NO IORG
Authors Posts by محسن عه‌بدولره‌حمان‮

محسن عه‌بدولره‌حمان‮

محسن عه‌بدولره‌حمان‮
51 POSTS 0 COMMENTS

2

محسن عه‌بدلڕه‌حمان
ژبه‌ر ئه‌و بیاڤێ‌ به‌رفره‌ه و گرنگییا مه‌زن یا نه‌ورۆزێ‌ د وێژه‌یا عه‌ره‌بی دا ب گشتی ڤه‌گرتی، فه‌ره‌ نه‌پشكه‌ك به‌لكو په‌رتووك و په‌ربه‌ند بۆ بهێته‌ ته‌رخانكرن، له‌ورا دێ‌ چه‌ند ده‌قه‌كان ژ ده‌م و قۆناخێن جودا وه‌كو نموونه‌ به‌رچاڤكه‌ین، گه‌له‌كییا ڤه‌هاندنا شیعر و به‌خشانان ده‌رباره‌ی نه‌ورۆزێ‌ ره‌نگڤه‌دانه‌ بۆ رادده‌یا پیرۆزی و گرنگییا وێ‌ ل ده‌ف عه‌ره‌بێن موسلمان، په‌یڤێن ئاماژه‌كه‌ر بۆ نه‌ورۆزێ‌ د ره‌وشه‌نبیری و هۆزانا عه‌ره‌بیدا ب رێكا نڤیسه‌ر و شالیاران رێكا خوه‌ بۆ ناڤ وێژه‌یا عه‌ره‌بی ڤه‌كر، ڤێچا شاعر و تۆڕه‌ڤانان ل دۆر پیرۆزیێن نه‌ورۆزێ‌ به‌ریكانه‌ و هونه‌ركاری؛ دنڤیسین و دارشتنا په‌رتووك و نامه‌ و هه‌لبه‌ستان دا كرن، ئه‌وێن ب ڤێ‌ جه‌ژنێ‌ دداڕشتن، ئینا جۆره‌كێ‌ نوی د شعر و نڤیسینێ دا بناڤێ وێژه‌یا نه‌ورۆزی ئینان.
نه‌ورۆز جه‌ژنا هه‌ره‌ ناسیار و ناڤداره‌ د مێژوویا‌ مرۆڤینیێ دا و ژ هه‌میان كاریگه‌رتره‌ ل سه‌ر عه‌ره‌با، ئه‌ڤه‌ دیاردبیت ژ ژینگه‌ها ئه‌و جه‌ژن د چه‌رخێن دێرین دا ئافراندی و مایه‌ زیندی د ماوه‌یێ‌ ده‌ستهه‌لاتداریا ئیسلامی دا تاكو گه‌هشتییه‌ سه‌رده‌مێ‌ نها، بێگۆمانه‌ كو نه‌ورۆز بۆ سه‌رده‌مێن دێرینێن پێشی نڤیسینێ‌ ڤه‌دگه‌ڕیت، یا گرنگ ل ڤێره‌ چاوانیا په‌یدابوونا ئاییرده‌یێن ئاهه‌نگێن نه‌ورۆزێیه‌، دیسا كارتێكرنا وێ‌ ل سه‌ر وێژه‌یا عه‌ره‌بی، كو د نڤێسینێن خودان هزر، وێژه‌ و مێژوویێ دا (بیرۆنی، جاحز، مه‌سعودی، سه‌عالبی، مه‌قریزی، قه‌لقه‌شه‌ندی…) دیاردبیت، ئه‌ڤان نڤیسه‌ر و ئه‌دیب و مێژوونڤیسان ل دۆر نه‌ورۆزێ‌ و چ تێدا دهاته‌كرن، ژ ئاییره‌، جۆرێن دیارییان، جلك و چه‌كێن ل به‌رخوه‌دكرن، دراڤێن ژ گه‌نجینه‌یێن خه‌لیفه‌ و شاهـ و میران دهاته‌ خه‌رجكرن، هه‌موو ژبۆ پێشوازی و ئاهه‌نگێرانا ڤێ‌ هه‌لكه‌فتنا پیرۆز تۆماركرینه‌.
هه‌ر ژ كه‌ڤندا عه‌ره‌با پێشوازییا ڤێ‌ جه‌ژنێ‌ كرینه‌، بلند راگرتینه‌ و ژبۆ گێڕانا وێ‌ خوه‌ ماندیكرینه‌، هه‌روه‌سا تۆڕه‌ڤانێن هه‌ڤچه‌رخ ب نه‌ورۆزێ‌ داخباربوونه‌، تاكو هنده‌كا هه‌ولدایه‌ هه‌ر تشتێ‌ ل دۆر نه‌ورۆزێ‌ ژ شعر و په‌خشانێ‌… كۆمبكه‌ن و یا ب زمانێن دی هاتیه‌ گۆتن وه‌رگێراینه‌ عه‌ره‌بیێ‌، زانایه‌ كو گه‌له‌ك ژ شاعرێن عه‌ره‌ب یێن كه‌ڤن و نوی نه‌ورۆز د شعرێن خوه‌دا بكارئینایه‌، وه‌كو بوحته‌ری، ئه‌بۆ نه‌وواس، راوه‌ندی، ئیبن ئه‌لرۆمی، ئیبن ئه‌لـموعته‌ز، عه‌باس مه‌حموود ئه‌لعه‌قاد…
عه‌ره‌با ژ په‌یڤا نه‌ورۆز كارێ‌ (نه‌یره‌ز) وه‌رگرتییه‌، مه‌قریزی د په‌رتووكا خوه‌دا دبێژیت (ل دۆر نه‌ورۆزێ‌ پرسیار ژ ئیبن عه‌باسی هاته‌كرن، بۆچی كرنه‌ جه‌ژن؟ گۆت ئه‌و ده‌ستپێكا سالا هاتییه‌ و دوماهییا سالا چووییه‌).

