محه‌مه‌د چه‌لكی
ئه‌ڤه‌ چه‌ند رۆژه‌كن چه‌ند سوحبه‌تا سه‌رێ‌ ژ هه‌ر تشتی ستاندی و جیهان و هه‌رێما كوردستانێ‌ پێڤه‌ مه‌حتل و گرفتاره‌ ئێك كێشا ئه‌ردوغانیه‌ دگه‌ل ئه‌ورۆپا و روسیا و یا دن ژی په‌تا یان بێژین په‌شیكا كۆرۆنایه‌، ئه‌ڤ سوحبه‌ته‌ وه‌سا دگه‌رمن دێ‌ بێژی جیهانێ‌ چ كێشێن دن نینن ژبلی وان. ل كوردستانێ‌ ده‌ستهه‌لاتدارێن مه‌ ب راستی ته‌خسیری نه‌كرن و نه‌فیر عام ڕاكرن، ئه‌ڤه‌ ژی ل ده‌ف مامێ‌ عه‌لۆی یا بوویه‌ جهێ‌ پرسیارێ‌، چونكو سكته‌رێ‌ ساخله‌میێ‌ ژ سكته‌رێن هه‌ری ڤه‌رێلهای و بێسه‌خبێره‌ و هه‌ر كه‌سێ‌ دو فلس هه‌ین نه‌خوه‌شێن خوه‌ ئێكسه‌ر دبنه‌ ژ ده‌رڤه‌ی كوردستانێ‌ و ئه‌ڤه‌ سه‌رێ‌ هنده‌ سالانه‌ به‌رپرسه‌ك ل نه‌خوه‌شخانێن مه‌ ڕانه‌كه‌تیه‌ و ته‌ڤ ل ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی چاره‌سه‌ریا خوه‌ دكه‌ن. ژ خوه‌ ئه‌م به‌حسێ‌ ده‌رمانێن ئێكسپایه‌ر و گرانیا چاره‌سه‌ریێ‌ ل سه‌یرستانا مه‌ هه‌ر ناكه‌ین؟ ئه‌رێ‌ هوین ژی نابینن یا سه‌یره‌ كو حوكمه‌تێ‌ هۆسا ب بالبه‌ری هاتیه‌ به‌ر باری و پێنگاڤێن ژدل بۆ به‌رسینگ گرتنا ڤێ‌ كۆرۆنایێ‌ هاڤێتین! لێ‌ دیسا هه‌ر مالا وان ئاڤا. مامێ‌ عه‌لۆ د ڤان هزران دا بوو هه‌كو هه‌ڤالێ‌ وی هه‌وارێ‌ مه‌لای لێ‌ تشقلی و گۆتێ‌:
ـ ئه‌گه‌ر ئه‌ڤرۆ هه‌لبژارتن هه‌بایه‌ دا ده‌نگێ‌ خوه‌ ده‌یه‌ كێ‌!
• دا دمه‌ كۆرۆنایێ‌!
ـ ههههه پاشكه‌فتا مۆچه‌ی ل ته‌ دیاره‌ و سه‌ره‌ تیشكێن په‌تایا چێلا(جنون البقره‌) ل ته‌ هه‌ودان!
• نه‌ یا بكه‌نییه‌. به‌س ئه‌فه‌ندی ئه‌ڤه‌ كورد هه‌نه‌ بۆ جاره‌كێ‌ بتنێ‌ ژی هه‌ڤگرتنه‌؟
ـ نه‌خێر من نه‌بهیستییه‌!
• ئێ‌ ب سایا سه‌رێ‌ په‌ژیكا كۆرۆنایێ‌ هه‌موو ب ئێك ده‌نگ ل دژی ڕاوه‌ستان و گوهداریا حوكمه‌تێ‌ كرن، ڤێجا هه‌ر كه‌سێ‌ بشێت كوردان بكه‌ته‌ ئێك، ده‌نگێ‌ من بۆ وییه‌!
ـ تو نه‌مای ژ ڤێ‌ سه‌رپلكیا خوه‌ ڤه‌نه‌بووی، ئێكگرتنا چ و تڕه‌ماشا چ خۆزی دوهی تۆ چووبایه‌ ده‌ڤ به‌نداڤا دهۆكێ‌ دا بۆ ته‌ دیار بت كانێ‌ چه‌ند هه‌ڤگرتینه‌ و گوهداریا حوكمه‌تێ‌ دكه‌ن؟
• ئه‌و ژی ره‌نگه‌ك به‌رخوه‌دانه‌ ل دژی كۆرۆنایێ‌ و دبێژنێ‌: تو نه‌شێی مه‌ ژ خوه‌شیا بهارا كوردستانێ‌ بكه‌ی!
ـ هههههه خوه‌ش به‌رخوه‌دانه‌، مامۆ په‌ژیكه‌ په‌ژیك و دۆست و دوژمنا ژ هه‌ڤ ناڤاڤێرت، ب كێلیا باپیرێ‌ ته‌كه‌م خودێ‌ نه‌كه‌ت ل ڤێره‌ ژی په‌یدا ببت، پاشی دێ‌ بینی چاوا وه‌كو ئاگرێ‌ هاڤینێ‌ دبه‌ربته‌ پویشی و دگه‌لدا ته‌حره‌با بهێت چاوا دێ‌ خوه‌ش ڤێرا چت، ئها وه‌سا ئه‌ڤ په‌تایه‌ دێ‌ پرانیا خه‌لكی ڤه‌گرت، ژ وێرێ‌ وێڤه‌ تۆ دزانی كانێ‌ سكته‌رێ‌ ساخله‌میێ‌ چه‌ندێ‌ رێنگزه‌!
• بۆ وێ‌ چه‌ندێ‌ ئه‌ز دگه‌ل ته‌مه‌!
ـ هشیاری ماكا هه‌ر خوه‌پارستنه‌كێیه‌ و دڤێت بسه‌رپلكی ل ڤێ‌ په‌تایێ‌ مێزه‌ نه‌كه‌ین.

محه‌مه‌د چه‌لكی
“گه‌فكرن نیشانا نیشانا چ ژێ نه‌هاتنێیه‌، تڤه‌نگێن داوه‌تیانن.”
ـ نویترین گه‌فا ئه‌ردۆغانی ته‌ بهیستییه‌؟
• زكێ من نه‌ عومبارا كه‌سییه‌، نه‌خاسمه‌ یا سه‌رۆكان!
ـ ژ كه‌نگی وه‌ره‌ تۆ بوویه‌ (سالحێ پسمامێ نوورێ)*.
• د سه‌ر ڤێ كێلنجایا ته‌ دا، هه‌ر نابمه‌ (سالحێ پسمامێ نوورێ)!
ـ مه‌ره‌ما من نه‌ ئه‌وه‌ یا ته‌ هزركری، مه‌ره‌ما من ته‌ نویترین گه‌فا سه‌رۆكێ توركیا بهیستییه‌ كو یا دویره‌ ژ هه‌ر ئه‌تێكه‌ته‌كا مرۆڤی چ جای بۆ سه‌رۆكێ وه‌لاته‌كی!
