنا كوردان دووباره‌ ڤه‌گه‌رن به‌رده‌رگه‌هێ به‌غدا ئه‌و به‌غدایا تنێ تاوان و ئه‌نفالان بۆ مه‌ دهنێرت و ب تامه‌زروَیی چاڤه‌رێی ڤێ رۆژێیه‌. مخابن د سه‌ر وان سه‌ربۆرێن ته‌حل دا یێن بسه‌رێ گه‌لێ مه‌ هاتین، سیاسیێن مه‌ ژ هه‌ر رۆژه‌كێ پێتر پێدڤی ل هه‌ڤكرن و سازانێنه‌ لێ به‌رۆڤاژی ژ هه‌ر رۆژه‌كێ پێتر یێن به‌ره‌ف لێكترازان و ژ هه‌ڤ دوور دكه‌ڤن و سوارێن هه‌سپێ ڕك و ڕوكمانیێ بوونه‌ و هه‌ما پیچه‌كێ مێزه‌ كرنا داخویانیێن دهێنه‌كرن دیار دبت كانێ ره‌وش به‌ره‌ف كیش ره‌هه‌ندی یا گرێل دبت. ته‌ڤ ژی ل سه‌ر وێ یه‌كێ دكۆكن كو ئه‌ڤه‌ قۆناغه‌كا هه‌ستیاره‌ و پێدڤی ل هه‌ڤكرن و سازانێ یه‌ لێ ل گۆره‌ی دید و بۆچوونێن خوه‌ و نه‌ ئاماده‌یی بۆ داگێریێ، ره‌وشا ئه‌ڤرۆیا هه‌رێما كوردستانێ ب دروستی وه‌كو ره‌وشا بیزه‌نتیایه‌ ده‌مێ سوارێن سوَلتان محه‌مه‌د فاتحی سته‌نبۆل دوورپێچكری و گاڤ بۆ گاڤێ كه‌تنا باژێری نێزیك دبوو لێ باژێر ببوو دوو پشك ل سه‌ر پرسا كانێ ئه‌رێ فریشته‌ دنێرن ئان دمێنه‌ و به‌ربوون گیانێ هه‌ڤ، ئه‌نجام ئیمپراتۆریا بیزه‌نتی كه‌فت و پایته‌ختێ وێ بۆ هه‌تا هه‌تایێ ژ ده‌ست چوو(1453). ئه‌ڤ پێداگیری ل سه‌ر رۆكمانیا هه‌لوێستا خوه‌ و خوه‌ نه‌سازاندن ل سه‌ر خالێن گرنگ و به‌رده‌وامیا خاندنا داخویانیێن هشك و بێ وه‌ج مرۆڤ هه‌ست دكه‌ت سیاسیێن مه‌ مێشكا داخویانییا یاهتیێ رێك وه‌كو پرسا فریشته‌ و بیزه‌نتیا لێ بیزه‌نتیا تنێ یه‌ك دوژمن هه‌بوو و دوورپێچ كربوون و نه‌كارین خوه‌ لبه‌ر بگرن و هه‌ر تشت ژ ده‌ست چوو، لێ یێن مه‌ ده‌وروبه‌ر ته‌ڤن و د ڤه‌چلیساندینه‌ و د تێزه‌كرینه‌ بۆ هێرش كرنێ و ئه‌م ژی ل سه‌ر بچووكترین خال ب دووریا عه‌رد و عه‌سمانا ژ هه‌ڤ دوورین. ب درێژبوونا مێشكا سیاسی و رۆكمانیا سیاسه‌تمه‌دارێن مه‌ ئه‌وا ب سه‌رێ سته‌نبۆلیان هاتی ب چاڤ ئه‌وا دهێته‌ چاڤه‌رێكرن دێ سترانا یار گوزه‌لێ بت.
*مێشك: نه‌خوه‌شیه‌كه‌ ل بهارا تۆشی گیانداران دبت ب تایبه‌ت گاره‌ش و ده‌واران و ل دووف سه‌رێ خوه‌ دچن و گه‌له‌ك جاران نه‌هامه‌تی و چام دهێنه‌ سه‌رێ وان..
