محه‌مه‌د چه‌لكى
ئه‌گه‌ر بێ دلیا ڤان جۆره‌ مرۆڤان نه‌كه‌ى, كاروبارێن ته‌ بێ گرژى دێ ده‌رباز بن و كابێ ته‌ هه‌ر دێ ل چك بت:
• هندى شاشیێن سیاسیان ببینى خوه‌ لێ كڕكه‌ و ئه‌گه‌ر ته‌خازت دیدا خوه‌ بگه‌هینى ژى بێژه‌: ئه‌ڤ كارێ هه‌وه‌كرى دشیانێن مرۆڤێن ڤى سه‌رده‌مى دا نینه‌، وه‌ى ده‌ست خوه‌ش ئه‌زبه‌نى!
• ل جه‌م دوكاندرێ تاخێ خوه‌، نه‌بێژه‌ كالایێن ته‌ دگرانن، بێژه‌: كریارێن ته‌ زێده‌ دبن!
• ل كوردستانێ به‌حسێ سه‌ربخۆیا كۆمه‌له‌ و یانێن جڤاكى نه‌كه‌ و بێژه‌: هه‌وه‌ بۆ پشته‌ڤانیا رۆژئاڤایێ كوردستانێ چ كرییه‌!
• ل دائیرا لێ كار دكه‌ى، پرسیارا وى فه‌رمانبه‌رێ هه‌ر باوشك و نقرۆسك دهێنێ نه‌كه‌ى و بێژیێ تۆ شڤێدى ل خه‌ستێ بووى، به‌لكو بێژه‌: دیاره‌ شڤێدى هێلا فاسلینكێ یا خوه‌ش بوو!
• ئه‌گه‌ر رێڤه‌به‌رێ ته‌ پرسیار ژ ته‌ كر و گۆت: تۆ دوهى ل كویڤه‌ بووى؟ بێژێ كارتا فاستلینكى تمام ببوو مه‌ خه‌ت نه‌مابوو، چونكو دبت وى پۆسته‌ك به‌لاڤ كربت و ته‌ لایك نه‌كربت!
• ل دائیرا كاره‌بێ گێنگه‌شێ ل گه‌ل فه‌رمانبه‌ران نه‌كه‌ و بێژه‌: خوه‌زى هه‌موو وه‌رز ل كوردستانێ پایز بانه‌!
• چ جارا رێكا سه‌ندیكایان(هه‌موویان) نه‌گره‌ به‌لكو رێكا لق و مه‌لبه‌ندان بگره‌ چونكو سه‌ندیكا ژى بێى وان لێڤا ژێرى ل یا ژێرى ناده‌ن!
• ل ده‌ف یه‌كگرتو و كۆمه‌لێ و ته‌ڤایا باسكێ ئیسلاما سیاسى به‌حسێ تیرۆرا ئیسلامیان نه‌كه‌ و بێژه‌: ڤان جیهادیان مالا ئیسلامێ خرابكر و باشتره‌ بێژى: ئه‌ڤه‌ دروستكریێن رۆژئاڤاینه‌ و د دویرن ژ رحا ئیسلامێ و هشیاربه‌ نه‌بێژى: ئه‌ڤه‌ پێگیرێن رحا ئیسلاما پێغه‌مبه‌رى و هه‌ر چار یارێن پێغه‌مبه‌رینه‌ چونكو د دلدا ل گه‌لن و مانێ هوین یێ دبینن چه‌وان یێ پشته‌ڤانیا ئه‌ردۆغانى دگرن ل دژى گه‌لێ كورد ل رۆژئاڤا و باكورێ كوردستانێ.
• ئه‌گه‌ر بخازى ل كوردستانێ كارێن ته‌ باش و وه‌كو دبێژن دلۆ بخازه‌ برێڤه‌ بچن، هه‌ره‌ دگه‌ل لایه‌نه‌كێ ئوپۆزسیۆنێ و هندى ته‌ شیان هه‌بن ب ده‌هۆلا حوكمه‌تێ داده‌ و ژ مێشێ بكه‌ هزار گامێش و پاشى … ته‌ هند دیت ژ بلندترین ئاست لیستا داخازا دێ بۆته‌ هێته‌ به‌رده‌رى و … هشیاربه‌ ڤێ شیره‌تێ ژ ده‌ستێن خوه‌ نه‌كه‌!
• ل ده‌زگه‌هێن ڕاگه‌هاندنێ و تۆرێن جڤاكى به‌حسێ ئازادیا هزرێ و مژارێن هزرى و دادوه‌ریا جڤاكى نه‌كه‌ چونكو ئه‌ڤ مژاره‌ یێن بێ واته‌ بووین و ژ ناڤه‌رۆكێ یێن هاتینه‌ ڤه‌رچوكاندن به‌لكو بێژه‌: ماف هه‌موو دده‌ستۆریدا دپارازتینه‌ و حوكمه‌تێ لژنێن تایبه‌تمه‌ند بۆ چاڤدێریكرن و جهبه‌جهكرنا وان به‌رهه‌ڤكرینه‌.
• ل حزورا ده‌ستهه‌لاتدارێن كوردستانێ به‌حسێ خوه‌پیشاندانێن لوبنان و عێراقێ نه‌كه‌ و نه‌بێژه‌: سه‌ده‌مێن خوه‌پیشاندانان بێدادى و گه‌نده‌لیه‌ به‌لكو بێژه‌: ده‌سته‌كێ ده‌ره‌كه‌ ل پشته‌ و دخازن ئارامیا وه‌لاتى تێكده‌ن، چونكو كورد دبێژن:”ئه‌زمانۆى بڕیبه‌، سه‌رۆى ڤه‌هوسیبه‌!”

محه‌مه‌د چه‌لكی
ـ ته‌خێره‌ هۆسای مژویلی تزبیان و پسته‌ پستا ته‌ یا چیه‌؟
• ئه‌ز یێ زڕتێَن ئه‌ردۆغانی دهه‌ژمێرم!
ـ مانێ هه‌ر جار ب سه‌رێ خوه‌ دا دبه‌ت و هه‌ر وێ دكه‌ت یا وی دڤێت!
• نه‌ ب ئه‌نیا هه‌موو زڕتكه‌رێن دونیایێ هه‌كه‌ خوه‌ جاره‌كێ ب سه‌رێ وی دا چووبت، به‌لێ دبێژن:” ئه‌گه‌ر شه‌رم نه‌كه‌ی، ب رێكا خوه‌ دا هه‌ڕه‌”!
ـ ما ل ڤی ده‌می چ ژ زڕتكه‌ران پێتر هه‌نه‌!
• كه‌یفا من ب هنده‌ك زڕتكه‌ران دهێت!
ـ وه‌كو ئه‌ڤێن مه‌!
• نه‌ … نه‌ یێن مه‌ د ته‌له‌دینن و تنێ ل سه‌كۆیان و ل ناڤ لایه‌نگرێن خوه‌ حرحرێ دكه‌ن و هه‌ما هنده‌كا سه‌رێ چویڤی نیشا دا چۆپێ وان دكت كوششششششش…
ـ پا وه‌كو كێ؟
• وه‌كو سه‌رۆكێ كۆریا باكۆر و كاسترۆیێ ره‌حمه‌تی!
ـ ئه‌و دكتاتۆرن و حسبا وان یا جودایه‌!
• مه‌ره‌ما من زڕت به‌ردانه‌ و ل زڕتێن خوه‌ دبن خودان! پاشی من گۆت: كه‌یفا من پێ دهێت نه‌كو تشته‌كێ دن!
ـ ئه‌رێ ڕاست تۆ بێژی ئه‌ردۆغان پێگیریێ ب ئاگربه‌ستا مسته‌ر ترامپی پێ دایه‌ مۆركرن، بكه‌ت.
• یا مسته‌رێ ئه‌مریكی ب ئه‌ردۆغانی كری قه‌ره‌چ نائیننه‌ سه‌رێ دارێ!
ـ ئانكو دێ پێگیریێ پێ كه‌تن!
