محه‌مه‌د چه‌لكی
ل ڤێ رۆژهه‌لاتا هه‌ر تشت رۆژ بۆ رۆژێ گرانتر لێ دهێت و د به‌رامبه‌ر دا بێكاری و قه‌یرانه‌كا نه‌به‌ر هزر به‌رۆكا له‌شكرێ بێكار دگرت، حوكمه‌ت و پارتیێن سیاسی و د گه‌ل مه‌لا و قه‌شا و هنده‌ك كه‌سێن ماستوچی، سه‌ده‌مێن ڤێ ره‌وشێ هه‌موویێ دكه‌نه دستۆكوركا نه‌حه‌زێن ناڤخوه و ده‌ره‌كه. ئه‌رێ مه‌عقوله تنێ ده‌وله‌تێن ل ڤێ رۆژهه‌لاتێ نه‌حه‌ز ڤێ ب سه‌ری بینن و نه‌هێلن بۆ ده‌رمانی بچووكترین قه‌یرانێ چارسه‌ر بكه‌ن! ئه‌ڤ نه‌حه‌زه چه‌ند دلڕه‌ق و بێوژدانن! ناهێلن ئاڤه‌كا زه‌لال د شیفكه‌كا وه‌لاتی دا بچته خار! هوین بۆ ڤێ گازندا ده‌ستهه‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ چ دبێژن؟ من ب خوه وه‌ك مامێ عه‌لۆ هه‌تا پێر من باوه‌ر نه‌دكر، به‌لێ ژ پێر وه‌ره هه‌موو بۆچوونێن من ده‌رباره‌ی ده‌ستهه‌لاتان هاته گوهۆڕین و مافی دده‌م وان و دبێژم: ب ڕاستی جامێر دمافدارن و ئه‌م وه‌كو خه‌لك د ده‌ڤ گازنده و پشیكێن چاڤ كۆره‌نه و چاكی و قه‌نجیێن وان نابینین، ژ خوه هه‌ر به‌حسێ مه‌ردینی و ده‌ستپاكیا وان هه‌ر نه‌كه‌ن و خوه عیسا پێغه‌مبه‌ر شه‌رم كریێ ده‌ستپاكیا وانه! ما هوین پرسیار ناكه‌ن كانێ پێر چ قه‌ومییه؟ عه‌رد هه‌ژه‌كا وه‌سایه كو ئێدی سیمایێ ڤێ رۆژهه‌لاتێ ژ وێ رۆژێ و هێرڤه (3/1/2020) دێ نه‌وه‌كو به‌ری پێر بت.
ـ ته چ لێكر مامێ عه‌لۆ!
• ئه‌رێ بیرا ته ل كوشتنا شوینگرێ ئیمپراتۆریا نه‌مسا ـ مه‌جه‌ر دهێت (1914 ل سه‌راییڤۆ)؟
ـ ڤێجا ڤێ چ په‌یوه‌ندی ب پێرڤه هه‌یه؟
• چ په‌یوه‌ندی هههههه … مامۆ گه‌ز و مقه‌سێن هه‌ر لڤینه‌كێ د ده‌ستێن قاسمێ سوله‌یمانی دا بوون و دهستههلاتدارێن ده‌ڤه‌رێ خوه ژ به‌ر وی نه‌دوێران بلكۆزن!
ـ یێ گوهداریا خه‌لكێ بكه‌ت و چاڤێ وی ل به‌رژه‌وه‌ندیا وی نه‌بت، چ بهێته سه‌ری، نۆشی جان بت!
• ته ئه‌ڤ سنعه‌تێ خوه نه‌هێلا و هه‌ر تشتی ب فه‌لسه‌فا ده‌ستهه‌لاتداریێ ڤه گرێده‌ی، ل ڤێ رۆژهه‌لاتێ ژمێژه‌یه فه‌لسه‌فا ده‌ستهه‌لاتدارێی ب فه‌توایێن ئۆلی و نۆرمێن جڤاكێ ده‌رگرتی* ل گۆرستانا باژێری هاتنه ڤه‌شارتن!
ـ ئێ قاسمه‌ك چوو و ئێكێ دن دێ شوینێ گرت و ب دیده‌كا هشكتر سه‌ره‌ده‌ریێ ل گه‌ل دوووڤه‌لانكێن خوه كه‌تن و كێش و بێشێن ده‌ڤه‌رێ دێ هه‌ر مینن چاڤه‌رێی سۆپه‌رمانه‌كی!
• نه‌ك سۆپه‌رمانه‌ك، ب تنێ په‌یدابوویه، به‌لكو ئه‌ڤرۆ پرانیا خه‌لكێ ده‌ڤه‌رێ بووینه سۆپه‌رمان و دارژیانه سه‌ر جاددان و یێن ڕاڤه كه‌وێ ب دز، گه‌نده‌ل و دویڤه‌لانكێن قاسمان* دكه‌ن، ژ به‌ر ڤێ یه‌كێ دبێژم: ژ ئه‌ڤرۆ پێڤه جه‌ڕكێ دویڤه‌لانكیا ده‌ستهه‌لاتدارن بۆ ده‌وله‌تێن ده‌ره‌كه ل به‌غدا شكه‌ست و سیمایێ رۆژهه‌لاته‌كا نوی برێڤه‌یه!
ـ ئه‌ز نه‌شێم وه‌كو ته یێ خوه‌ش باوه‌ر بم چونكو ماده‌م به‌حسێ تۆلڤه‌كرنێ دكه‌ن، ئه‌و ژی دێ چنه سه‌ر ده‌وسا یێن به‌ری خوه و دێ هه‌ر بێژین: خوه‌زیا پار و ره‌حمه‌ت ل كفن دزی!
• زه‌ڤیێن برنجی هه‌كه نه‌هێنه ئاده‌كرن، جۆتیار دێ به‌رابرنجێ* دوورت و دێ بته پالێ پویشی؟
ـ ب كلۆخێ ته هندی هزرا تۆلڤه‌كرنێ د سه‌رێ ڤی خه‌لكی دا بت، ته نه‌دیت قۆنتوتیك ب ده‌ڤه‌رێ بكه‌ت و كێش و بێش دێ هه‌ر مینن وه‌كو خوه و دێ به‌رده‌وام ل دوور بازنا بۆش زڤڕین.
• نوكه ده‌ڤه‌ر یا دكه‌لت و ترسێ دلێ دویڤه‌لانكێن قاسمان یێ گرتی و خه‌لك یێ ل سه‌ر جاددان و مانێ دبێژن:”ئه‌و ماف نامرت، یێ خودان ل په‌ی دكه‌ڤت و داخواز دكه‌ت”.
ـ ڕاسته.
جڤاكێ ده‌رگرتی* هێمایه بۆ تێزا فه‌یله‌سۆفێ نه‌مسایی كارل پۆپه‌ری كه تێدا به‌حسێ جڤاكێن نه‌هێن گوهۆرین دكه‌ت و هه‌ر نشن خوه تێدا دووباره دكه‌ت.
قاسمان* هێمایه بۆ ده‌ستتێوه‌ردانێن ده‌ركه د كاروبارێن وه‌لاتێن دن دا و ده‌ستهه‌لاتدار گوهداریا وان دكه‌ن و ژبن فه‌رمانێن وان ده‌رناكه‌ڤن!
نووترين نووچه
- نێچیرڤان بارزانی و ئەردۆگان دوپاتیێ ل پێشڤەبرنا پەیوەندیێن ئەنقەرە ل گەل بەغدا و هەولێرێ دكەن
- بابەتێ ئەنباركرنا ئاڤێ یێ گرنگە بۆ پشتڕاستبوونێ ژ ئاسایشا ئاڤێ
- پێدڤییە هەلبژارتن د سەقایەكێ ئارام و ب زەلالی بهێنە ئەنجامدان
- مەسرور بارزانی: نابیت سەرژمێرییا گشتی بۆ هیچ ئارمانجەكا سیاسی بهێتە بكارئینان
- دبیت هێرشا ئیسرائیلێ ل سەر ئیراقێ ببیتە ئەگەرێ ژناڤبرنا سیستەمێ سیاسی و ئابووری و لەشكری ل ئیراقێ و ژناڤچوونا حوكمەتا وێ
- دەنگی بدەنە پارتی و دەستێ پارتی ل ڤێ دەڤەرێ ب هێز بكەن
- دروستكرنا بەنداڤان پشكەكە ژ ستراتیژییەتا حوكمەتێ بۆ مفاوەرگرتنێ ژ ژێدەرێن ئاڤێ
- بۆ چاكسازیێ د كەرتێ ساخلەمیێ دا كارێ باش یێ هاتییە كرن
- پارتی بۆ خزمەتكرنا مللەتی یا هاتییە دامەزراندن
- ل 20 ڤێ مەهێ دێ بەرسڤا هەموو ئاخڤتن و بێرێزی و ئەزمان درێژییەكا بەرامبەر پارتی دەین
محه‌مه‌د چه‌لكي
ئه‌شهه‌دو بیللا
محه‌مه‌د چه‌لكى
“چاڤلێكه‌ر هه‌رده‌م یێ لپاش و چاڤ ل ده‌ریێ خه‌لكییه”
– ته‌خێره هۆسا سه‌ر ئه‌ڤراز مێزه دكه‌ى؟
• هشیار به من ب سه‌له‌فیان نه‌هژمێره!