15. 08. 2015

ئێك ژ پێناسێن سیاسه‌تێ “هونه‌رێ برێڤه‌برنێ یه‌” ل به‌ر سیبه‌را ڤێ پێناسێ هه‌موو كێشه‌ و گرفت و قه‌یران د ده‌مكینه‌ و بیاڤێ چارسه‌ریێ و ده‌ربازبوونێ هه‌یه‌ لێ دڤێت نه‌هێت ژبیركرن كو پرانیا كێش و گرفت و قه‌یران ژ ڤه‌رێژا سیاسه‌تێنه‌ و نه‌ مه‌له‌ڤانیا سیاسه‌تمه‌دارنه‌ د هونه‌رێ برێڤه‌برنێ دا. ئه‌ڤه‌ ده‌مێ دوو سالانه‌ كۆمه‌كا كێش و قه‌یرانان به‌رووكا هه‌رێما كوردستانێ گرتینه‌ و گرانیا باهرا پتر كه‌فتیه‌ سه‌ر ملێن خه‌لكێ كوردستانێ و وه‌ڵاتیێ داهات سنوورداركری وه‌كو كاركه‌ر و جوتكار و موچه‌خۆران؛ ئه‌ڤ قه‌یرانه‌ گه‌له‌ك ژ وان د ده‌ركینه‌ و په‌یوه‌ندی ب ته‌ڤایا دوزا گه‌لێ مه‌ ڤه‌ هه‌یه‌ كو هه‌رده‌م دبنه‌ به‌ربه‌ست بۆ گیرۆكرنا گه‌هه‌شتنا خه‌ونا ده‌وله‌تبوونێ لێ قه‌یرانێن دن د خۆمالینه‌ و ڤه‌رێژا كوله‌واریێ یه‌ د هونه‌رێ برێڤه‌برنێ دا. ئه‌م به‌حسێ یێن ده‌ره‌كی ناكه‌ین و هه‌ر ئه‌ڤه‌ ژ وان دهێته‌ چاڤه‌رێكرن و مه‌نه‌ بهیستیه‌ جاره‌كێ داگیركه‌ره‌كی ده‌ستێ كه‌ره‌مێ درێژی وه‌ڵاتێ داگیركری كربت و به‌لكو ده‌ك و دولابێن خوه‌ به‌رده‌وام دده‌ته‌ كار بۆ درێژكرنا ڤه‌مانا داگیركاریا خوه‌؛ لێ یێن ناڤخوه‌یی نابت هه‌ما هۆسا ژێ بێده‌نگ ببین و بهێلینه‌ ب هیڤیا ده‌می و فه‌ریادره‌سه‌كێ خودایی ڤه‌. ب مخابنیڤه‌ سیاسه‌تمه‌دارێن مه‌ ته‌ڤشوێن به‌روكا خوه‌ و پارتیێن خوه‌نه‌ و پشكه‌كن ژ ڤان قه‌یرانا و به‌لكو پشكا شێری ب به‌ر وان دكه‌ڤت و ئه‌ڤه‌یه‌ گرێكا هه‌ری ئاڵۆزا ڤان قه‌یرانان و هه‌ر كریاره‌ك و بریاره‌كا چاره‌نڤیس ساز ب كه‌سۆكی كرنه‌ ب تایبه‌ت پرسا گه‌نده‌لی و پۆستێ سه‌رۆكاتیا هه‌رێما كوردستانێ. د ڤێ قۆناغا هه‌ستیارا هه‌رێما كوردستانێ و ده‌ڤه‌را رۆژهه‌ڵاتا ناڤین تێدا دبوورت دا ب تایبه‌ت پشتی داعش ژ نشكاڤه‌ هاتیه‌ سه‌ر ده‌پێ روودانان و بویه‌ كاره‌كته‌ركێ نه‌گه‌تیڤ ل سه‌ر پرۆسا سیاسی و جڤاكی و ئه‌خلاقی و هه‌موو ئاینده‌یێ ده‌ڤه‌رێ ئێخستیه‌ سه‌ر پشتا نه‌هنگێ به‌رژه‌وه‌ندیێن زلهێزێن جیهانێ. خوه‌ گێل كرنا هێزێن سیاسیێن كوردستانێ ل سه‌ر ڤێ ره‌وشێ ژ ته‌ڤایا قه‌یرانێن هه‌رێمێ تنێ ئارمانج ببته‌ چه‌وانیا چاره‌سه‌ركرنا پرسا پۆستێ سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ نیشانا خوه‌كوژیا سیاسیه‌ و ره‌ڤینه‌ ژ ڤه‌دیتنا رێكه‌ چاره‌یان بۆ گشت قه‌یرانێن هه‌رێم ب سایا كوله‌واریا وان كه‌فتیێ. پرۆسا پۆستێ سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ پرسه‌ك قانوونیه‌ و ب رێكێن