• ده‌مێ مسته‌ر تره‌مپ دئاخڤت، هه‌موو ده‌نگ بێ ده‌نگ دبن، “چویڤ ستویره‌، حدود زویره‌”! ئه‌ڤه‌ دیبلۆماسی هه‌ی ته‌ بهیستیه‌ سه‌رۆكێ وه‌لاته‌كی بێژته‌ سه‌رۆكێ وه‌لاته‌كێ دن: ئه‌حمه‌قۆ دانبخوه‌ بگره‌، ئه‌گه‌ر دێ ئابوورێ ته‌ بسه‌رێكدا ئینم خارێ و په‌لخینم، ئه‌ڤجا گوهێ خوه‌ بده‌ من وێ بكه‌ یا ئه‌ز فه‌رمان دكه‌م، پێ نه‌ڤێت دێ پێگیریێ پێ كه‌تن!
ـ ئه‌رێ بۆ چی ئه‌ردۆغانی به‌رسڤا مسته‌ر ترامپی نه‌دا؟
• ما ئه‌و سه‌رۆك باژێرڤانێ ئامه‌د یان مێردینێ یه‌ دا ب كه‌یفا دلێ خوه‌ چنگلكێشی زیندانێ بكه‌ت، ئه‌ڤه‌ ئه‌مریكایه‌ ئه‌مریكا، مسته‌ر ب تویته‌ره‌كێ دێ وی كه‌ته‌ ته‌رۆریست و سه‌فه‌ربه‌رلكێ ل سه‌ر ڕاكه‌ت و یا بسه‌رێ پاله‌وانێ كونجێن تاری سه‌ددامێ دكتاتۆر ئینای دێ ل به‌ر یار گوزه‌ل بت.
ـ من باوه‌ری نینه‌ كو ئه‌و پێگیرییێ ب ئاگربه‌ستێ بكه‌ت!
• بلا خوه‌ بجه‌ربینت، ئه‌ز باوه‌ر دكه‌م ئه‌ردۆغان دێ بته‌ په‌ند و هه‌ر كه‌سێ ژ هێزا خوه‌، خوه‌ مه‌ستر ببینت به‌رامبه‌ر زلهێزێن جیهانێ دێ بێژنێ: ئه‌گه‌ر شه‌رم نه‌كه‌ی وه‌كو ئه‌ردۆغانی بكه‌!

محه‌مه‌د چه‌لكی
دلێ مامێ عه‌لۆی چ نه‌مایه‌ خوه‌ ژ قه‌فه‌سا سینگێ وی بهاڤێته‌ ده‌رڤه‌. بێی هه‌ستا وی ئه‌زمانێ وی یێ ئاشه‌كی دگێرت, ئه‌و ب خوه‌ ژی نزانت چ دبێژت. بۆله‌ بۆلا ویه‌ و یێ هنده‌ك ئاخفتنێن ل دیوانا نه‌هێنه‌ گۆتن, دبێژت و چاڤێن وی ژ ئه‌كرانێن تیڤییا ب دیواریڤه‌ داله‌قاندی، ڤه‌نابن.
ئه‌ڤ مال میراته‌ ژ بلی نۆچه‌یێن زك دڕین و چۆك شكێن پێڤه‌ به‌لاڤ ناكه‌ت و ژ خوه‌ كه‌سێ زكێ من نه‌په‌قاند ژ ڤی بێژه‌ری پێڤه‌ دێ بێی ئه‌ڤ كابرایه‌ ژ پێنجیی سالیێ پێڤه‌ یێ فێری كوردیێ بووی و په‌یڤان وه‌سان دده‌ته‌ بنێ گه‌وریا خوه‌ كو ئاهه‌نگا په‌یڤێ تێك دده‌ت، د سه‌ر ڤێ نه‌سازیێ ڕا ژی خوه‌ دبه‌ر دهه‌ژینت خوه‌ تۆ دبێژی یێ ل گۆڤه‌ندا عه‌زیزترین كه‌سێ خوه‌.
ـ هێشتا تۆ ل ڤێره‌ی؟
• من چ ل به‌ر نینه‌، ما تشته‌ك چێبوویه‌!
ـ هه‌روه‌كو تۆ نه‌ ل ڤێ دونیایێ, نه‌فیر عامه‌ نه‌فیر عام!
• ب گۆڕا عیسێ ده‌لا كه‌م، مه‌ ل شۆركێ نه‌گرت و ئێدی هه‌وجه‌ ناكه‌ت و هه‌وار ل په‌ی گورگییه‌!
ـ ئانكو هایا ته‌ هه‌یه‌؟
• ژ قه‌ستی نه‌هاتیه‌ گۆتن: “كار كه‌رێ خوه‌ به‌، خوه‌شتڤیێ خه‌لكی به‌”!
ـ ئه‌ڤا هه‌تا نوكه‌ مه‌ كری، مه‌ بۆ كێ دكر!
• مسته‌ر ترامپی ڕاستیا مه‌ دا پێش چاڤێن مه‌ و هه‌ر چه‌نده‌ ڕاستیه‌كا ته‌حله‌!
ـ ئانكو ئه‌م تڤه‌نگا بكرێینه‌!
• ئه‌گه‌ر وه‌سا نه‌بت پا بۆچی د هه‌ر رێككه‌فتنه‌كێ دا یێن ده‌ست ژ پیا درێژتر ڤه‌دگه‌ڕن، هه‌ر ئه‌مین!
ـ به‌س ده‌ست ژ پیا درێژتر؟
• خوه‌زی به‌س ئه‌و بایه‌، تۆ نابینی ئه‌م چ یێن بووینه‌ گیسكێ مال و به‌ر لێ!
ـ ئه‌ڤه‌ ئه‌وه‌ یا ئه‌حمه‌دێ خانی ژ به‌ر دنالی و هێشتا برینا دلێ وی مه‌ كوردان چاره‌ نه‌كریه‌.
• ته‌ ب ڤێ گۆتنا خوه‌ بیرا من ل گۆتنه‌كا فه‌یله‌سۆفێ فه‌ره‌نسی سارته‌ری ئینا ده‌ما دبێژت: “كه‌ربێن من ژ وان مرۆڤان ڤه‌دبن یێن رێزێ ل داگیركه‌رێن خوه‌ دگرن”.
ـ ئێ ب خودێ هندی تۆ ل بن خلوله‌هیا دنایێ بگه‌رهی تۆ كه‌سه‌كی وه‌كو كوردان نابینی، رێزێ ل داگیركه‌رێن خوه‌ بگرن و چیرۆكا وه‌فیق ئه‌لسامه‌رائی و تارق الهاشمی هێشتا ژبیرا كه‌سه‌كی نه‌چوویه‌!
• ب سه‌رێ ته‌ كه‌م دوهی ده‌ست خوه‌شی ل ئه‌ردۆغانی كر بۆ ڤێ هێرشا وی ل سه‌ر رۆژئاڤایێ كوردستانێ و نه‌ وی بتنێ به‌لكو هه‌موو هێزێن ئیسلاما سیاسی ژ بلی باسكێ شیعا، یێن دن ته‌ڤ پشته‌ڤانیێ لێ دكه‌ن.
ـ دونیا هه‌موو دوژمنێ كه‌وییه‌ و كه‌و ب خوه‌ ژی دوژمنێ سه‌رێ خوه‌یه‌!
د ڤان ده‌مان دا كاركه‌رێ چایخانێ هاته‌ به‌ر مێزا وان و پرسیار كر دێ چ ڤه‌خۆن؟
مامێ عه‌لۆی نه‌كره‌ نه‌مه‌ردی و گۆت: دێ قۆزلقۆرتێ ڤه‌خۆین!