• هه‌ر چه‌نده‌ بۆ من نه‌ خه‌مه‌ چونكو ئه‌گه‌ر ب گه‌فان بایه‌ نوكه‌ ژ مێژه‌ گه‌له‌ك ملله‌ت و وه‌لات ژ ئه‌تله‌سا جیهانێ هندا ببان بۆ نموونه‌ ئیسرائیل و گه‌لێ كورد، لێ ڤێجارێ چ شه‌كر شكاندییه‌!
ـ پتی كوشتنا 34 سه‌ربازێن توركی ل سوریا، ئه‌ردۆغانی یا بسه‌رێ رژێما ئه‌سه‌دی ڤه‌ سویند خاری كو هه‌می دێ بنه‌ ئارمانجێن له‌شكه‌رێ توركی!
• ما ئه‌ڤه‌ یه‌كه‌مین زڕتا ئه‌ردۆغانییه‌! جامێری یێ گورێخ بووی و نزانت دێ ب چ ڕه‌نگ ژ كوربه‌قكا سوریێ ده‌ركه‌ڤت و به‌لكو پشتی ڤێ رویدانێ بده‌ركه‌ڤت و بێژت: به‌رژه‌وه‌ندیا مه‌ یا نه‌ته‌وی وه‌سان دخازت!
ـ یاری كرن دگه‌ل زلهێزان نه‌یا بساناهییه‌!
• ژ مێژه‌ هاتیه‌ گۆتن: “خوه‌زیا وی كه‌سی یێ شیانێن خوه‌ ناس دكه‌ت”!
ـ ئانكو تۆ دبێژی پشتی وێ رویدانێ دێ خوه‌ ڤه‌كێشت؟
• ته‌نگ پیس یێن لێ هاتینه‌ شداندن و ئاماژێن ژ ناتۆ و ئه‌مریكا دهێن نه‌ ل دویف داخازا ئه‌ردۆغانینه‌، نه‌خاسمه‌ پشتی گه‌فا ڤه‌كرنا سنۆری بۆ په‌ناهندا كو ده‌ربازی ئه‌ورۆپا ببن كرییه‌ ڕاستی.
ـ ئانكو هه‌ر وێ دكه‌ت یا دبێژت!
• هه‌موو بۆ هندێیه‌ دا ب رویه‌كێ سپی خوه‌ ژ سوریێ ڤه‌كێشت!
ـ تۆ د بێژی هه‌ر گه‌فه‌ك مه‌ره‌م ژێ خوه‌ پاشڤه‌ كێشانه‌ ژ كێشێ و داگێرانه‌ ژ خوه‌سته‌كێن خوه‌!
• هه‌ما ل ره‌وشا عیراقێ و كوردستانێ مێزه‌ بكه‌ دێ ژ ڤێ دیدا من پشت ڕاست بی!
ـ عیراق و كوردستان ناكه‌ڤن بن چ پیڤه‌رێن زانستی!
• چ بزاڤێن مرۆڤی ژ ده‌رڤه‌ی پیڤه‌رێن زانستی نینن و ته‌ڤ دكه‌ڤن بن یاسا و رێسایێن زانستی، لێ بێژه‌ ئه‌ڤ ره‌نگێ سیاسه‌تێ یێ گۆڕێ خودانێن خوه‌ ب ده‌رزیكێ دكۆلن و بزاڤا ره‌وتێ سه‌دری باشترین نموونه‌یه‌.
ـ تو یێ دبێژی گه‌ف و سۆز گۆڕێ خودانێن خوه‌ دكۆلن؟
• دیرۆك ڤێ چه‌ندێ دبێژت، گه‌ف و سۆز نیشانێن پشته‌گوهكرنا خوه‌سته‌كێن وه‌لاتیانه‌ و د هه‌مان ده‌م دا گۆڕێ خودانێ، خوه‌ دكۆلن!
• سالحێ پسمامێ نورێ… مرۆڤه‌كێ دویربه‌لابوو، هه‌میا دگۆتی سالح مرۆڤه‌كێ ترسنۆكه‌یه‌… مامێ وی ب ده‌ستێ هنده‌كان هاته‌ كوشتن، خه‌لكی چكی دهاڤێتنێ و دگۆتن: نه‌ چ زه‌لامی ئه‌گه‌ر دا تۆلا مامێ خوه‌ ڤه‌كه‌تن… لێ سالحی ب نهێنی كارێ تۆلڤه‌كرنا مامێ خوه‌ دكر و پشتی ده‌مه‌كی سێ زه‌لام به‌ده‌لی مامێ خوه‌ كوشتن… سالحێ نورێ بوویه‌ هێمایا ب نه‌رمی تۆلڤه‌كرنێ!

محه‌مه‌د چه‌لكی
قه‌یرانێن كوردستانێ ژ ئه‌نجامێ شاش برێڤه‌برنا ده‌ستهه‌ڵاتێیه‌. ده‌ستهه‌ڵته‌ك ژیێ وێ نێزیكی ٣٠ سال بن و هێشتا نه‌شێت كێمترین متمانا وه‌ڵاتیان بۆ خۆ مسۆگه‌ر بكه‌ت و بنه‌رمه‌ بایه‌كێ گرژبوونا په‌یوه‌ندیێن سیاسی چ یێن هه‌رێمێ دگه‌ل به‌غدا و چ یێن ناڤخوه‌ ل سه‌ر هه‌ر كێشه‌كا هه‌ی، وه‌ڵاتی ب كاسۆیی به‌ربنه‌ بازاری بۆ خرڤه‌كرنا ئازۆقه‌ی و ده‌ستهه‌ڵات ژی لێڤا ژێری ل یا ژووری نه‌ده‌ت، شرعییه‌تا ده‌ستهه‌ڵاتێ دئێخیته‌ دبن گۆمانێ دا. كارێ هلوه‌ریایترین(فاشلترین) ده‌ستهه‌ڵات دابینكرنا خوه‌سته‌كێن بنگه‌هینێن وه‌ڵاتییانه‌ و كار دكه‌ت بۆ دابینكرنێ، لێ ده‌ستهه‌ڵاتا مه‌ تنێ سۆزن و هێشتا قۆناغا سۆزان ده‌رباس نه‌كرییه‌، لێ بۆ ڤه‌دیتنا پاساوان ژ گۆلبه‌زێ نازی دپێشداترن! قه‌یران هه‌ر قه‌یرانه‌كا هه‌بت ده‌ستهه‌ڵات ژێ به‌رپرسه‌ و چ قه‌یران بۆ ماوه‌یه‌كێ درێژ نامینن چونكو ده‌ستهه‌ڵات ب جدی ل چاره‌یان دگه‌رهن و د وی ماوه‌ی دا بزاڤێ دكه‌ن كێمترین زیان به‌ر ب وه‌ڵاتیان بكه‌ڤیت چونكو هه‌رده‌ما ماوێ قه‌یرانان زێده‌بوو و باندۆره‌كا نه‌رێنی ل په‌یوه‌ندیێن جڤاكی دكه‌ت و شیرازێ هه‌ڤگرتنا جڤاكی دهنگێڤیت و به‌ر هلوه‌شیانا په‌یوه‌ندیێن جڤاكی دچیت. ل كوردستانێ یا گه‌هشتییه‌ ڤی ئاستی و سه‌ر تیشك دوهی(٢٥-٢-٢٠٢٠) ئێڤاری ل ناحیا ژاراوه‌ رویدا و ل سه‌ر سه‌را په‌نزینێ وه‌ڵاتییه‌ك هاته‌ كوشتن و ئێك ژی بریندار بوو.