قانوونی دهێته‌ چاره‌سه‌ركرن لێ ئه‌ڤ پێداگیریه‌ و بێمننه‌تیا هنده‌ك هێزێن سیاسی ل ڤێ قۆناغا هه‌ستیار دا و ب به‌رچاڤ نه‌گرتنا كه‌توارێ سیاسی و خوه‌ بازدان ل سه‌ر كۆما ڤان قه‌یرانێن ئه‌ڤرۆ و ره‌وشا ئاراما هه‌رێمێ به‌ره‌ف ره‌وشا ئاورته‌ و ژ هه‌ڤ ڤه‌بوونا ته‌ڤنێ جڤاكا كوردستانێ دچت و خه‌لكێ كوردستانێ چیدی خوه‌ ل به‌ر باندۆرا ڤان قه‌یرانان ناگرت و سه‌ره‌داڤ دیار بوونه‌ ئه‌و ژی ب پێل گه‌نج و خودان به‌هره‌یێن كوردستانێ یێن رێكا ئاوه‌ره‌بوونێ دگرن و ل ده‌مێ كوردستان بویه‌ مێرگا ڤه‌حه‌واندا ئاواره‌یێن سوری و یێن عێراقی. هه‌موو قه‌یران دده‌ستكردن و خوه‌زایی نینن و وه‌ك لێكرنه‌كا ره‌وشا ئه‌ڤرۆ یا هه‌رێما كوردستانێ و هنده‌ك ئه‌زموونێن جیهانێ وه‌سا نیشانی مه‌ دده‌ن كو ده‌ربازبوون ژ تۆنێلا قه‌یرانان ب هه‌ڤكرنا هێزێن سیاسی و جڤاكی یێن وه‌ڵاتی ب نه‌خشه‌ رێیه‌كا نیشتمانی ئاسۆ دیار كو به‌رژه‌وه‌ندیێن باڵا یێن وه‌ڵاتی ل پیَِشیا هه‌ر تشتی دهێن، ب داوی هاتنه‌؛ ژبلی وان سه‌ركرده‌ و هێزێن سیاسی یێن پێداگیری ل سه‌ر پله‌ و پۆستێن خوه‌ كری وه‌كو هێتله‌ر، مۆسۆلینی، پینۆشێت، سه‌ددام، قه‌زافی، موباره‌ك و ئه‌سه‌دی و ئه‌نجامێن ڤێ پێداگیریێ ژی ددیارن، وه‌ڵاتێن خاپووركری ل پشت خوه‌ هێلان. ره‌وشا ده‌ره‌كه‌ و قه‌یرانێن ناڤخوه‌ پالده‌رن كو هێزێن سیاسی ل هه‌ڤ بكه‌ن و ب ئارامی ژ تۆنێلا گه‌ورا ڤان قه‌یرانان ده‌رباز ببن، ئه‌گه‌ر نه‌ ئه‌ڤا ئه‌ڤرۆ ل رۆژهه‌ڵاتا ناڤین روو دده‌ت د به‌رژه‌وه‌ندیا گه‌لێ كوردستانێ دا نینه‌.

ل ڤێ هه‌رێما مه‌ یا دبێژنێ كوردستان تشێن وه‌سا روو دده‌ن كو هه‌ما ئه‌وه‌ شاخ ژ حێبه‌تیان ل مه‌ ناهێن و ناچنه‌ به‌ر كاشخانكێن عه‌سمانی و مرۆڤ نابته‌ شێتێ چۆل و به‌یاران و بێی كو موویه‌ك ژ رایا گشتی و ده‌ستهه‌ڵاتا مه‌یا گراڤی خوه‌ پیچه‌كێ بلڤینت وه‌كو د شه‌ڤ و رۆژه‌كێ دا ده‌وله‌مه‌ند بوون، سنێله‌ ببن خوه‌دی كۆمه‌ڵه‌ و بریار دده‌ستهه‌ڵاتێدا و ب كه‌یفا خوه‌ پاران سه‌ر سه‌رێ لایه‌نگرێن تنێ چاڤێن وان ل پله‌ و پایانان دزیق و ل به‌ندێنه‌ ببن شوینگرێن ڤان گه‌نده‌لێن ژ بێهنا گه‌نیا وان سیمایێ سروشتیێ كوردستانێ هه‌رماندی، به‌ڵاڤ دكه‌ن. ژبلی پشته‌گوهكرنا هه‌موو خوه‌سته‌كێن ته‌خا هه‌ژار و گه‌نجان و ڤێ بێكاریا قركا كوردستانیان گرتی و نه‌به‌لیبوونا چ ئاسۆیێن چاره‌سه‌ریێ و گه‌نجێن مه‌ نه‌چار دكه‌ن رێكا ده‌رڤه‌ بگرن و سواری فه‌له‌كه‌كا هاتوبات ببن و رۆژانه‌ نوچه‌یێن دلته‌زینێن وان د مه‌دیا كوردی دا دگه‌هن مه‌ و دبنه‌ پاریێن ماسیێن ده‌ریا ئیجه‌ و یانژی بێ سه‌روشوون دبن. ژ خوه‌ نه‌هه‌وجه‌یه‌ مرۆڤ ل سه‌ر شه‌ره‌ كورسیا په‌رله‌مانێ چاڤ لێ تاریبووی بئاخڤت؛ كانێ چه‌وان د ڤێ قۆناغێ دا و ڤان قه‌یرانێن هه‌رێم توشبووی ژ ده‌وله‌ت سه‌رێ وان و كۆله‌واریا وان د هه‌ر بیاڤه‌كی دا و كێشانا هه‌رێمێ بۆ شه‌ره‌كێ لابه‌لا و ئه‌و ژی پرسا هلبژارتنا پۆستێ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ یه‌ كو براستی هلئێخستنا ڤێ پرسێ د ڤی ده‌مێ هه‌ستیار دا و كوردستان چه‌ندمبه‌ركری ب دوژمنان و چاڤبه‌ردانه‌ ڤی چرایێ ب خه‌م و روندكێن دایكێن مه‌ و خه‌باتا پر سخنتیا بابكالێن مه‌ هلبووی، بته‌مرینن و دووباره‌ ئه‌نفال و بعه‌ره‌بكرن ده‌ستپێبكه‌نه‌ڤه‌. رێك سه‌رده‌مێ كه‌تنا سته‌نبۆلێ د ده‌ستی ئۆسمانیان دا دئینته‌ بیرا مرۆڤی ل ده‌مێ له‌شكه‌رێ ئۆسمانیا باژێر چه‌مبه‌ركربوو و خه‌لكێ باژێری ببوون دوو جوین ل سه‌ر پرسا كا ئه‌رێ فریشته‌ دنێرن ئان دمێنه‌ و به‌ربوونه‌ قركا هه‌ڤ و ل داویێ باژێر بۆ هه‌تا هه‌تایێ ژ ده‌ست ده‌ركه‌فت و هند بوونه‌ تورك و هنه‌ك و هنده‌كا رێكا هه‌نده‌رانێ گرتن و وه‌ڵات بجه هێلا و یێن مایین بوونه‌ سه‌بایا و ئه‌هلی زیمه‌(كۆله‌) یان وه‌ڵاتیێن پله‌ دوو. په‌رله‌مانێن هه‌موو وه‌ڵاتان جهێ ڤه‌دیتنا چاره‌یانه‌ و چارسه‌ركرنا قه‌یرانانه‌ نه‌ك وه‌ك په‌رله‌مانێ مه‌ یێ گراڤی كو په‌رله‌مانكریه‌ مه‌یدانا ڤه‌ڕێتنا كینێن سیاسی و نیشاندانا زه‌ڤڵه‌كان و قه‌یرانان دروست دكه‌ن و ئێكرێزیا وی تێك دده‌ن و بلا وه‌لاتی و وه‌ڵات بچن ئێك ئاڤا مه‌زن! ژلایێ دیڤه‌ دوژمن د په‌یت و تێزه‌كرینه‌ و به‌رده‌وام ژه‌هرا ژێكڤه‌كه‌ و بسه‌ر كه‌ڤه‌ دادرێژن، ئه‌نجام ژی ددیارن و كوردستان ئێخستیه‌ قۆناغا لێكترازان و نه‌مانا باوه‌ریێ د ناڤ رێزێن سیاسی و جڤاكی دا كو ئه‌ڤه‌ مه‌ترسیدارترین قۆناغه‌ كوردستان گه‌هشتیێ. ژ نه‌بوونا ڤێ باوه‌ریێ جڤاكێ مه‌ پاسیڤ بوویه‌ له‌وا راپۆرتا رۆژنامه‌ڤان قائید میرۆی ئه‌وا د رۆژناما ئه‌ڤرۆ دا هژمار 1684 به‌ڵاڤبووی ئه‌گه‌ر نه‌ ل كوردستانێ بایه‌ و ل وه‌ڵاته‌كێ دیبا نوكه‌ ژمێژ خوه‌نیشاندان و نه‌رازیبوون گه‌هشتبان ئاستێن مه‌زن و هێزێن سیاسی و جڤاكی نه‌چاركربان هه‌لویستێ خوه‌ بگوهۆڕن و ڤه‌گه‌ڕهن سه‌ر هێلا گشتیا نیشتمانی لێ تو بۆكێ دبێژی! ل سایا ڤێ ره‌وشێ نه‌خشێ ب عه‌ره‌بكرنا كوردستانێ به‌رده‌وامه‌ لێ ڤێ جارێ لبن په‌ردا ئاوه‌ره‌ و مافێ مرۆڤی و ئه‌م دزانین هه‌رجهێ ده‌ستێ سعودیێ، ئیمارات و قه‌ته‌رێ گه‌هشتێ ئێدی