محه‌مه‌د چه‌لكی •

ئه‌رێ مامێ عه‌لۆ یا بۆ من بوویه‌ مه‌ره‌ق و ژ مێژه‌یه‌ من ل به‌ربوو پرسیاره‌كێ ژ ته‌ بكه‌م! ـ ترسا من ئه‌و ترسه‌، پرسیارێن خاجۆكی بكه‌ی؟ • ڤێجا پرسیارێن خاجۆكی دچاوانن؟ ـ وه‌كو سۆزێن به‌ری هه‌لبژارتنان ئه‌وێن حزب و به‌ربژێر دده‌ن وه‌لاتیان! • ما بۆچی خه‌لك وه‌سا یێ سه‌رپلك و خوه‌شباوه‌ره‌! ـ ئه‌ز نه‌ ئه‌ڤۆقاتێ كه‌سه‌كی مه‌! • ئانكو تۆ ژی وه‌كو گه‌له‌كان یێ ب سه‌ر هلبووی؟ ـ ب سه‌ر چ هه‌لبوومه‌؟ • ته‌ڤشویێ به‌رێخوه‌! ـ من ئه‌و زانین نینه‌ و هه‌ر چه‌نده‌ ژ دیرۆكا خوه‌ی په‌شیمان نینم! • ما كه‌سه‌ك هه‌یه‌ ژ دیرۆكا خوه‌ یێ په‌شیمان بت یان دانپێنانێ ب شاشیێن خوه‌ بكه‌ت و یێ ئاماده‌ بت بهیایێ شاشیێن خوه‌ بده‌ت! ـ وێ پرسیارێ ژ سیاستمه‌دارێن كوردان بكه‌. • سیاسه‌تمه‌دارێن كوردان ژی وه‌كو یێن هه‌موو جیهانێنه‌، دبێژن و ناپێژن. ـ دبێژن و ناپێژن هههههههه‌ گه‌له‌ك یا بكه‌نیه‌! • كه‌یفا من هات.. ـ كه‌یفا ته‌ ب چ هات؟ • د ناڤ ڤان قه‌یران و گێژه‌ڤانكیا سنگه‌پێیا ژیارا مه‌ گرتی و سال بووینه‌ نه‌ه هه‌یڤ و … هیشتا بكه‌یه‌ كه‌نی، هه‌لبه‌ت دێ كه‌یفا من هێت و هێشتا هنده‌ك كه‌س ل ڤێ سه‌یرستانێ یێن ماین دلخوه‌ش و ژ وانا مامێ عه‌لۆ بت. ـ “قه‌هرا بخوه‌ ب ئاڤێ مننه‌تا حوكمه‌تێ باڤێ” هه‌رچه‌نده‌ مه‌ترسیا گرانبوونا وێ ژی یا هه‌ی و ها ته‌ دیت پیڤه‌رێن زیره‌ك هاتنه‌ دامه‌زراندن و ب گۆتنا عه‌بدی كۆچه‌ری ب هه‌وای ژی پیڤه‌ر دزڤڕن، پاژوو رێدویروووو …. • ته‌ پرسیار ژبیرا من بر… ـ خنێكا من دا ژ كێلنجیێن ته‌ رزگار بم! • ئێ … مانێ ته‌ های لێ هه‌یه‌، یێ دبێژن: داخوازا خوه‌پیشاندنێن عێراقێ هه‌لوه‌شاندنا حوكمه‌تێیه‌ و هه‌لبژارتنێن پێشوه‌خت بهێنه‌كرن، تۆ چ دبێژی؟ ـ “به‌حه‌شتا مرۆڤی بار لێ نه‌بت، بلا كه‌ر و گۆلك لێ بچه‌رن”، ب من چ؟ • ڤێجا خوه‌ باهێله‌ نه‌كه‌… ـ بلا هه‌ر یێ باهێله‌ بم ماده‌م یێن بریار بده‌ست، بێی بانگێ به‌غدا نڤێژێ نه‌كه‌ن، دێ هه‌ر ئه‌و بت یا ئه‌و دبێژن. • تۆ زێده‌ی نه‌ی بدلێ منی! ـ كه‌یفخوه‌ش بووم كو نه‌ی ب دلێ ته‌مه‌! • هه‌موو تشتان ب فه‌لسه‌فه‌ و سیاسه‌تێڤه‌ گرێ نه‌ده‌. ـ ئو هوووووو من ژ مێژه‌ ده‌ست ژ عه‌كساتی و سیاسه‌تێ به‌ردای جارا ره‌حمه‌تی سه‌بری بۆتانی گۆتی: مه‌ یا بۆ خرپۆیان هێلای! • تۆ هنبانه‌ك ده‌رنه‌ڤه‌كری و هه‌رده‌م یا مشت ژ تشتێن كه‌سێ هزر ژێ نه‌كری، وه‌ی عه‌مفه‌رم مامێ عه‌لۆ… ـ گویزێن خوه‌ ل سه‌ر دلێ من نه‌شكێنه‌، بلا ب خێرا مریێن ته‌ بت، من تاقه‌تا گێنگه‌شان نه‌ماینه‌. • باشبوو هاته‌ بیرا من. ـ چ هاته‌ بیرا ته‌؟ • ئه‌رێ تشتێن گرنگ ل ڤی وه‌لاتی ماینه‌ و ده‌ستهه‌لاتێ ژبیر كر بت؟ ـ ئه‌شه‌هه‌دوبیلا ته‌ ل نیڤێ دا چونكو وه‌لاته‌كێ وه‌كو چینێ و ئه‌مریكا هندی سه‌یرستانا مه‌ راوێژكار لێ نینن و هه‌لبه‌ت چ تشت نامینن به‌حس ژێ نه‌هێته‌كرن و نه‌داننه‌ به‌ر ده‌ستێ رێڤه‌به‌رێن ڤی وه‌لاتی.. • بێی تیڤكل. ـ هه‌رده‌ما ته‌ دیت ده‌نگێ مووه‌لیدا و …. ته‌ڤایا ئاریشێن وه‌لاتی ژبه‌ر دنالت نه‌مان هینگێ بزانه‌ هه‌ر سۆزه‌كا سیاسی و حزب بده‌ن دێ هێنه‌ جێبه‌جێكرن، وه‌كو دن ته‌ڤ ژ ئه‌زمان و په‌حنكا ده‌ڤی ده‌رباز نابن و دێ رۆژه‌كێ ئاوازا بۆ به‌غدا بێژین و ده‌هان بۆ …

محه‌مه‌د چه‌لكى
• ته‌ خێره‌ هۆسا ل سه‌ر كۆدكێن خوه‌ روینشتى.
• ژێ بگه‌رهه‌، ئه‌ز یێ چۆكێن خوه‌ فێرى فشاندنێ دكه‌م!
• ته‌ هاى ژ ده‌ڤێ خوه‌ هه‌یه‌ كا چ دبێژى؟
• ما من ئاخفتنه‌كا كرێت كر؟
• پا كرێتتر هه‌یه‌، چۆكفشاندن تۆ دزانى ئانكو چ؟
• ئانكو چ؟
• ما ته‌ چۆك مانه‌ بهێنه‌ فشادن!
• هه‌چكو ڤێ مه‌مله‌كه‌تێ تۆ یێ فێركرى، هه‌موو ئاخفتنا دوو و سێ ڕامانا ژێ ببه‌ى، من به‌حسێ چۆكێن خوه‌یه‌ و وێ رۆژا هه‌ هه‌ڤاله‌كێ من گۆته‌ من، ل سه‌ر كۆدكان روینشتن باشه‌ بۆ چۆكان، ل گۆر دیتنا وى ماسۆلكێن چۆكى بهێز دكه‌ڤن.
• پا ئه‌ڤه‌ چه‌ندین ساڵه‌ ئه‌ڤ ملله‌ته‌ یێ ل سه‌ر كۆدكان و هێشتا چۆكێن وى نه‌شدیاینه‌!
• تۆ ل هیڤیا چى؟
• چۆكێن ڤى ملله‌تى وه‌كو یێن جیرانان بشدن و بروكۆمن و كابێ مه‌ ژى ل چك بت.
• ما ئه‌ڤه‌ سه‌رێ چه‌ند سالانه‌ تشته‌ك بۆ ڤى ملله‌تى هاتیه‌ كرن هه‌تا چۆكێن وى بشدیێن، ما ب چاڤێ خوه‌ نابینت چ سه‌ر عه‌رد و بن عه‌ردێن ڤێ مه‌مله‌كه‌تێ یێن دهێنه‌ فه‌رهۆد كرن و هێشتا ژێ دخازى …
• مامێ عه‌لۆ نه‌خوه‌ش نه‌كه‌.
• ئه‌رێ دێ … تۆژ ى وه‌كو سیاسیێن مه‌ ژ ڤى ملله‌تى دخازى بلا به‌رگێ بێ مۆچه‌یی و نه‌دامه‌زراندن و نه‌بوونا سیسته‌مه‌كێ ساخله‌میێ یێ هه‌ژى كو ئێدى نه‌خوه‌شێن مه‌ رێكا توركى، ئیران و هندێ نه‌گرن و ب دل ئارامى ل نه‌خوه‌شخانێن مه‌مله‌كه‌تێ بهێنه‌ چاره‌سه‌ركرن و … هتد.
• تۆ ژ گازندێن خوه‌ ڤه‌نابى ..
• ژ هۆشداریێن ته‌ یێ تێر بوویم …
• هههههه‌
• تۆ دزانى كه‌نیێ من ب چ دهێت؟
• ما خێڤزانكم!