– ما سه‌له‌فى به‌رێ خوه كیڤه دده‌ن؟
• وێ پرسیارێ ژ مه‌لا عه‌لیێ كه‌له‌كێ بكه؟
– باشه به‌س ته‌خێره هۆساى ل سه‌ر شۆسته‌ى جحنى و ئه‌ڤراز دنێرى! ژ خوه جادده و شۆسته ژ بێكاران خمخمینه و ته ژى ریتما هاتنووچوونێ یا تێكداى!
• وێ پرسیارێ ژ وه‌زیرێ پلاندانان و یێ كارى بكه كانێ بۆچى هۆسا رێژا بێكاریێ ساڵ بۆ ساڵێ زێده‌تر لێ دهێت، یا دن ئه‌ز ئه‌ڤراز مێزه بكه‌م یان نزم ب ته چ؟
• مرۆڤى چاڤێن هه‌ین دا پێ سه‌حكه‌ته جوانیا دونیایێ و سروشتى؟
– ڕاسته، به‌س ل ڤێ مه‌مله‌كه‌تا دبێژنێ كوردستان ما كى خه‌ما جوانى و سروشتێ وێ دخۆت، ژبلى چ گرێن بلند نه‌هێلاین و بلدوزه‌ر پێ ڕا نه‌به‌رداین و ئولیێن ژ بورجا بیزا بلندتر لێ ئاڤاكرین و ئه‌گه‌ر ئه‌و پارێن ل ئولیێن ل سه‌رێ گران هاتینه ئاڤاكرن بۆ ئاڤاكرنا بن خانا ئابوورى هاتبانه مه‌زاختن نوكه ژ مێژه مه تایوان و سنگاپۆر ل پاش خوه هێلا بانه، ژبیر نه‌كه هه‌ر سال هێش باش پویش نه‌به‌هین ئاگر ب سروشتێ كوردستانێ دكه‌ڤت و ئه‌لحه‌مدولیلاه مه هند ئامویرێن ئاگر ته‌مراندنێ نین زیانێن وێ كێم بكه‌تن.
– پا كارێ پێشمه‌رگێن ژینگه‌هێ چییه؟
• پێشمه‌رگێن ژینگه‌هێ ژى هه‌نه! ب خودێ من ئه‌ڤه نزانییه و من وه‌سا هزردكر پێشمه‌رگه هه‌ما ئێك تۆخمه و هه‌وجه‌ى چ پێناسا ناكه‌ت!
– تۆ چ رویڤیه‌كێ فه‌لتۆى و په‌له‌نداران ب هه‌ر ئالیێ ته بڤێت دهاڤێژى و وه‌كو “موویێ ژ ماستى كێشاى” ره‌پ و رویت ده‌ردكه‌ڤى و خوه ژ به‌رسڤان ڤه‌ددزى، وه‌ى عه‌مفه‌رم بۆ ته مامێ عه‌لۆ!
• ئه‌رێ پرسیارا ته چ بوو؟
– من گۆت: تۆ بۆچى سه‌ر ئه‌ڤراز مێزه دكه‌ى؟
• ئه‌ز یێ ل ناڤێن ڤان تابلۆیان مێزه دكه‌م!
– ئێ تۆ چه‌وان دبینى!
• خوه ل ڤى باژێرى بیانى دبینم!
– بۆچى؟
• ئه‌رێ ما تۆى حۆتمى؟
– حۆتمێ چ مه‌ره‌ما ته پێ چییه!
• ئێ ب ئه‌نیا باپیرێ ته یێ ره‌حمه‌تى كه‌م ل سه‌رده‌مێ حوكمێ به‌عسیان من پتر هه‌ستدكر ئه‌ز یێل باژێره‌كێ كوردستانێ ژ ئه‌ڤرۆ، هه‌ما چ نه‌بت ناڤێن زارۆكان ته‌ڤ و تابلۆیێن هه‌موو دكان و خارنگه‌هان ب كوردى بوون، نزا ئه‌ڤ ملله‌ته چ لێ هاتییه!
– سه‌رده‌مێ گلۆبالیزمێیه و تۆ مرۆڤه‌كێ كه‌ڤنپارێزى!
• گلۆبالیزما چ، هه‌ڕه هه‌ر باژێره‌كێ وان وه‌لاتێن پێشكه‌فتى سه‌یرى تابلۆیێن سه‌ر جاددان بكه دێ بۆ ته دیار بیت كو ئه‌م به‌روپشت یێن د گلۆبالیزمێ گه‌هه‌شتین، ناڤ و تابلۆیێن باژێران دخه‌ملینن، ناسناما وى وه‌لاتى بۆ بیانییان دیار دكه‌ن.
– ئانكو نه وه‌كو مه و هه‌ر كه‌س ل گۆره‌ى كه‌یفا دلێ خوه تابلۆیان بلند ناكه‌ن.
• به‌لێ ب مه‌رج كو چ په‌یوه‌ندى ب تێكدانا شیرازا پێكڤه‌ژیانێ ڤه نه‌بت و ژ بلى كو نابت ئه‌و ناڤ دووباره بت.
– تۆ بۆ وان چ دبێژى یێن ناڤێن په‌هله‌وانێن زنجیرێن توركى و ئیرانى ل دكان و خارنگه‌هێن خوه دكه‌ن!
• نه گونه‌ها وانه به‌لكو یا ده‌ستهه‌لاتێیه و دڤێت ل جهێن ده‌ستویریێ دده‌ن كه‌سێن زمانزان و ده‌رونناس لێ هه‌بن.
– دیسا ته بادا ده‌ستهه‌لاتێ!
• به‌لێ چونكو ئه‌و به‌رپرسێن سه‌ره‌كنه بۆ هه‌ر سه‌رپێچى و شكاندنا شكۆمه‌ندیا كوردستانیان و ب رێكا قانوونێ دكارن رێ لێ بگرن.
– ئه‌شهه‌دوبیلا ته ئه‌ڤێ جارێ ب دلێ من گۆت چونكو ڤان زنجیرێن توركى ریتما هه‌ر تشتى ل كوردستانێ تێكدایه و ئه‌و نه‌مایه پشته ناڤێن ئوسامه و ئه‌بوبوكران ڤێجا ناڤێن ئه‌رتۆغرۆل و گوكهان ل مه زێده بن!
2019.12.28
تۆ هاتی!
محه‌مه‌د چه‌لكی
ـ هه‌ر وه‌كو تۆ ئه‌ڤرۆ گه‌له‌ك یێ ب زه‌وقی و له‌وا ته وه‌سا یا خوه تفولف كری!
• هه‌ما تۆ وه نه‌بێژه!
– بۆچی ما پرسیار كرن نه‌كاره‌ك باشه!
• ل ڤێ مه‌مه‌له‌كه‌تا مه كه‌س پرسیاران ب عانه‌كێ سۆر ناكڕت!
– سه‌رێ ئاخفتنێ و بنێ ئاخفتنا ته هه‌موو په‌له‌ندار وه‌شاندنه، مامۆ بۆ خوه ل كاره‌كی بگه‌رهه و ژ ڤان چزی و فزیان ڤه‌به.
• دێ ڤێجا وه‌ره ڤی نیڤه مرۆڤی و چكێن ئه‌و ددانت!
– ئه‌ڤه فێلا ته یه، هه‌رده‌ما مرۆڤی ڕاستییا ته دا ناڤ چاڤێن ته، دبن هنگلێن خوه دچی وشلم كۆرم، كه‌سێ ناپارێزم.
• عه‌زیزێ من ڕاستیا چ و ته‌ڕه‌ماشا چ، ئه‌ز یێ دبێژم پرسیار دوو عانێن سۆر نائینن، تۆ دزانی ژ به‌ر چ؟
– ئێ.
• چونكو كه‌س خوه ب عێسێ ده‌لا ناده‌ن و ته‌ڤ دا سۆكرات و پلاتۆنن(ئه‌فلاتۆنن)، نه هه‌وجه‌ی چ پرسیار كرنانن چونكو ئه‌و كه‌س پرسیاران دكه‌ن، یێن بزانن كو نزانن!
– نه‌خێر ڤێ جارێ تۆ شیایه من!
• ئه‌رێ مه‌سه‌لا كاره‌بێ و كاشێ چلێ هات!
– سوپاس بۆ خودێ كاره‌با ل هه‌یڤا نیسانێ و چریا ئێكێ یێ فیته و بۆ هه‌یڤێن دن ژی لاو یا برێڤه دچت و چیرۆكا كاشێ ژی یا بوویه چیرۆكا ماشێ و به‌لێ باوه‌ر دكه‌م ڤێ جارێ نالێن وان ژ لایێ حوكمه‌تا نوویڤه یێن هاتینه شداندن، خودێ ئانه‌هێ بده‌تێ.