ئه‌ڤه‌ نه‌ رویدانه‌ك بچویكه‌ و په‌یوه‌ندی ب چه‌ند كه‌سانڤه‌ نینه‌ به‌لكو پرسیاره‌ و كێشه‌كه‌ ئاراسته‌ی ده‌ستهه‌ڵاتێ دبت و كانێ چه‌ندا خه‌مساره‌ د دابینكرنا پێدڤیێن وه‌ڵاتیان دا، وه‌ڵاته‌كێ ل سه‌ر ده‌ریایه‌كا په‌ترۆلێ بت، هێشتا قه‌یرانا سوته‌مه‌نیێ هه‌بت و وه‌ڵاتی ل سه‌ر سه‌رایێ بهێنه‌ كوشتن، حه‌قێ وێ ده‌ستهه‌ڵاتێ چییه‌؟ ڕستا چاكسازیان ئه‌ڤه‌ سه‌رێ چه‌ندین ساڵانه‌ سه‌رێ وه‌ڵاتیان گێژكرییه‌ و لێ هێشتا هندی سه‌رێ ده‌رزیكه‌كێ ژی هیڤی ژ وان چاكسازیا نه‌هاتییه‌ شكه‌فا وه‌ڵاتیان! بێهیڤبوونا وه‌ڵاتیان ژ چاكسازیان په‌یوه‌ندیێن جڤاكی به‌ر ب هلوه‌شیانێ دبت و ئه‌ڤ پێكڤه‌ژیانا هه‌تا نوكه‌ ل كوردستانێ هه‌ی ب جدی ئێخستییه‌ د مه‌ترسیێ دا و ئه‌ڤه‌ ل ناحیا ژاراوه‌ په‌قی و ئه‌گه‌ر چاكسازی نه‌كه‌ڤنه‌ د بیاڤی كارپێكرنێ دا شیرازێ پێكڤه‌ژیانێ ل كوردستانێ دێ هلوه‌شیت و كوردستان دێ به‌ر ب سۆمالی بوونێ ڤه‌ چیت ئانكو هه‌موو ده‌ستكه‌فتیێن كوردستانێ دێ د به‌ر ئاڤدا چن. هیڤی خازم ژ ده‌ستهه‌ڵاتا مه‌ یا گراڤی ب جدی ل سه‌ر چاكسازیان ڕاوه‌ستیت و پێدڤیێن وه‌ڵاتیان ب گرنگ وه‌ربگریت و پێنگاڤا چاره‌سه‌ریێ بۆ بهاڤێژت. ئه‌گه‌ر هه‌ر بمین سۆز و قه‌وانا پاساوان بۆ شكه‌ستنا پرۆژێ چاكسازیان لێده‌ن، ئاینده‌كێ ڕه‌ش و تۆنێله‌كا پری سه‌هم ل پێشییا كوردستانیانه‌ و یا ژ هه‌موویێ سڤكتر دێ سۆمال پێش كوردستانێ ڤه‌ سۆیسرا بیت…

محه‌مه‌د چه‌لكی
“ئازادی د هه‌ر بیاڤه‌كێ دا، ئه‌گه‌ر نه‌ مرن باشتر و جاویدانیتره‌” بێرنز
كێشێن ده‌ڤه‌را رۆژهه‌لاتا ناڤین گرتی، هه‌ر ژ شانشینا مه‌غربێ بگره‌ هه‌تا دگه‌هییه‌ ئیرانا دبن جیهانبینییا چه‌رخێن ناڤین دا ته‌وزی و بۆ گه‌لێن ئیرانێ بوویه‌ ئه‌ژده‌هایه‌كێ حه‌فت سه‌ر و ژ كاروانێ شارستانیێ ڤه‌قه‌تاندی، ته‌ڤ مینا هه‌ڤن و چ جوداهی نینه‌ و سه‌ده‌مێن ڤێ چه‌ندێ ژی نه‌بوونا چ ره‌نگێن ئازادیێ یه‌ و بێی دوو دلی ئازادی ل ڤان وه‌لاتان ب هزار و ئێك هێجه‌تان قه‌یدكرییه‌. نه‌بوونا چ ئاسۆیێن هیڤی به‌خش مامێ عه‌لۆ ئێكجار بێزاكرییه‌ و نه‌خاسمه‌ پشتی به‌لاڤبوونا ئافاتا (په‌تا، وه‌بائا) كۆرۆنا و سه‌ر تیر گه‌هه‌شتییه‌ ئیرانێ و مانێ هوین ژ مامێ عه‌لۆ باشتر دزانن، ته‌ڤ سیاسه‌تمه‌دارێن عیراقێ و هه‌رێما كوردستانێ ژ بن عه‌بایێ ئاخۆندێن ئیرانێ هاتینه‌ ده‌ر و ل عیراقێ بووینه‌ تشت و ته‌با! ئه‌ڤجا دێ چه‌وان كارن ته‌ڤ ده‌روازێن سنووری ل ئیرانێ گرن، پا كی دێ هیرۆئین و متایێن ئێكسپایه‌ر ژ ئیرانێ كێشنه‌ عیراقێ و هه‌رێمێ؟ مامێ عه‌لۆ قه‌ت باوه‌ر ناكه‌ت كو ته‌ڤ ده‌روازێن سنووری ل كه‌رخه‌سپالێن ئیرانێ بگرن.
ترسا من ئه‌و ترسه‌ ڤایرۆسێ كۆرۆنا ل عیراقێ په‌یدا ببت و مانێ هوین یێ سه‌كته‌رێ ته‌ندروستیێ دبینن چه‌ندێ رێنگزه‌ و یێ سێلانا ئێكسپایه‌ر دده‌نه‌ نساخان و ئێك نابێژته‌ به‌رپرسه‌كی دوو موویێن خار یی ل پشت چاڤێن ته‌! وه‌ك به‌ری نوكه‌ من گۆتی: جیهانبینییا ته‌ڤ ده‌سته‌هلاتدارێن ڤێ ده‌ڤه‌رێ مینا هه‌ڤن و یێن هاتین و ب كورسیكێن ده‌ستهه‌لاتێڤه‌ خوه‌ ب چه‌سپا دووقۆل و ستۆركا كوردی به‌ستینه‌، ژ به‌ر هندێ هندی ملله‌ت خوه‌نیشاندان و بداجرهنه‌ سه‌ر جاددان ده‌ستهه‌لاتدار موویه‌كی ژ خوه‌ شاش ناكه‌ن و دێ بێژن: “هه‌ر بهه‌لپه‌ڕن”! ئه‌مژی دێ هه‌ر وێ كه‌ین یا دلێ مه‌ دخوازت. سه‌یره‌ ده‌ستهه‌لاتدارێن رۆژئاڤا هه‌ما ملله‌ت ل دژی بریاره‌كا وان هاته‌ سه‌ر جادێ، ته‌ هند دیت بزوترین ده‌م چاره‌ بۆ وێ بریارێ دیتن و لێ په‌شیمان دبن.