2

محسن عه‌بدلڕه‌حمان
ل 21 شواتێ‌ ب هه‌لكه‌فتا رۆژا زمانێ‌، ل چه‌ندین جهێن جودا و ل سه‌ر ئاستێن ئه‌كادیمی ئه‌ڤ هه‌لكه‌فته‌ ب سمیناران هاته‌ زیندیكرن، لی ل ڤان سمیناران چه‌ند كه‌س به‌رهه‌ڤبوون، چ مفا گه‌هاند؟!، بۆ پشكداریێ‌ چ به‌رنامه‌ راگه‌هاندبوو، ل دووماهیێ‌ دێ چ راسپارده‌ هه‌بن؟ مخابن سه‌رباری نیازپاكیێ‌ لێ‌ موركه‌كا ریكلامی ب خوه‌ڤه‌گرتییه‌، چنكو ئه‌ڤ جۆره‌ كاره‌، پرۆژه‌نه‌ و پێدڤی ب پشته‌ڤانییا جهێ‌ بڕیارێیه‌! ئه‌ڤان لایه‌نان بڕیار نینه‌، لێ‌ شیانێن داخوازا هاریكاریێ‌ ژ لایه‌نێ‌ بڕیاره‌ده‌ر هه‌یه‌!
ل دویڤ ئاماران زمانێ‌ كوردی ل ناڤ زمانێن ملله‌تان ل رێزبه‌ندییا هه‌شته‌م دهێت، لێ‌ ب كریار زمانێ كوردی ل ژێر هه‌ره‌شیێن هه‌ر سێ‌ زمانێن سه‌رده‌سته‌ و نیمچه‌ قه‌ده‌غه‌یه‌! لدویڤ تیۆرێن زمانێ زارۆكێ ب شێوه‌یه‌ك دروست فێربوونێ‌ ب زمانێ‌ خوه‌یێ‌ نه‌ته‌وه‌یی (دایك) وه‌رنه‌گریت، نه‌شێت ب زمانێ‌ خوه‌ یێ‌ نه‌ته‌وه‌یی ده‌ربڕینێ‌ بكه‌ت و تووشی نامۆبوونا كلتووری دبیت، وه‌كو مرۆڤێ‌ كوردێ‌ نه‌شێت ب زمانێ‌ خوه‌ ده‌ربڕینێ‌ ژ هه‌ست و حه‌ز و هزرا خوه‌ بكه‌ت، كو نه‌چاردبیت بۆ ده‌ربڕینێ‌ په‌نایێ‌ بۆ زمانێ‌ داگیركه‌ری ببه‌ت، هۆسا ئه‌و پاشخانه‌یا كلتۆری یا ملله‌تێ‌ خوه‌ ب زمانێ‌ بیانی سازدكه‌ت) یه‌شار كه‌مال، سه‌لیم به‌ره‌كات …(، ل وی ده‌می دبیته‌ پاله‌ و سۆخره‌چیێ‌ دوژمنێ‌ ملله‌تێ‌ خوه‌، ئانكو به‌رهه‌مدار و داهێنه‌ره‌كێ‌ نه‌رێ یه‌، چنكو به‌رهه‌مێ‌ ره‌نج و كه‌دا وی بۆ خه‌لكییه‌، هه‌روه‌سا كلتۆرێ‌ ملله‌تێ خوه‌ دئێخته‌ ژێر خزمه‌تا بیانی دا، ئه‌ڤه‌ نه‌تنێ‌ لایه‌نێ‌ ئه‌ده‌بی و هونه‌ری ڤه‌دگریت، به‌لكو ب ده‌هان ناڤ هه‌نه‌ ده‌ستكه‌فتێن وه‌رزشی، هۆنه‌ری، زانستی، دپلۆماسی… تاكو ب ته‌مه‌نترین و به‌ژن بلندترین.. هه‌بوونه‌، لێ‌ هه‌ر ب ناڤێ‌ وه‌لاتێن داگیركه‌ر هاتینه‌ نیاسین و توماركرن!
به‌رهه‌م ل گه‌ل ناسنامه‌یێ‌ پارڤه‌دبیت، ئه‌م دبینه‌ كوردێ‌ ئیرانێ‌، كوردێ‌ تركی، كوردێ‌ ئیراقێ‌، كوردێ‌ سووریێ‌…ئانكو ئه‌م بووینه‌ خودان ناسنامه‌یه‌كا نه‌رم، ئانكو ژێیاتییا مه‌ نه‌ بۆ نه‌ته‌وه‌یا مه‌یه‌، به‌لكو بۆ ملله‌تێن سه‌رده‌سته‌، له‌ورا ئه‌ركه‌ كلتۆرێ‌ نه‌ته‌وه‌یی بهێته‌ ڤه‌ژاندن و ئه‌رشیفكرن، ب مه‌به‌ستا پاراستنا بهایێن مرۆڤی یێن بابكالان بۆ مه‌ هێلاین.
ئاریشه‌ ئه‌وه‌ كورد بووینه‌ خودانێن ڤێ‌ ناسنامه‌یه‌ك نه‌رم و ئه‌ڤێ‌ كارتێكرن ل سه‌ر كلتۆرێ‌ وان كرییه‌، ئانكو تاكێ‌ كورد ل هه‌ر وه‌لاته‌كێ‌ بۆ پارچه‌كا كوردستانێ‌ یا داگیركه‌ری دزڤڕیت، ده‌مێ‌ دچیته‌ باژێران نه‌چاردبیت ب زمانێ‌ وان سه‌ره‌ده‌ریێ‌ بكه‌ت، ئه‌ڤێ‌ ناسنامه‌یا مه‌ شل هێلایه‌، له‌ورا تاكێ‌ كورد هه‌ر زوی خوه‌ دگونجینیت، ئه‌ڤه‌ دولایه‌نییه‌، ژ ئالییه‌كی باشه‌ كو فێردبیت، لێ‌ ژلایێ‌ دی ب ساناهی به‌رهه‌ڤی ژ ده‌ستدانا ناسنامه‌یا خوه‌یه‌، یان ب كێمی ژ پارچه‌یێن دی ڤه‌دقه‌تیت، گه‌له‌ك ژ كوردێن خوه‌ ب كوردپه‌روه‌ر دنیاسن، ژ به‌ر زۆرداریا داگیركه‌ری ب نه‌چاری په‌نا برییه‌ وه‌لاتێن جیهانا پێشكه‌فتی، سه‌رباری كو ل ئه‌ورۆپا چ فشار نینن، لێ‌ زارۆیێن وان كوردیێ‌ نزانن و جاران هه‌تا ناڤێن وان ژی نه‌ كوردینه‌!

12

محسن عه‌بدلڕه‌حمان
پێشگۆتن: ب هاتنا سته‌مكاره‌كى په‌سنا سته‌مكارێ چووى دكه‌ین و ژ بیرا خوه‌ دبه‌ین، كو سته‌مكارێ چووى رێخۆشكه‌رێ سته‌مكارێ نها بوو! بابه‌تێ سته‌مكارییا داگیركه‌رى گرێدا ئاستێ شیان و هه‌بوونا ده‌لیڤه‌ و گۆنجاندنا ره‌وش و كاودانایه‌، هه‌مى سته‌مكار كویچكێن ئێك دێهلن و ب هه‌مان زاكێ سته‌مێ فرشكبووینه‌. (له‌بیرت نه‌چێ، باخچه‌ى سه‌ر سه‌را ـ به‌خوینى كوردى مه‌زلوم ئاودرا) هۆسا قانعێ شاعر ده‌ربڕین ژ كوشتارا خۆنیشاده‌رێن سه‌ڕایێ ل سلێمانیێ ل سالا 1930، لێ بابه‌تى َمه‌ دێ ل دۆر كوشتارێن فرۆكه‌یان بیت، كو ژ لایێ حوكمه‌تێن ئیراقێ یێن ل دویڤ ئێك دژى هه‌ڤوه‌لاتیێن كوردستانێ هاتینه‌ ئه‌نجامدان:
1- فرۆكه‌یا (جیسى مۆت) یا ئینگلیزى ئه‌و فرۆكه‌یا فرۆكه‌ڤانێ ( ناگق محمد خلیل الگائی) ل سالا 1032 ژلایێ هێرش پێ كریه‌ سه‌ر ده‌ڤه‌را بارزان و هاتیه‌ ئێخستن، دا مینۆمێنته‌ك ل باخچه‌یێ شه‌هیدان ل مووسل بۆ بهێته‌ چێكرن، و ناڤێ باخچه‌ى ببیته‌ (حدیقه‌ الشهدا‌و)، ئه‌ڤه‌ ل رۆژا سێیێ ژ جه‌ژنا قوربانى بوو، كو خه‌لك دیارییان پێشكێشدكه‌ن و پیرۆزباهیێ لێك دگوهۆرن، حوكمه‌تا ئیراقێ فرۆكه‌یێن شه‌ركه‌ر هنارتنه‌ كوردستانێ دا بومبه‌یان ببارینن. (الكاردینیا – مجله‌ پقافیه‌ عامه‌).
2- فرۆكه‌یا (مێك 21) پشتى تێكچوونا ره‌وشا سیاسى ل ئیراقێ و په‌یدابوونا گرژیێ د ناڤه‌را كوردان و حوكمه‌تا عه‌بدلكه‌ریم قاسمى، ل رۆژا 11 ئه‌یلولا 1961 شه‌ڕ و پێكدانان ل ده‌ڤه‌رێن جودا رویدان، پشتى بۆرینا هه‌یڤه‌كێ ب تمامى ئانكو ل 11/10/1961ێ ل دویڤ گۆتنا دیده‌ڤانان ل ده‌مژمێر 3:30 ئێڤارى خانیێ هه‌ڤوه‌لاتى كوركۆى ژ لایێ فرۆكه‌یێن مێك21 هاته‌ مۆشه‌كباراندن، د ئه‌نجامدا (21) كه‌س بوونه‌ قوربانى.
3- فرۆكه‌یا (سوخۆى): ل سپێده‌هییا 24 نیسانا 1974 چار فرۆكه‌یێن سوخۆى و دو فرۆكێن تۆبۆلیف باژێركێ قه‌لادزى ب مۆشه‌ك و بومبه‌بارانكر ژ وان بومبێن فۆسفۆرى و ناپالم، دا پشتى ده‌مژمێره‌كێ ژ بومبه‌ربارانكرنى، د كوشتاره‌كا مه‌ترسیدار دا باژێركێ بكه‌ن كۆمه‌كا خوینێ، كو پترى (350) جانگۆرى و (750) بریندار و ئاڤاهى وێرانكرى ل دویڤ خوه‌ هێلاین. (bas news) ل 24/4/2021
4- فرۆكه‌یا (میراج): ل 16 ئادارا 1988 ب فه‌رمانا سه‌دام حسێنى و سه‌ركردایه‌تیا نه‌زار خه‌زره‌جى (برامج – وفى روایه‌ اخرى – تقدیم: بدرالدین الصائغ، www.alaraby.com ) فرۆكه‌یێن مێك و میراج بومبه‌یێن كیمیاوى به‌ردانه‌ سه‌ر باژێرێ حه‌له‌بچه‌، كو بوونه‌ ئه‌گه‌رێ جانگۆریكرنا (5000) كه‌سان و نێزیكى (10000) برینداران.
ژ ڤێ پێداچوونێ دیاردبیت كو ئه‌م كورد یێن ل پێش ئارێشه‌یه‌ك مه‌زن، ئه‌وژى گه‌ه‌شكرنا هێزا ئاسمانییا ئیراقێ، كو ل دژى ملله‌تێ كورد ب درێژییا سه‌د سالان هاتییه‌ بكارئینان، ل ده‌ستپێكێ فرۆكه‌یا ئینگلیزى (جیسى موت ـ سالا 1932 ل بارزان)، فرۆكه‌یا رۆسى (مێك21- ل گوندێ كوركۆ ـ سالا 1961)، فرۆكه‌یا (مێك و سوخۆى ل وێرنكرنا قه‌لادزێ – 1974)، و دویماهیێ فرۆكا (میراج یا فره‌نسى، د كیمیابارنكرنا حه‌له‌بچه‌ دا – 1988).
لێ پشتى سه‌رهلدانێ و بتایبه‌ت د سالا 32024 دا، ئه‌م یێن د قۆناغه‌كا هه‌ستدار و مه‌ترسیدارتر دا دبۆرین، ئه‌وژى كوردستان یا تووشێ هێرشێن درۆنان دبیت.