• ئانه‌هێ ب ده‌ته كێ؟
– پا تۆی زك دڕینی، ماكی هندی حوكمه‌تا مه پێدڤه ب ئانه‌ها خودێیه! ما هایا ته ژێ نینه، حویتێن كه‌فتین وه‌لاتی و ئاده‌كرنا وان چه‌له‌نگ پێدڤێن و حوكمه‌تێ ژی سۆزا دای پاریێن حه‌رام ژ گه‌لالیشكا وان بینته ده‌رڤه و ڤێجا ما نه پێدڤی ئانه‌ها خودێ و مه هه‌میانه، شاش تێنه‌گه‌هی!
• ئئئهههها شونی تێگه‌هشتم كانێ بۆچی به‌رپرسێن مه بووینه شیشلتۆك و بلێتێن فرۆكا گران بوونه و ل بره‌هیم خه‌لیلان ژی دبێژن ئێك شه‌ماته و قۆلیزانه‌كه خوه دێ بێژی دووباره داعش زڤرین و … هه‌یله‌ل وی و بابێ وی قه‌ستا توركی و ده‌رڤه‌ی وه‌لاتی بكه‌ت، تۆ نابێژی ترسێ لێڤا لێ گه‌زتی، ئێ بخودێ نه ب ده‌ستێن مرۆڤیه و چ مه‌لاقی نینه مرۆڤ بێژته حوكمه‌تێ وه‌ی هه‌وه سه‌حه‌ت و قۆه‌ت خوه‌ش بن، نێ ڤان چاڤ برسیان روومه‌تا كوردستانێ هه‌رماندییه.
– ته نه لبه‌ره بره‌خه‌كیڤه بچی و ژ حره‌ر و جره‌را موولیدان پیچه‌كێ ب دووركه‌ڤی و ژبیر بكه‌ی؟
• ته بیرا من ل بابێ من یێ ره‌حمه‌تی ئینا.
– ئه‌و چاوا؟
• مرۆڤه‌ك ل گوندێ مه هه‌بوو یێ بێ سه‌روبه‌ر و گه‌له‌ك دره‌و دكرن، هه‌موویان گازنده دكرن و دگۆتن بلا ریه سپیه‌ك بێژتێ به‌لكو شه‌رم بكه‌ت و ده‌ستان ژ ڤان كریارن به‌رده‌ت؟ بابێ من دگۆت:” ئه‌و ب ڤان تشتان یێ لاوه و ئه‌گه‌ر كارێ خوه لاو كر و دره‌و نه‌كرن پا كی دێ زانت گونده‌ك یێ بناڤێ چ … هه‌ی، ئه‌ڤجا باوه‌ر بكه هه‌رده‌ما ده‌نگێ مووه‌لیدان نه‌ما ئێدی دێ ل به‌ر ته به‌رزه‌بیت، بنزانی كو تۆ یێ ل كوردستانێ!
– ئه‌ڤ ته‌داره‌كا ته من هزر دكر ته ژی ڤیزه‌ك ل په‌ساپۆرتێ دایه، توركیا و ئه‌ورۆپا خوه بگرن ئه‌ڤه ئه‌ز هاتم!
• تۆی شاشی
– بۆچی؟
• چونكو ئه‌ڤرۆ جه‌ژنا برایێن مه یێن ئێزدییه و ئه‌ڤه ئه‌ز دێ چمه ته‌وافا لاله‌ش، ئه‌گه‌ر ته بڤێت فه‌رموو دا پێكڤه بچین و د خزمه‌تا ته دا مه!
ساعۆرێن راوێژكار!
محه‌مه‌د چه‌لكی
– ته‌خێره هۆسا بهێن هلمای داد شه‌پكی؟ • من گێولێ ئاخفتنێ نینه و به‌رسینگا من به‌رده! – من به‌رهاڤێژكا خوه دڤێت!* • به‌رویكا من ژ … مه‌لای پاقژتره! – ما ته خانه‌نشینا خوه وه‌رنه‌گرتییه؟ • هههههه جه ژ من و وێ خانه‌نشینێ ب گۆڕا هه‌موو كفن دزێن به‌ری ژ بانقێ هه‌تا دگه‌همه مال هند نامینت هه‌تا … – بۆچی ب گۆڕا كفن دزێن به‌رێ سویند دخۆی! ما كفن دزێن باش هه‌نه هه‌تا پێ سویند بهێته خارن! • خوه كفن دزێن به‌رێ ژ دهستههلاتدارێن ئه‌ڤرۆ ب وژدانتر بوون، وه‌كو ب كوردی دبێژن: “گۆشت دخار و هه‌ستیك ڤه‌دشارتن”. لێ دهستههلاتدارێن مه تشتێ هزر تێدا نه‌كه‌ن پرسا خانه‌نشین و دانعه‌مرایه، هه‌روه‌كو ئه‌ڤ جوینه نه خه‌لكێ ڤی وه‌لاتینه و بووینه علله‌ت ل سه‌ر دلێ ده‌ستهه‌لاتێ. – به‌س دیسا ته نه‌گۆت ته‌خێره هۆسای بهێن هلمای و دێ كیڤه چی؟ • ئه‌ز ژی یێل فێله‌كێ دگه‌رهم دا پیچه‌كێ پێ بورویكا خوه پێ گه‌رم بكه‌م! – ئانكو ته دڤێت وه‌كو راوێژكارێن نیسك و ماشا ژێك جودا ناكه‌ن و ئه‌ڤرۆ ب هێجه‌تا راوێژكاریێ پلیپیتانێ ب “فلیسكان” دكه‌ن! • پیچه‌كێ وه‌سایه! – ڤێجا ته و ڤی كاری “كوجا مه‌رحه‌با”! • ڕاسته لێ ژبنێ گوهییه! – ئه‌و چه‌وا؟ • به‌لێ … به‌ری چه‌ند رۆژه‌كا من ل سه‌ر ئه‌ركانێ تیڤیه‌كێ سه‌عۆیێ ته‌رلان دیت و دابێژی نه‌ڤیێ چه‌رچلییو وه‌سا یێ تف و لفدای بوو و هه‌ر نابه‌ین نابه‌ین دا په‌یڤا فه و … جه به‌لێ فه ددان په‌ی هه‌ڤ، یا ژ هه‌موویێ حنێرتر ل بن ناڤێ وی نڤیسابوو: چاڤدێرێ دێرین و راوێژكارێ … یا دی نابێژم كانێ یێ كێ بوو! – سه‌عۆیێ عه‌لیێ فانۆی! • ئه‌رێ ب ئه‌نیا میرێ بۆتان كه‌م عه‌ینه‌ن سه‌عۆ … ڤێجا زكۆ وه‌ره نه‌په‌قه و یا هێشتا عه‌جێبتر د به‌را بێژه‌ری دگۆت: مامۆستا سه‌عید یێ شه‌هره‌زایه د بیاڤێ پێكڤه‌ژیانا كۆمه‌لایه‌تی و دامه‌زرێنه‌رێ كۆمه‌لا پێكڤه‌ژیان و ژینگه‌هپارێزیی یه. – ئێ ب خودێ چ نه‌مایه زكێ من ژی ب په‌قت و ته گوهداریا وی دكر، ئه‌رێ ما كه‌سێ جامێر نه‌مایه بێژته ڤان كه‌نالان، دێ به‌س ڤان ته‌رلان و ساعۆران ل سه‌ر مه بكه‌ن راوێژكار و شه‌هره‌زا و نزا چ و چ … • ژ كه‌ربێن ڤان هه‌موو راوێژكارێن هه‌تا دوهی ساعۆر و كۆلانێن باژێری دپیڤان و ئێكی پرسیاره‌ك پێ نه‌دكرن و ئه‌ڤرۆ مێهڤانێن مالۆفیێن تیڤیانه. ئه‌ز و چه‌ند هه‌ڤال مه لبه‌ره كۆمه‌له‌كێ دابمزرینین و … – دێ ناڤێ وێ كه‌نه چ! • كۆمه‌لا ساعۆرێن راوێژكارێن تایبه‌تمه‌ندێن ل دویفچوونا كه‌یسێن برێڤه مای و حوكمه‌تێ هێلاین ب هیڤیا خودێ ڤه. – وه‌ی بۆته مامێ عه‌لۆ و بۆ ڤی ناڤی ما چ ناڤێن دن نه‌بوون! • مانێ ئه‌گه‌ر هۆسا نه‌بت حوكمه‌ت چ ئاڤرۆیا ل مه ناده‌ت! – به‌س ئه‌و چ كه‌یسن حوكمه‌تێ هێلاین ب هیڤیا خودێ ڤه! • ما ئێكو دوو نه! – هنده‌كا بێژه بلا ب خێرا مری و مایێن ته بت! • هه‌ر كه‌س دزانت و هه‌وجه ناكه‌ت و حوكمه‌ت ژ مه هه‌موویا باشتر دزانت، لێ ترسا من ئه‌وه لیژنه بۆ بهێنه دامه‌زراندن و هینگێ ئێدی هزار ساعۆرێن مینا من نه‌شێن ژ چلخانا ژبیرچوونێ هشیار بكه‌ن! ـــــــــــــ