ته‌ناهی ل وه‌ڵاتان دبت خه‌ونێن چووجكان. ئه‌گه‌ر مه‌ره‌م نه‌ ب هه‌ره‌بكرنا كوردستانێ بت پابۆچی ئیمارات خانیان بۆ ئاوارێن سوری ل لبنان و ئوردن وژێریا عێراقێ ئاڤا ناكه‌ت بۆچی دێ ل هه‌ولێر و دهوكێ ئاڤاكه‌ن. مه‌گه‌له‌ك جارا یا گوتی نابت ب چ ئاوایان ئاوه‌ره‌ بهێنه‌ د ناڤ باژاران دا و دڤێت لبن چادران دا بن و كه‌یسێ وانراده‌ستی یۆئێێ بكه‌ن و هه‌رده‌ما سه‌ده‌مێن ئاوه‌ره‌بوونێ نه‌مان بۆ جهێن وان بهێنه‌ ڤه‌گه‌راندن. ئاوارێن عه‌ره‌ب مه‌ترسینه‌ بۆ ئاسایشا مه‌یا نه‌ته‌وی و ئه‌و نه‌خشێ به‌عسیان نه‌شیاین بداوی بینن ب رێكا ڤان ئاواران دهێته‌ ئه‌نجامدان و ب تایبه‌ت ل كه‌ركووكێ یا گه‌هشتیه‌ ئاستێ هه‌ری بلند. وه‌رن پێكڤه‌ بچینه‌ سه‌رجادان و داخاز بكه‌ین و حكومه‌تێ نه‌چار بكه‌ین، ڤان ئاواران لبن خیڤه‌ته‌ ئاكنجی بكه‌ن و ب عه‌ره‌بكرنا كوردستانێ راوه‌ستینین.

سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ عێراقا فیدڕال سه‌لیم ئه‌لجبۆری د دیمانه‌كا خوه‌ یا ته‌له‌فزیۆنی دا ل گه‌ل كه‌ناڵێ دیجله‌ دان ب راستیه‌كێ دا كو ئه‌ڤه‌ چه‌ندین ساڵه‌ ئه‌م دبێژین و ڤه‌دگێرین كو عێراق ب خۆرتی و دووری خوه‌سته‌كا ته‌ڤ پێكهاتێن وێ هاتیه‌ دامه‌زراندن و ئه‌ڤ پێكڤه‌ ئاڤاكرنه‌ بۆ پاراستنا به‌رژه‌وه‌ندێن ده‌وله‌تێن زلهێز بوویه‌ و رایه‌دارێن ڤێ ده‌وله‌تا ب ناڤێ عێراق تنێ چاڤێن خوه‌ به‌ردانه‌ پارستنا سه‌لته‌نه‌تا خوه‌ و چ پێنگاڤێن په‌یداكرنا هه‌سته‌كا نیشتمانیا هه‌ڤگر و نه‌هێلانا جوداهیێن نه‌ته‌وی و ئولی نه‌هاتنه‌ هاڤێتن و به‌لكو ته‌ڤ پێكۆل و بزاڤ دهاتنه‌ بشاڤتن بۆ ب عه‌ره‌بكرنا ڤی وه‌ڵاتێ مۆزائیك و سه‌رده‌ستكرنا مه‌زهه‌بێ سوننه‌. هه‌ر ل رۆژا بریارا دامه‌زراندنا ڤێ ده‌وله‌تێ ل كۆنگرا قاهیره‌(12تا 23. 03. 1921) بریارا ژێك ڤه‌قه‌تانێ ل گه‌ل دا هاتیه‌ دان. ل پێشیێ و به‌ری دامه‌زراندنا ڤێ ده‌وله‌تێ كوردان ب سه‌رۆكاتیا شێخ مه‌حموودێ نه‌مر(1881-1956) خه‌بات ل دژی داگیركه‌رێن ئنگلیز كر بۆ ئاڤاكرنا ده‌وله‌ته‌كا كوردی و پاشی ته‌ڤ خه‌لكێ عێراقێ ب شۆره‌شه‌كا سه‌رانسه‌ری ل دژی داگیركه‌رێن ئنگلیز رابوون و ئه‌ڤ شۆره‌شه‌ ب شۆره‌شا 1920تێته‌ ناڤكرن و شۆره‌ش ب فه‌تساندنێ ب داوی هات و لێ باندۆره‌كا گه‌له‌ك نه‌گه‌تیڤ ل سه‌ر ته‌ڤ پێكهاته‌یان هشت و پشتی كوردان شیعه‌یان ژی بایكۆتا ڤێ ده‌وله‌تێ كر. رۆژ بۆ رۆژێ درزێن مه‌زن دكه‌ڤتنه‌ د ناڤبه‌را گه‌ودێ پێكهاته‌یێن ڤێ ده‌وله‌تێ و ب تایبه‌ت پشتی كوده‌تایا له‌شكه‌ری یا سالا 1958ێ و هاتنا باسكێ نه‌ته‌وه‌په‌رستێ شۆڤینیێ عه‌ره‌ب ل سه‌ر ته‌ختێ ده‌ستهه‌ڵاتێ(1963-09. 