• به‌رى چه‌ند رۆژان، رۆژنامه‌كێ ب پیتێن گر نڤێسیبوو: دێ ته‌سێن باژێرى و جاده‌ ب بۆیه‌یا سپى هێنه‌ بۆیه‌كرن، ئه‌ز تێناگه‌هم كارێ حوكمه‌ت و وه‌زاره‌تان چیه‌؟ پاشى ما نه‌ فهێتیه‌ ته‌سه‌ ل ناڤ باژێرى هه‌بن؟ ئه‌گه‌ر هێجه‌ت پێگیر نه‌بوونا شوفێران ب رێنمایێن هاتنوچوونێ بت، نه‌ گونه‌ها شوفێرانه‌ به‌لكو یا وان جهانه‌ یێن ده‌ستویریا شوفێریێ دده‌ن، ل دونیایێ هه‌موویێ ده‌ستویریدانا شوفێریێ گه‌له‌ك یا بزه‌حمه‌ته‌، شوفێرى فێرى ره‌وشتێ هاتنوچوونێ دكه‌ن و سه‌رپێچى دهێنه‌ تۆماركرن و ده‌ما دگه‌هنه‌ ئاستێ قانوونێ دیاركرى، ده‌ستویرى ژێ دهێته‌ وه‌رگرتن.
• ڤێجا كه‌نیێ من ب ته‌ هات.
• بۆچى؟
• ما ئێك ل ڤێ مه‌مه‌له‌كه‌تێ(وه‌كو تۆ دبێژى) هه‌یه‌ پێگیریێ ب قانوونێ بكه‌ت!
• له‌و سال ده‌ف مه‌ بۆ فه‌رمانبه‌را 9 هه‌یڤن و بچوكترین خزمه‌تگوزارا بهێته‌ پێشكێشكرن، ب فیلاتى دهێته‌ هه‌ژمارتن و ده‌هۆلقۆت چیچڕكا گوهێن مه‌ دبه‌ن، دێ بێژى پێشكێشكرنا خزمه‌تگوزاران بۆ وه‌لاتیان مننه‌ته‌! هندى ئه‌م پێگیریێ ب قانوونێ نه‌كه‌ین و ڤێ مه‌مله‌كه‌تێ ب وه‌لاتێ خوه‌ نه‌زانین، دێ هه‌ر دچۆك فش بین و كابێ مه‌ چك نابت.
• ئه‌ڤا تۆ دبێژى یا كه‌ڤنه‌ و یا بۆسی بووى ژ عه‌جێبیێن مه‌ دهێته‌ هه‌ژمارتن.
28-09-2019

محه‌مه‌د چه‌لكى •

دیسا ته‌ چیه‌ هۆساى بێ زه‌وق و پندڤى؟ ـ ل من دیار دكه‌ت؟ • ما ته‌ هاى ژ خوه‌ نینه‌ ئۆفێن و كویفێنێن ته‌ ده‌وروبه‌رێن ته‌ یێن”ره‌حه‌ت سسزكرین! ـ چیه‌ تو دخوازى یێ ب زه‌وق و سه‌فا بم یا ڕاست ره‌وش هندى یا رێنگزه‌ و ڤێجا بلا ده‌ست بده‌مه‌ قه‌ره‌بووینا خوه‌ ته‌قێن ژ ده‌ڤێ مالمیراتێ گوهێن نه‌سمتیان ببهیستن بێخت؟ • ما چیه‌، ئه‌رێ وه‌لا وه‌ستا ته‌قێنێ ژێ بینه‌ و بلا دویكلا وێ ب سه‌رێ كێلا فرعینى بكه‌ڤت! ـ ئها ما شاهییا كیژ كوڕه‌ لاویه‌ یان گرێ كورا كیژ كێشا به‌رووكا ڤى ملله‌تى گرتى ڤه‌بوویه‌ هه‌تاكو ڕاببمه‌ سه‌مایێ و پریقێن ژ ده‌ڤێ قه‌ره‌بۆینێ و دویكێل و كادى وێ به‌رووكا عه‌سمانى بگرت! • ئێ بخودێ مامێ عه‌لۆ ئه‌و براده‌ر یێ مافدار بوو ده‌مێ گۆتى: ئه‌ڤ مامێ عه‌لۆیه‌ یێ ئێك قه‌وانه‌ و وێ دبینت و وێ گوهلێ دبت یا وى دڤێت، ما هایا ته‌ ژێ نینه‌؟ ـ نه‌ وه‌لا ئه‌ز نزانم مامۆ گورى، ما دێ چ زانم، ئه‌ڤ وه‌لاته‌ ژ روودانێن ژ نشكاڤه‌ و نه‌به‌ر عه‌قل ژ مشۆتا سیاسیێن مه‌ ژ گورزێن دۆلاران تژیتره‌. • وه‌ك دیار ته‌ ده‌ستێن ژ گوهدانا نۆچه‌یان یێن به‌رداین، پا تۆ مژوولى چی؟ ـ هه‌ر وه‌كو دخوازى گویزێن خوه‌ ل سه‌ر دلێ من بشكێنى یان سوحبه‌تێ بمن بكه‌ى؟ • هه‌ردووكان! ـ گوهێ خوه‌ بدێ: ئه‌ز ژ شێوێ به‌لاڤه‌كرنا نۆچه‌یان ل ڤێ مه‌مله‌كه‌تێ، یێ تۆڕه‌مه‌ و وه‌كو حوكمه‌تا مه‌ ل كێشێن خوه‌ نه‌بانه‌ ئانكو نۆچه‌یێن بێسه‌روبه‌ر و بێ مافا وه‌سان مه‌زن دكه‌ن دێ بێژى ها ڤێ گاڤێ نه‌ گاڤه‌ك دن دێ سه‌فه‌ربه‌رلكه‌ك ڕابیتن و یێن گرنگ كو په‌یوه‌ندى ب چاره‌نڤیسا مه‌مله‌كه‌تا مه‌ ڤه‌ هه‌ى لێ دنه‌بانه‌، ئه‌ڤجا چاوان ل وان مێزه‌ بكه‌م، ها! • ببووره‌ ئه‌ز یى شاشم!
بۆچى یێ شاشى؟
• من هزردكر ته‌ ده‌ستێن داهێلاین و چاڤه‌رێى …. ـ ل به‌ندا چ “فه‌ریاد ڕه‌سا” نینم. • ئانكو ته‌ یا گوهلێبووى. ـ ئه‌گه‌ر مه‌ره‌ما ته‌ جل گوهۆڕینا په‌رله‌مانته‌را شۆخا به‌رێ بت، به‌لێ و ئه‌گه‌ر یا هه‌ڤالێ وێ هیڤیدار ئه‌حمه‌دى بت من ئه‌و ژى گوهلێبوو لێ ئگه‌ر تشته‌ك دن بت، یا بزه‌حمه‌ته‌ مرۆڤ ڤێڕا بگه‌هت، چونكو ئه‌ڤه‌ وه‌لاتێ عه‌لى بابا و هزاروئێك دزایه‌ … • ته‌ چ گۆتن بۆ وان هه‌ردوو جامێران هه‌یه‌؟ ـ یا خانمێ پرسه‌ك كه‌سۆكییه‌ وى مافى ناده‌م خوه‌، ژ تایبه‌تمه‌ندیێن خانمانن و حه‌ز ژ نواندن و جوانیێ دكه‌ن، پاشى په‌رله‌مانى چ یاسایێن جل ل خوه‌ كرنێ نینن تا به‌حسێ پێشلكرنه‌كا یاسایى بهێته‌ كرن، لێ یا هیڤیدارى ژ بلى بێرێزیكرنا خانمان، ده‌ستوه‌ردانه‌ د مافێن خێزانێ دا، پاشى ما ئه‌فه‌ندى نزانت، رێژا بێكارى و هه‌بوونا له‌شكه‌ره‌كێ بێ هژمارێ نه‌دامه‌زراندیان و سیسته‌مه‌كێ ئابوورێ پێلدارێ نه‌جێگیر و غه‌واره‌ نه‌بوونا لۆپكێ شه‌ره‌كێ بێ دووماهى و … ئه‌ڤه‌ هه‌مى ئه‌فه‌ندى نابینت. • تۆ نه‌یێ تێكڤه‌دانێى. ـ به‌لێ دێ … تۆ یێ بچاڤێن خوه‌ دبینى ره‌وشا ئابوورى و سیاسییا وه‌لاتى و مه‌ترسیێن ل سه‌ر ڤێ هه‌رێمێ رۆژ بۆ رۆژێ یێن زێده‌ دبن، ئه‌فه‌ندیێ په‌رله‌مانته‌ر یێ به‌حسێ زارۆك ئینانێ دكه‌تن، ئه‌ڤه‌ وه‌كو مه‌سه‌لا كابرایێ گوندى لێ هات، نزانت مالا داوه‌تێ ل كیڤه‌یه‌ و كه‌چكێ وى یێ دده‌ستیدا و ب كۆلانێن گوندى ڕا دچت! • ئێكجار نه‌ وه‌سا ژى … ـ دیاره‌ ته‌دڤێت بۆ ڤێ دیدا وى ده‌ست بده‌ینه‌ تڤه‌نگان و بكه‌ینه‌ پریقێن. • ته‌قه‌كرن ل ده‌ف مه‌ عه‌ده‌ته‌ و ڤێجا چ شاشى تێدا هه‌یه‌؟ ـ ئه‌ڤه‌ ڕاسته‌ و له‌و ئه‌ڤه‌ 28 سالێن حوكمڕانیا خۆمالى مه‌ ده‌رباسكرن و هێشتا تبلێن مه‌ ل سه‌ر جه‌لبكا تڤه‌نگێ نه‌ڕابووینه‌ و ها ئه‌ڤرۆ ها سوبه‌، مه‌ پریقێن ل بن گوهێن هه‌ڤ ئینا؟ چ سوسره‌ته‌.