كوردان په‌نا بره گشتپرسیێ.. عه‌ره‌بان بره خوه‌نیشادانێ د.سۆزان ئامێدى مانشیت (میدیا وان بزاڤێ دكه‌ت راستیا خوه‌نیشاده‌ران پێشێل بكه‌ت و به‌رێ وان بده‌ته هه‌رێما كوردستانێ) كوردستانیان حوكمه‌ته‌ك و په‌رله‌مانه‌ك تایبه‌ت ب خوه‌ڤه هه‌یه، له‌ورا ده‌مێ سه‌رهلدان ل سه‌ر رێڤه‌به‌رن و سیاسه‌تا به‌غدایێ كری، به‌رێ خوه دانه گشتپرسیێ، به‌لێ خه‌لكێ دیتر یێن بێبه‌هر ژ مافێ دامه‌زارندنا هه‌رێمان، ئه‌وان چو نه‌بوو ژبلێ هندێ كو سه‌رهلدانا خوه ب رێیا خوه‌نیشادانان بكه‌ن، له‌ورا ل ڤێره پرسیاره‌ك دهێته پێش: ئه‌رێ ژ راستى یێن دن نها تێگه‌هشتینه كا ئه‌و ئه‌گه‌رێن راست یێن كورد هانداینه هندێ كو ب گشتپرسیێ راببن چنه؟ ئه‌ڤه ژى سه‌ره‌راى هندێ كو ئه‌وان نوونه‌راتیه‌كا پتر و مه‌زنتر د حوكمه‌تا ئێكگرتى دا هه‌یه، به‌لێ ئه‌وێن هه‌نێ، ده‌نگێ خوه بلند كرن ب ره‌خنه‌گرتنا حوكمه‌تا ئێكگرتى كو یا داكه‌فتیه د رێڤه‌به‌ریا عیراقێ و گه‌نده‌لیا وێ دا ل هه‌مى بیاڤان، به‌لێ میدیا عیراقى عه‌ره‌بى ب حزبێن خوه و سیاسه‌تدارێن خوه ڤه، وێنه‌كێ به‌ره‌ڤاژى راستیا ته‌حل دایه خوه‌نیشاده‌رێن ئه‌ڤرۆ. ئه‌ڤ میدیایه و ئه‌ڤ سیاسیێن هه‌نێ ب خوه بزاڤێ دكه‌ن خوه‌نیشاده‌ران پێشێل بكه‌ن و به‌رێ وان بده‌نه هه‌رێما كوردستانێ، ئه‌ڤه ژ لایه‌كى ڤه، و ژلایه‌كێ دن ڤه كار ل سه‌ر خورتكرنا تائیفه‌گه‌ریێ كرینه بۆ خزمه‌تكرنا به‌رژه‌وه‌ندیێن وان و پاراستنا به‌رده‌وامكرنا مانا وان ب رێیا ترساندنا وان كو كوردى یان سونى، پیلان ل سه‌ر دهێنه دانان و دخوازیت كو ده‌ستهه‌لاتێ ژێ بكێشیت و پتر ژ مافێ خوه بده‌ستڤه بینیت. خوه هه‌كه زانینا ڤێ راستیێ بۆ 16 سالان گیرۆببیت، راستیا هندێ كو بریارا سیاسى ب ده‌ستێ به‌ربژارێن وان بیت، یێن چ خزمه‌ت پێشكێش نه‌كربن ژ بلى زێده‌كرنا رێوره‌سێن بیروباوه‌ریێ. و پشتى كو ئه‌ڤ دیمه‌نه بۆ گه‌لێ عیراقێ ئاشكرا بووى ژ كه‌توارێ ژیانا رۆژانه یا كو تێدا دژیت وپاشى ژى دیتنا هه‌مى تشتان ل سه‌ر ئه‌نترنێتى و سه‌ره‌دانێن گه‌شتیارى و تشتێن دی ل هه‌رێما كوردستانێ و به‌راوردكرن ل گه‌ل ژیوارێ خوه، دبیته مژارا رۆهنتركرنا دیمه‌نێ ژیوارێ راست ب تایبه‌تى ده‌مێ ژیوارێ راست یێ هه‌رێما كوردستانێ دبینن، چونكو سه‌ره‌رارى هه‌مى فشار و پیلانگێریێن ل سه‌ر ئه‌نجامدده‌ن ب ره‌نگه‌كێ ئابوورى و سیاسى و ب هه‌بوونا گه‌نده‌لیێ ژى، به‌لێ ئه‌و شیاینه وى تشتى پێشكێش بكه‌ن یێ كو حوكمه‌تا ئێكگرتى نه‌شیایى چارێكا وى پێشكێش بكه‌ت، ب رامانه‌كا دن، سه‌ره‌راى هه‌مى ده‌رده‌سه‌ریێن هه‌رێمێ، به‌لێ ئه‌و شیایه وى تشتى پێشكێش بكه‌ن، یێ كو ئه‌وێن دیتر بزاڤ نه‌كرى نه‌ك ب تنێ بۆ به‌رژه‌وه‌ندیێن خوه یێن به‌رته‌نگ و تایبه‌ت، كو ب ڤێ چه‌ندێ بچووكترن مافێن گه‌لێ هه‌ژار و مه‌زلۆم پشتگوه ڤه هاڤێتین. و/ ئه‌ڤرۆ
ئه‌ڤه نه‌شۆڕه‌شه!
محه‌مه‌د چه‌لكی
ژ چڕییا پێشین و هێرڤه جادا عیراقێ ب تۆڕه‌بوونه‌كا په‌نگایی ب سه‌روچاڤێن ته‌خا سیاسی و ده‌ستهه‌لاتدار ڤه په‌كژیایه و رۆژ بۆ رۆژێ جاده گه‌رمتر لێ دهێت و داخوازێن خوه‌نیشاده‌ران ژی مه‌زنتر لێدهێت و د به‌رامبه‌ردا ژی ده‌ستهه‌لات و سیاسی داگێرانێ بۆ دكه‌ن و دله‌دلی وان ده‌ن و ته‌ڤ دبێژن: خوه‌نیشادان مافێ وانه و داخوازێن وان دڕه‌وانه و به‌رده‌وام یێ داگێرانێ بۆ دكه‌ن، هه‌تا وی ڕاده‌ی حوكمه‌تێ ده‌ستبه‌ردانا خوه ژ كاری ڕاگه‌هاند و بریارا هه‌لوه‌شاندنا كۆمسیۆنا هه‌لبژارتنان هاته دان و ته‌پا داگێرانێ یا به‌رده‌وامه، گه‌رماتیا جادێ ژی به‌رده‌وامه …
سه‌ده‌مێن ڤێ هلپه‌كژینا گرسه‌یی ددیارن و به‌رهه‌مێ سیسته‌مێ تائیفی و پشك پشكانێ یه، ژ بلی داڕمینا ئاستێ ئابووری، ره‌وشه‌نبیری، په‌روه‌رده‌یی، نه‌دادپه‌روه‌ری و پشته‌گوهكرنا كه‌رتێ خزمه‌تگوزاری و ساخله‌میی و زێده‌باری گه‌نده‌لیێ و عیراق ئێكه ژ وه‌لاتێن هه‌ری داڕمایی و گه‌نده‌لی لێ ده‌ستهه‌لاتدار.
ژ مه‌یزه‌كرنا درووشمێن ڤێ سه‌رهلدانێ دیار دبت كو ئایینده‌كێ باشتر و تێدا مرۆڤێ عیراقی به‌ر ب كناره‌كێ ئێمن و تێدا ره‌وشه‌نبیرییا هه‌ڤپه‌ژراندن و هه‌ڤوه‌لاتی لێ به‌رقه‌را بت، دیار نینه، به‌لكو خوه دوباره‌كرنا هه‌مان عه‌قلیه‌تا به‌رێ یه و گه‌ز و مه‌قه‌س هه‌ر یێن د ده‌ستێ بانگده‌رێن تائیفی دا.
هه‌ر شۆڕه‌شه‌ك هه‌لگرا هنده‌ك باوه‌ر و رۆژه‌ڤه‌كا جودا ژ یا ده‌ستهه‌لاتێ یه و بۆ گوهۆڕینا ته‌ڤایا سیسته‌م و تێگه‌ه و ئایدولۆژیا ده‌ستهه‌لاتداره و بانگه‌شا ئایینده‌كێ باشتر و جڤاكه‌كا هه‌م ئاهه‌نگتر و تێدا ئازادی و رێز و مافێن هه‌ڤوه‌لاتی دهێنه مسۆگه‌ر كرن. لێ ب مه‌یزاندنا ڤان خوه‌نیشادان هه‌مان قه‌وانێ ده‌ستهه‌لاتێ ڤه‌دگێرن و ته‌ڤ پێگیرییا خوه بۆ لێڤه‌گه‌رێ شیعه (مه‌رجه‌عێ شیعا كو سیستانی یه) و شۆره‌شا ئیمام حسێنی دۆپات دكه‌ن. هه‌لبه‌ت ئه‌ڤه ئیماژێن مه‌ترسیدارن ب تایبه‌ت بۆ هه‌رێما كوردستانێ، چونكو ڤه‌كری دبێژن ئه‌م ل دژی دستوورینه و داخوازا دستۆره‌كێ نووی دكه‌ن و مه دیت چاوا ب له‌په‌قۆتێ په‌رله‌مان چوو بن باندۆرا داخوازێن وان و بریارا هلوه‌شاندنا كۆمسیۆنا هه‌لبژارتنا یا سه‌ربه‌خوه دا.