04. 2003 ). ئه‌ڤی باسكێ توَندڕه‌و هه‌موو ده‌لیڤه‌ و ئانكویێن پێكڤه‌ژیانێ د ناڤبه‌را پێكهاته‌یێن عێراقێ دا نه‌هێلان و دوژمناتیه‌كا كوژه‌ك و نه‌باوه‌ری د ناڤدا به‌لاڤكر كو سوبه‌هی هه‌موو بزاڤێن د پێخه‌مه‌تا پێكڤه‌ژیان و هه‌ڤ په‌ژراندنێ بهێنه‌كرن، ب هه‌روه‌ بچن و خرش ده‌ركه‌ڤن؛ ڕێك وه‌ك ره‌وشا ئه‌ڤرۆ یا عێراق گه‌هشتیێ كو پشتی ڤان شه‌ر و هنگامێن ناڤخوه‌یی و پاكتاوكرنا ره‌گه‌زی و مه‌زهه‌بی ئێدی مه‌حاله‌ عێراق ب ڤه‌گه‌ریته‌ قۆناغا به‌ری 9. 04. 2003ێَ. سه‌ده‌مێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانی ئینایه‌ سه‌ر ڤێ بیرۆكێ ئه‌زموونا هه‌رێما كوردستانێ یه‌ كو شیایی د ده‌مه‌كێ كێم دا وان برینێن سیاسه‌تا ته‌عریب و ڤه‌گوهازتن و ئه‌نفالان ل جه‌سته‌یێ كوردستانێ دا هێلاین، ده‌رمان بكه‌ت و پێنگاڤێن باش د ئاڤه‌دانكرن و پێشه‌ڤبرنێ دا ب هاڤێژت و ئاسۆیێ پاشه‌رۆژه‌كا گه‌ش بۆ پێكهاته‌یێن ل كوردستانێ دژین دابین بكه‌ت، ب ڤی ره‌نگی كوردستان بوویه‌ مێرگا پێكڤه‌ژیانا ته‌ڤ پێكهاته‌یان و بهێته‌ پارستن ژ ڤی شه‌رێ تائیفی یێ ده‌ڤه‌ر گرتی؛ ژبلی وێ سیاسه‌تا حه‌كیمانه‌یا حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ په‌یاده‌كری ل سه‌ر ئاستێ ناڤخوه‌ و ل سه‌ر ئاستێ ده‌رڤه‌ ژی په‌یاده‌كرنا بازارێ ئازاده‌ و ئه‌ڤه‌ ژی بۆ سه‌ده‌م كو كۆمپانیێن مه‌زن ب سه‌رمایێ خوه‌ ڤه‌ رێكا كوردستانێ بگرن و ببنه‌ پشكه‌ك د ئاڤه‌دانكرنا كوردستانێ دا. ل پێش چاڤێن هه‌موویان عێراق ب پراكتیكی پارچه‌بوویه‌ و خاڵێن وان ب هه‌ڤڕا دگه‌هینن ژ هۆلێ رابوونه‌ و ئێدی خوه‌سته‌كێن ته‌ڤ پێكهاته‌یان وێ دخازت پارچه‌ ببت، ژبلی كو هه‌رێما كوردستانێ ژمێژه‌یه‌ رێكا خوه‌ هه‌لبژارتیه‌ و ده‌وله‌تێن ده‌وروبه‌ر ژی ڤێ ئه‌زموونێ نابینن گه‌ف ل سه‌ر ئێكپارچه‌یا خاكا وان و په‌یوه‌ندیێن باش دگه‌ل هه‌رێمێ هه‌نه‌. سه‌رۆك په‌رله‌مانێ عێراقێ راست دبێژت پارچه‌بوونا عێراقێ د به‌رژه‌وه‌ندیا عێراقیان دایه‌ و تاكه‌ رێكه‌ بۆ ته‌مراننا ڤی شه‌رێ ناڤخوه‌ و تائیفی و ئه‌ڤرۆ و به‌ری سوبه‌هی دڤێت ته‌ڤ سیاسه‌تمه‌دار و پێكهاته‌یێن عێراقی بهێنه‌ سه‌ر ڤێ دیدێ و چاڤ ل هه‌رێما كوردستانێ بكه‌ن بۆ ببنبڕ كرنا هه‌موو شونوارێن سیاسه‌تا شۆڤینیا عه‌ره‌بی و مه‌زهه‌بی. دا ب ئارامی رێڕه‌وا پێكڤه‌ژیان و هه‌ڤپه‌ژراندنێ د كه‌تواری دا بهێته‌ چه‌سپاندن و رێز ل ماف و بهایێن مرۆڤی بهێته‌ گرتن.