ل گۆڕه‌ی به‌رهه‌مێن خوه‌نیشاندانێن ڤێ رۆژهه‌لاتێ، مامێ عه‌لۆ ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتێ و ملله‌تی دبێژت:
ـ خوه‌نیشاندان ل دژی هه‌ر نه‌دادی و بریاره‌كا ده‌ستهه‌لاتێ سفرا ل پشت ژمارێیه‌!
ـ سۆزێن ده‌ستهه‌لاتێ بۆ چاره‌سه‌ریا كێشێن وه‌لاتیان، سفرا ل پشت ژمارێیه‌!
ـ چاره‌سه‌ركرنا كێشا گه‌نده‌لیێ، سفرا ل پشت ژمارێیه‌!
ـ ده‌زگه‌هكرنا حوكمه‌تێ و نه‌هێلانا هه‌موو ره‌نگێن عه‌شیره‌تگه‌ری و مرۆڤكانێ، سفرا ل پشت ژمارێیه‌!
ـ سه‌روه‌ریا قانوونێ، سفرا ل پشت ژمارێیه‌!
ـ ده‌ره‌هیركرن و دیاركرنا هاتنوچوونا ده‌رامه‌تی ب ره‌نگه‌كێ رۆهن، سفرا ل پشت ژمارێیه‌!
ـ ده‌ستی ده‌ستی كرنا ده‌ستهه‌لاتێ ب ره‌نگه‌كێ ئاشتیانه‌، خه‌ونا چیویچاكایه‌ و سفرا ل پشت ژمارێیه‌!
ـ دامه‌زراندن ل سه‌ر بنیاتێ شاره‌زایی و ژێهاتیبوونێ، سفرا ل پشت ژمارێیه‌!
و …. گه‌له‌كێن دن، هیڤی خازم یێن دن هوین بخوه‌ هزرا خوه‌ تێدا بكه‌ن و دێ بۆ هه‌وه‌ دیار بت كو ئه‌م وه‌لاتی ژی ل جه‌م ده‌ستهه‌لاتێ سفرا ل پشت ژمارێینه‌ و بووینه‌ بارگرانی ل سه‌ر نه‌خشێ وان بۆ فه‌رهود كرنا سه‌رعه‌رد و بن عه‌ردێن وه‌لاتی، چونكو ئه‌م ده‌ڤ گازنده‌نه‌ و ناهێلین ئه‌و ب دلێ خوه‌ نه‌خشێ خوه‌ بدومینن، ئه‌م سفرا ل پشت ژمارێینه‌! وه‌ی خوه‌زیا مه‌.

محه‌مه‌د چه‌لكی
پشتی به‌فرێ خوه‌ دادای و ده‌ڤ گازندێن كوردستانێ تبل و دفن لێ سۆركرین و كێشا غازێ، مۆچه‌ی و چیرۆكا سیسه‌بانا چاكسازیان ژبیرێ برین و خه‌م هه‌موو بووی كانێ دێ چاوا بۆتله‌كێ غازێ و گه‌له‌نه‌كێ گازا سپی بده‌ست خوه‌ ئێخت، جادێن باژێری سستیه‌ك یا كه‌فتیێ و ئه‌ڤه‌ جارا ئێكێ یه‌ مامێ عه‌لۆ دهێته‌ بازاری و ل سه‌ر شۆسته‌یان داوه‌تا ملانێ لێ نینه‌، پیچه‌كێ گرنژی و ئێكسه‌ر چوو كافێیا قۆبه‌هانێ.
كافێ و په‌رتووكخانا قۆبه‌هان ژ جهێن نه‌وازه‌یێن باژێرینه‌ چونكو هه‌م قه‌وه‌خانه‌یه‌ و هه‌م په‌رتووكخانه‌یه‌ و بوویه‌ جهێ خرڤه‌بوونا عاشقێن په‌رتووكان.
ل سه‌ر كورسیه‌كی روونشته‌ خارێ و ئێكسه‌ر كاڤڕێن هزرێن وی دوور چوون و بێی حه‌زا وی تزبیێن د ده‌ستان دا وه‌كو حوكمه‌تا كوردستانێ هه‌ر ل دوور خه‌و زڤڕین و هه‌ما ته‌ پرسیار ژێ كربایه‌، تزبیێن ته‌ چه‌ند ل بن؟ به‌رسڤ نه‌دزانی… سه‌روبه‌رێ مامێ عه‌لۆ یێ دیاره‌ كو گه‌له‌ك یێ دوور چووی و شه‌پرزه‌یی لێ دیاره‌، ئها د ڤێ ره‌وشێ دا هه‌وارێ مه‌لای كاردا ژوور و قه‌ستا مامێ عه‌لۆ كر و ئێكسه‌ر گۆتێ:
ـ هه‌چكو تۆ نه‌چوویه‌ سه‌را غازێ؟
• هه‌رده‌ما سه‌را نه‌مان ئانكو وه‌لات یێ ب خۆدانه‌.
ـ ته‌ خێره‌ ل ڤێ سه‌قه‌مێ دفه‌لسفینی!
• فه‌لسه‌فه‌ ل ڤێ جیهانا دبێژنێ رۆژهه‌لات ب دوو عانێن قه‌لپێن سۆر نائینت!
ـ پا ته‌ خێره‌ هو كویر داچووی!
• ته‌ دڤێت سوحبه‌تێ ب من بكه‌ی و هه‌ما ئێكسه‌ر پرسیارێن خوه‌ یێن خاجۆكانی بكه‌!
ـ پرسیارێن خاجۆكی ژی هه‌نه‌!
• هه‌ر پرسیاره‌كا به‌رسڤ بۆ نه‌هێت دیتن و پیچه‌كێ دبه‌لافش بن!
ـ به‌لافش چییه‌!
• وه‌كو سۆزێن حوكمه‌تێ و چیرۆكێن وێ و ئۆپۆزسیۆنێ!
ـ ته‌ كه‌یفا من ئینا!
• خۆنه‌ به‌یارێ زاویته‌ی* نویترین نوكته‌ بۆته‌ ڤه‌گێرایه‌، مامۆ یێ دبێژم چیرۆكا ده‌ستهه‌لاتێ و ئۆپۆزسیۆنێ یه‌، هۆسا ته‌ ل تریقێنا دا، ما یا بكه‌نییه‌؟
ـ مانێ دبێژن هه‌ر وه‌لاتێ ئۆپۆزسیۆن لێ هه‌بت، ل وێرێ دیمۆكراتی هه‌یه‌، ڤێجا ئه‌گه‌ر ئه‌ڤا ل كوردستانێ دیمۆكراتی بت، دیكتاتۆریه‌ت بخێر بێت!
• ئها … مه‌ره‌ما ته‌یه‌ بێژی: مه‌ ل كوردستانێ ئۆپۆزسیۆن نینه‌ و به‌لكو هنده‌ك كه‌سێن …
ـ عه‌ینه‌ن مه‌ره‌ما من ئه‌وه‌.