محه‌مه‌د چه‌لكی
به‌ری چه‌ند رۆژه‌كا د پرۆگرامێ میتۆت دا نڤیسه‌ر عه‌بدال نوری ل سه‌ر پرسه‌كا په‌یوه‌ندی ب شارستانیێ و پێشكه‌فتنێ ڤه‌ هه‌ی دیدا خوه‌ گۆت… پشتی چه‌نده‌كێ ل تۆرێن جڤاكی بوو قولیزێن ل به‌ره‌یێ ئیسلامیست و هێرشه‌كا تۆند و سوی شكاندنی هێرشی سه‌ر كه‌سه‌تیا وی كرن و ئه‌ڤ هێرشه‌ یا دویر بوو ژ هه‌موو ره‌وشتێن مرۆڤانی ب تایبه‌ت ژ یێن ئاینێ ئیسلامێ ژ بوو ڕاستڤه‌كرنا وێ د سه‌ر ده‌مێ خوه‌ دا گه‌له‌ك بۆ كاركری و هه‌تا نوكه‌ كار بۆ دكه‌تن.
دڤێت بهێته‌ زانین كو شارستانییه‌ت به‌رهه‌مێ هه‌موو مرۆڤاتیێ یه‌ پرۆسه‌س و پێڤاژوویه‌كا درێژه‌ و هه‌ر ملله‌ته‌ك ل گۆڕه‌ی بیڤ و شیانێن خوه‌ پشكداری تێدا كریه‌.
ئیسلام وه‌كو دین و حۆكمداری پشكداری د شارستانییه‌تا مرۆڤاتیێ دا كریه‌ و كه‌سه‌ك نكارت نكۆلیێ لێ بكه‌ت و باندۆرا وێ د هه‌ر بیاڤه‌كی دا دیاره‌، وه‌كو چه‌وان ئایینێ مه‌سیحی، جوهی، زراده‌شتی، میترایی، بۆزایی و ….هتد باندۆرا خوه‌ ل شارستانیی هێلایه‌ ئانكو شارستانی به‌رهه‌مێ هه‌موو مرۆڤاتیێ یه‌…
پرسیارا ئه‌ڤرۆ یا ملله‌تێن ماینه‌ پاشڤه‌ و د كاروانێ شارستانیا سه‌رده‌م دا بێ رۆل و باندۆر ماینه‌، گه‌له‌ك فاكته‌ر و سه‌ده‌م هه‌نه‌ كو ئێكسه‌ر په‌یوه‌ندی ب خۆیه‌تییا وان ملله‌تان ڤه‌ هه‌یه‌، ئایین د ڤێ پاشڤه‌مانێ دا دبێ رۆلن وه‌كو ئایین. دا بڤه‌گه‌رم سه‌ر مژارێ…
ئیسلام وه‌كو ئایین د ژیانا ئه‌ڤرۆ یا ملله‌تێن بوسلمان دا یا بێ رۆل و باندۆره‌ ژبلی هنده‌ك ده‌وله‌تان یێن مایین حۆكمداری پێ ناهێته‌ كرن لێ ل وان وه‌ڵاتێن لێ حۆكمدار وه‌كو سعودیا، ئیران، عێراق(حۆكمه‌تا داعشان) یه‌مه‌نا حوسیان، ئه‌فغانستان ل سه‌رده‌مێ تالیبانان و سودان ل سه‌رده‌مێ عومه‌ر به‌شیری نموونێن هه‌ری فاشلێن حۆكمداریێ نه‌، خالا دن یا هه‌ری بالكێش ئیسلامی ئانكو بزاڤا سیاسیا ئیسلامی ب هه‌موو شیانێن خوه‌ بزاڤێ دكه‌ن ب پیرۆزكرنا دیرۆكێ و تێكستێن ئایینی هه‌لبه‌ت مه‌ره‌ما وان نه‌ك رێزگرتنه‌ ل ئایینی به‌لكو دروستكرنا دیوارانه‌ ل به‌ر ناڤێن خوه‌ چكو ئه‌و باش دزانن نه‌ڤادانا لاپه‌رێن دیرۆكێ خزمه‌تا پرۆژێ وان یێ سیاسی دكه‌ت یا دن ژی پیرۆزكرنا تێكستێن ئایینی. مه‌ره‌م ژێ هاندانا كه‌سێن خوه‌ش باوه‌ر و ئاستێ ره‌وشنبیری نزم ل دژی كه‌سێن رۆناكبیر كو خوه‌دی خاندنه‌ك جودانه‌ بۆ تێكستێن ئایینی لێ ل دیرۆكا ئیسلامێ هه‌رده‌م ره‌خنه‌گر هه‌بوونه‌ و تێكست ل گۆڕه‌ی پێدڤیاتیێن ژیانێ شرۆڤه‌كرنه‌ و نموونا هه‌ری به‌رچاڤ ئاخفتنا ئیمام عه‌لی یه‌ بۆ قۆرئانێ دبێژیت: (القران حماله‌ أوجه) به‌لێ پشتی ئیمام حامد الغزالی ده‌رگه‌هێ دیالۆگا فه‌لسه‌فی و ئیجتهادێ گرتی رۆژ بۆ رۆژێ وه‌ڵاتێن ئیسلامی و شارستانیا ئیسلامێ به‌ره‌ف داڕمیانێ چوو و ئه‌ڤ داڕمیانه‌ هه‌تا ئه‌ڤرۆ یا به‌رده‌وامه‌. ئیسلام وه‌كو ئایین چ ئاریشه‌ نینه‌ لێ ئاریشه‌ ڤه‌خاندنێن ئه‌ڤرۆ یێن ئایین كریه‌ هه‌سپێ ترواده‌ و بۆ مه‌ره‌مێن خوه‌ یێن دنیایی بكار دئینن. ئیسلام وه‌كو هه‌ر پرۆژه‌كێ حۆكمداریێ پێدڤی ڤه‌خاندنه‌كا سه‌رده‌مایانه‌یه‌ بۆ كێشێن ئه‌ڤرۆ یێن مرۆڤاتیێ و ل هه‌مبه‌ر پرۆژێن دن یێن سیاسی یا ڤه‌كری بیت، ئه‌گه‌ر وه‌كو ئیخوان و باسكێ شیعیێ ئیرانێ ركابه‌رێن خوه‌ ب كافر و بێ ماف بهه‌ژمێرت، داڕمیانا وێ خوه‌ ل هه‌مبه‌ر پرسێن ئه‌ڤرۆ یێن مرۆڤاتیێ ناگریت، هه‌ر بۆ زانین ل مسر و سعودیێ رێژا بێ دینا(مولحیدا) گه‌هه‌شتیه‌ سه‌دا ١٢(مالپه‌رێ بیبی سی) و رێژا دبێژیت ئیسلام ئاریشه‌یه‌ به‌رامبه‌ری پێشكه‌فتنێ ٤٣ ژ سه‌دێ بوون(بیبی سی). هه‌ر ئه‌ڤه‌ به‌سه‌ مرۆڤ بێژیت كو ئیسلام پێدڤی خوه‌ ریفۆرمكرێنیه‌، ئه‌گه‌ر نه‌ ل ڤی سه‌رده‌می ئێدی ئیسلام وه‌كو دین دێ كه‌ڤته‌ به‌رمه‌ترسیا دارۆخیانێ و بێ باندۆربوونێ كو ئه‌ڤه‌ بخوه‌ مرنه‌كا هێدییه‌. چاره‌سه‌رییا ئیسلامێ بتنێ د ریفۆرمبوونێ دایه‌ دا بشێت ل گه‌ل ده‌می خوه‌ بگۆنجینت و پشكداریێ د شارستانیێ دا بكه‌ت و ڤه‌گه‌رته‌ سه‌ر رۆلێ خوه‌ یێ به‌رێ. پرسیارا هه‌ری جه‌هوه‌ری خوه‌ رابه‌ری باسكێ ئیسلاما سیاسی و زانایێن ئیسلامێ دكه‌ت. ئه‌ڤه‌یه‌: ئه‌رێ د ئاماده‌نه‌ وه‌كو مه‌سیحییان خوه‌ ژ حۆكمداریێ ڤه‌كێشێن و ریفۆرمان بكه‌ن؟ هه‌ر پرۆژه‌كێ ئیسلاما سیاسی هه‌بت ئه‌گه‌ر د چارچۆڤێ ریفۆرمان دا نه‌ده‌ركه‌ڤت، دێ هه‌لوه‌شان چاره‌نڤیس بت و نموونێن ل سه‌ری مه‌ دیاركرین وێ چه‌ندێ پشتڕاست دكه‌ن، ئه‌ڤجا چه‌ند خوه‌ تڕش و ته‌حل و فه‌توایان بده‌رێخن دادی پرۆژێ وان ناكه‌ت. چونكو كێشێن ئه‌ڤرۆ یێن سه‌رده‌مێ پشتی شۆره‌شا زانیاریینه‌(قۆناخا ئنته‌رنێت و كۆپیكرنا جیناتان) و چ په‌یوه‌ندی ب تێكستێن ئایینی ڤه‌ نینن.