ل رۆژا 23. 06. 2015 په‌رله‌مانێ كوردستانێ پێنگه‌ڤه‌كا دووری یاریێن سیاسی هاڤێت و خوه‌ مینا كۆمه‌كا شه‌رانگێز ل سه‌ر شاشێن تیڤیان نمایشكرن و بێ مننه‌تیا خوه‌ به‌رامبه‌ری وه‌ڵاتیێن ئه‌و هلبژارتین و هنارتینه‌ وی جهێ پیرۆز دا ببن پارێزڤانێن پارستنا به‌رژه‌وندیێن وان دیاركرن و چ پیرۆزی بۆ ده‌نگێن وان نه‌هێلان و زه‌ڤڵه‌كێن خوه‌ وه‌كو پاڵه‌وانێن سێركێ نیشانی مه‌ كرن و بێ هێرڤه‌ و وێڤه‌ گوتن: دێ ئه‌و بت ئه‌وا مه‌ دڤێت. ئه‌ڤ ره‌نگێ سه‌ره‌ده‌ریا په‌رله‌مانی د گه‌ل مژارێن ره‌هه‌ندێن نیشتمانی و نه‌ته‌ویی هه‌ین دا گومانێ ل ده‌ف وه‌ڵاتیان په‌یدا دكه‌ت. ب تایبه‌ت ل ڤی ده‌مێ كو كوردستان د كۆمه‌كا قه‌یران و گرفتان دا دژیت كو پتریا وان قه‌یرانان ئێكسه‌ر په‌یوه‌ندی ب ئاسایشا نه‌ته‌وی و ژیارا وه‌ڵاتیان ڤه‌ هه‌نه‌ وه‌كو شه‌رێ داعش و دوورپێچا حكومه‌تا عیراقێ و فشارێن وێ ل سه‌ر حكومه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ژبلی گڤاشتنێن ده‌وله‌تێن ده‌ور و به‌ر بۆ خه‌ندقاندنا پرۆژێ ده‌وله‌ت بوونێ كو ژ لایێ سه‌رۆكێ هه‌رێمێ رێزدار مه‌سعود بارزانی ڤه‌ هاتیه‌ راگه‌هاندن و هه‌موو هێز و شیانێن خوه‌ بۆ گه‌هشتنا ڤێ ئارمانجا دلێ هه‌ر كورپه‌روه‌ره‌كی ب ڤه‌كری راگه‌هاندیه‌.
ب حزبی كرنا په‌رله‌مانی پرۆسه‌سا سیاسی ل كوردستانێ به‌ره‌ڤ ئاقاره‌كێ مه‌ترسیدا دبه‌ت و ئه‌م ته‌ڤ دزانین كو په‌رله‌مان جهێ گه‌نگه‌شه‌كرنا پرۆژان و یاسایانه‌ و نه‌ك جهێ ركابه‌ری و بێ مننه‌تیا زۆرینه‌ و كێمانیێ یه‌؛ چنكو ئه‌گه‌ر وه‌سان بت هه‌ر پرۆژه‌كێ كێمانی پێشكێش بكه‌ت دێ ل به‌ربه‌ستا زۆرینێ كه‌ڤت و دێ په‌رله‌مان بته‌ بێده‌را خوه‌ ژێك سافیكرنێ. په‌رله‌مان دڤێت ل گۆره‌ی به‌رژه‌وه‌ندیا گشتی و نه‌ته‌ویی سه‌ره‌ده‌ریێ بكه‌ت و هه‌ر دید و بۆچوونه‌كێ جهێ خوه‌ ل هۆڵا په‌رله‌مانی ببینت و هه‌ر پرۆژێ باشتر و پتر د به‌رژه‌وه‌ندیا وه‌ڵاتیان دا بهێته‌ ئه‌رێكرن و بلا خوه‌ ئه‌و پرۆژه‌ ژ ده‌رڤی هۆڵا په‌رله‌مانی هاتبت و هه‌ر ژبه‌رهندێ یه‌ داكو په‌رله‌مان كارێ خوه‌ پرۆفیشناڵ بكه‌ت، به‌رده‌وام راپرسی تێنه‌ ئه‌نجامدان و گوهداریا