3

محسن عه‌بدلڕه‌حمان
د گۆڤارا مه‌تین ژماره‌ 242 و لاپه‌ره‌یین (153-156) دا بابه‌ته‌ك بناڤێ (گۆڕێ شه‌هید ئوریایێ حسى ل سه‌ر بانێ گه‌لها گوندێ شۆش ل ده‌ڤه‌را ئاكرى) ژ لایێ (خه‌تاب شۆشى) ڤه‌ هاتیه‌ نڤێسین، نڤێسه‌رى متمانه‌ ل سه‌ر ڤه‌گێڕانێ و كه‌ڤره‌كى كو نه‌خشه‌یێ ستێرا داوود یا شه‌ش گۆشه‌ ل سه‌ر و هه‌ردو ئایه‌تێن سه‌موئیل (11، 12) ژ په‌یمانا كه‌ڤن (ته‌ورات)ێ ئیناینه‌ دا بۆچوونا خوه‌ بسه‌لـمینیت. ئانكو نڤێسه‌رى ڤیایه‌ بابه‌تى وه‌كو راستییه‌ك مێژوویى مێژووییه‌ و نه‌خشه‌یێ ستێرا داوودى وه‌كو شینوار كریه‌ به‌لگه‌.

لێ ب پێداچوونه‌كێ بۆ مێژوویا رویدانا دیرۆكێ ئه‌وا د ناڤبه‌را شاه داوود و سه‌ركرده‌یه‌كێ له‌شكرێ وى بناڤێ (ئوریا) كو ب شێوه‌كێ خوازه‌ قورئانا پیرۆز ژى ئاماژه‌پێ كریه‌، ئه‌گه‌ر بابه‌ت چیرۆك و سه‌رهاتییه‌ك دێرینه‌ وه‌كو ب ده‌هان جه ل كوردستانێ هه‌نه‌ بناڤێ ئیمامێ عه‌لى، ئه‌وێ هه‌ر د بنیات دا نه‌هاتیه‌ كوردستانێ، دهێته‌ په‌سه‌ندكرن، لێ نڤێسه‌ر به‌لگه‌یه‌ك شینوارى بینیت، ل ڤێره‌ چه‌ند پڕسه‌ك خوه‌ دسه‌پینن:
1- ده‌ستپێكێ (شه‌هید) زاراڤه‌كه‌ دگه‌ل ئیسلامێ به‌لاڤبوویه‌ و ئوریا ل سه‌ر ده‌مێ داوودى یه‌ ئه‌وێ ده‌ستهه‌لاتا وى (1011 – 971 پ. ز) دابوو. دیسا ئوریا ب پیلانا داوودى نه‌ ژبۆ باوه‌رییا خوه‌ هاتییه‌ كوشتن، له‌ورا ب چ ره‌نگان وه‌كو جانگۆرى (شهید) ناهێته‌ هژمارتن، به‌لكو ئه‌و قوربانیێ جوانییا (به‌شبه‌ع) ژنا خوه‌یه‌، ئه‌وا داوودى په‌یوه‌ندى ل گه‌ل كرى.
2- شه‌ر داوودى دگه‌ل (به‌نى عه‌مون) و پایته‌ختێ وێ (ربه‌) كو دكه‌فته‌ سه‌ر رویبارى ئوردون بوو، د ناڤبه‌را ئاكرێ و رویبارێ ئوردون قۆناغه‌ك دویر و ده‌رازه‌! (St-Takla.org)
3- شاه داوودى لپه‌ر ته‌وراتا پیرۆز: (سپێدێ داوودى نڤێساره‌ك نڤێسى و ب ده‌ستێ ئوریایى بۆ یوئابى هنارت، تێدا نڤێسیبوو. ئوریایى داننه‌ پێشییا شه‌رى ل جهێ مه‌ترسیدار و پشتا وى به‌رده‌ن دا بهێته‌ هنگافتن و كوشتن) (الكتاب المقدس، دار الكتاب المقدس فی الشرق الاوسگ، 1987، ص498).
4- ده‌ڤه‌را ئاكرێ كو وى سه‌رده‌مێ پشكه‌ك ژ ده‌ستهه‌لاتدارییا ئاشورى بوو، د مێژوویێ دا نه‌هاتیه‌ زانین كو جاره‌كێ ده‌ستهه‌لاتا ئیسرائیلییان گه‌هشتبیته‌ كوردستانێ.
یا گرنگ د بابه‌تى دا بۆچى ئه‌ڤه‌ گوڕێ (ئوریایێ حسى)یه‌، تنێ دا پیرۆزییه‌كێ بده‌نه‌ جهى، ئه‌رێ ئوریا كه‌سه‌كێ پیرۆز یان كه‌سه‌كێ بێ هه‌لوه‌ست بوو؟ ل په‌ى ڤه‌گێڕانا ته‌وراتێ ئه‌وى زانى كو په‌یوه‌ندى د ناڤبه‌را داوودى و (به‌شبه‌ع)ا ژنا وى دا چێبوویه‌، له‌ورا نه‌چوو مال، و فرمانا كوشتنا خوه‌ ب ده‌ستێ خوه‌ بر! دیسا قورئانا پیرۆز ل سه‌ر ڤى كارێ ناپه‌سه‌ند گازنده‌ ژ داوودى كریه‌ (ان هژا اخی له تسع وتسعون نعجه‌ ولی نعجه‌ واحده‌ فقال اكفیلنیها وعزنی فی الخگاب) (سوره‌ ص: 23). دیسا دبێژم ئه‌گه‌ر هه‌بوونا ئوریایى ل شۆشێ هاته‌ سه‌لـماندن ژى، پرس دێ هێته‌كرن: ئوریایى ل ڤێره‌ چ دكر، شه‌ڕ دژى كێ دكر، چه‌ند كه‌س كوشتن و بۆچى!؟ هینگێ دشێین بێژین ئه‌و داگیركه‌ره‌كێ زۆرداربوو، ڤیابیت بهێته‌ به‌ربارانكرن نه‌بكه‌نه‌ مه‌زاره‌كێ پیرۆز. چنكو ئه‌وێ نه‌شیایى به‌ره‌ڤانیێ ژ نامویسا خوه‌ بكه‌ت، چاوا دبیته‌ شه‌هید!؟
لێ هه‌ر پرسیار ئه‌وه‌ ئه‌ڤ سندرویكه‌ یان گۆڕه‌ یێ كێیه‌ و یێ كه‌نگییه‌!؟ ب هزرا من هێژ ئه‌م ئه‌و بیانى په‌رێسین یێن بیانییان مه‌زن دكه‌ن و خوه‌ كێم دبینن، و تاكو ب ئه‌قله‌كێ كوردى هزرنه‌كه‌ین و مێژوویێ و باوه‌ریێ و دلینیێ ژێكجودانه‌كه‌ین، هه‌ر ره‌وشا مه‌ دێ هۆسا و خراتبتربیت، هه‌ر داگیركه‌ر دێ دپیرۆزبن و بابكالێن قاره‌مانێن به‌ره‌ڤانى ژ وه‌لات و روومه‌تا خوه‌كرى، دێ د رسواركریبن و ب گاور و پشته‌ڕێ هێنه‌ نیاسین.