ئه‌رێ هێرشكرن سه‌ر ئیسلامێ دێ برینێن پاشڤه‌مانا مه‌ چاره‌سه‌ر كه‌ت؟
ئه‌م بخازین یا نه‌خازین باندۆرا ئایینی ل سه‌ر تاكێ كورد هه‌یه‌ و پڕانیا كوردان بۆسلمانن، ل سه‌ر عه‌لمانی و لیبه‌ڕالێن كورد فه‌ره‌ ئه‌ڤێ خالێ ل به‌ر چاڤ وه‌ربگرن و كار بكه‌ن بۆ به‌لاڤكرنا هزرا هه‌ڤپه‌ژراندنێ و د ڤێ خالێ ڕا ل كێشێن هزری بمه‌یزینن، ئه‌گه‌ر نه‌ دێ كوردستان وه‌كو وه‌ڵاتێن عه‌ره‌بان بته‌ چاهێرا شه‌رێن ناڤخوه‌. پرسێن گرنگێن ئه‌ڤرۆ یێن تاكێ كوردستانی یێن ژیارێنه‌ وه‌كو چاره‌سه‌ریا جادان، دستۆره‌كێ علمانی( د دستۆرێن علمانی دا رێز ل تاكی دهێته‌ گرتن و ده‌ستوه‌ردانێ د باوه‌رێن ئایینی، ڕه‌گه‌زی، جۆت ڕه‌گه‌زی، ڕه‌نگپێستی … دا ناكه‌ت و ته‌ڤ خودان ڕێزن)، كونترۆلكرنا ئینانا كه‌ره‌سته‌یێن خارن و ده‌رمانان، نه‌هێلانا جوداهیان د مۆچه‌ و دامه‌زراندن و گۆند و باژاران دا، گه‌نده‌لی، سیسته‌مێ په‌روه‌ردێ و برێڤه‌برنا وه‌ڵاتی، سیسته‌می ساخله‌میێ و…هتد، فه‌ره‌ ئه‌م ل ڤان پرسان خوه‌دی ده‌ركه‌ڤین، نه‌كو توانجا به‌رده‌ینه‌ باوه‌رێن پڕانیا خه‌لكێ كوردستانێ.
ژ تایبه‌تمه‌ندیێن لیبه‌ڕال و علمانییان رێزێ ل دیدێن هه‌ڤ دژێن خوه‌ دگرن و ده‌ستدڕیژیێ ل باوه‌رێن كه‌سێن دن ناكه‌ن به‌لكو بزاڤێ دكه‌ن كێشێن جڤاكی و حۆكمداریێ به‌ر ب ئاسته‌ك دیمۆكرات و دادپه‌روه‌ر ببه‌ن و خزمه‌تا دۆزا مرۆڤاتیێ دكه‌ن، له‌وما هێرشكرن بۆ سه‌ر باوه‌ران ل جه‌م وان نامۆیه‌.
سه‌ره‌ده‌ریا لیبه‌ڕال و علمانیان ل گه‌ل باوه‌رێن ئایینی ب تایبه‌ت ل گه‌ل باسكێ ئیسلاما سیاسی یا ڕاستتر بازرگانێن ئایینێ ئیسلامێ بێ سه‌رگێژی نه‌بوویه‌ و نابت ژی چونكو لیبه‌ڕال و علمانی به‌رده‌وام ره‌خنێ ل هه‌ر لڤین و كریاره‌كێ دكه‌ن و به‌رده‌وام د نووبوونێ دانه‌ ئانكو ره‌خنه‌ ژ گرنگترین هیمێن لیبه‌ڕال و علمانیانن، لێ باسكێ ئیسلاما سیاسی ب چ ره‌نگا ره‌خنێ قه‌بوول ناكه‌ت و ئاماده‌ نینه‌ ره‌خنێ ل ج تێكستێن وان بكه‌ن و هه‌روه‌سا دبێ پرۆژێ ژیاره‌كا سه‌رده‌من و هه‌ر پێشكه‌فتنه‌كا جڤاكی و سیاسی مه‌ترسییا ژ ده‌ستدانا هه‌فسارێ باندۆرا وان مسۆگه‌رتر لێ دكه‌ت له‌وا وه‌سان زووی و بێی سه‌ده‌م ل دژی هه‌لگرێن باوه‌رێن لیبه‌ڕال و علمانی ده‌ردكه‌ڤن، عه‌بدال نووری نموونا هه‌ری نێزیكه‌.
پرۆژێ لیبه‌ڕال و علمانیبوونا جڤاكی و حۆكمداریێ پرۆژه‌ك دوومدرێژه‌ و هه‌لگرێن ڤی پرۆژه‌ی نابت هه‌لچوون و حێچبوون و گۆرێخبوونا باسكێ ئیسلاما سیاسی وان بكێشیته‌ ناڤ كێشمه‌كێشا بێ واته‌ یا وان به‌لكو رژدبوون ل سه‌ر جوداكرنا ئایین و ده‌ستهه‌لاتێ و تا وی ڕاده‌ی درووشمێ ئایین بۆ خودێ و وه‌لات بۆ مه‌ هه‌میان بهێته‌ شكه‌ڤا وه‌لاتیێن كوردستانێ.

محه‌مه‌د چه‌لكی
ـ گازنده‌ ئه‌گه‌ر متایه‌ك بایه‌ بۆ نموونه‌ په‌ترۆل، خه‌لكێ كوردستانێ دا ژ نه‌رویجیان دحال خۆشتر بن.
ـ ئه‌گه‌ر ئوپۆزسیۆن بوون ب گازندان بایه‌، پرانیا خه‌لكێ كوردستانێ ئوپۆزسیۆنن.
ـ ئه‌گه‌ر ره‌وشه‌نبیری ب سیلفی و ئه‌ندام بوون د گه‌له‌ك تۆڕێن جڤاكی دا و رۆژێ پتری 14 ده‌مهژمێران ل نارگیلخانه‌ و چایخانان بایه‌ نوكه‌ مه‌ سویسرا ل پاش خوه‌ هێلا بایه‌.