ل ڤێ عیراقا هێشتا برینێن شه‌رێ تائیفی كیسه نه‌گرتی و دستۆر هاتیه پشته‌گوهكرن و سه‌رباری لاوازیا هێزێن ده‌مۆكرات و علمانی، ئه‌ڤ سه‌رهلدانه ب هه‌مان عه‌قلیه‌تا نه‌په‌ژراندنا یێ دنه و گه‌رمكرنا شه‌رێ كوشتنا ل سه‌ر ناسنامێ یه. چ وه‌لاتان وه‌كو عیراقێ ئه‌ڤ شه‌ره نه‌جه‌رباندیه و ژ بلی زێده‌كرنا وێرانیێ و گۆرٍستانان و ڤه‌قه‌تان ژ كاروانێ ئاڤه‌دانكرن و شارستانیێ پێڤه‌تر نه‌هاتیه شكه‌فا عیراقێ.
ئه‌ڤ سه‌رهلدانه ئه‌گه‌ر چی ژ سه‌ده‌مێن خرابیا برێڤه‌برنێ و به‌ڵاڤبوونا گه‌نده‌لی و نه‌بوونا خزمه‌تگوزاری و … هتد لێ د گه‌وهه‌رێ خوه دا به‌رهه‌مێ ره‌وشه‌نبیرییا تائیفی یه و ئه‌ڤێ چه‌ندێ ڤه‌كری دبێژن و ئه‌ڤه ب خوه مه‌ترسیه‌كا مه‌زنه ل سه‌ر ته‌ڤایا پێكهاته‌یێن عیراقی و ئایینده‌یێ عیراقێ. تائیفه و ره‌وشه‌نبیرییا تائیفی ژ بلی كو یێ دن ناپه‌ژرینت، د ناڤ خوه دا ژی نه‌ڕێكه و ژ به‌ر هندێ و ب ڤێ دڕه‌نده‌یێ لایه‌نێن هه‌ڤ دژێن تائیفێ د ده‌ستهه‌لاتێ دا هۆسا ب دل ڕه‌قی سه‌ره‌ده‌ریێ دگه‌ل سه‌رهلدایان دكه‌ن، ئه‌ڤجا هزركه‌ن ئه‌گه‌ر ب ته‌مامی ده‌ستهه‌لات كه‌فته د ده‌ستێن ئه‌ڤان تائیفیان دا هینگێ پاشه‌رۆژا تائیفێن دن دێ چه‌وان بت، ده‌ما داخوازا مافێن خوه بكه‌ن؟ باوه‌ر ناكه‌م بیردانكا گه‌لێن عیراقێ نه‌خوه‌شییا ژبیرچوونێ گرت بت و به‌رهه‌مێ ره‌وشه‌نبیرییا تائیفی وه‌كریه عیراق نێزیكه دێ ژ سێ پێكاهاته‌یێن گرنگ (كریستیان، سابئه و كوردێن ئێزدی) ڤالا بت ئه‌ڤا نوكه ل عیراقێ روو دده‌ت نه‌شۆڕه‌شه به‌لكو به‌رده‌وامییا شۆڕه‌شا تائیفییا ئیمام حوسێنیه و ئه‌و داڤێن زراڤێن پێكڤه گرێدانا شیرازا عیراقا موزائیك ماین ب سه‌ركه‌فتنا ڤێ سه‌رهلدانێ (خودێ نه‌كه‌ت) دێ هێنه پچاندن.
دڤێت نه‌هێت ژبیركرن هندی ره‌وشه‌نبیرییا هه‌ڤ نه‌په‌ژراندنێ نه‌بته رۆژه‌ڤا ته‌ڤ پێكهاته‌یان دێ مه‌نگه‌نێ شه‌رێن ناڤخوه و تائیفی هه‌ر ل كار بت و گۆرستان دێ زێده بن و ڤه‌قه‌تان ژ كاروانێ شارستانیێ دێ سیمایێ ده‌ڤه‌را مه بت.
كه‌سه‌ك ده‌رباز نابت
محه‌مه‌د چه‌لكى
“ئه‌ز چیا و تۆ چیا، گۆلك ما بێ گیا”
ده‌ست ژ كاركێشانا سه‌رۆكوه‌زیر عادل عه‌بدل مه‌هدى بۆ سه‌ده‌ما گێنگه‌شێ ل نابه‌ینا مامێ عه‌لۆ و هه‌وارێ مه‌لاى و ژ سه‌ریڤه هه‌وارى بتیفكل ژ مامێ عه‌لۆى پرسیار كر:
• گه‌له‌ك یێ شه‌پرزه‌یى، هه‌روه‌كو په‌رسیڤا هاتیه ته!
– په‌رسیڤا چ، گازندێن خوه بۆ ئێكێ دى بكه!
• ئه‌رێ ڕاست مه‌سه‌لا گازێ چ لێ هات!
– زكێ من عومبارا گازندێن ته نینه!
• ته خێره هۆسا یێل شه‌ر!
– لا حه‌یلیل وه‌لا … مرۆڤێن ڤى زه‌مانى چ سترك و چه‌سپا دووقۆلن!*
• هێێێێێێێێێێێ ژ پرسیاران نه‌ڕه‌ڤه و وه‌كو مویسۆیێ كۆبه‌خى* سه‌ركێل به!
– هه‌وارۆ تۆ یێ دبینى ده‌ڤه‌ر یا دكه‌لیت و پاپۆڕا مه ژى یا ل به‌ر پێلا و ئه‌م ل ناڤ خوه دا ژى كێر و په‌نیرین، هه‌ى له باب ێوى كۆلاڤه‌كى بكه‌ته سه‌رێ یێ دن! من زه‌وق نینه و به‌لا خوه بفرۆشه كه‌سه‌كێ بێكار و ته‌رلان!
• ته دیت چه‌وا من گرێكا ئه‌زمانێ ته پچاند!
– ما دێ چه‌وا كورده‌كێ ڕه‌سه‌ن نیاسى؟ ب سه‌رپلكییا وى..
• نه‌یا بكه‌نییه و خوه ل مه نه‌كه كورده‌كێ عه‌یار 24.
– مه‌ره‌ما من نه ئه‌وه یا ته گۆتى، به‌لكو بێژم بساناهى كه‌فتم ته‌لها ته چونكو كورد د سه‌رڤه‌یا په‌یڤێ دگه‌هن و بساناهى دبن نێچیر و ته ژى ئه‌ز نێچیركرم.
• ئه‌رێ ڕاست تۆ ده‌ست ژ كاركێشانا سه‌رۆكوه‌زیرێ عێراقێ چه‌وا دبینى و دێ چ باندۆر ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ هه‌بت!
– د ڤى بیاڤى دا كولنده‌ك ده‌رنه‌ڤه‌كرى مه!
• هه‌ر دیسا دڕه‌ڤى!
– دێ به‌رسڤا ته بپسیار ده‌م: ئه‌رێ هه‌موو نابێژن گه‌نده‌لى هه‌یه و نه‌دادپه‌روه‌ری گه‌هشتیه ئاستێن ئێدى تاقه‌تا ڤى ملله‌تى نه‌مایه و به‌رگه‌هێ بگرن؟
• به‌لێ …
– چ هاتیه كرن بۆ نه‌مانا ئه‌ڤێ دیاردێ؟
• نزا..
– مێزه‌كه ته ژى به‌رسڤ نینن یان ژى …
• ته‌مام نه‌كه چونكو “كۆن یا ژ پاته‌ى مه‌زتر لێهاتى”
– هه‌وارۆ كێشه نه‌ئه‌وه به‌لكو ده‌بازبوون ژ كه‌یسێ گه‌نده‌لیێ گه‌له‌ك یا بزه‌حمه‌ته و ترسا هندێ هه‌یه كه‌س ژێ ده‌رباز نه‌بت.
• شنوى ئه‌ز تێگه‌هه‌شتم كانێ بۆچى دهستههلاتدارێن عێراقێ هه‌تا نوكه خوه ل داخازێن خوه‌نیشانده‌ران نه‌كرییه خودان و هه‌ر لایه‌نه‌ك گونه‌هێ دده‌ت پال لایه‌نێ دن.
– كاكلا كێشێ ئه‌ڤه‌یه و ژ به‌ر هندێ چاره‌سه‌ریا كێشان رۆژ بۆ رۆژێ دێ ئالۆزتر لێ هێن و ده‌ستهه‌لات ژى گێژه‌ڤانكیێ گرتییه و ترسا موباره‌كى و قه‌زافى لێڤا وان ژى گرتییه و چاڤه‌رێى فه‌توا سیستانینه.
• ده‌ربازبوون مه‌حاله!
– مه‌زنان ژ مێژه گۆتى:” چ دچینى د ێوى هلینى”.
سترك= گیایه‌كه ژ بلى خارنێ بكاردهێت بۆ پێكڤه نویساندنێ، له‌سقا كورده‌وار.
مویسۆیێ كۆبه‌خى= قه‌هره‌مانه‌كێ سترانا كوردییه، نیشانه بۆ مێرانى و ڕاسگۆیێ.