ل سه‌ر ئاخا كوردستانێ پێنگاڤا خوه‌ نه‌رم بهاڤێژى، ل ژێر هه‌ر بهۆسته‌كێ جانگۆرییه‌ك راسپاردییه‌

15

محسن عه‌بدلڕه‌حمان
ئاساییه‌ د سالێ دا هنده‌ك رۆژ هه‌لكه‌فت بن و ببنه‌ بێهنڤه‌دانێن فه‌رمی، وه‌كو جه‌ژن و سه‌رێ سالێ و بیرهاتنێن نه‌ته‌وه‌یی و نیشتیمانی…، لی یا نه‌ئاسایی و ناوازه‌، به‌لكو هۆكارێ تێكدانا ره‌وش و شیرازێ ژیانا رۆژانه‌یا هه‌ڤوه‌لاتییان و كاروبارێ خزمه‌تگۆزارییا فه‌رمانبه‌رییانه‌، ئه‌و ژی ده‌مان ب فه‌رمی چه‌ندین رۆژ ل دویڤ وه‌كو بێهنڤه‌دان دهێن راگه‌هاندن، بۆ نموونه‌ بێهنڤه‌دانا ئه‌ڤێ سه‌ر سالێ، كو ژ 12/25 تا 1/3 ئانكو 9 رۆژ، ئه‌ڤه‌ تنێ بۆ جه‌ژنا سه‌رێ سالا زایینی یه‌، كو ئه‌و ب خوه‌ ل ئه‌ورۆپا تنێ (2) رۆژن و جڤاكێ كوردیێ شانازیێ ب موسلمانبوونا خوه‌ دكه‌ت، زێده‌باری رۆژا 12/17 رۆژا ئالایێ كوردستانێ یه‌ و رۆژا 12/18 رۆژا هه‌لبژارتنێن پارێزگه‌هێن ئیراقێ یه‌، ئانكو ب كێمی 11 رۆژا ڤه‌قه‌تیان دكه‌ڤیته‌ هه‌می كارێ داموده‌زگه‌هێن حوكمه‌تێ و ب تایبه‌ت كو زیانا هه‌ره‌ مه‌زنه‌ ب كه‌رتێ په‌روه‌رده‌یێ و فێركرنێ دكه‌ڤیت، ئه‌ڤه‌ هه‌می بۆ چ و كی سۆدمه‌نده‌!؟
هه‌لبه‌ت هه‌ڤوه‌لاتی و خویندكار و كاسبكار زیانڤێكه‌فتینه‌ و سۆدمه‌ند زه‌نگین و به‌رپڕسن، كو دشیێن بۆ گێڕانا ئاهه‌نگا سه‌رێ سالێ و بازاركرنێ و تاقیكرنا به‌ختی ـ قومارێ ـ فه‌ره‌ بچنه‌ ده‌رڤه‌ی كوردستانێ دا هنده‌ك ژ پارێ كۆمكری خه‌رج بكه‌ن، هۆسا دا بكوم بچن! كرنه‌ بێهنڤه‌دانا فه‌رمی، وه‌كو یێ (دلێ وی چوو كوشتی، ئینا گۆت گوهێن كه‌ری وه‌كو یێن كێڤریشكێنه‌)!

28

محسن عه‌بدلڕه‌حمان

دهێته‌ گۆتن (نموونه‌ دهێنه‌ ئینان بۆ به‌راوردكرنێ نه‌ پیڤانێ)! د چه‌رخێن ناڤه‌راستدا نۆژدار (جان بوریدانوس، ١٢٩٢-١٣٦٣) ژ به‌ر هزره‌كێ ناڤداربوو، ئه‌وژی كه‌ره‌ك روی ب روی ئالۆزیه‌كا دژواردبیت: كو د ئێك ده‌مدا دهێته‌ دانان هه‌مبه‌رێ ئامانه‌كی جه‌ه و ئێكی دی ئاڤ تێدا، نه‌زانی ژ كیژكی ده‌ستپێبكه‌ت، ئینا ل دووماهیێ ژ تێهن و برسێ مر. كێشه‌یه‌كا پێكه‌نینه‌ به‌ره‌بابێن داهاتی ب (كه‌رێ بریدان) ناڤكرن، كو ئه‌و كێشه‌یه‌كا هه‌ڤدژه‌ یان گرێدانه‌ك دو لایه‌نییه‌، ئه‌وژی گرتنا لایه‌نه‌كی ئانكو پشتگوه ئێخستنا لایه‌نێ دییه‌، كو هه‌ردو دگرنگن، ڤێچا ترس ژ ده‌ستانا لایه‌نه‌كییه‌.

 

ئه‌رستۆی ژی د گۆتارا خوه‌ دا ل دۆر به‌هه‌شتێ، نموونه‌یا زه‌لامێ ژ تێهن و برسێ دنالیت و ل دوورییه‌كا یه‌كسان ژ خوارن و ڤه‌خوارنێ رادوه‌ستیت و نه‌شێت بڕیارێ بده‌ت. بۆریدان دبێژته‌ ڤی هه‌لوه‌ستی (رێڤینگێ ل دۆڕیانێ و نه‌چاره‌ رێكه‌كێ بهه‌لبژێریت یان سه‌یێ د ناڤبه‌را دو خوارنێن خۆش دا حه‌یری). مه‌به‌ست پێ پێكه‌نینه‌ ژ هه‌لوه‌ستێن فه‌یله‌سۆفی، ده‌رباره‌ی دیارده‌یێ و ڤێیانا ئازاده‌. له‌ورا ره‌خنه‌گرێن وی ب كه‌ر دانیاسین.

جۆلیۆ لاندی د په‌رتووكا خوه‌ دا نڤێژا نه‌زانینێ (Orazione della ignoranza 1551) دبینیت: (نه‌بوونا زانینێ پالده‌ره‌كێ بهێزه‌ بۆ هێرشكرن و نه‌زانكرنا یێن دی).

ئه‌وێ بڤێت نهێنییان و په‌ناگه‌هێن په‌ندڤانیێ بسمیت، فه‌ره‌ یێ یێبێهنفره‌هـ، هوشیاربیت، دفن و سه‌ر و پشتا كه‌ری هه‌بیت، هه‌روه‌سا هه‌ستێن جوداهیێ د ناڤبه‌را ستری و خه‌سێ دا بكه‌ن هه‌بن. هۆسا كه‌ر وه‌كو نموونه‌یێ كه‌پۆنزمی و لێبۆرینێ و چاكیێن بنه‌ره‌تی د بابه‌تێن زانست و په‌ندڤانیێ دا خوه‌ پێشكێش دكه‌ت. هۆسا كه‌ساتییا ئه‌رێنییا كه‌ری ل جه‌م فه‌یله‌سۆفێ ئه‌لمانی نیچه‌ی، وه‌كو ڤێ پارچه‌یێ ژ زه‌ره‌ده‌شت: ” بێژه‌ من:” ژیان یا ب سه‌نگه‌ دا هه‌لبگری”. ” لێ یێ هه‌ستدار نه‌به‌! ئه‌م هه‌می كه‌رێن جوانین، حه‌ز ژ هه‌لگرتنا باران دكه‌ین.