ـ ئه‌گه‌ر چاره‌سه‌ریا قه‌یرانان ب دامه‌زراندنا لیژنان بایه‌ نوكه‌ به‌رنامێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ل شوینا په‌رتووكێن ئاده‌م سمیس و ئابووریناسێن ئه‌مریكی ل زانكۆیێن جیهانێ هاتبایه‌ خواندن!
ـ ئه‌گه‌ر دیمۆكراتی ب هه‌بوونا فره‌ پارتایه‌تی و هه‌لبژارتنان بایه‌، كوردستان ل لیستا وه‌لاتێن دیمۆكرات دی پێش سوێدێ كه‌ڤت!
ـ ئه‌گه‌ر ب پاشناڤی ئێكی بانگی ته‌ كر و ب رێز گۆت: فه‌رموو وه‌ر پێشڤه‌ بزانه‌ مرۆڤه‌كێ ته‌ یێ بوویه‌ به‌رپرسه‌كێ مه‌زن و كابرا یێ هه‌وجه‌یه‌ تۆ ده‌ستگیریێ(واسته‌یی یێ) بۆ بكه‌ی.
ـ ئه‌گه‌ر ل به‌ر ده‌رێ چه‌یخانه‌كێ ڕا بووری و ته‌ ئێكی بتنێ دیت و ب كاسۆیانه‌ جگارێ دكێشت، ئه‌و مامۆستایه‌كێ(فه‌رمانبه‌ره‌كێ) خانه‌نشینه‌ و نزانت دێ چه‌وا چته‌ ده‌ف نوژداری.
ـ ئه‌گه‌ر ته‌ پیره‌مێره‌ك ل نڤا دیوانه‌كێ دیت و به‌حسێ دادپه‌روه‌ریا جڤاكی بكه‌ت و ناڤێ كوردستانێ چ جارا ژ ده‌ڤی ده‌رنه‌كه‌ڤت و بۆیانباخا وی یا سۆر بت، بزانه‌ ئه‌و كه‌ڤنه‌ كۆمونسته‌كێ عێراقچییه‌!
ـ ئه‌گه‌ر ته‌ دیت كه‌سه‌ك یێ به‌حسێ زۆرداریا ل رۆهینگا، فله‌ستین، كشمیر، بۆسناوهرسك، سۆمال و … قه‌ت به‌حسێ ملله‌تێ كورد نه‌كر بزانه‌ ئه‌و سه‌ر ب ئیخوان و به‌ره‌یێ ئیسلاما سیاسییه‌.
ـ ل كوردستانێ ئه‌گه‌ر ته‌ بڤێت زوی پۆسته‌كێ بلند بده‌ست خوه‌ڤه‌ بێخی، ل ئێن ئارتی بده‌ركه‌ڤه‌ و بتۆندی هێرشی حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ بكه‌!
ـ گازنده‌ ئه‌گه‌ران ب گیان دئێخن و حوكمه‌تان هشیار دكن، هوین بێژن ل وه‌لاتێ مه‌ هه‌بن گوهێن خوه‌ بده‌ن گازندێن مه‌ نڤیسه‌ران؟

محه‌مه‌د چه‌لكی
د به‌رێدا ژی وه‌كو نوكه‌ و هه‌تا دونیا دونیا بت، پۆستێن بلند نعیمه‌ته‌كا خودایی یه‌ و یێ ده‌ستێن وی گه‌هشته‌ پۆسته‌كێ بلند، ئه‌ڤه‌ ئه‌و بوو میره‌كێ بێگزیر، مه‌رج نینه‌ ئه‌و پۆست ب خوها ئه‌نیا خوه‌ بده‌ست ڤه‌ئینا بت، به‌لكو وه‌كو جامێرێن ڤی سه‌رده‌مێ مه‌ بۆ د كۆلینێدا هاتبته‌ خارێ. مێزه‌كه‌ن:
• كابرایێ پیڤه‌رێ ئاڤێ ئیانیه‌ كوردستانێ د ده‌مێ سێ هه‌یڤان دا 13 ده‌فته‌ر دولار قازانج كرن (ژ زار ده‌ڤێ مه‌دیا كوردستانێ)، كوردستان بۆ هنده‌كا چ حه‌یاته‌!
• نه‌هاتیه‌ زانین كانێ ب ئه‌له‌كترۆنیكرنا ره‌وشنامه‌یان كانێ خودانێ وێ كۆمپانیێ چه‌ند قازانج كریه‌، ئه‌و كۆمپانی یا بێ شه‌نس بوو چونكو مه‌دیاكارێن كوردستانێ نه‌هێلا كۆلاڤێ وان بساناهی بچیته‌ سه‌رێ حوكمه‌تێ، پیچه‌كێ بهایێ وان ئینا خارێ، ئه‌ز وه‌سا هزر دكه‌م خودانێ وێ كۆمپانیێ پۆسته‌كێ بلند دحوكمه‌تێدا نه‌بت، له‌وا ل سه‌ر بوو هه‌ڵا و نه‌هێلان پاخل و به‌رویكان زویكا بحه‌شانین ب قه‌فتێن دۆلارێن چۆكفشین.
• ژبه‌ر گرنگیا پۆستی ل كوردستانێ كولتۆره‌كێ ئنتیكه‌ یێ په‌یدا دبت, ئه‌و ژی ب وێرسكرنا پۆستان، به‌ری چه‌ند رۆژه‌كا هه‌ڤاله‌كی پۆسته‌ك د فه‌یسبووكێ خوه‌ دا ئینابوو خارێ و گۆتبوو: ل سه‌ر داخازا بابێ خوه‌ ئه‌ز بوومه‌ رێڤه‌به‌ر ل جهێ وی… ئه‌و ب خوه‌ هه‌ر به‌رپرسه‌ك ل ڤێ كوردستانێ بزاڤا هندێ دكه‌ت كو كۆڕ و برازایێن خوه‌ ل جهێن خوه‌ بدانن و هه‌وجه‌ی چ نموونا ناكه‌ت…
• دامه‌زراندن ل فه‌رمانبه‌ریێن حوكمه‌تێ تنێ بۆ كۆڕێن به‌رپرسان و مرۆڤێن وان مایه‌ و بۆ كه‌سێن بێكه‌س و كه‌سێ خوه‌ نه‌هه‌ی د پۆستێن بلند دا دێ مینت هه‌تا جامێره‌كێ بێدوینده‌ه (بێ زارۆ) خانه‌نشین بت یان … به‌لكو بهێته‌ دامه‌زراندن… هه‌موو كه‌سێن ڤی وه‌ڵاتی چاڤ یێن به‌رداینه‌ دامه‌زراندنێ و حوكمه‌تێ ژی شیانێن هندێ نینن پۆستان ل سه‌ر خه‌لكی ببه‌خشت، مانێ هوین دزانن ل چ ده‌را ڤێ جیهانێ هندی كوردستانێ فه‌رمانبه‌ر نینن و من به‌حسێ بندیواران نینه‌، ئه‌و له‌شكرێ حزبانه‌، مانێ دبێژن: حزب(یا ڕاست حوكمه‌ت) كێڤرویشكا ب عه‌ره‌بانێ دگرن.
• وه‌رگرتنا هنده‌ك پۆستان خودانێن وان نه‌ ب خوها ئه‌نیا خوه‌ وه‌رگرتین دبنه‌ جهێ تڕانا و وه‌كو عه‌میده‌ دبێژته‌ میلازمێ ئێك ستێر، گه‌وره‌م. یان رێڤه‌به‌رێ فه‌رمانبه‌ریه‌كێ بێژته‌ به‌رپرسێ ژمێریاریێ: مه‌ چه‌ند پاره‌ دقاسێدا هه‌نه‌! یا هێژتا ب كه‌نیتر: پارێزه‌ره‌ و نزانت ره‌وشه‌نیه‌كێ (مورافه‌عه‌، پارێزنامه‌) بزمانێ عه‌ره‌بی ل هه‌مبه‌ر دادوه‌ری پێشكێش بكه‌ت.