30-11-2019
حه‌قه ل دادگه‌هێ بن!
محه‌مه‌د چه‌لكی
(ببوورن، ئه‌ڤی حه‌قی چ په‌یوه‌ندی ب تۆڕه‌كرنا تائیفا حه‌قه‌یا كوردستانێ ڤه نینه).
ئه‌ڤ سه‌رده‌مێ مه گه‌له‌ك یێ سه‌یره، هه‌موو پیڤه‌رێن ره‌وشتی یێن سه‌روبن بووین و چ سنوور و هێلێن سنگه‌پێكرنێن قانوونی، ره‌وشتی و مرۆڤی نه‌ماینه ببنه رێگر و به‌ربه‌ست ژ به‌ڵاڤبوون و گه‌شكرنا ئاگرێ كین و كه‌شه‌فرێتكرنا كه‌سێ دن یێ نه‌وه‌كو من(بمه‌ره‌ما یێ دن)، ئه‌ڤجا ئه‌ڤێ نه‌وه‌كو من چ سه‌ر ب ئایینه‌كێ دن ڤه بت یان تائیفه، ره‌گه‌ز، ره‌گه‌ز باز، ئایدولۆجیه‌كا جودا، پێست جودا یان نه‌ته‌وه‌كا دن بت. ئه‌گه‌رێن ڤێ سه‌ربه‌ردابوونێ گه‌له‌كن و د شیانێن ئه‌زه‌كێ وه‌كو من یێ كێم ئاگه‌هی دا نینه، لێ وه‌كو دبێژن شوڕه‌شا زانیارییا سنوورێن قه‌ده‌غه و تابۆیان یێن هه‌ڕفاندین و لغاڤكرنا به‌رێ یا هزر و به‌لاڤه‌بوونا ئاگه‌هیان كو ژ لایێ ده‌وله‌تێڤه دهاته كرن، شیانێن وێ یێن سنوورداركرین ئه‌گه‌ر نه‌بێژین هه‌ما نه‌هێلایه.
د ئه‌ڤرۆ یا مه‌دا شۆڕه‌شا ته‌كنیك ـ پێزانین (كو هنده‌ك ب چه‌رخێ زانیاری (ئاگه‌هی) ناڤ دكه‌ن) ، پێزانینان بێی ره‌قیب هنارتینه د ناڤ ژیانا مه‌دا و هه‌ر كه‌س ل جهێ خوه بوویه رۆژنامه‌ڤان و هزرڤان.
د ڤێ گێله‌شۆكیا كو دبێژنێ تۆرێن جڤاكی رێز ل تایبه‌تمه‌ندیا كه‌سی ناهێته گرتن و هه‌ر كه‌سێ نه مینا من، ئه‌گه‌ر ب دوژمن نه‌هێته هه‌ژمارتن لێ ب بۆنه‌وه‌ره‌ك پیس و دسه‌رداچووی دهێته نمایشكرن و خوه ئه‌و كه‌س یا گرۆپ هه‌لگرێن ناسناما یه‌ك نه‌ته‌وه‌یی ژی بن، لێ د ئۆلا خوه دا جودانه، مه ل كوردستانێ ئێزدی و كاكه‌یی و عه‌له‌وی و كریستیان هه‌نه و زێده‌باری كۆمه‌كا ڤه‌شارتییا بێ ئۆل ژی هه‌نه و ژبه‌ر سه‌ده‌مێن سیاسی ـ ئۆلی ـ جڤاكی شیانێن ده‌ره‌هیكرنا ڕاستیا باوه‌را خوه نینه. د جڤاكێن مینا كوردستانێ یێن مۆزائیك رێزگرتنا تایبه‌تمه‌ندیا كه‌سی ژ فه‌رانه و هه‌ر كه‌سێ هێرشی باوه‌را لایه‌نێ دن بكه‌ت، دڤێت داواكارێ گشتی ب به‌رسڤ بهێت. لێ ل كوردستانێ ب مخابنیڤه رۆلێ داواكارێ گشتی بۆ كێشێن تایبه‌ت یێن په‌یوه‌ندی ب تاكه كه‌سیڤه هه‌ین، یی بێ باندۆر و پێژنه. ئه‌ز ڤێ دبێژم چونكی چه‌ندین جارا ژ لایێ مه‌لایێن كوردستانێ هێرشی سه‌ر خودان هزر و ره‌وشه‌نبیرا دهێته كرن و ناڤ لێ دهێته زراندن كو ئه‌ڤه ب خوه ره‌نگه‌ك تیرۆرێیه، لێ داواكارێ گشتی لێڤا ژێری ل یا ژووری ناده‌ت؛ ژبلی هه‌موو رۆژێن ئه‌ینی هێرشێن ناڕه‌وا دكه‌نه سه‌ر هه‌لگرێن باوه‌رێن دن كو ئه‌ڤه دژی بانگه‌شیا حوكمه‌تا هه‌رێمێیه كو كوردستان مێرگا پێكڤه‌ژیانا ته‌ڤ ئۆل و نه‌ته‌وه و تائیفانه و خوه‌ش به‌ختانه شیایه پێگه‌هێ كوردستانێ ل ناڤ جیهانێ ب جوانی بده‌ت نیاسین و ئه‌م ته‌ڤ شانازیێ ب ڤی كارێ حوكمه‌تێ دكه‌ین. ڕامانا پێكڤه‌ژیانێ هه‌ڤ په‌ژراندنا هه‌ڤه و رێز ل باوه‌رێن هه‌ڤ گرتنه و بێی ده‌ستتێوه‌ردن یان برینداركرنا باوه‌رێن لایه‌نێن دن.
پێگیریا مه ب پارستنا تێگه‌هێ پێكڤه‌ژیانێ ل كوردستانێ خزمه‌تكرنا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێیه و سه‌قامگیریا جڤاكی دهێته پاراستن. هه‌ر كه‌سێ سه‌رپێچییا ڤێ سیاسه‌تا حوكمه‌تا هه‌رێمێ بكه‌ت فه‌ره داواكارێ گشتی سنووره‌كی بۆ ڤان سه‌رپێچییان بدانت و ڕاپێچی دادگه‌هان بكه‌ت. ئه‌ز ڤێ دبێژم چونكو به‌ری چه‌نده‌كێ مه‌لا عه‌لیێ كه‌له‌كێ هێرشه‌كا تۆند یا دووری ڕه‌وشتێ مرۆڤی و كوردانی كره سه‌ر كوردێن ڕه‌سه‌نێن برایێن مه یێن ئێزدی. مه‌لا عه‌لی و هه‌ر خودان باوه‌ره‌ك یێ ئازاده باوه‌ریێ ب چیڤانۆكێن دووری زانستی بینت هه‌روه‌كو مه‌لا عه‌لی بانگه‌شا ڤه‌خارنا میزا حشترێ دكه‌ت بۆ چاره‌سه‌ریا هنده‌ك نساخیان، لێ مافێ وی نینه هێرشێ بكه‌ته سه‌ر برایێن مه یێن ئێزدی. هه‌ڤپه‌ژراندن سیمایێ جڤاكێن پێشكه‌فتییه و بلا ئه‌م ته‌ڤ ل درویشمێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ببین خودان و داواكارێ گشتی ژ خه‌وێ ڕاببت و ل مه ته‌ڤان ببته خودان و ته‌قه‌كرنا كه‌سێن دژی پێكڤه‌ژیانێ ل دادگه‌هان لێ پرسین ژێ بهێته‌كرن، داكه‌س جورعه‌تا ناڤ زڕاندنا تاكێن كوردستانێ نه‌بت.
دیساڤه
محه‌مه‌د چه‌لكی
ـ چ نه‌مایه زكێ من ژ ده‌ردێ ڤان سیاسیێن ده‌ڤه‌رێ نه‌په‌قت!
• هه‌ر تنێ سیاسییان!
ـ مانێ هه‌ر ئاریشه‌كا په‌یدا ببت، ژ ڤه‌رێژا كریارێن وانه!
• پا تۆ بۆ مه‌لا و ره‌وشه‌نبیر و بازرگانان چ دبێژی!
ـ ئه‌ڤێن ته دیاركرین، یێن ژ وان فێربین یان ژی ژ ترسا كه‌ربا سیاسییان قه‌وانێ وان ڤه‌دجوین!
• بێهنا ته ناهێت، ئه‌گه‌را هه‌ر لڤینه‌كا شاش پال نه‌دییه سیاسییان!
ـمن به‌حسێ یێن ده‌ڤه‌رێیه.
• ژ مه‌لا و ره‌وشه‌نبیر و بازرگانان ژی دگرت!
ـ من گۆت ئه‌و ژ ترسا شفشا و پاریێ نانی ده‌ستێن خوه یێن ب سه‌رێ خوه‌ڤه نویساندین، پاشی ژبیر نه‌كه كێكا ده‌ستهه‌لاتێ یا شرینه، ها!