ئه‌ڤ هه‌ڤكێشه‌یا راوه‌ستیان د ناڤبه‌را دو هه‌لبژارده‌یان، كو هه‌ردو ل ده‌ف مرۆڤی دگرنگن و ترس ژ چوون به‌ر ب ئێكێ ببیته‌ ئه‌گه‌رێ ژ ده‌ستدانا یا دوویێ بیت هه‌یه‌، ل ڤێره‌ نیگه‌رانی و دودلی په‌یدادبیت، چنكو هه‌مبه‌ر بده‌ستڤه‌ئینانه‌كێ ژ ده‌ستدانه‌ك هه‌یه‌! وه‌كو د كوردیێ هاتی (هه‌ی ژ دۆخین هه‌ی ژ مه‌شكا دۆشاڤێ)، (ژ داه‌وتا كه‌لێ و سه‌یرانا رویباری بوو)!

ڤان رۆژان ل جادا كوردی ژبلی كه‌سێن هشیار، هه‌ڤوه‌لاتیێن ئاسایی و تا كه‌سێن ئه‌كادیمی و سیاسی دینین، بووینه‌ كه‌رێن بۆویدانۆس، ئانكو بووینه‌ دو جوین و د هه‌ڤڕكییه‌كا دژواردانه‌ ل سه‌ر دو به‌ره‌یان لێكڤه‌بووینه‌، به‌ره‌یێ نه‌ته‌وه‌یێ ئه‌وژی پشته‌ڤانیكرن ل ملله‌تێ كورد و رسواكرنا دوژمنكاری و له‌شكركێشییا زۆردار و سته‌مكارانه‌ ل دژی رۆژئاڤایێ كوردستانێ، لایه‌نێ دی كو به‌ره‌یێ ئیسلامییه‌ و دوڤكه‌فتیێن بانگخوازان، كو ل سه‌ر دوژمنكارییا تركی دبێده‌نگن، لێ ده‌ما بزاڤا حه‌ماسا فله‌ستینی ژ نشكه‌كێ ڤه‌ هێرشكرییه‌ ئیسرائیل و شه‌ر د ناڤبه‌رێ دا چێبووی، ده‌نگێن بانگا جیهادێ هه‌لدێراین بلندبوون و یێن نه‌ته‌وه‌خواز ب دژێ ئیسلامێ و تاگرییا ئیسرائیل  و رۆژئاڤا دانه‌نیاسین، ئانكو شه‌ڕ بۆ شه‌ڕێ كوردێن نه‌ته‌وه‌خواز و ئیسلامی! د ده‌مه‌كی دا ئه‌ره‌با  بیست و دو ده‌وله‌ت و مه‌زنترین سه‌رمایه‌ هه‌یه‌ و جیهانا ئیسلامی بۆ پشته‌ڤانه‌، ل لایێ دی كوردان ژبلی خوه‌ كه‌س نینه‌، ب بێده‌نگی رۆژئاڤایێ كوردستانێ ل سه‌ر ده‌ستێ تركێن موسلمان و پشته‌ڤانییا ئه‌ره‌بێن موسلمان.. سه‌ر ئه‌رد یێ دهێته‌ سۆتن و ژێرئه‌رد یێ دهێته‌ وێرانكرن! ئیسلامیێن كورد دبێده‌نگن لێ بۆ غه‌ززه‌ خوه‌نیشادانان و نڤێژا غایب دكه‌ن!

له‌ورا هنده‌ك هه‌ڤوه‌لاتی ژ كوره‌یی ره‌وشا وان ژ هه‌ردویا خرابتره‌، ل به‌ربه‌رزه‌یه‌ پشته‌ڤانیا برایێ خوه‌ یێ دایبابی یان یێ دینی بكه‌ت!

*مفا وه‌رگرتن ژ گۆتارا: جان میشیل هینی ـ الحمار الفلسفی*.. النقل عن الفرنسیه‌: إبراهیم محمود.

71

تۆڤچینى
محسن عه‌بدلڕه‌حمان
میران كه‌لا، ئاخا كۆچك و شێخا ته‌كیا ئاڤاكرن، خانى و فه‌قیێ ته‌یران، حاجى قادرێ كۆیى و پیره‌مێردى هزر چاندن، هه‌ڤبه‌ركرنێ د نێڤبه‌را دو كومان دا ناكه‌م، ئاخا و شێخ نه‌دهاڤێتینه‌، لێ كی بۆ ژینێ باشتر، بۆ ملله‌تى مفادارتر، د ژیانێ دا دۆمدرێژتره‌!؟
عیسا هاته‌ خاچدان لێ شاگردان په‌یام به‌لاڤكر، رومانیا سپارته‌كۆس هه‌لاویست لێ خه‌تیرا ئازادیێ نه‌ڤه‌مرى، رۆما كه‌لا ئاسیًكرن و له‌شكر به‌رهه‌كرن، تاكو هه‌مى رێك به‌ر ب رۆمایێ ڤه‌ برن، لێ هنارتی و شاگردان هزر ڤه‌گۆهاست و په‌یام گه‌هاند، ئه‌ڤێ گه‌هاندنێ دشێین بێژینێ تۆڤچینى.
میرێن كورد وه‌كو رومایێ كه‌ل و له‌شكر هه‌بوون، شێخا ته‌كیا و مرید هه‌بوون، خانى هزر و جزیرى دلدارى و فه‌قى پڕس، پیره‌مێردى ئاگر.. هه‌بوون.
هه‌مى میر چوون و هاتنه‌ ژبیركرن، تۆڤێ خانى گه‌شه‌كر و شاكه‌ ژ خوه‌ دان، د سه‌د سالان دا كه‌س بوونه‌ وه‌زیر و گزیر، سه‌ركرده‌ و پالیۆز.. لێ هه‌ر ب پێلێن د گه‌ل پێلێن داگیركه‌ران چوون، لێ په‌یڤێن خانى كورد راگرتن و هشیاركرن و ئاگرێ پیره‌مێردى ل گردێ سه‌یوان هه‌لكرى، كوردستان هند رۆهنكر، تاكو رۆژهه‌لاتا ناڤه‌راست ل وه‌رزێ بهارێ بارێ ته‌نگاڤییا دژوار رادگه‌هینیت.
ئه‌ڤه‌ دسه‌لـمینیت كو ئاڤاهیێن دكتاتۆران زوى و ب ساناهى درۆخیێن و ئه‌و زویتر ژ ناڤدچن و ب ساناهیتر دهێنه‌ هه‌لكێشان و ژ بیردانكێ ژێبرن، لێ تۆڤێ هزرێن ئاڤاكه‌ر و كویر چاندى هه‌ر بێدار دمینن.
ئه‌و تشتێ بۆ خوه‌ كۆمدكه‌ین، بۆ هنده‌كێن دى دهێلین و دبیت مشك بخۆن، لێ ئه‌وا دچینین دهێته‌ پاراستن و رۆژه‌كێ هه‌ر دێ شینبیت!