• بۆ ڤێ ئه‌ز ل گه‌ل ته‌ مه‌ و ئۆپۆزسیۆنا نه‌شێت سه‌ركرده‌كێ خوه‌ بگوهۆڕت و ئه‌و ژی پشتاو پشت كرنا سه‌ركردێن خوه‌ بكه‌ن چ دار نه‌شێن ره‌خنێ ل ده‌ستهه‌لاتێ بكه‌ن و شاشیێن ده‌سته‌هلاتێ راستڤه‌كه‌ن.
ـ ژ مویێن ره‌ش هه‌تا یێن سپی ئه‌ڤه‌ جارا ئێكێیه‌ تو ل گه‌ل من هه‌ڤڕا بی!
• هه‌موو ده‌ما ئۆپۆزسیۆنی ژی نه‌یا باشه‌!
ـ ئۆپۆزسیۆن و ده‌ستهه‌لات روویێن دراڤه‌كینه‌ و هه‌ڤ تمام دكه‌ن!
• نه‌ ل كوردستانێ و ڤێ رۆژهه‌لاتا كمباخ.

محه‌مه‌د چه‌لكی
بێزه‌وقیێ و بێ هیڤیێ دلێ مامێ عه‌لۆی ژ كار و كۆكێ به‌رپرسێن ڤێ سه‌یرستانێ یێ ڕه‌مداندی، ئێدی به‌رێخوه‌دانا تیڤی، رۆژنامه‌ و ڤه‌دانا مالپه‌رێن تۆرێن جڤاكی ژ گوهداریا سۆزێن سیاسی و پارتیێن ڤێ سه‌یرستانێ نه‌خوه‌شتر لێ هاتیه‌ و مشتی سویشكاندن و مۆڕالێ تاكێ كوردن، دێ بێژی ته‌ڤ بوونه‌ پالێن داگیركه‌رێن كوردستانێ بۆ شكاندنا سوی و مۆڕالێ تاكێ كورد.
به‌ری چه‌ند سالان ده‌یبابێن مه‌ و هه‌ر كه‌سێ خێرا مرۆڤی دڤیا دگۆتن هه‌ڕن خواندنگه‌هێ دا فێری ره‌وشتبه‌رزی و مرۆڤ حه‌زیێ ببن و پاشی دابۆ خوه‌ و ملله‌تێ خوه‌ ببن وه‌ج و كه‌سێن بكێر هاتی، مخابن ئه‌ڤرۆ رۆلێ خاندنگه‌هان د پێگه‌هاندنا زارۆكێ كورد دا مریچۆ بوویه‌ و ئه‌گه‌ر نه‌بێژین هه‌ر نه‌مایه‌ و ئه‌ڤه‌ ژی دزڤریت بۆ پشتدانا ده‌ستهه‌لاتا كوردی و بهه‌ند وه‌رنه‌گرتنا رۆلێ په‌روه‌ردێ د ئاڤاكرنا تاكێ كورد دا و ته‌نێ پویته‌دان ب سكته‌رێ په‌ترۆلێ بوویه‌ خه‌ما ده‌ستهه‌لاتدارێن ڤێ سه‌یرستانا مه‌، ب هزار حه‌یف و مخابنیڤه‌ وی سكته‌ری ژی وه‌كو پێدڤی برێڤه‌ نابن و گه‌نده‌لیا هه‌ری مه‌زن دبن هنگلێن وه‌زاره‌تا سامانێن سروشتی ڤه‌یه‌(ئه‌ڤه‌ ل گۆر گۆتنا حوكمه‌تێ بخوه‌یه‌ و كو هه‌تا نوكه‌ نه‌شیانه‌ وه‌زیره‌كێ بن هنگل پاك بۆ په‌یدا بكه‌ن) و پرێزا به‌لاڤكرنا غازا مالان دیاره‌ و نه‌ك ته‌نێ قه‌یرانه‌كا دن ل پرێزا سه‌یرستانێ زێده‌كرن، به‌لكو هۆشداریا زیندیكرنا دو ئیداره‌یێ ئینانه‌ڤه‌ رۆژه‌ڤێ. هوین بێژن ئه‌ڤێن ڤێ سه‌یرستانێ برێڤه‌ دبن سیاسی بن؟ مامێ عه‌لۆ باوه‌ر ناكه‌ت و دبێژت، گه‌ر ئه‌ڤه‌ سیاسی بن و هه‌رۆ گه‌فێن دو ئیداره‌یێ و بكه‌ن و ل سه‌ر ته‌نده‌ركێ بازرگانیێ شه‌رێ ناڤخوه‌ زیندی بكه‌ن، قه‌ت سیاسی نینن به‌لكو مافیا و زڕته‌كن و ب زڕته‌كان چو وه‌لات ئاڤا نه‌بوونه‌، د ڤان خوركومانان دابوو هه‌كو هه‌ڤالێ وی هه‌وارێ مه‌لای سلاڤدایێ و گۆتێ:
ـ دیساڤه‌ كاڤرێن ته‌ ل كیش ئاریشێ دچه‌ورن!
• ئاریشا وی زارۆكێ ئه‌ڤه‌ سه‌رێ 6 سالانه‌ دچیت خواندنگه‌هێ، شونیكا یی دبێژنێ: مانێ شاشیه‌كا چێبووی و تۆ ژ پوولا سیێ و هێرڤه‌ هه‌ر سال ده‌رنه‌چووی و دڤێت ب ڤه‌گه‌ری پوولا سیێ!
ـ ئاسایی یه‌ شاشی هه‌ر روو دده‌ن!
• كۆرۆۆۆۆ مامۆۆۆۆ ئه‌ڤه‌ نه‌ شاشییه‌، ئه‌ڤه‌ هه‌تكبه‌رییه‌، هه‌تكبه‌ری!
ـ ما ئه‌ڤه‌ هه‌تكبه‌رییه‌ بتنێ هه‌یه‌؟
• ژ ڤێ مه‌زتر نینه‌، چونكو خواندنگه‌ه چهێ په‌روه‌ردا مرۆڤیه‌ و هه‌رده‌ما بێمه‌رێزی و كرمێ نه‌پاكی و بێسه‌روبه‌ریێ گه‌هشته‌ كه‌رتێ په‌روه‌ردێ، فاتحێ ل وی وه‌لاتی بخوینه‌!
ـ ما ئه‌م ملله‌تك ساخین؟
• ئه‌گه‌ر په‌روه‌ردامه‌ ب ڤی ره‌نگی بت، ئه‌م مریێن نه‌ڤه‌شارتینه‌!