ده‌نگێ جادێ دهێته‌ كرن. لێ په‌رله‌مانێ مه‌ ئه‌ڤه‌ ده‌مه‌كێ درێژه‌ یێ بوویه‌ بێده‌را خوه‌ ژێك سافیكرنێ و ب تایبه‌ت ل سه‌ر پرسا راستڤه‌كرنا هنده‌ك برگه‌یێن ده‌ستووری كو پتر ره‌هه‌ندێ نیشتمانی و نه‌توه‌یی هه‌نه‌ وه‌ك پرسا سه‌رۆكاتیا هه‌رێمێ و. . دڤێت ل به‌رچاڤ بهێته‌ گرتن كو كوردستان یا دقۆناغه‌كا ئاورته‌ دا دبوورت و دڤێت ته‌ڤ شیانێن حكومه‌ت و په‌رله‌مان و لایه‌نێن سیاسی بهێنه‌ مه‌زاختن بۆ ده‌رباز بوون ژ ڤێ قۆناغێ. هه‌تا به‌ری 23. 06 پرۆسه‌سا سیاسی ل كوردستانێ ل سه‌ر بنگه‌هێ سازانێ دهاته‌ مه‌شاندن و ره‌نگه‌ هه‌مئاهه‌نگی د ناڤبه‌را په‌رله‌مان و حكومه‌تێ دا هه‌بوو و به‌رهه‌مێ ڤێ چه‌ندێ ژی حكومه‌ته‌كا سه‌قامگیر و ره‌وشه‌كا ئارام و بازاره‌كێ گه‌رم په‌یدابوو و كوردستان كره‌ مێرگا پێكڤه‌ژیان و راكێشانا سه‌رمایه‌ و كۆمپانیێن ل وه‌ڵاتێن خوه‌ خوَدان بریارێن سیاسی و ل رۆژا راگه‌هاندنا ده‌وله‌تا كوردی دێ پشته‌ڤانێن نه‌گۆڕ بن بۆ دانپێنانا ده‌وله‌تا كوردی. ب ڤێ زهنیه‌تا ئه‌ندام په‌رله‌مانێن مه‌ په‌یاده‌كری و ره‌ئیا زۆرینه‌یا خوه‌ سه‌پاندی دووره‌ ژ هێوركرنا ره‌وشا سیاسیا كوردستانێ به‌لكو ب ڤێ پێنگاڤا خوه‌ پرۆسه‌سا سیاسی ل كوردستانێ بره‌ چارگۆشا سالێن 1994ێ و هێرڤه‌ و ئه‌ڤه‌ ژی ب خوه‌ خوه‌كوژیا سیاسیه‌ و ره‌ڤینه‌ ژبه‌رسیارییا نه‌تویی یا ڤێ قۆناغێ. ئه‌ڤ پێنگاڤا په‌رله‌مانی ل بن په‌ردا دیمۆكراسیێ ل گه‌ل پره‌نسیبێن دیمۆكراسیێ ناگونجن چونكو دیمۆكراسی و سیسته‌مێن دیمۆكراتی نه‌ گێلما گاڤانیه‌ و هه‌ر كار و بریاره‌كا زۆرینێ ل سه‌ر وه‌ڵاتیان دا بهێته‌ سه‌پاندن بتایبه‌ت ئه‌و پرسێن ئێكسه‌ر په‌یوه‌ندی ب ئاسایشا نه‌ته‌ویی و سازانا هێزێن سیاسی و جڤاكی ڤه‌ هه‌بت، نابت ببنه‌ جهێ دیاركرنا زه‌ڤڵه‌كان و خوه‌ ژێك سافیكرنا سیاسی. ئه‌ڤا ل په‌رله‌مانی هاتیه‌ ئه‌نجامدان ل گۆر پیڤانێن یاریا سیاسی ئاورته‌كرنا كه‌توارێ كوردستانێ یه‌ ئه‌و كه‌توارێ ژ كێش و گرفتان ئێڤتی و چاڤه‌رێی چاره‌كرنێ نه‌ نه‌ك ب هه‌روه‌دانا شیانێن حكومه‌تا هه‌رێمێ و چه‌پدانه‌ ژ پرسا بنگهینا نه‌ته‌وا كورد ئه‌و ژی پرۆژێ ده‌وله‌تبوونێ یه‌.