• لێ ته نه‌گۆت سه‌ده‌م چنه، هۆسا ده‌ستێن ته ب زكێ ته ڤه و ژ سیاسییان تۆڕه‌ی؟
ـ هه‌ما ل خوه‌نیشاندانێن عیراق، لبنان و جه‌زائیرێ مێزه‌كه و گوهداریا گۆتنێن سیاسییان بكه، باوه‌ربكه دێ خوه‌زیا ل سه‌رده‌مێ فرانكۆی و ستالینی خازی!
• ما چ دبێژن؟
ـ دبێژن مافێ وه‌لاتیانه خوه‌نیشاندانان بكه‌ن و داخوازێن وان دڕه‌وانه!
• ئێ … مانه ڕاسته و جامێران ڕاست دبێژن و هه‌ر چ نه‌بت یێ گوهداریا داخوازیێن وان دكه‌ن!
ـ ماده‌م وه‌سایه و داخوازیێن وان دڕه‌وانه هه‌روه‌كو تۆ و ئه‌و دبێژن: ئه‌رێ بۆچی هه‌تا به‌ری خه‌لك داڕژیێنه سه‌ر جادان، وان پێنگاڤێن چاره‌سه‌ریێ نه‌دهاڤێتن!
• ئه‌گه‌ر مرۆڤ ده‌رگه‌هێ خوه نه‌گرت، نابت جیرانی بكه‌ته دز!
ـ ئه‌رێ تۆ بۆچی هنده‌ی ده‌ڤ گازنده‌ی!
• ده‌ڤ گازندا چ قوربان!
ـ تۆ یێ خه‌لكی گونه‌هبار دكه‌ی ب به‌لاڤبوونا دیاردا خراپ بكارئینانا ده‌ستهه‌لاتێ ژ لایێ ده‌ستهه‌لاتدارانڤه! ما ئه‌ڤه دادپه‌روه‌رییه!
• دێ .. دێ ئه‌ڤه مابوو ته ئه‌ز پێ گونه‌هبار نه‌كریم!
ــ مێرێ باش، ده‌ما دبێژی:”ئه‌گه‌ر مرۆڤ ده‌رگه‌هێ خوه نه‌گرت، نابت جیرانی بكه‌ته دز”، پا ئه‌ڤه چ دگه‌هینت؟
• مه‌ره‌ما من ژێ ئه‌وه، هشیاری رێگره ل هه‌ر دیارده‌كا خراب و بۆ وه‌لاتیان ژی هه‌روه‌سایه، وه‌لاتیێن هشیار ده‌ستهه‌لاتێن ده‌ستپاك دهیننه سه‌ر ته‌ختێ فه‌روه‌ریێ.
ـ به‌س ئه‌ز تێناگه‌هم بۆچی ته‌ڤ دبێژن مافێ وه‌لاتیانه و د هه‌مان ده‌م دا هه‌موو ڕه‌نگێن هێوركرنێ بكاردئینن و ئه‌گه‌ر سه‌رنه‌گرت ژی تۆ یێ دبینی رۆژ نینه ل مه‌یدانێن باژێرێن عیراقێ ب ده‌هان مرۆڤ یێن دهێنه كوشتن و ئه‌و ژی هه‌ر یێل سه‌ر ده‌هو دووا خوه دبه‌رده‌وامن!
• باوه‌ر بكه ڤێجارێ نه‌وه‌كو جارێن دنه و پێلا نه‌رازیبوونێ یا گه‌هشتیه به‌ر دانگێن بانگهلدێرێن تائیفیێ و یێ سۆر و سۆر دبێژنێ: باركه‌ن.
ـ ئه‌ز نه یێ گه‌ش بینم.
• مامێ عه‌لۆ دڤێت تۆ یێ گه‌شبین بی چونكو سه‌ر تیشكێن ڤان خوه‌نیشاندانان خوه گه‌هاندن ئیرانێ.
ـ به‌ری نوكه ژی ل ئیرانێ خوه‌نیشاندانان ده‌ستپێكربوو لێ داویێ هه‌ر ئاخوند بسه‌ركه‌ڤتن!
• ئه‌ڤه شۆڕه‌شا برسیانه و زێده‌باری دژی گه‌نده‌لكار و دزێن وه‌لاتینه و هه‌ر و هه‌ر شۆڕه‌شێن برسیان بسه‌ركه‌ڤتنه.
ـ ئها ئه‌ڤێ ئه‌ز دگه‌ل ته مه چونكو یا برس دكه‌ت چ ناكه‌ت و مرۆڤ هه‌ما برسیبوو ئێدی چ قانوون و ره‌وشت و مه‌ترسیێن نه‌ته‌وی ناس ناكه‌ت و دێ هه‌ر تشتی كه‌ت دا زكێ خوه تێر بكه‌ت.
• پێ نه‌ڤێت سه‌ده‌مێن رۆخیانا هه‌ر سیسته‌م و ده‌ستهه‌لاته‌كێ نه‌بوونا دادپه‌روه‌ریا جڤاكی و به‌لاڤبوونا دیاردا گه‌نده‌لی و كویربوونا كێشێن ئابوورییه.
ـ ژ قه‌ستی نه‌هاتیه گۆتن: دادپه‌روه‌ری بنواشێ سه‌قامگیرییا ده‌ستهه‌لاتێیه و هه‌ر ده‌مێ دادپه‌روه‌ری نه‌ما ده‌ستهه‌لات چه‌ندا بهێز بت داویێ خوه لبه‌ر بایێ تۆڕه‌بوونا بێدادی لێ هاتی كرن ناگرت.
• هه‌موو ده‌ستهه‌لاتدار ڤێ دزانن لێ دیساڤه خوه لێ نه‌بان دكه‌ن!
دامه‌زراندن
محه‌مه‌د چه‌لكى
مامێ عه‌لۆ دبێژت: ئێك ژ سه‌ده‌مێن كۆچه‌ربوونێ، وه‌لات هێلان و ته‌ركه‌رزى دونیایێ بوونێ، نه‌بوونا هه‌لێن كارییه، ئه‌گه‌ر نه كه‌س ژ خوه‌شیێ وه‌لاتێ خوه ناهێلت و به‌رگه‌یا چكۆ و ته‌حنێن بیانیان نینه و هه‌ر رۆژ وه‌كو گیسكێ عیسێ(مانێ هوین چیرۆكا گیسكێ عیسێ دزانن) ڕاستى سویشكاندنێ بهێت. ئه‌ڤه ناهێته وێ واته‌یێ كو سه‌ده‌مێ كوچه‌ربوونێ بتنێ نه‌بوونا هه‌لێن كارییه، نه‌خێر لێ نه‌بوونا هه‌لێن كارى د وه‌لاته‌كێ ئارام و ته‌نا ژى دا دبته سه‌ده‌م بۆ كۆچه‌ربوونێ و د ڤى بیاڤى دا نموونه دمشه‌نه. ده‌مێ مامێ عه‌لۆى ئه‌ڤ دیدا خوه دگۆت، هه‌وارێ مه‌لاى هه‌ر سه‌رێ دهه‌ژاند و گرنژینه‌كا بتیفكل بۆ مامێ عه‌لۆ دمه‌زاخت. د وێ نابه‌ینێ دا چاڤێن مامێ عه‌لۆ پێ كه‌فتن و ریتما ئاخفتنا وى هه‌زقى و گۆته هه‌وارى:
– هه‌چكۆ تۆ ب ئاخفتنا من باوه‌ر ناكه‌ى؟
• باوه‌ر ناكه‌م ته بخوه ژى باوه‌رى پێ هه‌بت!
– من گۆت ئێك ژ سه‌ده‌مانه و ل كوردستانا مه مێزه بكه، دێ بۆ ته دیار بت كو سه‌ده‌مێن كۆچبه‌ربوونا گه‌نجێن مه ئابووریه ئانكو كێمییا هه‌لێن كارییه.
• ڕاست دبێژى ئێك ژ سه‌ده‌مانه لێ ئه‌گه‌ر هه‌لێن كارى هه‌بن ژى خه‌لك ب تایبه‌ت گه‌نج هه‌ر دێ ڕێكا هه‌ندارنێ گرن چونكو ده‌ڤه‌را مه و ب تایبه‌ت هه‌رێما كوردستانێ شێوێ برێڤه‌برنا وه‌لاتى و چاڤسۆرییا ده‌روجیرانان ئاییندێ خه‌لكێ مه دانایه سه‌ر ده‌ستێ عه‌فریتێ خرابكار و …. لیستا سه‌ده‌مان یا درێژه….
– ئه‌م دفێرین هه‌موو گونه‌ها پالده‌ینه حوكمه‌تێ لێ یا ڕاستى باهراپترا گونه‌ها ڤان قه‌یرانان د ستۆیى خه‌لكى بخوه دایه و مێزه‌كه بازارى دێ كاسۆتى و بێوژدانیا بازرگانان بینى هه‌ر ژ بازرگانێن ئارى بگره هه‌یا یێن ته‌كنیكێ كو كوردستان ژ كه‌رخه‌سپالێن توركى و ئیرانى خمخماندییه و سه‌دا هه‌شتێ ژى ده‌م بسه‌رڤه چوویه ئانژى نێزیكه دێ ده‌م بسه‌رڤه چت! ته گوه لێبوو ل نه‌خۆشخانا ئازادى یا فێركرنێ(2019،10،31) سیلانا ده‌م بسه‌رڤه چووى ددا نه‌خۆشان و خودێ دزانت كانێ چه‌ند كه‌سێن ڤێ هه‌رێمێ تۆشى نه‌خوه‌شیێن گران كرینه، ما ئه‌ڤه ژى گونه‌ها حوكمه‌تێیه!