محه‌مه‌د چه‌لكی

“زك برسی تێر دبت، چاڤ برسی تێر نابت” په‌ندا كوردی ژ به‌رده‌ست ده‌ركه‌فتنا په‌تا (وه‌بایا) كورۆنا كو هنده‌ك چینێ‌ پێ‌ گونه‌هبار دكه‌ن كو ژ تاقیگه‌هێن وێ‌ ده‌ركه‌فتیه‌، ئه‌ڤ تۆمه‌ته‌ هه‌تا چه‌ندێ‌ ڕاسته‌ هه‌تا نوكه‌ هه‌ر گۆمانه‌. هه‌ر چاوا بت نۆچه‌یێن ڤێ‌ په‌تایێ‌ سه‌رێ‌ ژ هه‌ر نۆچه‌یكا دن ستاندیه‌ و جیهان ته‌ڤ پێڤه‌ مژووله‌ و پرانیا ده‌وله‌تان نه‌فیرعام ڕاگه‌هاندییه‌ و هه‌تا حوكمه‌تا كوردستانێ‌ ژی ژ ڤێ‌ نه‌فیرعامێ‌ بێبه‌هر نه‌بوویه‌! مامێ‌ عه‌لۆ ڤێ‌ چه‌ندێ‌ ب ئاسایی دبینت و دبێژت: ئه‌ز باوه‌رناكه‌م ئه‌ڤ په‌تایه‌ مه‌ترسیا وێ‌ وه‌كو گه‌نده‌لیا به‌ربه‌لاڤا ڤێ‌ سه‌یرستانا مه‌ زیان هه‌بت، چونكو هه‌موو زانا و حوكمه‌تێن جیهانێ‌ بۆ چاره‌كرنا په‌تا كرۆنایێ‌ دكێفه‌راتێدانه‌ و ب ده‌مه‌ك نێزیك دێ‌ چارێ‌ بۆ بینن، لێ‌ پرسا گه‌نده‌لی و شاش بكارئینانا ده‌ستهه‌لاتێ‌ ل ڤێ‌ سه‌یرستانێ‌ پرسه‌كه‌ هه‌موو لێ‌ دنه‌بانه‌ و هه‌كه‌ هنده‌ك جامێر د ده‌ستهه‌لاتێ دا هه‌بن ژی بۆ نه‌هێلانا ئافاتا گه‌نده‌لیێ‌ (كو ب پشتڕاستی یێن هه‌ین) لێ‌ وه‌كو دبێژن: “كونا ژ پاته‌ی مه‌زتر لێهاتی” و یابوویه‌ گرێهشكه‌كا مه‌ترسیدار و چاره‌سه‌ری پێدڤی ب نشته‌رگه‌ریه‌كا بژانه‌ و ل گۆڕه‌ی ده‌رفه‌تێن نوكه‌ ئه‌ڤ پێنگاڤه‌ دێ‌ یا بزه‌حمه‌ت بت، چونكو مرۆڤ دكارت بێژت گه‌نده‌لكار پرن و جهێن ئاسێ‌ د ده‌ستهه‌لاتێدا د ده‌ست وان دانه‌ و ب ساناهی ده‌ستان ژ گه‌نده‌لیێ‌ به‌رناده‌ن، ژ به‌ر هندێ‌ كارێ‌  ئه‌وان خوه‌ش جامێران هندی بێژی گرانه‌ ل مه‌یدانێ‌ سوارێن ب ته‌نێنه‌ و “سوارێ‌ بتنێ‌ تۆزێ‌ ڕاناكه‌ت! بۆ ڤێ‌ ئاڵۆزیا ل سه‌ر ئاڵۆزیێن حوكمه‌تا مه‌ زێده‌بووی، ئاڵۆزی و مه‌ترسیا په‌تا كڕۆنایێ‌ ل سه‌ر وه‌لاتیێن هه‌رێما مه‌ باش بوو حوكمه‌ت هه‌ر زوی ب به‌رسڤ هات، وه‌ی مال و مه‌زه‌لێن هه‌وه‌ دئاڤا، ب ڕاستی جهێ‌ دلخۆشیێ یه‌ كو هۆسا زویكا ل ڤێ‌ په‌تایێ‌ خودان ده‌ركه‌فتن و رێنمایێن خوه‌ پاراستنێ‌ به‌لاڤكرن كو ئه‌ڤه‌ جارا ئێكێیه‌ حوكمه‌ت چ لژنان بۆ كێشه‌كا هۆ گرنگ نادامه‌زرینت، ئه‌ڤه‌ ژی نیشانا خێرێیه‌، چونكو لژنێن به‌رێ‌ هه‌موو كێس و ئاریشه‌ ب ڤالیۆمان خه‌واندنه‌، له‌و لژنه‌ دانان ل ده‌ف خه‌لكی بوویه‌ جهێ‌ ترانه‌ پێكرن، وه‌ك دیار حوكمه‌تا مه‌ هزرا د دانانا لژنان دا ناكه‌ت، به‌لكو ئێكسه‌ر ده‌ست ب چاره‌كرنێ‌ دكه‌ت و په‌تا كرۆنایێ‌ گرۆڤه‌ بۆ ڤێ‌ ڕاستیێ‌.

محه‌مه‌د چه‌لكی
ژ پێروه‌ره‌ مامێ عه‌لۆ ژ وان نۆچێن ژ به‌غدا و به‌یروتێ دهێن، تۆڕه‌یه‌. نۆچه‌ ته‌ڤ زڕت و زه‌ڤله‌ك دیاركرن و گه‌فێن دۆنكیشۆتینه‌، لێ زڕتێن ژ هه‌موویێ دۆنكیشۆتیتر ئه‌ون یێن میلایشیاتێن حزبوالله و سه‌در و مه‌درێن عیراقێ دكه‌ن، دێ بێژی مفتا ڤه‌كرنا چانتێ چه‌كێ ئه‌تۆمێ ئه‌مریكا و رۆسیا د ده‌ستێن وان دایه‌. مامۆ برویننه‌ سه‌ر كوریا خوه‌، نه‌كه‌ ئه‌وا بسه‌رێ په‌هله‌وانێ ژ به‌فرێ چێكری قاسمێ سلێمانی ئینای ل پێش ئه‌وا بسه‌رێ هه‌وه‌ بینن، ببیته‌ یار گوزه‌ل، ژ خوه‌ هه‌ر به‌حسێ بن لادنی نه‌كه‌ن، چونكو به‌س خودێ دزانت كانێ نوكه‌ تابویتا وی ل كوركا كیش ئقیانۆسێ تۆتی بوویه‌! ئه‌رێ ب حڕحڕ و گه‌فان قازانجه‌ك هاتیه‌ شكه‌فا وان! ژ قه‌ستی نه‌هاتیه‌ گۆتن:”نه‌ عه‌ورێ گڕگڕی، نه‌ مێرێ تڕتڕی”.
كاڤڕێن هزرێن مامێ عه‌لۆ ل چ جها ناهێورن، كۆته‌لا ئاشێ ده‌ڤه‌رێ ژ كێشان مشته‌ و بێهنا بارویتێ سه‌رێ ژ هه‌ر تشتی ساندی، تۆ چه‌ندێ دیمۆكراتخواز و مرۆڤدۆست بی و ب رێكێن ئاشتیانه‌ داخوازا مافێن خوه‌ بكه‌ی، ده‌ستهه‌لاتدارێن شرعیه‌تا خوه‌ و بهێزا چه‌كدارێن تائیفێ دسه‌پینن، دێ چه‌كدارێن كلێتكری و جلك ڕه‌ش ب ته‌ ڕا به‌رده‌ن و وێ ب سه‌رێ ته‌ ئینن یا “قه‌ره‌چێن به‌رێ ب سه‌رێ دارێ دئینا”، هوین یێن ب چاڤێن خوه‌ دبینن كانێ میلیشیاتێن حزبولاها لوبنانی یا تیرۆریست و یێن عیراقی چ ب سه‌رێ خوه‌نیشانده‌رێن ئاشتایخواز دئینن!