94

محسن عه‌بدلڕه‌حمان

ژیان ژ هه‌بوونێ هه‌تا نه‌بوونێ درێژه‌ زنجیره‌كا هه‌ڤڕگیێن به‌رده‌وامه‌، و تاكه‌ قانوونا چه‌سپاى و نه‌گوهۆر؛ هه‌ر گوهۆرین ب خوه‌یه‌! ئێك ژ ڤان هه‌ڤڕكى و ململانێن دژوار نویخوازیه‌، ئه‌وا ب چه‌رخێ چاكسازى و شۆرشا پیشه‌سازى ده‌ستپێكرى، نویخوازى لایه‌نێ زانین و زانیارى ڤه‌گرت هه‌تاكو گه‌هشتیه‌ لایه‌نێ دینى و ره‌وشه‌نبیرى، له‌ورا ل هه‌مبه‌ر بزاڤا نویخوازیێ هه‌ڤڕكیێن سه‌رسه‌خت و ته‌ندره‌و ده‌ركه‌فتنه‌ مه‌یدانێ، ئه‌وێن ل دژى نویخوازیێ سه‌نگه‌ره‌كێ ئاسێ چێكرى، دا ل پشت چه‌په‌رى تێرێن خوه‌ ئاراسته‌یى گرۆپێن نویخواز بكه‌ن.
ئه‌و ب ته‌مامى به‌ره‌ڤانیێ ژ ره‌سه‌ناتیێ دكه‌ن، هه‌مبه‌ر وێرانكرن و خرابیا هزرێن تێكده‌ر یێن نویخواز بۆ كاردكه‌ن، ژ پاراستنا دابۆنه‌ریت و كلتوورێ جڤاكى ژ وان تێكده‌رێن دڤێن وێنه‌یێ زه‌لالێ جڤاكى شێلى بكه‌ن، ئه‌ڤه‌ ژ لایێ تاگرێن ره‌وتێ پارێزه‌ر، چنكو هۆز هه‌لگرا هژماره‌كا نه‌ریت و قانوونێن نه‌ نڤیساندیه‌، ب مه‌به‌ستا پاراستنا قه‌واره‌ و ئه‌ندامێن هۆزێ و به‌رژه‌وه‌ندیێن وانه‌ ژ خه‌لكێ دى، دیسا به‌ره‌ڤانیكرن ژ ئه‌ندامێن هۆزى هه‌مبه‌ر هه‌ر مه‌ترسییه‌كا ده‌ره‌كى، ئانكو ته‌ڤنێ جڤاكیێ ته‌مام و شاكار رستییه‌، لێ د ده‌مه‌كى دا كو نویخوازى گرێدای پێشكه‌فتنا پێكهاتێ جڤاكى بوو، و هه‌ر پێشكه‌فتنه‌ك دبیته‌ مه‌ترسى ل سه‌ر ده‌ستهه‌لاتا ئاغاى، دیسان مه‌لاى ره‌واییا گۆتارا به‌رگۆمانكر، له‌ورا دگه‌ل سه‌رهلدانا بزاڤا نویخوازیێ رێككه‌فتنه‌ك د ناڤبه‌را ئاغایى و مه‌لایى دا چێبوو، هۆسا ب هێزا ده‌ستهه‌لاتا دونیایى/ئاغاى/ و ره‌وایى یا سه‌نگا گۆتارا دینى/مه‌لا/، ئانگو ده‌زگایێ دینى پشته‌ڤانیا ده‌ستهه‌لاتا ده‌ره‌به‌گى كر ب گۆتار و فه‌توایان به‌رامبه‌ر ل سه‌ر به‌رمایكێن شیلانا ئاغایى ژ خه‌لات و به‌خشیێن ب ناڤێ زه‌كات و سه‌ده‌قه‌ بژین، هۆسا هه‌ر زوى ب فه‌توایه‌كێ كۆمۆنستى ژ شۆرشه‌كا جینه‌كى یا هزرى و ئابۆرى بۆ شوعیاتیا گاورى و به‌دره‌وشتیێ هاته‌ گۆهارتن، ئانكو شیۆعى = گاورى.
هۆسا هه‌ڤڕكى ژ جهه‌كى بۆ لایه‌كێ دى ڤه‌گۆهاستن، مه‌یدانا شه‌ڕى ژ كیلگه‌ه و كارگه‌هان بۆ ده‌رازینكا كۆجك و سه‌كۆیا مزكه‌فتێ برن، ژ سه‌ندیكایێن پیشه‌یى بۆ كۆچكا ئاغایى ڤارێكرن، ئانكو بابه‌ت ژ ئاراسته‌ و ئارمانجا وێ ده‌رئێخستن، و خه‌لكێ ساویلكه‌ ب تیفكلانڤه‌ مژویلكرن، ئه‌وژى مه‌زنكرنا وه‌همه‌كێ ب چێكرنا دۆژمنه‌كێ ئاشۆپى، ب شێوازه‌كى كو ئه‌و پیلانه‌كا ده‌ره‌كییه‌ دژى دینى و ره‌وشتێن جڤاكى، وه‌كو به‌لاڤكرنا پرۆپاگندا هه‌ڤدژ مینا گۆتنا سه‌رێ مه‌هێ نه‌ما مه‌هر (رأس الشهر ماكو مهر)! ئه‌ڤه‌ ئێك ژ درووشمێن دژى شیوعیێن ئیراقێ بوو، پشتى شۆرشا عه‌بدلكه‌ریم قاسمى ل سالا 1958.
ب ڤێ گۆتارا ده‌مارگێر هه‌مى رێك ل هه‌مبه‌ر دانوستاندنه‌ك هزرى و زانیارى هاتنه‌گرتن، ژ تاوانباركرنێ ب نۆكه‌ریێ بۆ سایونزم، ماسونى، خاچهه‌لگران، ماركسى، ئیمپیریالزم و شیۆعى ..، هۆسا جڤاك بۆ دووچه‌په‌رێن هه‌ڤدژ هاته‌ لێكڤه‌كرن، دویڤه‌لانكێ ئاغاى و گۆهدارێ مه‌لایى یان یاخى و پشته‌رێ و سه‌رداچووى و…
ئه‌گه‌ر ب ئاڤڕیه‌ك هوور و پشكنه‌ر ل كه‌توارى بنێرین، دێ راستیه‌ك ل پێش مه‌ رۆهن ببیت، ئه‌وژى دێ بینین ئاغا و مه‌لا د به‌رفره‌هیا ژیانه‌كا ئاسان و نه‌رم دا دژین، زارۆیێن وان ل وه‌لاتێن بیانى (گاورێن بێ ره‌وشت) بلندترین باوه‌رنامه‌یان بده‌ستڤه‌دئینن، و ئه‌و ب خوه‌ ل باشترین نه‌خۆشخانه‌یێن وان چاره‌سه‌ر دبن، بێهنڤه‌دانێن خوه‌ ل ناڤ وان دبۆرینن، هه‌تاكو سامانێ ژ خۆه و خوینا ملله‌تێ خوه‌ كۆم دكه‌ن، د بانكێن وان دا دهه‌لگرن!
ل لایێ دى به‌ره‌یێ نویخوازێن گاور كو ب باشترین حال ب نوكه‌ر و سه‌رداچووى دهێنه‌ هژمارتن، هه‌ره‌ پتریا وان ب هه‌ژارى دژین و ب نه‌داریێ دمرن، گه‌له‌ك ماندى دبن و نانى ب خۆرتى ب ده‌ستخوه‌دئێخن، بۆ نموونه‌ (میر جه‌لاده‌ت به‌درخان، نالبه‌ند، جگه‌رخوین، ئوسمان سه‌برى، نوره‌دین زازا، مه‌مدوح سه‌لیمێ وانى و…) دیسان ژ ئه‌ره‌با (بدر شاكر السیاب، محمد ماغوت، على الوردى، ئه‌دونیس…) ل سووریێ شێخێ خه‌زنه‌وى ب ده‌ستێ رژێمێ دهێته‌ جانگۆریكرن و ره‌مه‌زان بۆتى دهێته‌ خه‌لاتكرن! ئانكو ته‌خا ره‌وشه‌نبیر یا نه‌بوویه‌ داهۆلقوت بۆ هه‌ر كه‌سێ ده‌ستهه‌لات وه‌رگرتى ژیێ خوه‌ د ناڤبه‌را ره‌ڤین، زیندان، دویرئێخستن و وه‌ریسێ سیدارێ دبۆرینن، ئه‌ڤه‌ ژبلى نانبڕینێ! به‌روڤاژى مه‌لاق و زمانحولى یا ئه‌وێن د كۆشا هه‌ر ده‌ستهه‌لاته‌كێ دا به‌رده‌وام نیڤشكى ب هنگڤینى دخۆن!
ئه‌رێ ما نه‌ جهێ پڕسیارێ یه‌ هه‌تا نها یاخیێن جڤاكى، خائینێن نیشتیمانى و گاورێن دینى د نیمچه‌ برسینه‌، و ئولدار و سالیسك دحه‌مه‌رن!