• ئه‌وێن ته گۆتین هه‌موو ڕاستن لێ ژبیر نه‌كه كو ” خه‌تا كویره، ژ گایێ پیره” چه‌وا دبێژن: دوو كویسله دبنێ ده‌ریا هندى لێك بكه‌ڤن، بده‌ست پێشخه‌ریا ئنگلیزانه و هه‌ر تشتێ ل ڤى وه‌لاتى ژى دهێته كرن، ئێكێ بالاده‌ست ل پشته!
– ئانكو تۆ دبێژى دامه‌زراندن ژى مه‌ره‌مه‌كا سیاسى لپشته؟
• هه‌لبه‌ت، كانێ بلا ل عێراقێ و لبنانێ خه‌لك نه‌دارژیابانه سه‌ر جادێ پاشى بلا به‌حس ل له‌زاتیا چاكسازیان هاتبایه كرن!
– ئها بۆ ڤێ ئه‌ز نه ل گه‌ل ته مه چونكو ئه‌ڤه ژ مێژه بریارا چاكسازیان هاتیه دان و د ڤى بیاڤى دا پێنگاڤێن جدى هاتینه هاڤێتن و یا ژ هه‌موویێ به‌رچاڤتر كو پێدڤیه ئه‌م كورد ل خوه دهشیار بین ئه‌وه، خوه‌نیشاندانێن عێراقێ داخازا گوهۆڕینا دستۆرى دكه‌ن و ئه‌ڤه ژى ئه‌گه‌ر سه‌ركرداتیا كوردستانى خودان ئێك هه‌لویست نه‌بت مه‌ترسی ل سه‌ر مافێن مه یێن دستۆرى هه‌بت.
• پا ئه‌گه‌ر ل كوردستانێ ژى خوه‌نیشاندانان ده‌ستپێكر؟
– ئه‌ز باوه‌ر ناكه‌م چونكو مه‌ترسیه‌كا مه‌زنتر ل سه‌ر كوردستانێیه و پاراستنا وێ ئه‌ركێ هه‌ر كورده‌كییه و پاشى چاكسازیان ده‌ستپێكریه و حوكمه‌تێ هه‌موو شیانێن خوه دانه مه‌زخاتن بۆ دابینكرنا ژیانه‌كا شایسته‌ى خه‌لكێ كوردستانێ.
• تۆ هێژایى خه‌لاتكرنێى!
– خه‌لاتكرن ئه‌وه یا حوكمه‌تێ ده‌ستپێكرى ب دابینكرنا هه‌لێن كارى بۆ گه‌نجێن ڤى وه‌لاتى و پێنگاڤا ئێكێ ل كه‌رتێ په‌روه‌ردێ ده‌ستپێكر و ئه‌ز باوه‌ر دكه‌م ل ده‌مه‌كێ نێزیك رێژا بێكاریێ دێ ل كوردستانێ ژ هه‌موو وه‌لاتێن ده‌ڤه‌رێ كێمتر لێهێت.
دێ چ ناڤ لێ كه‌ی..
محه‌مه‌د چه‌لكى
جادا عیراقێ یا دكه‌لت، پرانیا لبنانیان یێ ل سه‌ر جادان و جه‌زائیر هه‌مى رۆژێن ئه‌ینى یێ ل دهستههلاتدارێن گه‌نده‌ل و ب كورسیان ڤه په‌رچوویمه بووین، دكه‌ن قێرى و دبێژنێ باركه‌ن، هه‌روه‌سا سودانى ژى داجریابوون سه‌ر جاده‌یان و ده‌ستهه‌لاتا دكتاتۆر و ئیخوانچى ژ سه‌ر ده‌ستهه‌لاتى قه‌لپدان و هنارتنه گویفنكا دیرۆكێ.. یا سه‌یر د ڤان هه‌موو سه‌رهلدان و داجریانێن سه‌ر جادێ دا چ رێكخستنێن سیاسى چ یێن كلاسیك یان یێن خوه ب به‌ره‌یا گه‌ل دهه‌ژمێرن د ناڤدا نه‌بوون و دوورى وان و ب ئاوایه‌كێ نه‌رێكخستى ئانكو بێى ئایدولۆجیێن حزبى نه، هێشتا ژ ئاخفتنا خوه ب دووماهى نه‌هاتى، هه‌وارێ مه‌لاى گۆته مامێ عه‌لۆى: هه‌چكو تۆ ژى یێ بوویه شرۆڤه‌كار، ئێێێێێێێ ئه‌و چ شه‌كره دشكێنى؟
شه‌كر شكاندن بلا بۆ وى بن یێ دوهى نه‌دزانى دوو په‌یڤان ل رویێ جامێره‌كى بێژت و ئه‌ڤرۆ بوویه كول فیل كول!
ـ ما من شۆله‌پێ یه و ژ من ناگرت!
پا دێ ئه‌زمانێ خوه بگره و وه‌كو جماعه‌تا نه‌وه‌ی نوێ نه‌كه!
ـ ما جامێران دچه‌وانن؟
وه‌كو ته نه و ئه‌زمانێ وان یێ بێ به‌رسڤه! ــ ئانكو بۆ هه‌ر پرسیاره‌كێ به‌رسڤه‌ك هه‌یه! هه‌وارۆ تۆ دزانى ئه‌ز یێ چ دبێژم، بێ به‌رسڤ ئانكو هه‌چیا بهێته سه‌ر ئه‌زمانى بێى هزركرن دبێژن و بلا ل دووفدا هۆڕه‌با ڕاببت بۆ وان نه‌خه‌مه! ـ كا بێژه ته چ سوحبه‌ت بۆ جه‌ماعه‌تێ دكر و تۆ وه‌سا گه‌رم ببووى! مه به‌حسێ خوه‌پیشاندنێن ڤێ دوماهیێ عیراق و لبنان و … دكرن لێ ته به‌رێ سوحبه‌تێ وه‌رگێرا!
ـ ب سه‌رێ ته كه‌م كا بهارا عه‌ره‌بى چ خێر و خوه‌شى ب خوه‌را ئینانه و ئه‌نجامێ ڤان خوه‌پیشاندانان ژ وێ بهارێ باشتر نابن!
هه‌ر چ نه‌بت دێ هنده‌ك چاكسازیان ب خوه‌را ئینن و هنده‌ك سه‌ر و قودیشمێن نوى ل سه‌ر شاشێن تیڤیان دیار بن. ـ تۆ باوه‌ر دكه‌ى ڤێ جارێ ب ده‌ردێ بهارێ نه‌چن و شه‌رێ ناڤخوه‌یى گه‌رمتر لێ نه‌هێت؟ یێن عیراقێ ئه‌ز باوه‌ر ناكه‌م چ گوهۆرینان به‌رهه‌م بهینت چونكو ژ ریپا مه‌رجه‌عیا شیعى و باسكێ شیعى ده‌رنه‌كه‌فتیه و درویشمێن وان نه دلخوه‌ش كه‌رن و ئه‌ز وه‌سا هزر دكه‌م بۆ هه‌رێما كوردستانێ ڤه‌رێژه‌ك نه‌باش به‌رهه‌م بهینت، لێ یێن لبنانێ ژ ده‌رڤه‌ى بازنا سیاسى و مه‌رجه‌عێن تائیفى ده‌ركه‌فتیه و ل دژى سیسته‌مێ تائیفى نه و به‌لكو به‌رهه‌مه‌ك باش بۆ لبنانیان بهێته شكه‌ڤێ و دوماهیكێ ب هه‌ژموونا حزب الله بهینن و ئه‌ڤه ژى دێ بیته ئه‌گه‌ر كو لبنان ڤه‌گه‌رته سه‌ر رێچا سالێن 1950-1975ێ. ـ من گۆت تۆ یێ بوویه شرۆڤه‌كار تۆ غه‌یدى، پا شرۆڤه‌كار بشاخن! گویزێن خوه ل سه‌ر دلێ من نه‌شكێنه و ئه‌گه‌ر مه شرۆڤه‌كار هه‌بان ره‌وشا مه نه‌دگه‌هشته ئه‌ڤرۆ و ل نابه‌ینا جیرانێن خوه نه‌دبووینه “گیسكێ مال و به‌ر لێ”! ـ ههههه … ئێ ب خودێ تۆ مرۆڤه‌ك عنتیكه‌یى دیاره تۆ ڤى لهیێ عه‌سكه‌رێ راوێژكاران نابینى و پا كارێ وان جامێران چییه؟ ئه‌گه‌ر نه شرۆڤه‌كارى و پێشكێشكرنا پێشنیاران بت بۆ چاره‌سه‌ریا كێشێن تووشى هه‌رێمێ دبن! ئه‌ز ب ره‌نگه‌ك دن لێ مێزه دكه‌م! ـ چاوا؟ تۆ چاوا ناڤ لێ دكه‌ى، ئه‌ز یێ رازیمه!
نيشاندان
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com