ئه‌رێ هه‌وه‌ هزرا خوه‌ كریه‌ كانێ بۆچی خوه‌نیشاندانێن ده‌ڤه‌رێ ته‌ڤ خرش ده‌ردكه‌ڤن و ژ بلی زیانێ تشته‌ك ناهێته‌ شكه‌ڤا خه‌لكێ سه‌رهلدای؟
سه‌ده‌م گه‌له‌كن لێ هه‌ما بۆ دلێ ته‌ دێ چه‌نده‌كا رێز كه‌م و یێن دن بلا خانده‌ڤان ب خوه‌ رێز بكه‌ن و مانێ ژ مێژه‌ هاتیه‌ گۆتن:” هه‌كه‌ ده‌رسه‌، حه‌رفه‌ك به‌سه‌”!
ـ هزرا تۆلڤه‌كرنێ ل پێشیا هه‌ر ئه‌جندایه‌كا ئاڤاكرنێ!
ـ مرۆڤ نه‌بوویه‌ ئارمانج ئانكو دابینكرنا پێدڤیێن وی حوكمه‌ت ب ئه‌ركێ خوه‌ بزانت و مه‌ره‌م ژ ده‌ستهه‌لاتداریێ باشتر لێكرنا ژیانا خه‌لكێ وه‌لاتی بت.
ـ وه‌لاتیبوون ئه‌رك و مافه‌.
ـ حوكمه‌ت برێڤه‌برنا وه‌لاتیه‌ و نه‌ زه‌ڤیا ده‌ستهه‌لاتدارانه‌ كو ل سه‌ر ناڤێن خوه‌ تاپۆ بكه‌ن و ….
ـ سه‌روه‌ریا قانوونێ بێ جوداهی و كه‌س د سه‌ر قانوونێ ڕا نه‌بت.
ـ رۆهنی د هه‌ر كریار و بریاره‌كێ دا …
ـ یا ژ هه‌موویێ گرنگتر سه‌روه‌ركرنا ڤی تێگه‌هی:”دین بۆ خودێ و وه‌لات یێ مه‌ هه‌موویانه‌”. هندی ئه‌ڤ تێگه‌هه‌ ژ كولتۆرێ مه‌ یێ كویڤی بت، سه‌در و حه‌سه‌ن نه‌سروالله و مه‌لا عه‌لیێ كه‌له‌كێ و … تد دێ ئاغایێن فعلی یێن مه‌ بن و وه‌لات دێ گرتیێ حه‌ز و هه‌لچوونێن وان بت.

محه‌مه‌د چه‌لكی
“چ ژێ‌ نه‌هاتنی، شوكری خودێیه‌” په‌ندا كوردی
ئاسۆیێن چاره‌سه‌ریا كێشێن ڤێ‌ هه‌رێمێ‌ رۆژ بۆ رۆژێ‌ تاریتر خۆیا دكه‌ن به‌لكو ئاڵۆزتر دبن و ڤێ‌ گرێكا دبێژنێ‌ قه‌یران گه‌هه‌شتیه‌ وی ڕاده‌ی سالا 2020ێ‌ ل ده‌ف خانه‌نشینێن پێشمه‌رگێن كوردستانێ‌ شونیكا هه‌یڤا ئێكی 2019یه‌ (ل گۆرَه‌ی خشتێ‌ وه‌زاره‌تا دارییا هه‌رێمێ‌ به‌لاڤكری)، ده‌ما مامێ‌ عه‌ڵۆی خشته‌ دیتی، بێهنا وی خوه‌ ل سه‌رێ‌ دفنا وی دا و هه‌ما چ نه‌مابوو بێژته‌ چایچی كا ژ سه‌ر وی كه‌نالی نابه‌ی؟ ما ڤان په‌رله‌مانته‌ران وژدانه‌ك هه‌یه‌ هه‌تا به‌حسێ‌ چاكسازیێ‌ بكه‌ن و یا ژ هه‌موویێ‌ قه‌باحه‌تتر به‌حسێ‌ مۆچێ‌ خانه‌نشینان و ڤێ‌ گیرۆبوونا وێ‌ هه‌ر تێدا نینه‌! دیاره‌ براده‌ر یێن ل هیڤیێ‌ بایه‌ك بهێت و خانه‌نشینان هه‌موویان بۆ گۆڕستانان ڕاپێچ كه‌ت! هێشتا بانگی چایچی نه‌كری، هه‌ڤالێ‌ وی هه‌وارێ‌ مه‌لای ده‌ستێ‌ خوه‌ ل ملێ‌ وی دا و گۆتێ‌:
• دیساڤه‌ كاڤڕێن ته‌ ل كیڤه‌ دچه‌وورن؟
ـ ل دوور وان بێووژدانێنێن دبێنێ‌ په‌رله‌مانته‌ر!
• ئها وێ‌ نه‌كه‌ و بۆ خوه‌ ل جهه‌ك دی بگه‌رهه‌.
ـ تو ب خودێ‌ ژ ڤێرێ‌ ب جه‌ههنمه‌ و من تاقه‌تا ته‌ هه‌ر نه‌مایه‌!
• نه‌خێر كێرا گه‌هشتی هه‌ستی!
ـ ما ووژدانه‌ ئه‌ڤه‌ 2020 و شونیكا مۆچێ‌ هه‌یڤا ئێكێ‌ 2019 دده‌ن مه‌، لێ‌ ل وه‌لاتێن دن یا ده‌ست ب به‌لاڤكرنا مۆچێ‌ هه‌یڤا دوو 2020ێ‌ دكه‌ن ئو ئه‌فه‌ندیێن مه‌ یێ‌ به‌حسێ‌ چاكسازیا دكه‌ن، چاكسازیێن نه‌شێن ته‌سێن جاددێن سه‌یرستانێ‌ چاره‌ بكه‌ن چ جای كێشێن دنێن مێژینه‌ یێن خه‌لكێ‌ ڤێ‌ سه‌یرستانێ‌ ئه‌ڤه‌ سه‌رێ‌ هنده‌ سالانه‌ ژ به‌ر دنالن، ڤێجا تو بهێی و به‌حسێ‌ مۆچێ‌ خانه‌نشینیا په‌رله‌نانته‌ران بكه‌ی، تۆ ب خودێ‌ كه‌ی ما ڤی خه‌لكی ماف نینه‌، هه‌ر جهێ‌ ڤان په‌رله‌مانته‌ران لێ‌ بمینن بارانا په‌له‌نداران لێ‌ ببارینن!
• ما مێر ل ڤێ‌ سه‌یرستانێ‌ هه‌نه‌!
ـ برس و نه‌دادپه‌روه‌ری (شاكر فه‌تاحان)(*) ب به‌رهه‌م دئینت!
• ئه‌ز وه‌ك ته‌ هزر ناكه‌م چونكو هه‌ر چ نه‌بت جامێران رێك بۆ چاكسازیێ‌ ده‌شت كر و یێن ل په‌ی دهێن بلا كارێ‌ ڕاستڤه‌كرنێ‌ ب ستۆیێ‌ خوه‌ڤه‌ بگرن!