9

محسن عه‌بدولره‌حمان
ئه‌رێ ـ نه‌رێ، سپى ـ ره‌ش، ڤیان ـ نه‌فره‌ت، ئۆلدار ـ گاور، نیشتیمانپه‌روه‌ر ـ خاین…، ئه‌ڤ هه‌مى گۆتنه‌ چه‌ند ب ساناهى ل سه‌ر زمانى دهێته‌ دركاندن، هند و پتر هه‌مبه‌ر بزاڤا تێگه‌هشتنێ یا قۆرسه‌، لێ نه‌ د هه‌ر تشته‌كى دا و د گشت وارێن ژیانێ دا، چنكو ئه‌و بزاڤه‌ك ده‌روونى و هزرى و مرۆڤینى.. یا بزه‌حمه‌ته‌!
ئه‌ڤ ئارێشه‌ یا دروستتره‌ ب قه‌یرانا عه‌قلێ رۆژهه‌لاتى ناڤبكه‌ین، هه‌ر زوى و بله‌ز ڤان هه‌ڤدژان وه‌ردگرین و دابڕى و ڤه‌بڕى ئانكو ب شێوه‌یێ رهایى په‌یره‌ودكه‌ین و د ژیانا رۆژانه‌دا كار پێدكه‌ین، ب تایبه‌ت دولایه‌نیا (ره‌ش و سپى، ئه‌رێ و نه‌رێ) ئه‌ڤا ب سه‌ر عه‌قلێ مه‌یێ كوردى دا داگرتى و مه‌ دهاژۆت، چنكو مه‌ بزاڤا ڤه‌دیتنا رێكا سیێ د ناڤبه‌را ڤان هه‌ردو رێكان دا نه‌كریه‌، مه‌ هه‌ولنه‌دایه‌ ئه‌و كوما ره‌نگێن جوان یێن د ناڤبه‌را ره‌ش و شپى دا ببینین!مه‌ هند خوه‌ زه‌حمه‌ت نه‌دایه‌، كو هزر د یێ به‌رامبه‌ر دا بكه‌ین، ژ ئاستێ تێگه‌هشتن و ره‌وشه‌نبیرى هه‌تا دگه‌هیته‌ شیان و هیخوازێن تاكى، ئه‌ڤه‌ ژبلى به‌رژه‌وه‌ندى و كاودانێن تاكه‌كه‌س تێدا دبۆریت!
هۆسا ئه‌زێ ئۆلدار هه‌ر سكۆلاره‌كێ ب گاور، ئه‌زێ حزبى هه‌ر كه‌سێ ده‌رڤه‌ى حزبا من ب خاین، ئه‌زێ هۆزگه‌ر هه‌ر كه‌سى ده‌رڤه‌ى گۆهداریا ئاغایى ب پیچ…ناڤدبه‌م!
ئه‌ڤ عه‌قله‌ ئه‌وه‌ یێ به‌ر ب گێژه‌ڤانكێن بێداوى برین، و به‌ر ب ده‌ریایێن بێ كنار ڤه‌ هاژۆتین، دولایه‌نیه‌ك یا نه‌ره‌نگ و نه‌گوهۆرینا وه‌رزان و وه‌رگه‌ڕیانێن سه‌قایى كارتێكرنێ لێ نه‌كه‌ت، باهۆزێن وێرانگه‌رێن داگیركه‌ران مویه‌كى ژ روومه‌تا مرۆڤبوونا مه‌ نالڤینیت! هه‌چكو هه‌ر ژ هه‌رده‌میێ ئه‌ڤه‌ فه‌له‌كا مه‌ بوویه‌، ئه‌م دگه‌لدا د شه‌ڕه‌كێ ڤه‌كرى دا، شه‌ره‌كێ جاران ئاگربه‌ست یان ناڤبڕین كورت بۆ بێهنڤه‌دانێ، و خۆبه‌رهه‌ڤكرنێ بۆ گه‌ره‌كا دى یا شه‌ڕى!
ئه‌ڤ دولایه‌نى یه‌ ژ ڤالاهیێ نه‌هاتیه‌، هه‌لبه‌ت ره و بنه‌مایێن خوه‌ هه‌نه‌، هه‌تاكو گه‌هشتیه‌ وێ رادده‌یێ ئه‌م بڕیارێن پێشوه‌خت ل سه‌ر مرۆڤى و هه‌تا بیروباوه‌ران بده‌ین، بێى پڕس و تاقیكرن، ئه‌ڤه‌ بابه‌تێ عه‌قلێ دوولایه‌نیه‌ كو بابه‌ته‌كێ گه‌له‌ك مه‌ترسیداره‌، تاكو ژ جوداهیێن كه‌سى، ژ هزر، ره‌وشه‌نبیرى، باوه‌رى… گه‌هشتینه‌ رادده‌یا یه‌كتر تاوانباركرنێ، سكۆلار گاوره‌، ئۆلدار پاشڤه‌ماى، بیێ ئاگه‌هى و زانینا گرنگییا جوداكرنا حوكمرانیێ بۆ دادوه‌ریا جڤاكى، دیسا گرنگیا پرسێن گیانى بۆ به‌رده‌وامیدانى، ئانكو هێلا سیێ كو هێلا لێك تێگه‌هشتنێ یه‌ پشتگۆه دئێخین.
چاره‌یا ڤێ ئاریشه‌یێ هزركرنا لوجیكى و مرۆڤانه‌یه‌، ئه‌و هزركرن ژى دبێژنێ فه‌لسه‌فه‌، ئه‌و فه‌لسه‌فه‌یا كۆلیجه‌ك ب ناڤێ وێ ل زانكۆیا دهۆكێ هه‌بوونا خوه‌ نه‌یى، گرنگیا فه‌لسه‌فه‌یێ بۆ مه‌ كوردان ژ كولیجا نۆژدارى گرنگتره‌، چنكو مێشك و هزرا مه‌ پتر ژ له‌شێن مه‌ دنه‌خۆشن، و فه‌لسه‌فه‌ هونه‌رێ رزگاركرنا مێشكی یه‌ ژ هه‌ر گۆتاره‌ك بۆ تێگه‌هشتنێ ب زه‌حمه‌ت!