• گۆتو دبێژت: حوكمه‌تێ ل به‌ره‌ ده‌مێ پۆست وه‌رگرتنێ بكه‌ته‌ چار ساڵ, ب دیتنا من دیسا حوكمه‌تێ چه‌پدا چونكو گه‌له‌ك به‌رپرسێن پۆستدار ئه‌ركێ خوه‌ ب باشی برێڤه‌ دبه‌ن و فه‌ره‌ مفا ژ بالبه‌ریا وی بهێته‌ وه‌رگرتن، لێ یێ نه‌هێژا و پۆستێ خوه‌ بۆ به‌رژه‌وه‌ندێن خوه‌ بكار دئینن، دوور بكه‌ن و بكه‌نه‌ په‌ند ئانكو فه‌ره‌ حوكمه‌تا مه‌ یا گراڤی، پۆست ل گۆڕه‌ی شیان و ژێهاتیبوونێ بهێنه‌ به‌خشین.
• پۆست داتاشین ل كوردستانێ یا بوویه‌ دیارده‌ و فه‌ره‌ ئه‌ڤ دیارده‌ ب زوترین ده‌م ژ كۆك دا بهێته‌ ژناڤبرن و هه‌ر كه‌سێ ڤێ بانگه‌شیێ بكه‌ت چه‌نگل كێشی دادگه‌هێ بكه‌ن دا مه‌ره‌ما وی بهێته‌ زانین چونكو بارگرانیه‌كا ئابووری و رێڤه‌به‌ری بۆ حوكمه‌تێ دروست دكه‌ت.
پۆست جار نیعمه‌ته‌ و جار قوبحه‌ته‌ و جار سه‌رئێشیێ بۆ خودانی و حوكمه‌تێ دروست دكه‌ت. بلا ئه‌م خوه‌ ژ كولتۆرێ: هه‌ڤپشكیا دز و مالخوێ مالێ (دز و مالخوێ مالێ بوون شریك، گا د كۆلینێ ڕا بر)* بده‌ین پاش.
• گۆتنه‌كا مه‌زنایه‌

محه‌مه‌د چه‌لكى
به‌رى چه‌ند رۆژه‌كان مامێ عه‌لۆ و هه‌وارێ مه‌لاى (مانێ هوین دزانن هه‌ڤالێن هه‌ڤن لێ وه‌ك كێر و په‌نیرینه‌)، ڕاستى هه‌ڤ هاتبوون و ببوو جڕه‌ جڕا وان ل سه‌ر گرته‌كا ڤیدیۆیى كو حه‌شر ل پشت خوه‌ ڕاكربوو (ڤیدیۆیا برهانێ زێبارى). هه‌وار پڕ پێ تنگژی بوو و ب دیدا مامێ عه‌لۆ گه‌له‌ك هه‌ڕشى، ده‌ما گۆتیێ (به‌حر ب ده‌ڤێ سا پیس نابیت)!* هه‌ما “جامێرى” وه‌گۆتن خوه‌ ئه‌و گۆتنا وى نه‌بوویه‌ سه‌ده‌مێ چ خیانه‌ت و ڕاده‌ستكرنا كوردستانێ بۆ داگیركه‌رێن كوردستانێ و ئه‌گه‌ر بخوازى بۆ ته‌ ناڤێن خیانه‌تكار و بێ شه‌ره‌فێن كوردستانێ رێز بكه‌م، یێن ل پێشیا له‌شكرێ داگیركه‌ران كه‌فتین و ئه‌نفال هه‌تا ل داروبه‌رێن كوردستانێ ڕاكرین و ئه‌ڤرۆ ئه‌و و كۆڕێن وان ب كولاڤخارى ئه‌ندام په‌رله‌مان و وه‌لاتپارێزیێ دفرۆشنه‌ مالباتێن شه‌هید و ئه‌نفالبوویان و هێشتا زێده‌تر مه‌زاختیێن كۆچكێن وان ژ لایێ حوكمه‌تا مه‌ یا چ جار بالق نه‌بیت، دهێته‌ دان.
مامێ عه‌لۆ دبێژت: كه‌تیێن مرۆڤێ كورد (تاكێ كورد)، هند دمشه‌نه‌ چ زانیێن ده‌روونى و جڤاكناس نه‌شێن سه‌ده‌مان بۆ ببینن و هه‌ر ئێك ل گۆڕه‌ى به‌رژه‌وه‌ندیا خوه‌ ته‌ڤگه‌رێ دكه‌ت و هه‌ما تۆ دكارى بێژى: “كورد هێشتا نه‌بوویه‌ نه‌ته‌وه‌ و پره‌نسیبێن نه‌ته‌وه‌بوونێ ژێ ناگرن، چونكو نه‌یا مه‌عقوله‌ ل چه‌رخێ 21 هێشتا مه‌ وه‌ڵاتفرۆش هه‌بن”!. ئها پرسا مه‌عقول و نه‌مه‌عقولیێ مه‌ ئازراند و ئه‌رێ ته‌ڤگه‌را جڤاكێ كورد شیایه‌ مه‌عقولى و نه‌مه‌عقولیێ ژ هه‌ڤ ڤاڤێرت:
• ما مه‌عقوله‌ تۆ ره‌وشه‌نبیر بى و هێرشى سه‌ر نامیسا ته‌خه‌كا جڤاكى بكه‌ى!
• ما مه‌عقوله‌ ساڵ ل ده‌ف مه‌ هه‌ر نه‌ه هه‌یڤ بمینت! (پرسا مۆچه‌ى)
• ما مه‌عقوله‌ 27 سالێن حوكمڕانیا خۆمالى هێشتا نڕه‌نڕا موه‌للیده‌ى و دوو پسۆلێن كاره‌بێ بهێنه‌ به‌رده‌رێ وه‌لاتیان!
• ما مه‌عقوله‌ تۆ خوانده‌ڤانبى و ئێكێ دى بۆ ته‌ ره‌وشنامێ (عه‌ریزێ) بنڤێست و یا هێش خرابتر 25 هزار دینارا ژ ته‌ وه‌ربگرت، ئه‌رێ پا كارێ فه‌رمانبه‌رى ل فه‌رمانبه‌ریێ چیه‌؟
• ژ گۆتنا په‌رله‌مانته‌ره‌كێ عیراقێ داهاتێ گۆمركێن سنۆران ژ 10ملیار دۆلاران پتره‌ و تنێ ئێك ملیار دچته‌ خزینا عیراقێ، ما مه‌عقوله‌ كه‌سه‌ك نزانت كیڤه‌ دچت؟
• دبێژن گه‌نده‌لیێ هه‌موو گه‌هێن حوكمه‌تێ یێن گرتین، مه‌عقوله‌ هه‌تا نوكه‌ به‌رپرسه‌كێ پله‌ بلند ڕاپێچى دادگه‌هێ نه‌بوویه‌!
• علمانیه‌ و ل په‌یچێ خوه‌ ئایه‌تێن قۆرئانێ و سه‌رهاتیێن دینى به‌ڵاڤ دكه‌ت!
• زێده‌بوونا بێكارى، نه‌دامه‌زراندن، مرۆڤكانێ د به‌خشینا پۆست و پلان دا، ئاهێن خارنێ و ده‌رمانێن ئێكسپایه‌ر ئه‌ڤان هه‌موویان لێ یێ بێده‌نگ بى و به‌حسێ بانگى بكه‌ى و بێژى بلا دمزگه‌فتاندا بانگ بده‌ن, مه‌عقوله‌!
• ژ دیاردێن به‌ربه‌لاڤ و كرێت ته‌ڤ داخازێن مافێن ئافره‌تان دكه‌ن و گاڤا دوو دینار ل به‌رویكێ زێده‌بوون دێ ڕابت ژنا دووێ ئینت و یا هێشتا كمباختر ئه‌و ئافره‌ت یا خودان باوه‌رنامه‌ بت، مه‌عقوله‌!
• مه‌عقول و نه‌مه‌عقول ل ڤێ سه‌یرستانا مه‌ ته‌ڤ ل هه‌ڤ بوویه‌ و ڤاڤێرتن ب زه‌حمه‌ت كه‌فتیه‌ و روى گوهۆڕین وه‌ك گولبه‌رۆژێ لێ هاتیه‌ و كومونیست، عه‌لمانى و دیندار ژ هه‌ر كه‌سه‌كى پتر روویێ خوه‌ دگوهۆڕن.
• تۆ خوانده‌ڤانێ هێژا ب مه‌عقولى و نه‌مه‌عقولیێ هزر نه‌كه‌، به‌لكو ببه‌ دیده‌ڤان و هه‌ووووووووو.
(به‌حر ب ده‌ڤێ سا پیس نابیت) گۆتنه‌كا مه‌زنایه‌.