ـ ڕاسته‌، روینێ‌ ژ ئاڤێ‌ گرتی چێتره‌ كو هه‌موو ب به‌ر ئاڤدا بچت!
(*) شاكر فه‌تاح مافپه‌روه‌ر و قایمقامه‌كێ‌ كوردپه‌روه‌ر بوو ژبلی كو نڤیسه‌ره‌كێ‌ هێژابوو ل سالا 1988 د مه‌جلس ته‌شریعیا حوكمێ‌ زاتیێ كارتۆنی دا (11ـ13ئادارێ‌ هێرشه‌كا تۆند كره‌ سه‌ر حوكمه‌تێ‌ و سه‌ره‌ده‌ریا وێ‌ دگه‌ل ده‌ڤه‌رێن لبن سیهانه‌تا شۆره‌شا كوردستانێ‌ دا و داخازا ڤه‌ژاندنا رێككه‌فتنا 11 ئادارا 1970 كر، ل شه‌ڤا 18 ئادارێ‌ زه‌بانیێن حوكمه‌تێ‌ ئه‌و گرت ل 27/6/1988 هه‌ر چه‌نده‌ ژیێ‌ وی د سه‌ر 70 سالیێ‌ دا بوو، شه‌هیدكر.

محه‌مه‌د چه‌لكی
ـ وه‌ی پا ترس چ حه‌یاته‌!
• ئێ مانێ ژ قه‌ستا نه‌هاتیه‌ گۆتن:”چویڤێ ترسێ یێ ژ به‌حه‌شتێ هاتی!”
گوهێن من ئێدێ ته‌حه‌موولا زڕتێن ریه گه‌ڤۆزێن خودانێن جوببا و سیاسه‌تمه‌دارێن ڤێ رۆژهه‌ڵاتێ نه‌مایه‌!
• “هه‌ر دین سزه‌كی، ئیمانسزه‌ك ڤێ دكه‌ڤت”!
ـ ماده‌م هه‌ر ئیمانسز بت، یا ژ خوه‌یه‌ و سۆپێن مه‌ ل زڤستانا دێ ژ ئاوه‌ره‌یێن بۆ خوه‌ ژ به‌ر گه‌رما غه‌زه‌با ده‌ستهه‌ڵاتدارێن ڤێ رۆژهه‌ڵاتێ دره‌ڤن و بۆ خوه‌ ل ئارامگه‌هه‌كا گه‌رم دگه‌رهن، سارتر بت و به‌رویكێن مه‌ هه‌ر دێ چاڤه‌رێی رۆژا به‌لاڤكرنا مۆچێ هه‌تا ده‌جال بهێت، دێ مینیت نۆچه‌، بن!
•چاكسازی فه‌رتره‌ ژ هه‌ر تشتێ دن، ڤێجا بێ ده‌نگ به‌ وه‌كو ڤی خه‌لكی و چاڤه‌رێ به‌ كانێ پاپۆڕا خوه‌نیشاندانێن ده‌ڤه‌ر گرتی دێ ل كیش كه‌ناری ڕاوه‌ستت!
ــ چاكسازی ل ڤێ رۆژهه‌لاتێ ناهێن كرن، تۆ دزانی ئه‌فه‌ندی ژ به‌ر چ!
•هه‌ما تۆ وێ شه‌كرێ بشكێنه‌، مانێ ته‌ یا خوه‌ كرییه‌ ئه‌ڤۆقاتێ بێ چانته‌یێ ڤی زه‌مانی!
ـ چونكو ئه‌ڤ سیسته‌مه‌ ل به‌ژنا مه‌ دهێت!
• ما سیسته‌مه‌ك هه‌یه‌؟
ـ كه‌له‌ك جاران من هزر دكر تۆ كولندێ ده‌ر نه‌ڤه‌كری، لێ دا په‌شیمان بم، به‌س ڤێ جارێ بۆ من دیار بوو كو تۆ ب ڕاستی كولندی!
• “پربێژی داركۆكێ سه‌رێ خودانییه‌!”
ـ ئها ئه‌ڤێ ئه‌ز دگه‌لته‌ مه‌ و نموونه‌ ژی …
• تۆ خودێ تمام نه‌كه‌ و “هه‌كه‌ ده‌رسه‌، حه‌رفه‌ك به‌سه‌”!
ـ ئه‌ڤه‌ بۆ كوردێن ڤی سه‌رده‌می نه‌یا دروسته‌!
•بۆچی ما جوداهیه‌ك د نابه‌ینا كوردێن ڤی سه‌رده‌می و یێن به‌ری مه‌ هه‌نه‌؟
ـ پیچه‌ك یا هه‌ی!
•ئه‌ز باوه‌ر ناكه‌م چونكو هه‌ستیارترین مرۆڤ كو شاعرن ژ ده‌ردێ ڤی ملله‌تی یێن ب قه‌هرا مرین، سه‌یدایێ خانی و مه‌لا ئه‌حمه‌دێ نالبه‌ند و شكۆیێ حه‌سه‌ن كو ڤان هه‌ر دوویان خوه‌ ژ ده‌ردێ بێتفاقیا ڤی ملله‌تی كوشتینه‌!
ـ ب چاڤێ شاعرا ل چ كێش و بێشان مێزه‌نه‌كه‌، ئه‌و دتاگێڕن و ب ته‌بیعه‌ت زارۆكن!
• تۆ رویڤیه‌كێ فێلبازی! خوه‌ ل سه‌ر پرسێن بنگه‌هین ڕا باز دده‌ی.
ـ فێلبازی و دره‌و ل سه‌رده‌مێ نه‌ڤیچڕكێن ئه‌دیسۆنی دو فلسێن سۆر نائینن، ما دهێلن مرۆڤ دره‌وه‌كێ بۆ خوه‌ بكه‌ت!
• وه‌كو ریه گه‌ڤۆزێن حه‌شدا شه‌عبی و ئاخۆندێن ئیرانێ …
– ب خودێ ئه‌گه‌ر ژ ده‌وله‌ت سه‌رێ نه‌ڤیچڕكێن ئه‌دیسۆنی نه‌بایه‌ كو خوه‌ ره‌نگێ بنده‌رپێ وان دزانن یێ چه‌وانه‌، دا ئه‌وا سه‌ددامێ چوینرێژ ب سه‌رێ گه‌لێ مه‌ ئینای یار گوزه‌ل بت و ئاخۆندێن ئیرانی نه‌چار نه‌دكرن، بێژن مه‌ فرۆكا رێڤنگهه‌لگرا ئۆكرانی ب شاشی ئێخستیه‌!
• پا بۆچی هنده‌ك ل ڤێ مه‌مله‌كه‌تا مه‌ هێشتا ب وه‌ریسێ دره‌وان دچنه‌ ئاشی(كه‌ڤری)!
ـ ئه‌وێ پرسێ ژ وه‌زاره‌تا كه‌هره‌با هه‌رێمێ بكه‌، به‌رسڤا ڕاست ل ده‌ف وانه‌!
• ئه‌ز به‌رسڤا وان دزانم و دێ بێژن: زڤستانا بهێت دێ كه‌هره‌ب بیته‌ 24 ده‌مهژمێر و یا زێده‌ دێ فرۆشینه‌ گزیرتا واق واق!