16

محسن عه‌بدلڕه‌حمان

ئه‌م سه‌یرترین خه‌لكین، هه‌مى زینده‌وه‌ر هه‌تا رووه‌ك د هه‌ڤڕكیا مانێ دا، هه‌مى رییێن به‌رده‌ست بكاردئینن، ژ بۆ خۆپاراستنێ ژ دوژمنان ب مه‌به‌ستا به‌رده‌وامیدان ب ژیان و ره‌ڤشتا خوه‌ ژ نه‌مان و ژناڤچوونێ، مرۆڤ ژى ژ بۆ مان و به‌رده‌وامیێ؛ رێیێن جودا دگریته‌به‌ر، وه‌كو زێدوبوون بۆ به‌رده‌وامیا دۆنده‌هێ، لێ ئه‌و دونده‌ه دا بهێته‌ پاراستن، پێدڤى ب ژینگه‌ها گۆنجایه‌ ژ زمان و كلتوور و…هه‌یه‌، ل گه‌ل ئێكرێزیێ ل هه‌مبه‌ر دوژمنێن جودا یان هه‌ر پێشهاته‌ك نه‌خوازیار.
په‌نده‌كا كوردى دبێژیت: (زلكى د چاڤێ خه‌لكى دا دبینیت، لێ كاریته‌ى د چاڤێ خوه‌ دا نابینیت) یان ( ده‌رزیكێ د چاڤێ هه‌ڤالێ خوه‌ دا دبینیت، لێ گێسنى ب هه‌ڤچارڤه‌ د چاڤێ خوه‌ دا نابینیت). لێ خه‌لكێ مه‌ به‌روڤاژییه‌ هه‌مى جڤاكێن مرۆڤینیه‌، سه‌یر و سه‌مه‌رترین خه‌لكه‌!! كاریته‌ى و گێسنى ب هه‌ڤچارڤه‌ د چاڤێ بیانی دا نابینیت و زلكى یان ده‌رزیكێ د چاڤێ خوه‌ دا دبینیت، ب دیتنا من مرۆڤێ كورد ل سه‌ر نه‌خۆشیه‌كا ده‌روونى یا چاره‌ بۆ ڤه‌نه‌دیتى و ناوازه‌ هاتیه‌ راهاتن، ئه‌گه‌ر هنده‌ تاك هه‌بن دبێژنێ (ماسۆشى) كو ب ئێشاندن و ئه‌شكه‌نجه‌ى ئارامدبیت، ئه‌ڤ نه‌خۆشیا ده‌روونى ئه‌وه‌ مرۆڤى كورد خوه‌ ل هه‌مبه‌ر بیانى شكه‌ستى و كێم دبینیت، زمانێ داگیركه‌رى ب سه‌ر زمانێ خوه‌ دئێخیت و ئه‌گه‌ر یێ بێسه‌روبه‌ر بیت، وه‌كو توركى و فارسیێ، كلتوور و مێژوویا ئه‌ره‌بى وى بلند دنرخینیت و ئه‌گه‌ر یا پڕی كریتى و فهێتى بیت..!
ئانكو تاكێ كورد هند به‌روڤاژى ڤێ په‌ندێ نه‌، كو زلكى د چاڤێ خوه‌ دا دبینیت، و كاریته‌ى د چاڤێ یێ دى دا نابیت، د چاڤێ دوژمنه‌كێداگیركه‌ریێ ب رابوورى و نها یا خۆ ژ شه‌رمزاریێ تلۆڤه‌، ئه‌ره‌ب، ترك، فرس یێن پاشڤه‌مایێ و تنێ دویڤه‌لانكێن خه‌لكێ بیانى، ئه‌ڤه‌یه‌ یا دبێژنێ داگیركرنا هزرى، ئانكو جار ب ناڤێ برایینیا دینى و جار یا نیشتیمانى مه‌ دخاپینن و ئه‌م پێڤه‌ناچین، چنكو بیردانكا مه‌ یا شێلى و ڤالنجیكرى، پیران رێ دچیتێ لێ یا نه‌خۆش گه‌نجن، كو ژبلى بیێ به‌رهه‌من ئه‌و دره‌شبینن، نه‌كو چ به‌هره‌ نینن، لێ به‌هره‌ و ئۆمێدێن وان ب شێوه‌یه‌ك دڕندانه‌ دهێنه‌ ژناڤبرن، بۆ نموونه‌ سترانبێژه‌ك ژ توركى یان وه‌لاته‌ك ئه‌ره‌بى دهێت كوردستانێ و هند پاره‌ى دبه‌ت، ئه‌گه‌ر ئه‌و پاره‌ ل ده‌ه هونه‌رمه‌ندێن كورد بهێته‌ مه‌زاختن، دێ به‌رهه‌مه‌كێ گه‌له‌ك باش پێشكێش كه‌ن، باوه‌رنامه‌یێن ماسته‌ر و دكتۆریێ ب زمانیێن بیانى ل زانكۆیێن هه‌رێما كوردستانێ ئه‌گه‌ر ب كوردی بانه‌، دا نها زمانێ كوردى ل قۆناخه‌ك دى با، و بوارێن دى ژى وه‌سا، ئه‌گه‌ر ئه‌ڤه‌ كاره‌سات بیت، یا ژ وێ مالوێرانیتر خه‌لكه‌كێ پالداى یان ژ نه‌زانین هنده‌ك تشتان ل سه‌ر فه‌یسبووكى به‌لاڤدكه‌ن، كو هه‌ڤڕكى و ناكۆكى و دوبه‌ركیێ د جڤاكى دا په‌یدادكه‌ن، ئه‌ڤ كه‌سه‌ چ په‌یڤا ده‌قشكێن ل هه‌مبه‌رى ملله‌تێ خوه‌ دا دبێژن، په‌یڤا ژ هه‌میان بساناهیتر (ئه‌م كورد چجار نابینه‌ مرۆڤ، كورد دوژمنێ خوه‌یه‌، ما كوردى ژى زمانه‌، و ..). هه‌تا وێ رادده‌یێ ئه‌گه‌ر ل جاده‌یێ بێژییه‌ كه‌سه‌كى تو (كه‌رى)، پستۆیێ ته‌به‌رناده‌ت، لێ ئه‌گه‌ر بێژیێ (كورد كه‌رن)! ب ئاسایى و كه‌نى وه‌ردگریت، ئه‌گه‌ر نه‌بێژیت: ب خودێ راسته‌! بێى بزانیت كو به‌رى هه‌ر كه‌سه‌كى ئه‌و كه‌رینى ژ دایباب وى و هه‌ر تاكه‌كێ كورد دگریت!
ئه‌گه‌ر ب هویرى ل نڤیسینان بنێرین و دویڤچوونه‌كێ بۆ ڤان كه‌سان بكه‌ین، دێ بینین پتریا وان ئۆلدارێن فقهنه‌زانن، گۆتارخوین و بانگخوازێن بازرگانن، خودان باوه‌رنامه‌یێن بێ خواندنن، مه‌ده‌نێن چاڤلێكه‌رن، د ئێك ده‌مدا ل مزگه‌فتێ مه‌لایه‌، ل گه‌ل هه‌ڤالان زانایه‌، ل بازارى حیزه‌ك چاڤبرسییه‌، ب شه‌ڤ مه‌یڤه‌خۆره‌… ب گشتى كه‌سه‌كێ ته‌مبه‌له‌، كارناكه‌ت و گه‌له‌ك گازندان دكه‌ت.
ب باشترین حال پێشمه‌رگه‌ه و خه‌باتكه‌ربوویه‌، دارا ئازادیێ ب خوه و خوینێ ئاڤدابوو، دا ئه‌ڤرۆ خوینا ملله‌تێ خوه‌ فڕبكه‌ت، هه‌ر تشتى ب مافێ خوه‌ بزانیت، و هه‌ر كه‌سێ داخوازا هه‌مان مافێ وى بۆ خه‌بات دكر؛ بكه‌ت، خائینه‌ و ده‌سته‌كێ ده‌ره‌كى ل پشته‌!
ئه‌گه‌ر ئه‌م موسلمان بین به‌سسه‌ هاتا پیرۆز (و لیس للانسان الا ماسعى …) و ئه‌گه‌ر ئه‌م كوردبین داگیركه‌ر ژ ئه‌ره‌ب، تورك، فرس یێ ده‌ست ژ پیرۆزیێن خوه‌ به‌ردده‌ن ژبۆ مانا كوردستانێ بنده‌ستێ وان، و ئه‌ڤه‌ ژ ناڤه‌رۆكا رێككه‌فتنێن ڤێ سه‌د سالیێ دا دیاره‌، دیسا نه‌ملكه‌چبوونا كوردان و ده‌ستنه‌داهێلانا هه‌مبه‌ر داگیركه‌رى مایه‌یێ شانازیێ یه‌!
راسته‌ پێشكه‌فتن و ژیانا سه‌رفراز و به‌خته‌وه‌ر بێى ئازادى نابیت و، لێ كێ گۆتیه‌ ئازادى بێى نان و ره‌وشه‌نبیرى دبیت و، نان و ره‌ۆشه‌نبیرى بێى خوه‌ ئاڤاكرن ژ لایێ هزرى دبیت و، هزر ب خواندن و گه‌نگه‌شه‌یێن دروست و هه‌مه‌جۆر دبیت!؟

website security
WP Facebook Auto Publish Powered By : XYZScripts.com